Srom.

Srom.

Pochwa.

Pochwa.

Szyjka macicy.

Szyjka macicy.

Monika

Monika

Adryjenek

Adryjenek

Pielęgniarstwo

Pielęgniarstwo

Rok II

Rok II

gr I

gr I

Srom

Srom

Zewnętrzna część żeńskiego układu

Zewnętrzna część żeńskiego układu

płciowego. Srom składa się z dwóch

płciowego. Srom składa się z dwóch

warg sromowych większych, dwóch

warg sromowych większych, dwóch

warg sromowych mniejszych,

warg sromowych mniejszych,

spoidła przedniego i tylnego warg,

spoidła przedniego i tylnego warg,

wędzidełka warg sromowych,

wędzidełka warg sromowych,

wzgórka łonowego, łechtaczki,

wzgórka łonowego, łechtaczki,

napletka łechtaczki, wędzidełka

napletka łechtaczki, wędzidełka

łechtaczki oraz przedsionka pochwy.

łechtaczki oraz przedsionka pochwy.

Stany patologiczne sromu wywołują

Stany patologiczne sromu wywołują

najczęściej widoczne klinicznie

najczęściej widoczne klinicznie

zmiany, przede wszystkim skóry

zmiany, przede wszystkim skóry

które łatwo ulegają wtórnym

które łatwo ulegają wtórnym

zakażeniom.

zakażeniom.

Torbiel gruczołu

Torbiel gruczołu

przedsionkowego większego

przedsionkowego większego

(Bartholina)

(Bartholina)

Jest to torbiel zastoinowa, o śluzowej

Jest to torbiel zastoinowa, o śluzowej

zawartości lub wtórnie powikłana

zawartości lub wtórnie powikłana

zapaleniem i wtedy najczęściej

zapaleniem i wtedy najczęściej

zaropiała.

zaropiała.

Rogowacenie białe

Rogowacenie białe

(leucoplakia)

(leucoplakia)

Jest wieloogniskową zmianą nabłonka

Jest wieloogniskową zmianą nabłonka

i warstw podnabłonkowych.

i warstw podnabłonkowych.

Występuje przeważnie u osób

Występuje przeważnie u osób

starszych w postaci zaczerwienienia

starszych w postaci zaczerwienienia

i obrzęku oraz białawych plam

i obrzęku oraz białawych plam

rozsianych na skórze i błony

rozsianych na skórze i błony

śluzowej sromu i okolic.

śluzowej sromu i okolic.

W pierwszej fazie cechuje się nadmiernym,

W pierwszej fazie cechuje się nadmiernym,

często nieprawidłowym rogowaceniem,

często nieprawidłowym rogowaceniem,

rozrostem warstwy ziarnistej i kolczystej

rozrostem warstwy ziarnistej i kolczystej

nabłonka. W drugiej fazie przeważają w

nabłonka. W drugiej fazie przeważają w

nabłonku obrazy zanikania.

nabłonku obrazy zanikania.

Jest ona traktowana jako stan przedrakowy.

Jest ona traktowana jako stan przedrakowy.

Rogowacenie białe związane jest z

Rogowacenie białe związane jest z

niedoborem estrogenów i witaminy A.

niedoborem estrogenów i witaminy A.

Nowotwory łagodne

Nowotwory łagodne

Gruczolak potowy sromu – rozwija się z

Gruczolak potowy sromu – rozwija się z

gruczołów apokrynowych skóry. Jest to

gruczołów apokrynowych skóry. Jest to

zazwyczaj guz dobrze odgraniczony, jeśli

zazwyczaj guz dobrze odgraniczony, jeśli

jednak powoduje owrzodzenie skóry, może

jednak powoduje owrzodzenie skóry, może

imitować raka. Mikroskopowo zbudowany

imitować raka. Mikroskopowo zbudowany

jest z drobnych cewek gruczołowych,

jest z drobnych cewek gruczołowych,

częściej jednak ma utkanie

częściej jednak ma utkanie

drobnobrodawkowate lub cylindromatyczne,

drobnobrodawkowate lub cylindromatyczne,

a komórki guza tworzą dwurzędowe

a komórki guza tworzą dwurzędowe

formacje o skomplikowanym przebiegu.

formacje o skomplikowanym przebiegu.

Przebieg nowotworu jest łagodny.

Przebieg nowotworu jest łagodny.

