Krwiodawstwo

Krwiodawstwo

Krwiolecznictwo

Krwiolecznictwo

Małgorzata Szymczyk-Nużka

Regionalne Centrum Krwiodawstwa i

Krwiolecznictwa we Wrocławiu im. prof.dr

hab.Tadeusza Dorobisza

Minister Zdrowia

Organ akredytujący

Krajowa Rada

ds. Krwiodawstwa

Instytut

Hematologii i Transfuzjologii

w Warszawie

Regionalne Centrum

Krwiodawstwa i

Krwiolecznictwa

Regionalne Centrum

Krwiodawstwa i

Krwiolecznictwa

Wojskowe Centrum

Krwiodawstwa

i

Krwiolecznictwa

21

Oddziały

terenowe

215

~100

Krew i preparaty

Zakłady Opieki Zdrowotnej

Zakłady Opieki Zdrowotnej

Zakłady Opieki Zdrowotnej

Regionalne Centrum

Krwiodawstwa i

Krwiolecznictwa

Minister Obrony Narodowej

Centrum Krwiodawstwa

i

Krwiolecznictwa MSWiA

Minister Spraw Wew. i Adm.

Nad

zór n

ad ja

kośc

ią -

stan

dard

y

Kon

trola

do a

kred

ytac

ji

Narodowe Centrum Krwi

USTAWA z dnia 22 sierpnia 1997

USTAWA z dnia 22 sierpnia 1997

r. o publicznej służbie krwi po

r. o publicznej służbie krwi po

nowelizacji.

nowelizacji.



Ustawa określa zasady pobierania krwi

ludzkiej, oddzielania jej składników,

przechowywania i obrotu oraz warunki

zapewniające ich dostępność, a także zadania

oraz organizację publicznej służby krwi.



Ustawa nie dotyczy komórek przeznaczonych

do przeszczepiania.



Krew jest pobierana w celach leczniczych do

przetoczenia jej biorcy bądź oddzielenia jej

składników lub przetworzenia w leki.



Krew może być pobierana również w celach

diagnostycznych, naukowo-badawczych i

upustów leczniczych.



Krwiodawstwo jest oparte na

zasadzie dobrowolnego i

bezpłatnego oddawania krwi.



Organy państwowe i samorządowe,

Polski Czerwony Krzyż, organizacje

honorowych dawców krwi, zakłady

opieki zdrowotnej, osoby

wykonujące zawody medyczne oraz

środki masowego przekazu powinny

popierać działania publicznej

służby krwi w zakresie

propagowania, rozwijania

dobrowolnego i bezpłatnego

oddawania krwi i stwarzania
sprzyjających temu

warunków.



Osobie, która oddała bezpłatnie krew i została

zarejestrowana w jednostce organizacyjnej

publicznej służby krwi, przysługuje tytuł

"Honorowy Dawca Krwi".



Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i

honorowemu dawcy krwi przysługuje:



1) zwolnienie od pracy w dniu, w którym

oddaje krew, i na czas okresowego badania

lekarskiego dawców krwi na zasadach

określonych w odrębnych przepisach,



2) zwrot utraconego zarobku na zasadach

wynikających z przepisów prawa pracy,



3) zwrot kosztów przejazdu do jednostki

organizacyjnej publicznej służby krwi na

zasadach określonych w przepisach w sprawie diet

i innych należności z tytułu podróży służbowych na

obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka

organizacyjna publicznej służby krwi,



4) posiłek regeneracyjny.



Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi przysługują

uprawnienia do korzystania poza kolejnością z

ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w ramach

ubezpieczenia zdrowotnego i usług farmaceutycznych

udzielanych w aptekach.



Dawcom krwi rzadkich grup i dawcom, którzy przed

pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi

uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania

osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje

ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z

tym zabiegi.



ZK – zasłużony honorowy krwiodawca – bezpłatne leki



Odliczenia podatkowe



25 l mężczyźni/ 15 l kobiety – bezpłatny przejazd MPK



Karta identyfikacyjna grup krwi



Publiczna służba krwi zapewnia

anonimowość dawcy krwi.



Oznakowanie opakowań krwi nie

może zawierać danych

umożliwiających identyfikację dawcy

krwi przez biorcę lub inną osobę,

bądź jednostkę organizacyjną inną

niż jednostka organizacyjna

publicznej służby krwi.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA

z dnia 03.10.2005 r.

DZ.U. 2005, poz. 191, nr 1607

w sprawie określenia sposobu i

organizacji leczenia krwią

w zakładach opieki zdrowotnej, w

których przebywają pacjenci ze

wskazaniami do leczenia krwią i jej

składnikami

art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r.
o publicznej służbie krwi
(Dz. U. Nr 106, poz. 681, z 1998 r. Nr 117,
poz. 756, z 2001 r. Nr 126, poz. 1382 oraz z
2003 r. Nr 223, poz. 2215)

Organizacja leczenia krwią w

Organizacja leczenia krwią w

zakładzie opieki zdrowotnej

zakładzie opieki zdrowotnej

powinna zapewniać:

powinna zapewniać:

1)

niezwłoczne, całodobowe zaopatrzenie jego

jednostek organizacyjnych w krew i jej

składniki;

§ 14. 1. Kierownik zakładu opieki

zdrowotnej zapewnia funkcjonowanie na

rzecz zakładu opieki zdrowotnej banku

krwi

Kierownikiem banku krwi jest lekarz lub

kierownik pracowni serologii transfuzjologicznej

2) badania z zakresu serologii transfuzjologicznej

warunkujące bezpieczne przetaczanie krwi;

3) identyfikację, rejestrowanie i sporządzanie

raportu o wszelkich nieprzewidzianych

zdarzeniach, a w szczególności błędach i

wypadkach, związanych z przetaczaniem krwi.

W szpitalu, w którym krew i jej składniki

przetaczane są w więcej niż czterech

oddziałach, kierownik zakładu opieki

zdrowotnej powołuje komitet

transfuzjologiczny.

Skład komitetu:

1) ordynatorzy oddziałów lub ich zastępcy,

w których często przetacza się krew;

2) lekarz odpowiedzialny za gospodarkę

krwią;

3) anestezjolog;
4) kierownik pracowni serologii

transfuzjologicznej;

5) pielęgniarka lub położna.

1.

Opracowanie

wytycznych

dotyczących

wszystkich problemów związanych z leczeniem

preparatami krwi oraz ustalanie

standardów

krwiolecznictwa

obowiązujących na terenie

szpitala (dla poszczególnych zabiegów lub

stanów klinicznych), prowadzenie szkoleń

wewnętrznych.

2.

Kontrolowanie zużycia preparatów krwi

,

sprawdzanie dokumentacji,

ocena

prawidłowości wskazań

do przetoczeń,

zapoznawanie się z wynikami kontroli

przeprowadzanych przez RCKiK,

nadzorowanie realizacji zaleceń

pokontrolnych.

Zadania komitetu

Zadania komitetu

transfuzjologicznego (1)

transfuzjologicznego (1)

3.

Określenie

ilości zbędnych przetoczeń

preparatów krwi wg rodzajów (np. płytek

lub czynników krzepnięcia). Ograniczenie

ilości niszczonych z powodu

przeterminowania preparatów (statystyka

krwi skrzyżowanej a nie przetoczonej,

przypadki przetaczania 1 j. KKCz ???).

4.

Określania potrzeb szkoleniowych lekarzy

i pielęgniarek w zakresie krwiolecznictwa

(autotransfuzji) = lista uprawnionych

Zadania komitetu

Zadania komitetu

transfuzjologicznego (2)

transfuzjologicznego (2)

5.

Ocena odczynów poprzetoczeniowych w

celu ustalenia zasad postępowania w

szpitalu w razie ich wystąpienia.

6.

Współpraca w pozyskiwaniu honorowych

dawców krwi. Propagowanie zasad

autotransfuzji

i realizacja jej procedur na

terenie szpitala.

7. Wnioski finansowe lub zaopatrzeniowe do

administracji szpitala mające na celu usprawnienie

krwiolecznictwa i wymiana uwag i doświadczeń z

RCKiK.

