NAUCZANIE KIEROWANE JAKO
SYSTEM ZINTEGROWANYCH
DZIAŁAŃ REHABILITACYJNO -
EDUKACYJNO - OPIEKUŃCZYCH
WOBEC DZIECI Z WCZESNYM
USZKODZENIEM MÓZGU I ICH
RODZIN.
Opracowanie: Renata Gołębiowska
HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ
Twórcą Systemu Nauczania Kierowanego był
węgierski lekarz i pedagog Andras Petö (1893-
1967).
W 1945 roku utworzył w Budapeszcie Instytut w
Kolegium Pedagogiki Specjalnej, w którym
początkowo pracował z 13 dzieci. Instytut
traktowany był przez Ministerstwo Zdrowia jako
Eksperymentalny Wydział Terapii Ruchowej.
aktualnie nazywany Instytutem Osób
Niesprawnych Ruchowo w Budapeszcie
Następczyni Petö Dr Maria Hári stworzyła
przy Instytucie Kolegium z czteroletnim cyklem
kształcenia terapeutów w Nauczaniu
Kierowanym (tzw. Przewodników – conductor)
Od roku 1986 rozpoczęła się faza
międzynarodowa Nauczania Kierowanego.
CELE SYSTEMU NAUCZANIA
KIEROWANEGO
przygotowanie osoby z mózgowym porażeniem
dziecięcym do niezależnego funkcjonowania w
społeczeństwie poprzez przejście od
DYSFUNKCJI do ORTOFUNKCJI.
DYSFUNKCJA to koordynacja gorsza od
normalnej lub niewłaściwa.
ORTOFUNKCJA to nabycie zdolności
przystosowywania się do codziennego życia:
najwyższy poziom wykonania danej czynności,
który dziecko osiąga samodzielnie bez uciekania
się do patologicznych ruchów lub reakcji.
Ortofunkcja oznacza to, co dobre i możliwe dla
danej osoby, a nie porównywanie jej osiągnięć z
osiągnięciami innych.
Celem systemu jest nauczenie biernego
dziecka bycia aktywnym.
UZASADNIENIE WYBORU SYSTEMU
NAUCZANIA KIEROWANEGO
UZASADNIENIE SYSTEMU
System oparty na współczesnej wiedzy
neurofizjologicznej, neuropsychologicznej,
pedagogicznej
bazuje na interdyscyplinarnej pracy członków
zespołu terapeutycznego.
oferuje długofalowy i zintegrowany program
usprawniania zaburzonych funkcji
uwzględniający wszystkie sfery rozwoju
dziecka w perspektywie czasowej.
Jest zorganizowany w sposób jak najbardziej
zbliżony do życia dzieci sprawnych, w
przyjaznym i bezpiecznym dla nich rytmie
przedszkolno-szkolnym w grupie rówieśniczej.
METODOLOGIA
„Leczeniem przyczynowym" dla uszkodzonego
mózgu jest uczenie się.
Uczenie się funkcji polega na oddziaływaniu na
nieuszkodzone obszary mózgu poprzez
dostarczanie bodźców, umożliwiające uzyskanie
funkcji
Uczenie się jest funkcją neuropsychologiczną
(bazującą na plastyczności mózgu), poznawczą,
świadomą, wynikającą z motywacji.
Polega na nabywaniu nowych informacji przez
OUN, tworzeniu w nim wewnętrznych reprezentacji
lub przekształceniu tych reprezentacji pod
wpływem doświadczenia.
PROCES UCZENIA SIĘ ODBYWA SIĘ NA KILKU
POZIOMACH
molekularnym i synaptycznym
-
zmiany strukturalne w istniejących obwodach
neuronalnych,
- pojawianie się nowych synaps,
- przebudowa istniejących połączeń: sieci neuronalnej
,
struktur anatomicznych
- korowych (składowanie wspomnień),
- podkorowych (emocjonalne zabarwienie wspomnień),
integracyjnym (pamięć długotrwała),
psychologicznym (motywacja).
DZIECI Z WCZESNYM USZKODZENIEM
MÓZGU WYMAGAJĄ JEDNOCZESNEGO
(ZINTEGROWANEGO) UCZENIA SIĘ:
funkcji neuromotorycznej (uczenie się,
przemieszczania się, ruchu)
funkcji samoobsługi (uczenie się czynności
życia codziennego)
funkcji komunikacji (uczenie się mowy,
systemów komunikacji pozawerbalnej)
funkcji intelektualnej (uczenie się programu
przedszkolnego i szkolnego).