Nowotwory złośliwe

Nowotwory złośliwe



Choroba Pageta

Choroba Pageta



Rak płaskonabłonkowy w stadium

Rak płaskonabłonkowy w stadium

przedinwazyjnym

przedinwazyjnym



Rak nabłonkowy inwazyjny

Rak nabłonkowy inwazyjny



Czerniak złośliwy

Czerniak złośliwy

Choroba Pageta

Choroba Pageta

Jest to rak, który rozwija się w obrębie

Jest to rak, który rozwija się w obrębie

gruczołów apokrynowych w okolicy

gruczołów apokrynowych w okolicy

krocza i stopniowo i stopniowo

krocza i stopniowo i stopniowo

przemieszcza się wzdłóż przewodów

przemieszcza się wzdłóż przewodów

gruczołów wyprowadzających, naciekając

gruczołów wyprowadzających, naciekając

skórę i powierzchnię skóry. Mikroskopowo

skórę i powierzchnię skóry. Mikroskopowo

widzi się rozrzucone w nabłonku

widzi się rozrzucone w nabłonku

charakterystyczne duże, anaplastyczne

charakterystyczne duże, anaplastyczne

komórki, w których wybarwia się śluz.

komórki, w których wybarwia się śluz.

Rak płaskonabłonkowy w

Rak płaskonabłonkowy w

stadium

stadium

przedinwazyjnym

przedinwazyjnym

Jest to lekko wyniosła szaroróżowa,

Jest to lekko wyniosła szaroróżowa,

wyraźnie odgraniczona zmiana,

wyraźnie odgraniczona zmiana,

przedstawiająca pod mikroskopem

przedstawiająca pod mikroskopem

typowe utkanie raka in situ. Nie

typowe utkanie raka in situ. Nie

leczona przechodzi po pewnym

leczona przechodzi po pewnym

czasie w raka inwazyjnego.

czasie w raka inwazyjnego.

Rak płaskonabłonkowy

Rak płaskonabłonkowy

inwazyjny

inwazyjny

W połowie przypadków rozwija się on w

W połowie przypadków rozwija się on w

obszarze zajętym uprzednio przez

obszarze zajętym uprzednio przez

rogowacenie białe.

rogowacenie białe.

Stosunkowo wcześnie daje przerzuty do węzłów

Stosunkowo wcześnie daje przerzuty do węzłów

chłonnych, później pojawiają się przerzuty

chłonnych, później pojawiają się przerzuty

odległe. Ognisko pierwotne stanowi guzowatą

odległe. Ognisko pierwotne stanowi guzowatą

wyniosłość, wrzodziejącą lub rozrastającą się

wyniosłość, wrzodziejącą lub rozrastającą się

brodawczakowato, o wyniosłych, twardych

brodawczakowato, o wyniosłych, twardych

brzegach. Mikroskopowo przedstawia obraz

brzegach. Mikroskopowo przedstawia obraz

raka kolczystokomórkowego o różnym stopniu

raka kolczystokomórkowego o różnym stopniu

dojrzałości, a nawet raka anaplastycznego.

dojrzałości, a nawet raka anaplastycznego.

Czerniak złośliwy

Czerniak złośliwy

Często rozwija się ze znamienia.

Często rozwija się ze znamienia.

Złośliwienie znamienia objawia się

Złośliwienie znamienia objawia się

wzmożoną pigmentacją,

wzmożoną pigmentacją,

przyspieszonym wzrostem zmiany i

przyspieszonym wzrostem zmiany i

jej owrzodzeniem. Jest najczęściej

jej owrzodzeniem. Jest najczęściej

spotykany na wardze sromowej

spotykany na wardze sromowej

większej, rzadziej na mniejszej lub na

większej, rzadziej na mniejszej lub na

łechtaczce. Budową mikroskopową

łechtaczce. Budową mikroskopową

nie różni się od czerniaka skóry.

nie różni się od czerniaka skóry.

Pochwa

Pochwa

Odcinek żeńskich dróg rodnych. Jest

Odcinek żeńskich dróg rodnych. Jest

przewodem mięśniowo-błoniastym,

przewodem mięśniowo-błoniastym,

silnie rozciągliwym i elastycznym,

silnie rozciągliwym i elastycznym,

długości 5-14cm, stanowiącym

długości 5-14cm, stanowiącym

połączenie między macicą a

połączenie między macicą a

przedsionkiem pochwy, będącym

przedsionkiem pochwy, będącym

częścią sromu. Najwęższa w swojej

częścią sromu. Najwęższa w swojej

dolnej części stopniowo się rozszerza.

dolnej części stopniowo się rozszerza.