Zadania komitetu

Zadania komitetu

transfuzjologicznego (3)

transfuzjologicznego (3)

Bank Krwi

Bank Krwi

Do zadań banku krwi należy:



składanie zamówień na krew i jej składniki

w najbliższym centrum, zgodnie z

zamówieniami oddziałów szpitala,



odbiór krwi i jej składników,



przechowywanie krwi i jej składników do

czasu ich wydania do oddziału szpitalnego,



wydawanie krwi i jej składników do

oddziałów szpitalnych,



prowadzenie dokumentacji (przychodów i

rozchodów krwi zapewniającej

identyfikację dawcy i biorcy),



prowadzenie sprawozdawczości zużycia

krwi i jej składników.

Lekarz odpowiedzialny za

Lekarz odpowiedzialny za

gospodarkę krwią

gospodarkę krwią



lekarz specjalista z dziedziny transfuzjologii

klinicznej



specjalista (chirurgia ogólna, położnictwo i

ginekologia, anestezjologia i intensywna
terapia, choroby wewnętrzne, hematologia,
pediatria lub onkologia kliniczna)



odbywa przeszkolenie w centrum - co 4 lata;



bierze udział w seminariach i kursach

organizowanych przez centrum.

Lekarz odpowiedzialny za

Lekarz odpowiedzialny za

gospodarkę krwią - obowiązki

gospodarkę krwią - obowiązki



nadzór nad leczeniem krwią w oddziałach

szpitalnych;



planowanie zaopatrzenia szpitala w krew i jej

składniki;



kierowanie bankiem krwi, jeżeli nie powierzono tej

czynności kierownikowi pracowni serologii

transfuzjologicznej;



zapewnienie przestrzegania standardowych

procedur operacyjnych sporządzonych przez

jednostkę organizacyjną zoz



organizacja wewnętrznych szkoleń lekarzy,

pielęgniarek (położnych) w dziedzinie leczenia krwią



niezwłoczne przekazywanie do centrum raportów



sporządzanie i przekazywanie do centrum

sprawozdań z działalności w zakresie

krwiolecznictwa.

Lekarz jest odpowiedzialny

Lekarz jest odpowiedzialny

za:

za:

1)

ustalenie wskazań do przetoczenia krwi

lub jej składników;

2)

złożenie zamówienia na krew i jej

składniki

3)

poinformowanie chorego o ryzyku i

korzyściach wynikających z przetoczenia

4)

identyfikację biorcy i kontrolę

dokumentacji przed przetoczeniem;

5)

zabieg przetoczenia;

6)

prawidłowe udokumentowanie zabiegu

przetoczenia;

7)

sporządzanie raportów.

Pielęgniarka lub położna jest

Pielęgniarka lub położna jest

odpowiedzialna za:

odpowiedzialna za:

1)

czynności związane z pobieraniem próbek

krwi od chorych;

2)

identyfikację biorcy i kontrolę

dokumentacji przed przetoczeniem;

3)

przetoczenie krwi lub jej składników

4)

informowanie lekarza o objawach

występujących w trakcie i po

przetoczeniu, mogących świadczyć o

powikłaniu poprzetoczeniowym;

5)

wydawanie wypełnionego i podpisanego

przez lekarza zamówienia na krew.

Transport krwi



Krew i jej składniki są przewożone w

warunkach poddanych walidacji,

kontroli i okresowej lub ponownej

walidacji, za które odpowiedzialna jest

jednostka zajmująca się transportem.



Każdorazowo sporządza się protokół

kontroli temperatury transportu.



W przypadku stosowania

automatycznych czujników temperatury

do protokółu dołącza się wydruki

otrzymane z czujników.

Transport krwi

Protokół transportu:

- nazwa, adres centrum

- nazwa, nr składnika

- dzień i godz. Wydania

- temperatura po 5 min

- opis urządzenia chłodniczego

- data i podpis osoby wydającej krew

- imię i nazwisko kierowcy

- rodzaj środka transportu

- nazwa i adres szpitala

- dzień i godzina dostarczenia

- temperatura odbioru

- data i podpis osoby odbierającej

Odbiór krwi



Odbierając przesyłkę z krwią lub jej

składnikami dokonuje się kontroli

wszystkich pojemników pod względem:

1) zgodności etykiet z zamówieniem;
2) daty ważności;
3) szczelności pojemników;
4) wyglądu krwi lub jej składników.



Przyjęcie przesyłki potwierdza się przez

umieszczenie na kopii kwitu

rozchodowego centrum daty, podpisu i

pieczątki kierownika banku krwi lub

osoby upoważnionej do odbioru.

Odbiór krwi

Ocena makroskopowa KKCz:



oznaki hemolizy;



obecność skrzepów;



kolor zawartości.

Ocena makroskopowa osocza:



zmętnienie;



obecność skrzepów.

Ocena makroskopowa KKP:



agregaty.

Reklamacje



Krew i jej składniki można reklamować

u dostawcy krwi (centrum)



Reklamacji może podlegać np.:

1.

lipemiczne osocze,

2.

pęknięty pojemnik

3.

zhemolizowane krwiniki czerwone,

krew pełna

4.

skrzepy w osoczu, w płytkach krwi

Reklamacja musi zawierać dane z

pojemnika oraz powód reklamowania.

Zwroty krwi



Krew i jej składniki wydane wcześniej do oddziału

szpitala nie podlegają zwrotom, poza wyjątkowym

przypadkiem takim jak zgon pacjenta, dla którego

zamawiano krew lub jej składniki, oraz w

przypadku rzadko występującego fenotypu krwinek

czerwonych, oraz innym uzasadnionym przypadku –

po wyrażeniu zgody przez dyrektora centrum.



Zwrotu krwi lub jej składnika można dokonać tylko

w

przypadku, gdy dana jednostka krwi lub jej składniki

były

przechowywane i transportowane we właściwy sposób
przy zachowaniu odpowiedniej i prawidłowo
kontrolowanej temperatury oraz przy użyciu
zwalidowanego sprzętu chłodniczego.

Zwroty krwi

Protokół niewykorzystania krwi lub jej

składników:



nazwę i adres szpitalnego banku krwi

dokonującego zwrotu,



nazwę, numer, ilość, grupę krwi zwracanego

składnika,



przyczynę niewykorzystania składnika,



datę i godzinę pobrania składnika krwi z

centrum,



datę i godzinę dokonania zwrotu do centrum,



imię, nazwisko, pieczątkę, podpis kierownika

banku krwi lub osoby przez niego

upoważnionej i dokonującej zwrotu,



protokół kontroli temperatury transportu

Dokumentacja przed transfuzją

Informacja o grupie krwi niewiarygodna

zawarta w



legitymacji krwiodawcy



karcie informacyjnej

Informacja o grupie krwi wiarygodna:



Dowód tożsamości



Oryginalny wynik



Karta identyfikacyjna grupy krwi

Wynik badania grupy krwi można umieścić w

historii choroby w obecności dwóch osób,

które

składają własnoręczne podpisy po sprawdzeniu

zgodności wyniku z wpisem.

Kontrola zgodności biorcy z każdą

jednostką

krwi lub jej składnika



identyfikacji chorego;



formularzu próby zgodności a pojemnik



sprawdzenie, czy jednostka krwi lub jej składnika

została przygotowana zgodnie ze specjalnymi

zaleceniami zawartymi w zamówieniu;



sprawdzeniu daty ważności składnika.

Lekarz lub uprawniona do tego pielęgniarka, którzy
dokonali oceny zgodności krwi lub jej składnika z

biorcą

składają swój podpis na formularzu zawierającym

wynik

próby zgodności.

Transfuzja

Godzina rozpoczęcia przetoczenia. Adnotacja w :



książce transfuzyjnej,



formularzu wyniku próby zgodności,



protokole znieczulenia ogólnego,



karcie obserwacji



Przetoczenie krwi lub jej składnika, z wyjątkiem KKP

i osocza, pobranych z banku krwi należy rozpocząć

nie później niż w ciągu 30 minut od jej dostarczenia.



Przetaczanie KKP i rozmrożonego osocza należy

rozpocząć niezwłocznie po ich otrzymaniu.



Z banku krwi należy sukcesywnie pobierać

pojedyncze jednostki krwi. W wyjątkowych

przypadkach, jeżeli przewiduje się dłuższy czas do

rozpoczęcia transfuzji, krew należy przechowywać w

zwalidowanej, przeznaczonej wyłącznie do tego celu

lodówce w temperaturze od +2C do +6C.

Transfuzja



Składniki krwi przetacza się przy pomocy

jednorazowych sterylnych zestawów.



Nie można przetaczać KKP i płynów

infuzyjnych przez zestaw uprzednio użyty do

przetaczania krwi pełnej lub KKCz.



Do przetoczeń niemowlętom służą specjalne

zestawy. Jeżeli składnik krwi jest podawany

strzykawką należy zastosować specjalny filtr.

Używane pompy muszą mieć atest i

wskazówki producenta, jak należy je stosować.



Nie można dodawać leków do przetaczanej

krwi.



Nie zużytego w całości składnika krwi nie

można przetoczyć innemu choremu.

Transfuzja



Nie można przetaczać jednej jednostki krwi

pełnej lub KKCz dłużej niż 4 godziny, a jednej

jednostki KKP lub osocza - dłużej niż 30 minut.



Nie można po odłączeniu ponownie podłączać

choremu tego samego zestawu i składnika krwi.



Przez jeden zestaw można przetaczać podczas

jednego zabiegu do 4 jednostek krwi pełnej lub

KKCz.



Jeżeli przetaczanie jednej jednostki krwi pełnej

lub KKCz trwało 4 godziny, to zestaw do

przetaczania nie może być powtórnie użyty.

Należy go zmienić również, w przypadku gdy

po zakończonym przetoczeniu podaje się płyny

infuzyjne.

Ogrzewanie KKCz



Ogrzewanie krwi można przeprowadzać

wyłącznie w specjalistycznym urządzeniu

zaopatrzonym w termometr i system

alarmowy. Zaleca się ogrzewanie krwi w

przypadku:

1) dorosłych – jeżeli szybkość przetoczenia

przekracza 50 ml/min;

2) dzieci – jeżeli szybkość przetoczenia

przekracza 15 ml/min;

3) noworodków – w przypadku

przetoczenia wymiennego;

4) biorcy z klinicznie znaczącymi

przeciwciałami typu zimnego.

Opieka i monitorowanie chorych podczas i po

transfuzji

1. Lekarz odpowiedzialny za przetoczenie powinien być obecny

podczas rozpoczęcia przetoczenia każdego pojemnika.

2. Lekarz lub wyznaczona przez niego, pielęgniarka lub położna

ma

obowiązek obserwacji chorego podczas przetoczenia i przez 24

godziny po jego zakończeniu.

§ 12. 2. Lekarz lub wyznaczona przez niego pielęgniarka

(położna) są obowiązani do obserwacji pacjenta podczas

przetoczenia i przez 12 godzin po jego zakończeniu. Pacjent,

któremu przetoczono krew w warunkach ambulatoryjnych,

może być zwolniony do domu po okresie krótszym niż 12

godzin na podstawie wpisu lekarza w książce transfuzyjnej.

3. Przed przetoczeniem i po jego zakończeniu należy dokonać

pomiaru i rejestracji ciepłoty ciała, tętna i ciśnienia tętniczego

krwi.

4. Po 15 minutach od rozpoczęcia przetaczania kolejnej

jednostki

krwi lub jej składnika należy dokonać pomiaru i rejestracji

ciepłoty

ciała i tętna.

Opieka i monitorowanie pacjenta



Chorego należy pouczyć o konieczności

niezwłocznego zgłoszenia każdego

niepokojącego objawu (dreszcze, wysypka,

zaczerwienienia skóry, duszność, bóle

kończyn

lub okolicy lędźwiowej).



W przypadku wystąpienia objawów lub zmian

mogących świadczyć o powikłaniu

związanym z przetoczeniem należy wdrożyć

odpowiednie

postępowanie.



W przypadku chorych, którzy są

nieprzytomni

pogorszenie stanu ogólnego chorego, w
szczególności w ciągu 15 – 20 minut.

Postępowanie przy odczynach



pomiar ciepłoty ciała, tętna i ciśnienia tętniczego

krwi.



w przypadku duszności poprzetoczeniowej lub

TRALI konieczne jest badanie radiologiczne płuc.



przerwać przetaczanie;



powiadomić lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie;



odłączyć pojemnik ze składnikiem krwi wraz z

zestawem do przetaczania, utrzymując wkłucie

do żyły i przetaczać powoli przez nowy, sterylny

zestaw 0,9% roztwór chlorku sodowego (NaCl);



sprawdzić dane na wszystkich pojemnikach

przetaczanych składników, wyniki próby

zgodności i grupy krwi chorego oraz dane

identyfikujące biorcę;

Postępowanie przy odczynach



powiadomić pracownię serologii

transfuzjologicznej;



powiadomić centrum, z którego

otrzymano składniki krwi;



pobrać próbki od chorego z innego

miejsca wkłucia niż miejsce, w którym

dokonywano przetoczenia w celu

wykonania badań (5 ml na

antykoagulant, co najmniej 5 ml na

skrzep), bakteriologicznych;

•

przesłać do centrum wypełniony przez

lekarza odpowiedzialnego za

przetoczenie formularz zgłoszenia

odczynu poprzetoczeniowego.



W przypadku dodatnich wyników badań

bakteriologicznych posiewu pojemników

krwi wykonanych w RCKiK wyniki

zostaną przesłane do jednostki służby

zdrowia zgłaszającej powikłanie.



Próbki krwi pacjenta po transfuzji, w

celu badań bakteriologicznych, należy

przesłać do pracowni mikrobiologii

(bakteriologicznej) w danym szpitalu lub

współpracującej ze szpitalem pracowni

mikrobiologicznej (bakteriologicznej).

W przypadku dodatnich wyników badań

bakteriologicznych krwi pacjenta kopię

wyników z pracowni mikrobiologicznej

należy przesłać do RCKiK do Działu

Zapewniania Jakości

Dokumentacja transfuzji

Informacje o zabiegu przetoczenia

krwi i jej składników i o

powikłaniach

odnotowuje się w :

historii choroby,

książce transfuzyjnej,

karcie informacyjnej chorego,

księdze raportów pielęgniarskich.

Dokumentacja

Dokumentację dotyczącą leczenia krwią - 30

lat.

Zbiorcze i indywidualne zamówienia na krew

- 5 lat

Książki przychodów i rozchodów - 30 lat
wg. ostatniego wpisu.

Wyniki kontroli temperatur, protokoły

kontroli

temperatury transportu - 5 lat

NFZ – odpłatność za krew

Narodowy Fundusz Zdrowia płaci za każdą

przetoczoną

podczas operacji ilość krwi.

Koszty związane z przetoczeniem 1-2 jednostek - tyle

jest

przeciętnie zużywanych podczas zabiegu - są

zwracane

przez NFZ w ramach wykonywanej procedury.

W przypadku konieczności przetoczenia większej

ilości

krwi, NFZ dodatkowo pokrywa koszty z tym związane.

WYSOKOŚĆ OPŁAT ZA KREW

WYSOKOŚĆ OPŁAT ZA KREW

PEŁNĄ I SKŁADNIKI KRWI

PEŁNĄ I SKŁADNIKI KRWI

Za 1 jednostkę:

1. Krew pełna konserwowana - 240 zł
2. Koncentrat krwinek czerwonych - 140 zł
3. Osocze świeżo mrożone z krwi pełnej - 90 zł
4. Koncentrat krwinek płytkowych z krwi pełnej - 65

zł

5. Koncentrat krwinek płytkowych z aferezy - 990 zł
/ cały preparat /
6. Koncentrat granulocytarny - 1.350 zł

/ cały preparat /

7. Filtrowany KKCz / UKKCz / - 220 zł
8. Filtrowany KKP / UKKP / - 90 zł

www.rckik.wroclaw.pl
www.rckik.wroclaw.pl/proced

ury

www.rckik.wroclaw.pl/wyklad

y

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę