Ogólna definicja psychologii:

Psychologia to naukowe

badanie zachowania i

procesów psychicznych.

zajmuje się:



opisem (opisywanie zależności

pomiędzy funkcjonowaniem

człowieka a jego myśleniem,

historią życia, warunkami

społeczno-historyczno-

rodzinnymi, w których żyje)



wyjaśnianiem (poszukiwanie

mechanizmów rządzących

ludzką psychiką i

zachowaniem),



przewidywaniem (analiza

dotychczasowych sposobów

funkcjonowania, analiza

osobowości w celu

przewidywania przyszłych

zachowań)



kontrolowaniem ludzkiego
zachowania (aspekt budzący
liczne kontrowersje-
kontrolowanie może być
manipulacją jak również
pomocą w eliminowaniu,
uznawanych przez samego
człowieka za niepożądane,
zachowań

1.

Psychologia badawcza (naukowa):

a.

Badania podstawowe –

poznawanie ogólnych reguł

psychicznego funkcjonowania

człowieka



rozwojowa



osobowości



społeczna



środowiskowa

b. Badania stosowane –

ukierunkowane na

rozwiązanie konkretnych

problemów praktycznych



wychowawcza



zdrowia



pracy i organizacji

2.

Psychologia praktyczna:



kliniczna



poradnictwo



szkolna

1.

Perspektywa biologiczna.

2.

Perspektywa poznawczo –

behawioralna.

3.

Perspektywa humanistyczno –

egzystencjalna.

4.

Perspektywa psychodynamiczna.

5.

Perspektywa społeczno –

kulturalna.



Zakłada wpływ biologii człowieka
na jego funkcjonowanie psychiczne



Poszukuje związków między
czynnościami mózgowymi
(przekaźnictwo nerwowe,
aktywność struktur mózgowych) a
procesami psychicznymi



Bada związki pomiędzy działaniem
hormonów i warunkowaniem
genów a emocjonalnym i
psychicznym funkcjonowaniem
człowieka



Bada wpływ psychiki i zachowania
na funkcjonowanie biologiczne
organizmu (psychosomatyka,
psychoneuroimmunologia)



Bezpośrednio wywodzi się z

psychoanalizy (Z. Freud)



Motywy ludzkiego zachowania

nieświadome i świadome

(przewaga nieświadomych)



Mechanizmy obronne osobowości

(np. wyparcie, tłumienie,

racjonalizacja, zaprzeczanie,

intelektualizacja, regresja)



Dynamiczna struktura osobowości

rozumiana jak naczynia połączone

(Id, Ego, Superego) – zachowania

człowieka jako wynik wewnętrznych

napięć i konfliktów wewnątrz tej

struktury jak i w odpowiedzi na

oczekiwania świata zewnętrznego

(innych osób, systemu rodzinnego i

społeczeństwa - systemu wartości)



Impulsy agresywne i seksualne

jako główne siły motywacyjne



Kompleks Edypa

Humanizm – podkreśla ludzką zdolność

do samospełniania nadając
świadomości, samoświadomości i
podejmowaniu decyzji kluczową rolę.

Egzystencjalizm – zakłada, że człowiek

jest wolną jednostką, ponoszącą
odpowiedzialność za dokonywane
przez siebie wybory.

Przedmiot zainteresowania: osobiste,

subiektywne doświadczenie

psychiczne człowieka.

Założenia:



Człowiek może swobodnie

kształtować swoje życie i

postępowanie



Życie ludzkie jest poszukiwaniem

własnej tożsamości i sensu

egzystencji

Podejście to ma raczej

charakter praktyczny

(psychoterapeutyczny i

samorozwojowy) niż

naukowy (trudność w

badaniu subiektywnego

doświadczenia).

Perspektywa behawioralna:
Zachowanie ludzkie warunkowane jest

przez:



dobrowolne i mimowolne uczenie się
(osobista historia człowieka),



system wzmocnień (warunkowanie-
eksperyment Pawłowa),



system kar i nagród



wytworzenie nawyków wskutek uczenia
się

Perspektywa poznawcza:



Próba zrozumienia człowieka

poprzez badanie jego procesów

umysłowych (myślenia, uwagi,

pamięci, spostrzegania, wyobraźni,

języka) z mniejszym naciskiem na

sytuacyjne wyznaczniki zachowania



Idea przetwarzania informacji

(strategie rozwiązywania

problemów jak oprogramowanie,

mózg jako dysk twardy)



Podejście to zakłada
warunkowanie decyzji i
zachowań człowieka
zewnętrznymi czynnikami a
nie świadomymi wyborami
jednostki.

Perspektywa społeczno –

poznawcza:



Teoria społecznego uczenia się



Podejście nawiązuje do tradycji
behawioralnej i poznawczej
podkreślając jednak zdolność
człowieka do modyfikowania i
tworzenia własnego otoczenia oraz
zdolność do intencjonalnego uczenia
się poprzez obserwowanie otoczenia



Podejście to nawiązuje
również do tradycji
humanistycznej poprzez
pogląd, że człowiek dokonuje
świadomych wyborów
swojego zachowania
korzystając z repertuaru
wyuczonych reakcji



Bada wpływ uwarunkowań
społeczno-kulturowych na
przekonania i zachowanie jednostki



Do tych uwarunkowań należą m.in. :
przynależność etniczna, płeć,
pozycja spoełczno-ekonomiczna,
kultura, zasada rządzące
społeczeństwem, w którym żyje
jednostka