W części środkowej ma około 2-3 cm

W części środkowej ma około 2-3 cm

szerokości.

szerokości.

Stany zapalne pochwy są najczęściej

Stany zapalne pochwy są najczęściej

wywołane rzęsistkiem pochwowym lub

wywołane rzęsistkiem pochwowym lub

grzybicą. Najczęstszą zmianą

grzybicą. Najczęstszą zmianą

nienowotworową są torbiele. Na

nienowotworową są torbiele. Na

przednio-bocznej ścianie pochwy

przednio-bocznej ścianie pochwy

można stwierdzić torbiel z przewodu

można stwierdzić torbiel z przewodu

śródnercza; torbiele z przewodu

śródnercza; torbiele z przewodu

przyśródnerczowego leżą zwykle w

przyśródnerczowego leżą zwykle w

dolnej części pochwy.

dolnej części pochwy.

Z nowotworów złośliwych najczęściej

Z nowotworów złośliwych najczęściej

występuje w pochwie rak płaskonabłonkowy,

występuje w pochwie rak płaskonabłonkowy,

rzadziej pierwotny pochwy, częściej

rzadziej pierwotny pochwy, częściej

przechodzący z części pochwowej szyjki

przechodzący z części pochwowej szyjki

macicy. U dzieci charakterystycznym guzem

macicy. U dzieci charakterystycznym guzem

złośliwym jest tzw. mięsak groniasty. Ten

złośliwym jest tzw. mięsak groniasty. Ten

nowotwór ma postać polipowatych

nowotwór ma postać polipowatych

rozrostów, miękkich i łatwo krwawiących.

rozrostów, miękkich i łatwo krwawiących.

Mikroskopowo stwierdza się obrazy rozrostu

Mikroskopowo stwierdza się obrazy rozrostu

młodej tkanki mezodermalnej o dużych

młodej tkanki mezodermalnej o dużych

możliwościach różnicowania się aż do

możliwościach różnicowania się aż do

komórek mięśni poprzecznie prążkowanych

komórek mięśni poprzecznie prążkowanych

włącznie.

włącznie.

Szyjka macicy

Szyjka macicy

Zgrubiała, dolna część mięśniówki macicy. Łączy pochwę z

Zgrubiała, dolna część mięśniówki macicy. Łączy pochwę z

jamą macicy. Dzięki licznym zmarszczeniom sprzyja

jamą macicy. Dzięki licznym zmarszczeniom sprzyja

wydostawaniu się płodu na zewnątrz.

wydostawaniu się płodu na zewnątrz.

Zapalenia swoiste, jak: gruźlica, kiła,

Zapalenia swoiste, jak: gruźlica, kiła,

rzeżączka, spotykane są w szyjce

rzeżączka, spotykane są w szyjce

macicy stosunkowo rzadko. Zapalenia

macicy stosunkowo rzadko. Zapalenia

nieswoiste natomiast rozwijają się

nieswoiste natomiast rozwijają się

bardzo często. Sprzyja im wiele

bardzo często. Sprzyja im wiele

czynników, z których część jest

czynników, z których część jest

związana bezpośrednio z życiem

związana bezpośrednio z życiem

płodowym lub stanowi jego

płodowym lub stanowi jego

konsekwencję.

konsekwencję.

Zapalenia szyjki macicy mogą

Zapalenia szyjki macicy mogą

przebiegać ostro lub przewlekle. W

przebiegać ostro lub przewlekle. W

następstwie długo trwającego stanu

następstwie długo trwającego stanu

zapalnego dochodzi do zmian

zapalnego dochodzi do zmian

wstecznych w nabłonku

wstecznych w nabłonku

pokrywającym szyjkę, do jego

pokrywającym szyjkę, do jego

odwarstwienia lub złuszczenia.

odwarstwienia lub złuszczenia.

Do najczęstszych zmian szyjki macicy,

Do najczęstszych zmian szyjki macicy,

powstałych w rezultacie przewlekłego

powstałych w rezultacie przewlekłego

zapalenia należą:

zapalenia należą:



Torbiele Nabotha

Torbiele Nabotha



Leukoplakia

Leukoplakia



Polipy

Polipy



Nadżerka.

