Odpowiedzialność

cywilna lekarza

Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Wielkopolskiej Okręgowej Izby Lekarskiej

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność cywilna jest
niezależna od odpowiedzialności
karnej, zawodowej, administracyjnej
i  służbowej.
Celem tej odpowiedzialności jest
naprawienie szkody pacjenta.
Szkodą jest każdy uszczerbek na
dobrach prawnie chronionych.

Lekarz nie odpowiada za efekt
leczenia lecz za prawidłowość i
staranność prowadzonego leczenia



Art. 8 KEL -

Lekarz powinien przeprowadzać

wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze
i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając
im niezbędny czas.



Art. 9 KEL -

Lekarz może podejmować leczenie

jedynie po uprzednim zbadaniu.(....)



art. 10 KEL

- Lekarz nie powinien wykraczać poza

swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu
czynności diagnostycznych, zapobiegawczych,
leczniczych i orzeczniczych (....)

Dobra osobiste – art. 23kc



Dobra osobiste człowieka, jak w
szczególności zdrowie, wolność, cześć,
swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim,
wizerunek, tajemnica korespondencji,
nietykalność mieszkania, twórczość
naukowa, artystyczna, wynalazcza i
racjonalizatorska pozostają pod ochroną
prawa cywilnego niezależnie od ochrony
przewidzianej w innych przepisach.

Odpowiedzialność cywilna

Wyróżnia się dwa rodzaje szkody:



szkodę majątkową (uszczerbek
materialny na osobie lub mieniu),



szkodę niemajątkową (doznaną
krzywdę, czyli cierpienie fizyczne i
krzywda).

Odpowiedzialność cywilna



Niewykonanie lub nienależyte
wykonanie zobowiązania powoduje
odpowiedzialność kontraktową w
rozumieniu art. 471 k.c.



Wyrządzenie szkody spowodowane
powoduje odpowiedzialność
deliktową (art. 415 k.c.).

Odpowiedzialność cywilna

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie
przez sprawcę istniejącego zobowiązania
jest jednocześnie czynem niedozwolonym
np. uszkodzenie ciała lub rozstrój
zdrowia, to może on odpowiadać z
odpowiedzialności kontraktowej bądź
deliktowej. W tej sytuacji zachodzi zbieg
odpowiedzialności (art. 443 k.c.).

Odpowiedzialność cywilna - przedawnienie



Art. 442

1

(do 10 sierpnia 2007r)



§1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej

czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z

upływem trzech lat od dnia, w którym

poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o

osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak

termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od

dnia w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące

szkodę.



§2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku,

roszczenie o naprawienie szkody ulega

przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia, w

którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Odpowiedzialność cywilna - przedawnienie



Art. 442

1

(od 10 sierpnia 2007r)



§3. W razie wyrządzenia szkody na osobie,

przedawnienie nie może się skończyć

wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w

którym poszkodowany dowiedział się o

szkodzie i o osobie obowiązanej do jej

naprawienia.



§4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej

o naprawienie szkody na osobie nie może

skończyć się wcześniej niż z upływem lat 2 od

uzyskania pełnoletności.

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność cywilna jest

odpowiedzialnością majątkową

dłużnika.
W zasadzie jest to odpowiedzialność

nieograniczona.
Ograniczenia występują przy

egzekucji. Dłużnik odpowiada za dług

całym swoim majątkiem obecnym i w

przyszłości.

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność cywilna nie
występuje, gdy nieprawne i
zawinione działanie nie
spowodowało szkody.

Odpowiedzialność cywilna

Podstawą prawną odpowiedzialności
z kodeksu cywilnego (k.c.) jest art.
415 k.c.
„Kto z winy swej wyrządził drugiemu
szkodę zobowiązany jest do jej
naprawienia”

Odpowiedzialność cywilna

Wysokość pieniężnego
odszkodowania odpowiadać musi
wartości materialnej szkody w
znaczeniu art. 444 k.c.
Odszkodowanie obejmuje wszelkie
wynikłe wydatki poniesione przez
poszkodowanego lub jego rodzinę.

