notatka integracja europejska UE system instytucjonalny SPEZ

1.Proces integrowania się Europy

a) przyczyny:

b) cele:

2. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (European Coal and Steel Community)

Początkiem procesu tworzenia zintegrowanej Europy było powołanie w 1951 roku Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Sześć krajów: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy podpisało w kwietniu 1951 roku tzw. Traktat paryski, przewidujący powołanie do życia ECSC. Postanowienia traktatu zaczęły obowiązywać od lipca następnego roku.

Głównym celem Wspólnoty było stworzenie wspólnego rynku węgla, żelaza i stali poprzez wprowadzenie ograniczonej unii celnej, a więc osiągnięcie bardzo wymiernych korzyści ekonomicznych (racjonalna specjalizacja i wydajność).

  1. organy ECSC

ECSC miała quasi-rząd zwany Władzą Najwyższą (High Authority)/ Komisja, składający się z 9 członków, nominowanych przez państwa członkowskie. Zadaniem jej było inicjowanie i podejmowanie wspólnych decyzji oraz nadzorowanie ich wykonania. Decyzje te miały być wykonywane w interesie Wspólnoty jako całości. Władza podejmowała decyzje dot. Np. inwestycji oraz poziomu wydobycia węgla lub produkcji stali. Miała prawo do nakładania kar na państwa członkowskie.

Quasi-parlament, czyli Zgromadzenie Europejskie (European Essembly). W jego skład wchodzili deputowani nominowanie przez parlamenty narodowe sześciu krajów członkowskich.

Powołano także Radę Ministrów (Council of Ministers), w której zasiadali ministrowie z państw członkowskich (reprezentowała rządy).

3. Europejska Wspólnota Gospodarcza

Wykorzystano doświadczenia z ECSC, by skonstruować bardziej ambitne przedsięwzięcie, w ramach którego rozszerzono by zakres uprawnień regulacyjnych nowej organizacji. W Rzymie w marcu 1957 roku powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (European Economic Community –EEC) na mocy Traktatów rzymskich, podpisanych przez sześć krajów. Na mocy pierwszego powołano do życia EEC – przewidywano stworzenie unii celnej i wspólnego rynku, opartego na swobodnym przepływie pracowników i kapitału oraz wspólnych polityk w zakresie rolnictwa, transportu i konkurencji. Drugi Traktat rzymski powołał do życia kolejną, trzecią Wspólnotę (regionalną organizację), Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, zwanej w skrócie Euratom. Jej celem była współpraca krajów członkowskich w zakresie pokojowego wykorzystania energii atomowej.

  1. Od 1967 roku zaczęto stosować określenie „Wspólnota Europejska” (European Community) po wejście w życie Traktatu fuzyjnego (Merger Treaty) z 1965 roku. Ustanawiał on jedną Komisję oraz jedną Radę trzech Wspólnot Europejskich

4. Lata 70’

Lata 70-te XX wieku to okres zahamowania dynamiki rozwoju procesu integracji. Przyczyn było kilka, lecz znaczącą okazała się kwestia postrzegania integracji przez prezydenta Francji, Charlesa De Gaulle. Odrzucił on możliwość wyposażenia Wspólnoty w instytucje dysponujące ponadnarodowymi kompetencjami, prezentując tym samym nieufność wobec stylu integracji. W 1961 roku zaproponował on koncepcję stworzenia „unii państw” opartej na międzynarodowych porozumieniach (Plan Foucheta).

Znaczący wpływ miał też konflikt między państwami członkowskimi Wspólnoty: tymi, którzy należeli do EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu), a tymi, które do niego nie należały. Francja dwa razy (lata 1963 i 1967) zgłosiła weto wobec aplikacji zgłoszonej przez GB. Wpływ na wydarzenia tamtego okresu miał również tzw. kryzys paliwowy wywołany podniesieniem cen ropy naftowej przez kraje arabskie.

5. Koniec lat 70’ i lata 80’.

Pod koniec lat 70’ powstał Europejski System Walutowy (European Monetary System –EMS), jako instytucjonalny i proceduralny mechanizm służący stworzeniu „strefy stabilności monetarnej”. EMS został oparty na 4 elementach:

Pierwsza połowa lat 80’ to przełom – przewodniczącym Komisji zostaje J.Delors i zapoczątkowuje on zmiany w postaci usunięcia barier (3 rodzaje barier: fizycznych – a więc kontroli celnych, technicznych – m.in. reforma bankowych i finansowych procedur i fiskalnych – co dotyczyło głównie harmonizacji systemu podatkowego) utrudniających funkcjonowanie wspólnego rynku (common market). Oznaczało to przekształcenie Wspólnoty z unii celnej i strefy wolnego handlu w pełni zintegrowany rynek o zasięgu regionalnym. W 1986 roku podpisano Jednolity Akt Europejski, stał się on integralną częścią Traktatu rzymskiego.

6. Traktat z Maastricht (luty 1992 r.)

Główne postanowienia:

  1. Traktat amsterdamski (z 1 maja 1999r.) wprowadzał zasadnicze zmiany dotyczące współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (reforma filaru III) . Kolejne konferencje i traktat nicejski za zasadniczy cel traktowały kwestię instytucjonalnego przygotowania Unii do rozszerzenia jej składu.

7. Unia Europejska jako system instytucjonalny – proces decyzyjny

Proces decyzyjny to w zasadzie dwa wzajemnie powiązane procesy:

  1. Strategia transnarodowych przetargów: to proces delegowania określonych uprawnień w zakresie kształtowania polityk sektoralnych na poziom transnarodowy. W ten sposób dąży się do osiągnięcia pewnych celów po wprowadzeniu w życie konkretnych rozstrzygnięć typu regulacyjnego.

  2. Strategia międzyrządowych przetargów: chodzi o proces kształtowania instytucji, wyposażonych w uprawnienia legislacyjne, wykonawcze i sądowe. Organizacja kompetencji legislacyjnych jak i egzekutywnych opiera się na zasadzie dualizmu:

Rada UE reprezentuje interesy państw członkowskich

Parlament zaś obywateli UE

Uprawnienia władzy wykonawczej (egzekutywy) zostały przekazane Radzie UE i Komisji, co oznacza, że istnieją w jej ramach dwa poziomy organizacyjne – poziom rządowy i poziom Komisji. Pojawiła się tzw. wspólnotowa metoda decydowania, wynikająca z praktyki „dzielenia się” Rady uprawnieniami legislacyjnymi:

  1. UE jest reżimem politycznym, formą zorganizowania władzy publicznej za zastrzeżeniem, że na poziomie ponadnarodowym.

8. Cechy charakterystyczne reżimu politycznego Unii

  1. Zasada podziału (separacji władzy). Rada i Komisja podzielają funkcje egzekutywie, a Rada i Parlament funkcje legislacyjne. Rada Unii występuje więc jako aktywny i kreatywny aktor zarówno w układach legislacyjnych, jak i wykonawczych.

  2. Władza najwyższa, którą trudno określić. Komisja to ciało kolegialne, a jej prezydent ma jedynie status primus inter pares. Rada Unii ma bardzo dwuznaczny charakter, z jednej strony to organ politycznej kooperacji państw członkowskich, z drugiej to nosiciel uprawnień legislacyjnych. Parlament z kolei ma raczej wpływ na decyzje niż je tworzy.

  3. Instytucjonalna niezależność egzekutywy od legislatywy. W państwach Europy Zachodniej występuje zjawisko koncentracji władzy (przynajmniej w sferze formalnej). Parlamenty skoncentrowały w swoich rękach zasadnicze uprawnienia władcze stając się jądrem władzy politycznej, a parlamentarna większość jest w stanie je wykonywać i egzekwować, bez konieczności kooperowania z innymi instytucjami.

  4. Proces tworzenia prawa wspólnotowego cechuje znaczny stopień rozproszenia. Rada Unii, Komisja, czy Parlament nie są w stanie faktycznie kontrolować jego przebiegu, co umożliwia podmiotom z zewnątrz uzyskanie wpływu na treść przygotowanych rozstrzygnięć (np. grupom interesu, organizacjom lobbystycznym, koalicjom interesów narodowych, czy regionalnych). W efekcie czego zasady i regulacje powstają jako efekt przetargów i negocjacji, zarówno publicznych, jak i prywatnych podmiotów. Proces penetrowania Komisji przez grupy interesu przypomina model pluralistyczny – warunkiem jednak jest profesjonalizm tychże grup interesu, ich niezawodność i eksperckie przygotowanie. Szczególnie znaczenie mają dla niej grupy biznesowe, a nie promocyjne (promujące jakieś wartości, np. prawa zwierząt).

  5. W UE dominuje formuła transnarodowych przetargów administracyjnych (negocjacje europejskich i narodowych technokratów). Politykę tę charakteryzuje dynamiczny układ powiązań między legislatywą a egzekutywą, który wypracowują przede wszystkim partie polityczne i system partyjny.

  1. Unia Europejska jest określana mianem „państwa regulacyjnego”. Ta polityka regulacyjna to proces tworzenia zasad pozwalających na sterowanie produkcją , dystrybucją oraz wymianą dóbr, usług i kapitału w ramach rynku europejskiego. Oznacza to przejście do państwa, którego zadaniem staje się korygowaniem funkcjonowania rynku (usuwanie niedomagań) poprzez tworzenie zasad.

W ramach regulacji występują dwa zjawiska: PAŃSTWO REGULACYJNE

Integracja negatywna – czyli działania de regulacyjne; oznacza likwidację barier w ramach tworzonego wspólnego rynku (np. technicznych, czy fiskalnych), które hamowałyby proces swobodnej cyrkulacji dóbr, usług, kapitału, czy pracy.

Integracja pozytywna – gdy zostanie osiągnięta integracja na poziomie negatywnym, pojawia się potrzeba re-regulacji, a więc podstawowym celem staje się harmonizacja istniejących standardów narodowych.

9. Instytucje Unii Europejskiej

  1. Rada Unii Europejskiej

To instytucja powołana do życia w 1974 roku na szczycie politycznym w Paryżu. W skład Rady wchodzą reprezentanci państw członkowskich na szczeblu ministerialnym, uprawomocnieni do działania w imieniu tych państw członkowskich. Rada UE składa się z ministrów, wchodzących w skład gabinetów, którzy są nominowani przez państwa członkowskie (po jednym z każdego kraju). Oznacza to, iż skład personalny Rady zmienia się, gdy zmienia się rząd w kraju członkowskim. Oznacza to, że członkowie Rady działają na podstawie instrukcji swych rządów i tylko przed nimi ponoszą odpowiedzialność. Członkowie Rady podlegają zasadzie rotacji – w zależności od tego, jaka kwestia jest dyskutowana. Jeżeli przedmiotem Rady jest problem rolnictwa, to każde państwo reprezentuje minister rolnictwa. Gdy mają być dyskutowane szczególnie ważne kwestie udział w sesji biorą ministrowie spraw zagranicznych, a nawet premierzy państw członkowskich.

Mają się oni spotykać przynajmniej dwa razy do roku, a funkcję przewodniczącego sprawuje głowa państwa lub premier kraju, który aktualnie przewodniczy Radzie Unii. „Rada Europejska inicjuje proces rozwoju Unii oraz określa zasadnicze kierunki tej polityki” (Traktat o UE). Więc, uprawnienia Rady UE sprowadzają się do określenia politycznego kierunku rozwoju Unii poprzez przygotowanie średnio- i długoterminowych strategii rozwoju. Jeżeli idzie o jej strukturę – nadal pozostaje ciałem pozastatutowym, a jej decyzje mają czysto polityczny charakter.

Istota jest tu także tzw. Prezydencja Rady (Przewodnictwo). Funkcję tę pełnią jej członkowie przez sześć miesięcy, wg porządku z góry ustalonego w głosowaniu. Państwo przewodniczące Radzie prezentuje listę kwestii problemowych, które zamierza wprowadzić do agendy programowej.

Zadania:

  1. Komisja Europejska

Komisja jest instytucją Unii o wykonawczym charakterze, zajmującą centralne miejsce w procesie decyzyjnym. To „multi-organization”, w której przebiegają liczne linie wewnętrznych podziałów. Komisję (Kolegium) można traktować jako „polityczny” gabinet w ramach władzy wykonawczej. Nie ma ona struktury hierarchicznej. Komisja jako gabinet składa się z 27 komisarzy. Członkowie Komisji są mianowani jednomyślnie przez Radę Unii, choć muszą wcześniej zostać zaaprobowani przez Parlament Europejski. Rada Unii wyznacza prezydenta Komisji, który ma status primus inter pares. Prezydent może zażądać rezygnacji komisarza, mimo, że Komisja musi tę decyzję zaaprobować. Istnieją także Dyrektoriaty, które z kolei zostały zorganizowane w sposób hierarchiczny i są na ogół odpowiednikami ministerstw (departamentów) istniejących w administracjach narodowych.

Komisja, traktowana jako aparat biurokratyczny, została podzielona na Dyrektoriaty Generalne, które przypominają ministerstwa. Są one hierarchicznie zbudowane, a na czele stoi Dyrektor Generalny, urzędnik służb cywilnych. Każdy z Dyrektoriatów tworzy dość stabilny układ powiązań, o charakterze technokratycznym z odpowiednią grupą roboczą w Radzie, komisją w Parlamencie + reprezentantów grup interesu. Powstaje w efekcie epistemic community, czyli wspólnota skupiająca decydentów, odbiorców decyzji, doradców, ekspertów, analityków, których celem jest wypracowanie określonego projektu decyzji.

Charakterystyka:

STATUS PRAWNY KOMISARZY Komisja Europejska w procesie decyzyjnym w UE.

¬ Czł. KE mają status funkcjonariuszy mdzn ( europejskich). (fm lub fe)
¬ Kodeks postępowania administracyjnego dołączony do Regulaminu wewn. Przyjętego w XII 2000:
o Nie mogą podejmować żadnej działalności zawodowej w trakcie swojej kadencji, bez względu na to , czy jest to działalności odpłatna , czy też nie.
o Zakazem nie jest objęta działalność naukowa i badawcza
o Kandydowanie na stanowiska w krajowej administracji publicznej związane jest z koniecznością wzięcia urlopu na czas kampanii wyborczej
o Honoraria autorskie ( za wydanie książki, publikacje w prasie, odczyty) powinny zostać przeznaczone na cele dobroczynne
o Mogą pełnić honorowe, nieodpłatne funkcje w fundacjach politycznych, kulturalnych, artystycznych czy dobroczynnych oraz naukowych.]
o Funkcje nie powinny, pod żadnym pozorem, powodować konfliktu interesów
o Ponadto powinny być one ujawnione i podane do publicznej wiadomości
o Mogą być aktywnymi członkami partii politycznych i związków zawodowych
o Nie wolno im sprawować żadnych urzędów państwowych
o Powinni poinformować o działalności zawodowej swych współmałżonków
o Nie wolno im przyjmować prezentów, które przekraczają wartość 150 euro, jeśli zgodnie ze zwyczajami dyplomatycznymi, otrzymają oni wartościowy prezent, to powinni oni go oddać do departamentu protokolarnego KE.
o Mają obowiązek poinformowania Przewod. o każdym otrzymanym odznaczeniu, nagrodzie czy innym wyróżnieniu.
o Nie wolno im czynić żadnych komentarzy, które stawiałyby pod znakiem zapytania decyzje podjęte przez KE.
o Zobowiązani są do utrzymania w tajemnicy przebiegu spotkań KE
o Przed objęciem swej funkcji składają przysięgę przed TS
o TS w przypadku złamania ustalonych zasad jest prawomocny do zdymisjonowania danego komisarza, pozbawienia renty, emerytury lub innych korzyści
o Po upływie kadencji zobowiązują się do „do ostrożności i rozwagi” w przyjmowaniu funkcji i korzyści ( w ciągu 1 roku; czł WW obowiązywała 3-letnia karencja), oraz przestrzegania tajemnicy zawodowej

Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy (Wspólnoty Europejskiej) (TKE, Konstytucja dla Europy) – umowa międzynarodowa podpisana przez państwa członkowskie Unii Europejskiej 29 października 2004 w Rzymie. W związku z brakiem ratyfikacji przez wszystkie strony umowa nie weszła w życie.

Projekt Konstytucji dla Europy (Wspólnoty Europejskiej) został opracowany przez powołany specjalnie w tym celu Konwent Unii Europejskiej pod przewodnictwem Valéry'ego Giscard d'Estaing. Efektem zakończonych 10 lipca 2003 r. prac Konwentu stał się liczący 278 stron dokument. Rada Europejska zatwierdziła projekt konstytucji z kilkoma zmianami dnia 18 czerwca roku 2004. Od tego momentu rozpoczął się proces jego ratyfikacji przez kraje członkowskie. 29 października 2004 roku przedstawiciele 25 krajów Unii Europejskiej podpisali Konstytucję w sali Horacjuszy i Kuriacjuszy w Rzymie. Przedstawiciele państw aspirujących do członkostwa z Bułgarii, Rumunii oraz Turcji podpisali jedynie akt końcowy[1].

  1. Parlament Europejski

W 1979 roku przeprowadzono po raz pierwszy bezpośrednie wybory do Parlamentu. Aktualnie Parlament składa się z 732 przedstawicieli (54 ma Polska i Hiszpania), w procesie alokacji przyjęto kryterium rozmiaru populacji danego społeczeństwa. Stosowana jest tu metoda zwaną „degresywną proporcjonalnością”,co oznacza, że mniejsze populacje są nadreprezentowane w Parlamencie.

Organami Parlamentu są: przewodniczący (President), Prezydium (Bureau) oraz kwestorzy.

Przewodniczący oraz wiceprzewodniczący są wybierani na sesji plenarnej, a nominacje z reguły wysuwane są przez frakcje (grupy) partyjne.

Obowiązki przewodniczącego:

Dodatkowo, Parlament powołał do życia tzw. Rozszerzone Prezydium, w którego skład wchodzą dodatkowo liderzy frakcji parlamentarnych w Parlamencie. Kwestorzy w liczbie pięciu odpowiedzialni są za administracyjne i finansowe sprawy związane z działalnością posłów i Parlamentu.

W strukturze Parlamentu funkcjonują Stałe Komisje, które są zorganizowane na podstawie kryteriów funkcjonalnych, podobnie jak Dyrektoriaty Generalne Komisji Europejskiej.

Zdecydowana większość uprawnień Parlamentu (np. zgłaszanie poprawek czy wniosku o odrzucenie projektu) jest wykonywana w komisjach. Każda komisja ma przewodniczącego i trzech viceprzewodniczących.

Parlament obraduje na dorocznych sesjach. Sesje plenarne odbywają się w Strasburgu (raz w miesiącu). Komisje parlamentarne spotykają się natomiast w Brukseli, podczas tzw. komisyjnych tygodni. Większość decyzji podejmowanych w PE wymaga bezwzględnej większości głosów, jednak wymaga się tzw. większości kwalifikowanej (2/3 czy 3/5) przy uchwaleniu przez PE wniosku o wotum nieufności dla KE czy w wypadku ostatecznego odrzucenia budżetu.

Kompetencje Parlamentu

Istnieje 5 zasadniczych procedur legislacyjnych:

1. konsultacji
2. współpracy
3. współdecydowania
4. zgody
5. informacji

Parlament Europejski pełni funkcje kontrolne poprzez:

Wszyscy obywatele Unii, jak również wszystkie osoby fizyczne lub prawne mające miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim, mają praw kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego w sprawach objętych zakresem działalności Unii Europejskiej, które dotyczą ich bezpośrednio. Tematem petycji mogą być sprawy dotyczące interesu publicznego, skargi indywidualne lub apel do PE o zajęcie stanowiska w sprawie związanej z interesem publicznym.

22 lipca 1975 r. zostały podpisane Traktaty budżetowe. Od tej pory władza budżetowa dzielona jest pomiędzy Radę Unii Europejskiej a Parlament Europejski (wspólna debata nad budżetem wspólnotowym).

Przebieg procedury budżetowej:

- wprowadzić zmiany do wydatków obligatoryjnych (bezwzględną większością głosów)
- lub uchwalić poprawki do wydatków nieobligatoryjnych (zwykłą większością głosów)
- może też przyjąć projekt bez zmian, swą uchwałę PE przekazuje do Rady Unii Europejskiej (do drugiego czytania)

drugie czytanie w Radzie Unii Europejskiej (zazwyczaj listopad)

- jeśli RUE podejmie decyzję z punktu 1 budżet zostaje ostatecznie uchwalony
- jeśli RUE podejmie decyzję z punktów 2-4 projekt wraca do PE (drugie czytania), zazwyczaj grudzień
- konsultacje z właściwymi komisjami
- głosowanie na posiedzeniu plenarnym PE
- może paść propozycja odrzucenia budżetu w całości (29 deputowanych lub właściwa komisja)
- wtedy następuje przekazanie budżetu w całości do Rady Unii Europejskiej

Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Nicei to Parlament Europejski aprobuje lub odrzuca kandydata Rady na szefa Komisji Europejskiej.

Kiedy zostanie ukonstytuowane kolegium komisarzy, każdy z nich musi uzyskać aprobatę Parlamentu Europejskiego. Komisarze są przesłuchiwani przez komisje Parlamentu Europejskiego najbliższe dziedzinie, która zostanie powierzona kandydatowi lub kandydatce na komisarza. Przesłuchania trwają trzy godziny i są otwarte dla publiczności. Parlament Europejski głosuje nad zatwierdzeniem składu Komisji Europejskiej. Następnie to Rada Unii Europejskiej, głosując większością kwalifikowaną musi zatwierdzić skład nowej Komisji Europejskiej, która rozpoczyna urzędowanie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ściąga 2, SGH - materiały i notatki, Integracja Europejska
Ewolucja integracji europejskiej, UE, Polityki wspólnotowe
System Instytucjonalny i Prawny Unii Europejskiej semestr II, Integracja, UE
EWOLUCJA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ, instytucje i źródła prawa UE
2. Czy projekt UE się powiódł, Politologia - pliki, System instytucjonalny Unii Europejskiej
instytucje UE, zagadnienia, skrypt, INSTYTUCJE OPRACOWANE ZAGADNIENIA, INTEGRACJA EUROPEJSKA - PYTAN
Suwerennosc w integracj europejskiej, Prawo instytucjonalne UE
INSTYTUCJE UE, Zarządzanie, Integracja europejska
instucje i zrodla prawa ue w, Europeistyka, System instytucjonalny UE
Współistnienie i łączenie porządków prawnych w procesie integracji europejskiei, instytucje i źródła
Instytucje UE, Politologia, Integracja europejska
Rozwój integracji europejskiej, WSPOL, I rok semestr II, UE
notatki ekonomia integracji europejskiej
Dochody i wydatki UE, Integracja europejska
5 Miejsce i rola Rady Europejskiej w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej
Instytucje UE-TABELKA, Instytucje i prawo Unii Europejskiej
Polityka zagraniczna UE, Stosunki Międzynarodowe, Integracja Europejska

więcej podobnych podstron