Nadżerka.

Torbiele Nabotha

Torbiele Nabotha

Przedstawiają się jako półkoliste,

Przedstawiają się jako półkoliste,

przeświecające, kulastouwypuklone

przeświecające, kulastouwypuklone

twory, widoczne okiem nie uzbrojonym

twory, widoczne okiem nie uzbrojonym

na tarczy części pochwowej. Są to

na tarczy części pochwowej. Są to

rozdęte gruczoły szyjkowe, których

rozdęte gruczoły szyjkowe, których

ujścia zostały zamknięte na

ujścia zostały zamknięte na

powierzchni tarczy przez

powierzchni tarczy przez

epidermizyjący nabłonek lub przez

epidermizyjący nabłonek lub przez

zarośnięte światła gruczołu.

zarośnięte światła gruczołu.

Leukoplakia

Leukoplakia

Jest wynikiem zaburzenia procesu

Jest wynikiem zaburzenia procesu

mataplazji. Może to doprowadzić do

mataplazji. Może to doprowadzić do

wytworzenia w nowo powstającym

wytworzenia w nowo powstającym

nabłonku wielowarstwowym płaskim

nabłonku wielowarstwowym płaskim

komórek warstwy jasnej i ziarnistej,

komórek warstwy jasnej i ziarnistej,

a zatem do wytworzenia nabłonka

a zatem do wytworzenia nabłonka

nie typu śluzowego, ale typu

nie typu śluzowego, ale typu

skórnego.

skórnego.

Polipy szyjkowe

Polipy szyjkowe

Są to uszypułowane, maczugowate

Są to uszypułowane, maczugowate

twory widoczne w okolicy ujścia

twory widoczne w okolicy ujścia

zewnętrznego macicy. Na ich

zewnętrznego macicy. Na ich

powierzchni stwierdza się takie

powierzchni stwierdza się takie

same przemiany nabłonkowe, jak w

same przemiany nabłonkowe, jak w

nadżerce, rzadziej jednak dochodzi

nadżerce, rzadziej jednak dochodzi

w polipach do zmian

w polipach do zmian

dysplastycznych nabłonka i raka.

dysplastycznych nabłonka i raka.

Nadżerka części

Nadżerka części

pochwowej szyjki macicy

pochwowej szyjki macicy

Jest to zmiana występująca często u

Jest to zmiana występująca często u

kobiet, zwłaszcza w wieku

kobiet, zwłaszcza w wieku

rozrodczym, łatwo dostrzegalna

rozrodczym, łatwo dostrzegalna

badaniem ginekologicznym we

badaniem ginekologicznym we

wziernikach.

wziernikach.

Rozróżnia się dwie postacie nadżerki:

Rozróżnia się dwie postacie nadżerki:


nadżerkę prawdziwą

nadżerkę prawdziwą



nadżerkę gruczołową

nadżerkę gruczołową

Nadżerka prawdziwa

Nadżerka prawdziwa

Polega na ubytku nabłonka

Polega na ubytku nabłonka

powierzchniowego tarczy części

powierzchniowego tarczy części

pochwowej. Jest to nie rzadko

pochwowej. Jest to nie rzadko

połączone z głębokimi zmianami w

połączone z głębokimi zmianami w

podścielisku szyjki.

podścielisku szyjki.

Nadżerka gruczołowa

Nadżerka gruczołowa

Bierze swą nazwę od znajdującego się

Bierze swą nazwę od znajdującego się

na jej powierzchni nabłonka

na jej powierzchni nabłonka

gruczołowego. Punktem wyjścia tego

gruczołowego. Punktem wyjścia tego

stanu jest wynicowanie błony śluzowej

stanu jest wynicowanie błony śluzowej

z kanału szyjki na powierzchnię tarczy

z kanału szyjki na powierzchnię tarczy

i dalsze przemiany tego nabłonka pod

i dalsze przemiany tego nabłonka pod

wpływem przede wszystkim bodźców

wpływem przede wszystkim bodźców

zapalnych.

zapalnych.

Epidermizacja

Epidermizacja

Polega na pokrywaniu się obnażonej z

Polega na pokrywaniu się obnażonej z

nabłonka powierzchni nadżerki

nabłonka powierzchni nadżerki

wielowarstwowym nabłonkiem

wielowarstwowym nabłonkiem

płaskim, wrastającym z pozostałego po

płaskim, wrastającym z pozostałego po

obu stronach ubytku nabłonka

obu stronach ubytku nabłonka

paraepidermoidalnego, który pełzając

paraepidermoidalnego, który pełzając

po obnażonej powierzchni, doprowadza

po obnażonej powierzchni, doprowadza

do wypełnienia ubytku nabłonkowego.

do wypełnienia ubytku nabłonkowego.

Metaplazja

Metaplazja

Jest procesem odnowy nabłonka przez

Jest procesem odnowy nabłonka przez

proliferację komórek rezerwowych

proliferację komórek rezerwowych

nabłonka walcowatego i

nabłonka walcowatego i

następczego różnicowania się tych

następczego różnicowania się tych

proliferujących komórek

proliferujących komórek

rezerwowych w nabłonek

rezerwowych w nabłonek

wielowarstwowy płaski.

wielowarstwowy płaski.

Nabłonek dystplastyczny

Nabłonek dystplastyczny

Powstaje w wyniku nadmiernej i przedłużającej

Powstaje w wyniku nadmiernej i przedłużającej

się proliferacji komórek. Jest to nabłonek o

się proliferacji komórek. Jest to nabłonek o

zaburzonej architekturze zbudowany w

zaburzonej architekturze zbudowany w

znacznej mierze z komórek z cechami

znacznej mierze z komórek z cechami

dyskariozy. Nabłonek dysplastyczny zawiera

dyskariozy. Nabłonek dysplastyczny zawiera

zwykle mniej glikogenu w cytoplazmie

zwykle mniej glikogenu w cytoplazmie

komórkowej. Komórki są ułożone

komórkowej. Komórki są ułożone

chaotycznie, osie długie jąder komórkowych

chaotycznie, osie długie jąder komórkowych

nie są równoległe do siebie. W skutek

nie są równoległe do siebie. W skutek

upośledzonego różnicowania komórki

upośledzonego różnicowania komórki

warstwy nabłonka nie układają się regularnie,

warstwy nabłonka nie układają się regularnie,

a często warstwowość nabłonka jest zatarta.

a często warstwowość nabłonka jest zatarta.

W zależności od nasilenia cech

W zależności od nasilenia cech

dyskariozy w komórkach

dyskariozy w komórkach

nabłonkowych rozróżnia się dysplazję

nabłonkowych rozróżnia się dysplazję

małego, średniego i dużego stopnia.

małego, średniego i dużego stopnia.

Czas przejścia dysplazji dużego stopnia

Czas przejścia dysplazji dużego stopnia

w raka in situ wynosi przeciętnie 1

w raka in situ wynosi przeciętnie 1

rok, a średniego stopnia – 3 lata.

rok, a średniego stopnia – 3 lata.

Rak przedinwazyjny

Rak przedinwazyjny

Jest to zmiana, w której komórki nabłonka

Jest to zmiana, w której komórki nabłonka

wielowarstwowego płaskiego na całej

wielowarstwowego płaskiego na całej

jego grubości zostały zastąpione przez

jego grubości zostały zastąpione przez

komórki nowotworowe, z całkowitym

komórki nowotworowe, z całkowitym

zatarciem warstwowości nabłonka, lecz

zatarciem warstwowości nabłonka, lecz

bez przekroczenia błony podstawowej. W

bez przekroczenia błony podstawowej. W

przepadku rozwoju rak przedinwazyjny

przepadku rozwoju rak przedinwazyjny

nie zmienia grubości nabłonka, w którym

nie zmienia grubości nabłonka, w którym

się rozwija, i jest złożony z komórek

się rozwija, i jest złożony z komórek

jednolitych, nisko zróżnicowanych.

jednolitych, nisko zróżnicowanych.

Rak inwazyjny szyjki

Rak inwazyjny szyjki

macicy

macicy

Stosunkowo częściej spotyka się go

Stosunkowo częściej spotyka się go

wśród uboższych warstw

wśród uboższych warstw

społeczeństwa, u kobiet wcześnie

społeczeństwa, u kobiet wcześnie

rozpoczynających życie płciowe,

rozpoczynających życie płciowe,

wcześnie rodzących i wielodzietnych.

wcześnie rodzących i wielodzietnych.

Czynniki sprzyjające powstawaniu i

Czynniki sprzyjające powstawaniu i

utrzymywaniu stanów zapalnych szyjki

utrzymywaniu stanów zapalnych szyjki

również sprzyjają rozwojowi raka.

również sprzyjają rozwojowi raka.

Makroskopowo rak szyjki macicy może

Makroskopowo rak szyjki macicy może

przedstawiać dwie postacie:

przedstawiać dwie postacie:



egzofityczną – kiedy to tkanka

egzofityczną – kiedy to tkanka

nowotworowa rozrasta się na zewnątrz,

nowotworowa rozrasta się na zewnątrz,

tworząc guz zniekształcający część

tworząc guz zniekształcający część

pochwową,

pochwową,



endofityczną – kiedy nowotwór drąży w

endofityczną – kiedy nowotwór drąży w

głąb, powodując owrzodzenie tarczy

głąb, powodując owrzodzenie tarczy

części pochwowej.

części pochwowej.

Rak płaskonabłonkowy

Rak płaskonabłonkowy

Najczęściej jest złożony z komórek

Najczęściej jest złożony z komórek

odpowiadających warstwie pośredniej

odpowiadających warstwie pośredniej

nabłonka płaskiego, rzadziej jest

nabłonka płaskiego, rzadziej jest

niezróżnicowany, stosunkowo rzadko

niezróżnicowany, stosunkowo rzadko

jest też rakiem rogowaciejącym.

jest też rakiem rogowaciejącym.

Rak gruczołowy

Rak gruczołowy

Przedstawia często obrazy wysoce

Przedstawia często obrazy wysoce

dojrzałych cew gruczołowych.

dojrzałych cew gruczołowych.

Nie leczony rak szyjki macicy może

Nie leczony rak szyjki macicy może

szeżyć się albo przez ciągłość albo

szeżyć się albo przez ciągłość albo

przez naciekanie tkanek, obejmując

przez naciekanie tkanek, obejmując

narządy sąsiednie, głównie pęcherz i

narządy sąsiednie, głównie pęcherz i

drogi moczowe. Najczęstszą

drogi moczowe. Najczęstszą

przyczyną śmierci jest związana z tym

przyczyną śmierci jest związana z tym

mocznica, zakażenie miejscowe lub

mocznica, zakażenie miejscowe lub

uogólnione, wyniszczenie. Przerzuty

uogólnione, wyniszczenie. Przerzuty

stwierdza się w 35-40% przypadków.

stwierdza się w 35-40% przypadków.

Ustalono pięć stadiów

Ustalono pięć stadiów

raka szyjki macicy

raka szyjki macicy

Stadium 0 – rak przedinwazyjny(100%

Stadium 0 – rak przedinwazyjny(100%

chorych przeżywa 5 lat po

chorych przeżywa 5 lat po

zakończeniu leczenia)

zakończeniu leczenia)

Stadium I – utkanie raka nie

Stadium I – utkanie raka nie

przekracza granic szyjki macicy(80%

przekracza granic szyjki macicy(80%

chorych przeżywa 5 lat)

chorych przeżywa 5 lat)

Stadium II – naciek nowotworowy przymacicz nie

Stadium II – naciek nowotworowy przymacicz nie

dochodzący do ściany miednicy małej z

dochodzący do ściany miednicy małej z

nacieczeniem

nacieczeniem

2

2

/

/

3

3

górnych pochwy lub samo

górnych pochwy lub samo

nacieczenie pochwy (przeżycie 5-letnie – 50%

nacieczenie pochwy (przeżycie 5-letnie – 50%

chorych)

chorych)

Stadium III – naciek przymacicz dochodzi do ściany

Stadium III – naciek przymacicz dochodzi do ściany

miednicy, zajmuje

miednicy, zajmuje

1

1

/

/

3

3

dolnej części pochwy lub

dolnej części pochwy lub

zagłębienie odbytniczo-maciczne (przeżycie 5-

zagłębienie odbytniczo-maciczne (przeżycie 5-

letnie – 25% chorych)

letnie – 25% chorych)

Stadium IV – nacieczenie odbytnicy, pęcherza

Stadium IV – nacieczenie odbytnicy, pęcherza

moczowego, poza miednicą małą (chore nie

moczowego, poza miednicą małą (chore nie

przeżywają 5 lat)

przeżywają 5 lat)

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę



