Koncepcje powstawania

zaburzeń i ich terapii

Podejście humanistyczne

Zahamowanie instynktu do rozwoju podstawą

powstawania zaburzeń

• Podstawowe założenie brzmi: Człowiek ma

wrodzony instynkt do rozwoju potencjalnych

możliwości i dąży do samaktualizacji.

• Zaburzenia psychiczne powstają, gdy naturalny

proces wzrostu i dojrzewania jest zahamowany.

• Przedstawicielami są Rogers i Perls
• Podejście to nawiązuje do koncepcji filozoficznych

fenomenologii, egzystencjalizmu, personalizmu.

Terapia skoncentrowana na kliencie

-Rogers

jak powstają zaburzenia psychiczne

• Podstawą wystąpienia objawów jest niespójność między

doświadczeniami organizmu a koncepcją siebie.

• Początkiem jej powstania jest warunkowa miłość rodziców, pewne

doświadczenia organizmu akceptują u dziecka, pewne odrzucają.

Np. nie akceptują złości.

• Ponieważ dziecko ma potrzebę szacunku wobec siebie, uczy się

• szanować siebie za te doświadczenia, za które otrzymuje

akceptację od rodziców i odrzucać te, które rodzice odrzucają.

• Doświadczenia nie akceptowane zniekształca lub usuwa ze

świadomości za pomocą mechanizmów obronnych.

• Np. Jeśli rodzice nie akceptują złości, dziecko nie odczuwa złości, a

gdy się złości nie uzmysławia sobie tego, ale czuje ból głowy.

• Odczuwa lęk przed uzmysłowieniem sobie, że odczuwa złość, bo

zagraża to utratą szacunku dla siebie.

• Doświadczenie złości jest niespójne z koncepcją siebie. „Nigdy się

nie złoszczę” powstałą w wyniku przekazu: ”mama lubi tylko

grzeczne dzieci”

Terapia skoncentrowana na kliencie

-Rogers

c.d.jak powstają zaburzenia psychiczne

• Gdy niespójność między koncepcja siebie i odrzuconym

doświadczeniem organizmu duża, obrona nie działa

wystarczająco dobrze.

• Zdarzenie wywołuje wyparte doświadczenie, np. złość,

z duża siłą i oczywistością, doświadczenie pojawia się w

świadomości i osoba czuje lęk przed utratą koncepcji

siebie i szacunku wobec siebie.

• Np.Ktoś przekonany, że żyje dla innych, poświęcając

się dla nich, odkrywa, że robi to w celu zdobycia sławy.

• - Następuje załamanie i dezorgnizacja osobowości,

ponieważ życie było zorganizowane wokół koncepcji

siebie.

• Wtedy zgłasza się do terapii z powodu załamania, złego

funkcjonowania, cierpienia spowodowanego objawami.

Terapia skoncentrowana na kliencie -Rogers

jak leczyć zaburzenia psychiczne

• Celem terapii jest zwiększenie spójności między

jednostronną koncepcją siebie i doświadczeniami

organizmu.

• Np. Włączenie do koncepcji siebie odrzuconą

złość.

• Sposób realizacji celu:
• 1. Zwiększenie świadomości w zakresie istnienia

odrzuconych doświadczeń organizmu.

• 2. Korekcyjne doświadczenie emocjonalne w

relacji terapeutycznej.

Relacja terapeutyczna

warunki konieczne i wystarczające do rozwoju

• Funkcjonowanie terapeuty w relacji tworzy warunki do rozwoju:

• 1. Autentyczność. Jest świadomy własnych doświadczeń organizmu;

wyraża własne uczucia w danym momencie

• (realizacja tego postulatu w praktyce - minimalne ujawnianie informacji o

sobie; nie oszukuje).

• 2. Doświadcza bezwarunkowej akceptacji i szacunku dla klienta.

• 3. Wyraża adekwatne zrozumienie dla stanu wewnętrznego klienta

• Pokazuje w ten sposób, że zna klienta i akceptuje takim jaki jest.

Potwierdza w ten sposób akceptację.

• Klient spodziewa się ze strony terapeuty odrzucenia, nieakceptowanych

doświadczeń organizmu. Np. złości. Doświadcza akceptacji.

• Klient uczy się tak samo postępować wobec siebie. Skoro terapeuta

akceptuje doświadczenia, które on odrzucił, to i on może je zaakceptować.

fun

Terapia skoncentrowana na kliencie

-Rogers

techniki terapeutyczne

• 1.Niedyrektywność terapeuty. Pacjent sam wyznacza temat

rozmowy i czas terapii.

• 2.Cokolwiek jest tematem rozmowy, terapeuta kieruje uwagę

klienta na emocje.

• 3.Terapeuta odzwierciedla istotę doświadczenia organizmu, o

którym klient mówi niebezpośrednio.