Nauczanie Kierowane jest wieloletnim procesem interakcji
pomiędzy statycznym uszkodzeniem (ubytkiem tkanki
mózgowej) i dynamiką dojrzewającego plastycznego mózgu.
STOSOWANE POMOCE I ŚRODKI
Zespół specjalistów wraz z konduktorem
Praca w grupie
Mowa (metoda rytmiczności poleceń)
Dobrze opracowany program ogólny i
poszczególne serie zadań na każdy dzień
Specjalne przyrządy (meble Peto)
Transfer
KONDUKTOR
osobiście odpowiedzialny za uzyskanie danej
funkcji u dziecka.
opracowuje transfer „od chcenia dorosłego
do chcenia dziecka".
realizuje politykę sukcesu, zachęca i
nagradza dziecko za poprawne wykonanie
zadania.
GRUPA
dzieci w podobnym wieku i z podobnym
tempem pracy, rodzajem i stopniem MPD
pozwala na powtarzanie nowo nabytych
umiejętności ruchowych (i innych) w różnych
sytuacjach życia codziennego i podczas
zabaw,
Proces uczenia się opiera się na pracy
zespołowej, mniej na współzawodnictwie.
Grupa dostarcza modelu do naśladowania
RYTMICZNA INTENCJA
Jest to sposób pomocy dziecku w aktywnym
uczeniu się nowych wzorców w całości lub
podzielonych na części
Wykorzystywana jest jako sposób ułatwiania:
-
płynnego torowania i wykonywania sekwencji ruchu
-kształtowania pamięci ruchowej
-uczenia się, poznawania schematu własnego ciała
Znaczenie RI
- Uczenie się planowania ( poziom kory mózgowej)
- Postrzegania, uzmysłowienia sobie celu zadania
-Znalezienia drogi do osiągnięcia celu, koncentracji uwagi
RI uczy regulacji ruchów i wykonywania zadań
poprzez mowę ( połączenie między ośrodkami
kory a sferą ruchową)
SCHEMAT RYTMICZNEJ INTENCJI
MYŚL- ZAMIAR WYKONANIA JAKIEGOŚ DZIAŁANIA
ZWERBALIZOWANY ZAMIAR
TWORZENIE SIĘ WEWNĘTRZNEGO WZORCA MOWY
AKTYWOWANIE DZIAŁANIA RUCHOWEGO
MEBLE PETO
ĆW. NA BOKSACH ĆW. PRZY
STOLE
MEBLE PETO
DRABINKI,
ŚCIEŻKA
MEBLE PETO
PROGRAM REHABILITACJI
opracowany przez zespół specjalistów dla
każdego dziecka indywidualnie
wg Peto dzieci każdego dnia powinny zdobyć
nową umiejętność,
W kolejnych dniach powtarza się nowo
zdobyte umiejętności w różnych sytuacjach
treści dydaktyczne są ze sobą powiązane i
prowadzone w formie bloku zabawowego
Słowne opisy ( rytmiczna intencja) zawsze
podawane są w pierwszej osobie.
PRZYKŁAD RYTMICZNEJ INTENCJI
Ja zginam kolana i siadam raz, dwa, trzy
cztery, pięć,
moja głowa jest pośrodku pośrodku,
pośrodku,
moje kolana są szeroko, szeroko, szeroko,
moje stopy są płasko, płasko, płasko, moje
plecy są proste, proste, proste,
moje ręce leżą na blacie płasko, płasko,
płasko.
Ja siedzę prosto.
PROGRAM
dzienne rozkłady zajęć,
indywidualne programy krótkoterminowe i
długoterminowe realizowane w grupie,
oceny postępów półroczne i roczne, wnioski i
modyfikacje.
Program pracy z dzieckiem obejmuje
wszystkie aspekty jego dysfunkcji.
W rozkładzie zajęć jest czas na opanowywanie
i doskonalenie takich podstawowych czynności
jak: stanie, chodzenie, siedzenie, jedzenie,
toaleta oraz innych, bardziej skomplikowanych
typu: czytanie, pisanie, arytmetyka itp..