Odpowiedzialność cywilna

Zwrot kosztów za poniesione wydatki przysługuje

min. za:



utracone zarobki podczas leczenia i rehabilitacji,



koszty pobytu w szpitalu,



koszty zabiegów rehabilitacyjnych,



nabycie protez i sprzętu,



koszty dodatkowej opieki pielęgniarskiej,



konsultacja u wybitnych specjalistów (również za

granicą, w przypadku braku takiego w kraju),



koszty niezbędnej diety,



koszty

przewozu

chorego

i

przejazdów

poniesione przez rodzinę podczas odwiedzin

chorego w szpitalu.

Odpowiedzialność cywilna

Jeżeli poszkodowany stał się inwalidą i
zachodzi konieczność przygotowania się
do innego zawodu, sprawca zobowiązany
jest do pokrycia kosztów kursów
zawodowych, praktyk a tym także zakupu
stosownych podręczników. Ponadto
poszkodowany ma prawo do renty
wyrównawczej (w stosunku do utraconych
zarobków) czasowej lub stałej.

Odpowiedzialność cywilna

Sąd w myśl art. 445 k.c. może
przyznać poszkodowanemu
odpowiednią sumę tytułem
zadośćuczynienia pieniężnego za
doznaną krzywdę.

Odpowiedzialność cywilna

Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub
wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć
poszkodowanego, w znaczeniu art. 446 k.c.,
rodzinie przysługuje zwrot kosztów leczenia,
pochówku. Dzieciom osoby zmarłej wypłacana
jest również renta do czasu uzyskania przez
nie zdolności do pracy zarobkowej, oraz
współmałżonkowi, który był na utrzymaniu
osoby poszkodowanej. Na sprawcy ciążą także
ewentualne obowiązki alimentacyjne.

Odpowiedzialność cywilna

W myśl art. 445 k.c. pokrzywdzonemu,

niezależnie od zwrotu kosztów związanych z

doznaną szkodą, przysługuje prawo do

zadośćuczynienia za cierpnie fizyczne i

moralne tzw. „nawiązka za ból”. Sąd ustala

wysokość tego odszkodowania. Sąd bierze

pod uwagę min.: stopień oraz czas trwania

cierpień fizycznych i psychicznych (w tym

zabiegi operacyjne), trwałość skutków,

rokowanie na przyszłość, wiek (im młodszy

wiek tym wyższy stopień krzywdy).

Odpowiedzialność cywilna- art.

448

W razie naruszenia dobra osobistego sąd
może przyznać temu czyje dobro
osobiste zostało naruszone odpowiednią
sumę tytułem zadośćuczynienia
pieniężnego za doznaną krzywdę lub na
jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę
na wskazany cel społeczny niezależnie
od innych środków potrzebnych do
usunięcia skutków naruszenia.

Odpowiedzialność cywilna

Poszkodowani mają prawo do
zadośćuczynienia także w przypadkach,
gdy występuje niemożność lub znaczne
utrudnienie wykonywania zawodu,
pracy twórczej, zawarcia związku
małżeńskiego, posiadania dzieci,
utrzymywania kontaktów towarzyskich,
uprawiania sportu.

Odpowiedzialność cywilna

Zgłoszenie się chorego do
pracownika wykonującego prywatną
praktykę i podjęcie usługi przez
niego uważa się za umowę zawartą
między nimi (art. 750 k.c.). Za
szkody pacjenta wyrządzone przez
pracownika w tej sytuacji ponosi on
sam.

Odpowiedzialność cywilna

Obowiązek odszkodowania przyjmuje
instytucja ubezpieczeniowa, jeżeli
pracownik jest ubezpieczony. Instytucja
ubezpieczeniowa pokryje szkodę do
kwoty ustalonej w prywatnym
ubezpieczeniu. Jeżeli szkoda jest
większa niż to wynika z ubezpieczenia,
wtedy pracownik sam pokrywa wynikłą
różnicę.

Odpowiedzialność cywilna

Inną formą odpowiedzialności jest tzw.

odpowiedzialność solidarna w rozumieniu

art. 441 § 1 i § 2 kc. W myśl tego artykułu

jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność

za szkodę spowodowaną czynem

niedozwolonym, ich odpowiedzialność

jest solidarna np. świadczenie zdrowotne

udzielone było przez zespół np. dwóch

lekarzy, pielęgniarkę lub innego

pracownika ochrony zdrowia.

Odpowiedzialność cywilna

Pracownika zatrudnionego w zakładzie

leczniczym nie łączy z pacjentem żaden

stosunek umowny. Pracownik zakładu

leczniczego, realizując działalność tego

zakładu, jest wobec pacjenta osobą trzecią.

Za szkody wyrządzone przez niego

odpowiedzialność cywilną ponosi zakład.

Zakład leczniczy ponosi odpowiedzialność

zarówno w przypadku gdy został popełniony

zawiniony błąd jak i gdy szkoda jest

wynikiem np. błędu organizacyjnego.

Odpowiedzialność cywilna

Zakład leczniczy może wystąpić z
roszczeniem regresowym
skierowanym do pracownika, który
szkodę zawinił. Postępowanie zakładu
leczniczego wynika z przepisów
kodeksu pracy  (art. 120 § 2 k.p.).

Odpowiedzialność cywilna

Zakłady lecznicze odpowiadają za

następujące uchybienia w stosunku do

pacjenta:



odmowę udzielenia pomocy medycznej,



nie skierowanie pacjenta do specjalisty,



brak kwalifikacji personelu,



zaniedbania dotyczące higieny oraz

bezpieczeństwa pacjenta,



zarażenie pacjenta chorobą zakaźną,



złe warunki sanitarne i lecznicze,



zostawienie narzędzi lub materiałów w

polu

operacyjnym,

Odpowiedzialność cywilna

c.d.



postępowanie niezgodne z zasadami
aseptyki,



działanie bez zgody pacjenta lub jego
opiekunów prawnych (w przypadku gdy
uzyskanie takiej zgody było możliwe),



zapisanie lub podanie niewłaściwego leku,

Odpowiedzialność cywilna

c.d.



nie poinformowanie pacjenta o

grożącym mu ryzyku podczas

zabiegów operacyjnych lub podczas

wykonywania diagnostyki inwazyjnej,



brak oględności w stosunku do

pacjenta znajdującego się w stanie

szczególnego napięcia emocjonalnego.

Tajemnica zawodowa

W związku z wykonywaną pracą
bardzo często dowiadujemy się
wszelkich faktów i informacji
mających związek z leczeniem i osobą
pacjenta np.



stosunków rodzinnych,



zawodowych,



kontaktów seksualnych itp.

Tajemnica zawodowa

Obowiązek zachowania tajemnicy nie
wygasa po śmierci pacjenta.
Tajemnica obejmuje wypowiedzi
lekarza, jak i różne dokumenty i
materiały pisemne np. historie
choroby, wyniki badań.
Dokumenty te powinny być
szczególnie chronione.

Tajemnica zawodowa

Zachowanie tajemnicy dotyczy nie
tylko lekarza ale wszystkich osób
zakładu leczniczego. Informacje o
pacjencie podlegają także ochronie
prawnej określane jako dobra
osobiste człowieka, co wynika z
treści
art. 23 k.c.

Wyjątki od zachowania tajemnicy

są nieliczne i można ujawnić w

sytuacji gdy:



zostaje zwolniony z powinności zachowania

tajemnicy przez pacjenta lub jego opiekuna

prawnego,



gdyby zachowanie tajemnicy mogło

spowodować istotne niebezpieczeństwo dla

życia i zdrowia samego pacjenta lub jego

otoczenia,

Wyjątki od zachowania tajemnicy są

nieliczne i można ujawnić w sytuacji gdy

:

   



pracownik ma obowiązek powiadomić odpowiedni
organ ścigania przestępstw, gdy uzyskał pewność
lub

powziął

uzasadnione

podejrzenie,

że

uszkodzenia

ciała

powstały

w

związku

z

przestępstwem.



został zwolniony przez prokuratora lub sąd.



upoważnionym instytucjom np. innemu zakładowi
leczniczemu.

Koniec zajęć



Dziękuję za uwagę