• Np. „rozumiem, że w związku z tym czujesz smutek”.

• 4. Dzieli się własnymi odczuciami.

• Np. „gdy mówisz o tym, ja odczuwam smutek.

• W efekcie klient odczuwa emocje i uświadamia sobie znaczenie

odrzuconego wcześniej doświadczenia organizmu.

Terapia Gestalt (Perls)-

jak powstają zaburzenia psychiczne

• Podstawowym założeniem jest to, że każdy organizm dąży do osiągnięcia

stanu pełni funkcjonowania. Gdy proces ten ulega zahamowaniu, a

niezakończone dążenia do pełni funkcjonowania domagają się dopełnienia,

powstają zaburzenia psychiczne.

• Zaburzone interakcje między jednostką, a jej otoczeniem społecznym

powodują, że energia potrzebna do zaspokajania potrzeb i rozwoju jest

rozproszona lub błędnie ukierunkowana i naturalne dążenie do pełni

funkcjonowania zahamowane.

• ■Przyjęcie obcych i pozostających jako niezasymilowane, sądów, norm,

wartości i wzorów postępowania niezgodnych z własnymi (introjekcja).

• ■ Odcięcie się od aspektów własnej osoby, jak emocji, postaw i zachowań

niezgodnych z koncepcją siebie i przypisywanie ich innym (projekcja).

• ■ Kierowanie do siebie działań pierwotnie przeznaczonych do innych ludzi

(retrofleksja). W efekcie zamiast przekształcać otoczenie w celu zaspokojenia

własnych potrzeb, podejmuje się próby karania lub niszczenia siebie.

• ■ Unikanie kontaktu z innymi, w celu rozwiązania problemów (refleksja). W

efekcie następuje osłabienie poczucia znaczenia własnej egzystencji.

• ■ Zatracenie granic między sobą a ludźmi w procesie stapiania się. Wtedy

traci się poczucie , kim się jest, czy się istnieje i zdolność do kontaktu ze sobą i

z ludźmi.

Terapia Gestalt (Perls)-

jak są eliminowane zaburzenia psychiczne

• Celem terapii jest identyfikacja z własnym

organizmem i z własnymi potrzebami

• Cel ten jest realizowany drogą zwiększenia

świadomości w zakresie uczuć i doznań cielesnych

w teraźniejszości.

• To zwiększenie świadomości odbywa się przez:

• ■Koncentrację na doświadczaniu doznań i uczuć

w teraźniejszości.

• ■Podejmowanie w sposób świadomy

odpowiedzialności za własne uczucia,

postępowanie, myślenie.

Terapia Gestalt (Perls)-

techniki zwiększające świadomość

• ■Aktywizowanie doświadczenia odrzuconych potrzeb i emocji.

• Np. odrzucony jest żal do rodziców w związku z tym, że nie zaspokoili

dziecięcych potrzeb. Wtedy trzeba odczuć żal, jak również potrzeby oraz

emocje związane z niespełnieniem.

• Technika „pustego krzesła” - Polega na wyobrażeniu sobie, że na pustym

krześle siedzi rodzic, do którego pacjent siedzący naprzeciw na drugim

krześle kieruje wypowiedzi o oczekiwaniach wobec niego i o emocjach

powstałych w związku z niespełnieniem.

• ■ Uświadomienie istnienia konfliktu między opozycyjnymi aspektami

osobowości. Polega na odgrywaniu rozczepionych części własnej osoby.

• Np. część reprezentująca powinności i zakazy jest w konflikcie z częścią

reprezentującą unikanie wypełniania powinności w postaci zachowania

bierno-agresywnego.

• Technika zwana „dialogiem dwóch krzeseł” - Polega na tym, że pacjent

przesiadając się z krzesła na krzesło wypowiada się z pozycji raz jednej

części siebie raz drugiej, utożsamiając się przy tym z jednym i z drugim

aspektem konfliktu.

Terapia Gestalt (Perls)-

c.d. techniki zwiększające świadomość

• ■ Odgrywanie projekcji – odgrywanie ról osób, na które

pacjent projektuje własne uczucia.

• Np. gra rolę rodzica, jeśli obwinia rodzica.

• ■ Uświadamianie, że pacjent jest odpowiedzialny za własne

postępowanie

• Prośba terapeuty, aby pacjent kończył każde zdanie frazą:

„I przyjmuję za to odpowiedzialność”.

• ■ Terapeuta proponuje powtórzenie zdania, które wyraża

istotne dla pacjenta treści i prosi o zastanowienie się nad

reakcją emocjonalną, jaką budzi to zadanie. (Proponowane

zdanie to interpretacja terapeuty dotycząca jakiegoś

nieuświadamianego aspektu zachowania).