Leki stosowane w

Leki stosowane w

leczeniu nadciśnienia

leczeniu nadciśnienia

tętniczego

tętniczego

1

Nadciśnienie tętnicze -

Nadciśnienie tętnicze -

podział

podział



Ze względu na przyczynę:



Nadciśnienie pierwotne (gdy przyczyna nie jest znana)



Nadciśnienie wtórne (gdy jakieś schorzenie doprowadza do
nadciśnienia, m.in. choroby nerek [np. zapalenie
kłębuszkowe nerek, zapalenie odmiedniczkowe nerek],
choroby endokrynologiczne [akromegalia, zespół Cushinga,
zespół Conna, guz chromochłonny rdzenia nadnerczy],
miażdżyca)



Ze względu na szybkość powstawania:



Nadciśnienie złośliwe (w ciągu krótkiego czasu dochodzi do
szybkiego narastania ciśnienia)



Nadciśnienie o łagodnym przebiegu

2

Nadciśnienie tętnicze -

Nadciśnienie tętnicze -

podział

podział



W zależności od tendencji utrzymywania
się ciśnienia:



Nadciśnienie chwiejne (z okresowymi wzrostami ciśnienia
krwi)



Nadciśnienie ustalone (stale utrzymujące się nadciśnienie)



Ze względu na wielkość ciśnienia:



Nadciśnienie graniczne (ciśn. rozkurczowe do ok. 90 mm Hg)



Nadciśnienie łagodne (ciśn. rozkurczowe nie przekracza 105
mm Hg)



Nadciśnienie umiarkowane (ciśn. Rozkurczowe 105-114 mm
Hg)



Nadciśnienie ciężkie (ciśn. rozkurczowe 115-129 mm Hg)

3

Nadciśnienie - patogeneza

Nadciśnienie - patogeneza



Upośledzenie regulacji krążenia przez OUN



Wzrost napięcia układu współczulnego



Zaburzenia hormonalne (np. nadmierne
stężenie reniny, angiotensyny, aldosteronu,
niekiedy amin katecholowych czy hormonów
gruczołu tarczowego)



Zaburzenia czynności nerek



Zmniejszenie światła tętniczek oporowych

4

Nadciśnienie - patogeneza

Nadciśnienie - patogeneza



Zaburzenia te doprowadzają głównie do
wzrostu oporu tętniczek (arterioli), a na
obwodzie do wzmożonego
zatrzymywania sodu i zwiększenia
objętości krwi krążącej.



Długotrwale utrzymujące się
nadciśnienie powoduje rozwój zmian w
naczyniach oraz niewydolność mięśnia
sercowego i obrzęki.

5

Nadciśnienie tętnicze -

Nadciśnienie tętnicze -

leczenie

leczenie



Leczenie przyczynowe

prowadzone jest, gdy znana jest
przyczyna choroby i istnieje możliwość
jej leczenia.



Leczenie objawowe,

zazwyczaj

konieczne, polega na farmakologicznym
łagodzeniu głównego objawu choroby,
czyli nadciśnienia tętniczego.

6

Nadciśnienie tętnicze -

Nadciśnienie tętnicze -

leczenie

leczenie



Podstawowym celem leczenia

nadciśnienia jest stopniowe

obniżanie ciśnienia krwi.



Nagłe, znaczne obniżenie ciśnienia

krwi powoduje bowiem

niedokrwienie nerek, OUN, mięśnia

sercowego i może prowadzić do

wystąpienia groźnych dla życia

powikłań.

7

Włączanie różnych grup leków o

Włączanie różnych grup leków o

działaniu hipotensyjnym – w

działaniu hipotensyjnym – w

kolejnych okresach terapii:

kolejnych okresach terapii:

1.

Unormowanie trybu życia, właściwe odżywianie się
(ograniczenie podaży soli w pożywieniu), zaprzestanie
palenia papierosów i picia alkoholu; u osób otyłych –
zmniejszenie nadwagi.

2.

Wprowadzenie leków moczopędnych w celu
zmniejszenia objętości płynów układzie krążenia oraz
zmniejszenia pojemności minutowej serca i ilości krwi
tłoczonej przez serce do układu naczyniowego.

3.

Wprowadzenie leków blokujących receptory β-
adrenergiczne; jeżeli leki te nie są skuteczne, stosuje
się je w skojarzeniu z lekami moczopędnymi. W
przypadku gdy nadal nie udaje się uregulować
ciśnienia krwi, przechodzi się do leków z następnego
etapu.

8

4.

Inhibitory konwertazy angiotensyny lub leki
blokujące kanały wapniowe – leki te podaje się
samodzielnie lub w połączeniu z lekami
moczopędnymi albo blokującymi receptory β; jeżeli
nie udaje się za ich pomocą zmniejszyć
nadciśnienia, można przejść do silnych leków
hipotensyjnych stosowanych w leczeniu ciężkich
postaci nadciśnienia.

5.

Podawanie:

o

leków hipotensyjnych działa jących na OUN
(klonidyna, metyldopa);

o

leków sympatykolitycznych;

o

leków adrenolitycznych blokujących receptory α

1

(prazosyna, doksazosyna, terazosyna);

o

leków rozkurczających mięśnie gładkie naczyń

(np. minoksydil).

9

Stosowanie leków

Stosowanie leków

moczopędnych w leczeniu

moczopędnych w leczeniu

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego



Leki moczopędne powodują zwiększone wydalanie z
moczem Na

+

oraz wody, co zmniejsza objętość krwi

krążącej i w dużym stopniu normalizuje ciśnienie krwi.



Są one skuteczne u części pacjentów z łagodnym lub
umiarkowanym nadciśnieniem.



Głównymi lekami moczopędnymi w leczeniu
nadciśnienia są leki tiazydowe (głównie
hydrochlorotiazyd) i leki moczopędne o działaniu
podobnym do tiazydów (najczęściej chlortalidon,
klopamid, indapamid).



Można stosować również inne leki moczopędne, np.
leki moczopędne oszczędzające potas (spironolakton,
amilorid), zwłaszcza w leczeniu nadciśnienia z dużym
stężeniem aldosteronu.

10

Stosowanie leków

Stosowanie leków

moczopędnych w leczeniu

moczopędnych w leczeniu

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego

Tiazydowe leki moczopędne w leczeniu

nadcisnienia prowadzą do:



zmniejszenia objętości płynów krążących w
naczyniach;



zmniejszenia pojemności minutowej serca;



zwiotczenia mięśni gładkich naczyń krwionośnych
(działanie bezpośrednie).

Działanie hipotensyjne leków moczopędnych

o działaniu podobnym do tiazydów jest
związane głównie ze zmniejszeniem objętości
krwi krążącej oraz pojemności minutowej
serca.

11

Działania niepożądane

Działania niepożądane



hipokaliemia



hiperkalcemia



hiperglikemia



stężenia kwasu moczowego



stężenia cholesterolu



stężenia triglicerydów



frakcji HDL we krwi

W trakcie terapii należy kontrolować we krwi

stęż. Ca

2+

i K

+

, zwłaszcza przy równoczesnym

stosowaniu glikozydów nasercowych.

12

Stosowanie leków

Stosowanie leków

β

β

-

-

adrenolitycznych w leczeniu

adrenolitycznych w leczeniu

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego

Mechanizm działania hipotensyjnego β-

adrenolityków nie jest jeszcze dokładnie

poznany – obecnie przyjmuje się, że

hipotensyjne działanie leków blokujących

receptory β układu współczulnego jest

powodowane przez:



Zwolnienie częstości skurczów serca oraz zmniejszenie jego

pojemności minutowej, czego wynikiem jest obniżenie ciśnienia

tętniczego krwi na skutek zmniejszenia ilości krwi tłoczonej

przez serce do tętniczych naczyń krwionośnych;



Hamowanie wydzielania reniny, co prowadzi do zmniejszenia

wytwarzania angiotensyny, silnie kurczącej naczynia tętnicze i

zwiększającej wydzielanie aldosteronu, powodującego

zatrzymanie Na

+

w organizmie i zwiększenie objętości płynów w

naczyniach;



Zmniejszenie reaktywności baroreceptorów powodujących

skurcz naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi.

13

Stosowanie leków

Stosowanie leków

β

β

-

-

adrenolitycznych w leczeniu

adrenolitycznych w leczeniu

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego



Hipotensyjne działanie tych leków jest też
wynikiem hamowania receptorów β

2

umiejscowionych w części presynaptycznej
zakończeń nerwowych układu współczulnego.



Pobudzenie tych receptorów zwiększa
uwalnianie noradrenaliny z ziarnistości
magazynujących do przestrzeni
synaptycznej, natomiast zablokowanie
hamuje jej uwalnianie, zapobiegając
zwężeniu naczyń tętniczych przez NA.

14

Stosowanie leków

Stosowanie leków

β

β

-

-

adrenolitycznych w leczeniu

adrenolitycznych w leczeniu

nadciśnienia tętniczego

nadciśnienia tętniczego



Leki blokujące receptory β

2

obniżają skurczowe i

rozkurczowe ciśnienie krwi



Nie upośledzają procesów warunkujących adaptację

ciśnienia krwi do wysiłku fizycznego i psychicznego



Nie powodują hipotonii ortostatycznej



Są stosowane głównie w leczeniu nadciśnienia łagodnego

lub umiarkowanego, szczególnie połączonego z chorobą

wieńcową



Podaje się je także w nadciśnieniu ciężkim, jednak w

skojarzeniu z innymi lekami



Są bardziej skuteczne u osób młodych (60-80% leczonych)

niż starszych (20%)



Leki te należy dobierać indywidualnie dla każdego pacjenta

ponieważ różnią się m.in. swoistością blokowania

receptorów β

1

i β

2

, właściwościami fizykochemicznymi oraz

wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną

15

Wybór leku

Wybór leku

β

β

-adrenolitycznego w

-adrenolitycznego w

zależności od selektywności receptora

zależności od selektywności receptora

β

β

Do kardioselektywnych leków blokujących

receptory β

1

w sercu należą:



atenolol



betaksolol



bisoprolol



metoprolol



acebutolol

(w mniejszym stopniu)



Dodatkowa zaleta: istnieje mniejsze ryzyko
wystąpienia skurczu oskrzeli i duszności

16

Wybór leku

Wybór leku

β

β

-adrenolitycznego w

-adrenolitycznego w

zależności od

zależności od

właściwości

właściwości

fizykochemicznych

fizykochemicznych

Dobrze rozpuszczalne w lipidach:



propranolol



metoprolol (w mniejszym stopniu)



oksprenolol



pindolol

Dobrze rozpuszczalne w wodzie:



atenolol



nadolol

17

Wybór leku

Wybór leku

β

β

-adrenolitycznego w

-adrenolitycznego w

zależności od

zależności od

właściwości

właściwości

fizykochemicznych

fizykochemicznych



Leki blokujące receptory β rozpuszczalne w

lipidach przenikają do OUN, działają silniej, lecz

jednocześnie mogą powodować:



zaburzenia snu



występowanie koszmarów sennych



parestezji



zaburzenia widzenia



impotencję



Leki blokujące receptory β rozpuszczalne w

wodzie nie przenikają do OUN i nie wywołują

działania ośrodkowego. Są wydalane z organizmu

z moczem, więc ich działanie ulega znacznemu

nasileniu u chorych z niewydolnością nerek.

18

Wybór leku

Wybór leku

β

β

-adrenolitycznego w

-adrenolitycznego w

zależności od

zależności od

wewnętrznej aktywności

wewnętrznej aktywności

sympatykomimetycznej

sympatykomimetycznej



Spośród kardioselektywnych leków blokujących

receptory β

1

wewnętrzna aktywność

sympatykomimetyczna wykazuje:



acebutalol



Wśród leków blokujących receptory β

1

i β

2

(niekardioselektywnych) :



pindolol



oksprenolol



Leki te są przydatne u chorych, u których w

czasie leczenia lekami blokującymi receptory β

występuje bradykardia – ich zastosowanie

przyspiesza częstość skurczów serca i zapobiega

bradykardii

19

Inne właściwości leków blokujących

Inne właściwości leków blokujących

receptory

receptory

β

β

-adrenergiczne

-adrenergiczne



Labetalol hamuje aktywność receptorów β i α



Celiprolol wykazuje jednocześnie cechy

kardioselektywnego blokowania receptorów

β

1

oraz pobudza na obwodzie receptory β

2



Leki te wykorzystuje się do zmniejszania

obwodowych oporów naczyniowych

obniżenia ciśnienia krwi



Dużą zaletą leków blokujących receptory β w

leczeniu nadciśnienia jest możliwość ich

kojarzenia z lekami moczopędnymi oraz

innymi lekami hipotensyjnymi

20

Leki hamujące

Leki hamujące

wytwarzanie i działanie

wytwarzanie i działanie

angiotensyny II

angiotensyny II

21

Związki hamujące aktywność

Związki hamujące aktywność

reniny

reniny



Aliskiren –doustny nietypowy inhibitor reniny,

zmniejsza aktywność reninową osocza o około

50-80% oraz hamuje proces przekształcania

angiotensynogenu w angiotensynę I,

zmniejszając w osoczu stęż. angiotensyny I i II



Lek jest stosowany w lwczeniu nadciśnienia,

zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z

innymi lekami hipotensyjnymi



Nie może być podawany w okresie ciąży,

zwłaszcza w II i III trymestrze



Może powodować obrzęk naczyniowy,

hiperkaliemię, zaburzenia żołądkowo-jelitowe

oraz wzrost kwasu moczowego w surowicy krwi

22

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy Ia

I, klasy Ia



Kaptopril – bezpośrednio hamuje aktywność

konwertazy angiotensyny I, zmniejsza

wytwarzanie angiotensyny II oraz hamuje

rozkład bradykininy i kalidyny



Wskazania: stosowany głównie w leczeniu

nadciśnienia u noworodków i dzieci; może być

podawany osobom starszym



Działania niepożądane: odczyny uczuleniowe,

wysypki skórne, zaostrzenie objawów o

podłożu immunologicznym, odczyn LE-

podobny, toczeń rumieniowaty, suchy kaszel,

zaburzenia smaku, hiperkaliemia, zawroty

głowy, bezsenność, objawy krążeniowe,

hipotensja

23

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy Ib

I, klasy Ib



Lisinopril - bezpośrednio hamuje aktywność
konwertazy angiotensyny I, zmniejsza
wytwarzanie angiotensyny II i działa
hipotensyjnie; nie wiąże się z białkami krwi i
nie jest metabolizowany w organizmie (w
odróżnieniu od innych inhibitorów
konwertazy)



Wskazania: stosowany w leczeniu
nadciśnienia jako środek hipotensyjny oraz w
sercowej niewydolności krążenia (działanie
leku może być szczególnie nasilone przy
zmniejszonej diurezie)

24

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy II

I, klasy II



Enalapril – długo działający inhibitor
konwertazy angiotensyny I, działanie
hipotensyjnsyjne jest wynikiem hamowania
wytwarzania angiotensyny II; w organizmie
ulega przemianie do postaci aktywnej -
enalaprilatu



Wskazania: środek hipotensyjny w leczeniu
nadciśnienia



Trandolapril – po podaniu doustnym ulega w
wątrobie przemianie do działającego
długotrwale trandolaprilatu

25

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy II

I, klasy II



Chinapril - inhibitor konwertazy angiotensyny
I, działa podobnie do enalaprilu; cechą
charakterystyczną leku jest przemiana w
postać aktywną nie tylko w wątrobie, ale i
innych tkankach



Benazepril - długo działający inhibitor
konwertazy angiotensyny I, działanie
hipotensyjnsyjne jest wynikiem hamowania
wytwarzania angiotensyny II

26

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy II

I, klasy II



Perindopril – inhibitor enzymu konwertującego,
również w obrębie tkanek; działa długo i wykazuje
słabe działanie moczopędne



Działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo-
jelitowe, suchość w jamie ustnej, zaburzenia erekcji,
niekiedy hiperkaliemia



Cilazapril – silny inhibitor enzymu konwertującego
angiotensynę I o długim działaniu (24 h)



Wskazania: lek hipotensyjny w leczeniu nadciśnienia,
dawkowanie jest uzależnione od sprawności nerek



Działania niepożądane: bóle i zawroty głowy,
zaburzenia trawienia, nudności,uczucie zmęczenia,
obrzęki naczyniowe, zaczerwienienie skóry

27

Inhibitory konwertazy angiotensyny

Inhibitory konwertazy angiotensyny

I, klasy II

I, klasy II



Ramipril - długo działający inhibitor konwertazy
angiotensyny I, hamując wytwarzanie
angiotensyny II, działa hipotensyjnie



Fosinopril - inhibitor konwertazy angiotensyny I,
o długotrwałym działaniu hipotensyjnym; jego
dawkowanie nie wymaga zmiany przy
niewydolności nerek



Imidapril – nowy inhibitor konwertazy
angiotensyny, wykazuje podobne działanie
hipotensyjne do enalaprilu

28

Leki blokujące receptory

Leki blokujące receptory

angiotensyny II – receptory AT

angiotensyny II – receptory AT

1

1



Saralazyna – pochodna angiotensyny II,
kompetycyjnie blokuje receptory angiotensyny
II i hamuje wzrost ciśnienia krwi wywołany
przez angiotensynę II, nie wpływa natomiast na
wzrost ciśnienia wywołany przez NA, tyraminę,
wazoprezynę lub deoksykortykosteron;



Jest stosowana w diagnostyce nadciśnienia
wywołanego zwiększonym wytwarzaniem
angiotensyny II, nie wykazuje działania
hipotensyjnego u chorych, u których występuje
duża retencja sodu

29

Leki blokujące receptory angiotensyny

Leki blokujące receptory angiotensyny

II – receptory AT

II – receptory AT

1

1

(związki syntetyczne)

(związki syntetyczne)



Losartan - kompetycyjnie blokuje
powodowany przez angiotensynę II skurcz
mięśni gładkich naczyń krwionośnych,
hamuje wzrost ciśnienia krwi zależny od
angiotensyny II i uwalnianie aldosteronu, nie
wpływa natomiast na normalne ciśnienie
krwi



Przeciwwskazania: ciąża, karmienie piersią,
jednoczesne stosowanie z NLPZ



Działania niepożądane: hipotensja
ortostatyczna, kaszel, bóle głowy, biegunka,
bezsenność, niekiedy skurcze mięśniowe

30

Leki blokujące receptory angiotensyny

Leki blokujące receptory angiotensyny

II – receptory AT

II – receptory AT

1

1

(związki syntetyczne)

(związki syntetyczne)



Irbesartan



Kandesartan



Walsartan



Eprosartan

Leki te działają podobnie do losartanu

(hipotensyjnie) i mają podobny zakres
działań niepożądanych jak losartan.

31

Leki blokujące kanały

Leki blokujące kanały

wapniowe

wapniowe

-leki blokujące wybiórczo

-leki blokujące wybiórczo

powolne kanały

powolne kanały

wapniowe

wapniowe

32

Pochodne difenyloalkiloaminy

Pochodne difenyloalkiloaminy



Werapamil – blokuje powolne kanały
wapniowe L oraz wykazuje działanie
przeciwarytmiczne i hipotensyjne; ze
względu na działanie rozszerzające na
mięśnie gładkie naczyń krwionośnych znalazł
zastosowanie w leczeniu nadciśnienia



Gallopamil



Anipamil

33

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

Pochodne 1,4-dihydropirydyny



Nifedypina – blokuje kanały wapniowe w

naczyniach krwionośnych, silnie rozkurcza

naczynia obwodowe, wieńcowe, powoduje

obniżenie ciśnienia krwi



Wskazania: nadciśnienie, dusznica bolesna

napadowa typu Prinzmetala oraz inne postacie

dusznicy



Działania niepożądane: zaburzenia krążenia w

postaci zaczerwienienia twarzy, uczucie

gorąca, bóle głowy, obrzęki nóg, bóle w klatce

piersiowej, przy stosowaniu przez 1-9 miesięcy

może powodować zapalenie i przerost dziąseł,

a u osób starszych ginekomastię



Amlodipina – może być stosowana łącznie z β-

blokerami oraz lekami moczopędnymi

34

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

Pochodne 1,4-dihydropirydyny



Felodipina – działa podobnie jak nifedipina;

stosowana głównie w leczeniu nadciśnienia o

umiarkowanym, niekiedy też o ciężkim przebiegu



Isradipina – lek stosowany głównie w leczeniu

nadciśnienia



Nikardipina, Nisoldipina – rozszerza obwodowe i

wieńcowe naczynia krwionośne



Nitrendipina - działa podobnie jak nifedipina, ale

dłużej, stosowana w leczeniu nadciśnienia, dobrze

tolerowana przez osoby starsze



Lacidipina – wykazuje przedłużone działanie

hipotensyjne (działanie niepożądane są mniejsze

niż po nifedipinie)



Nimodipina – lipofilny lek, działa krótkotrwale silnie

hipotensyjnie (przenika przez barierę krew-mózg)

35

Leki hipotensyjne

Leki hipotensyjne

działające na OUN

działające na OUN

36

Leki hipotensyjne pobudzające w

Leki hipotensyjne pobudzające w

śródmózgowiu presynaptyczne

śródmózgowiu presynaptyczne

receptory

receptory

α

α

2

2

-adrenergiczne

-adrenergiczne



Klonidyna – działa hipotensyjnie przez
pobudzenie w śródmózgowiu presynaptycznych
receptorów α

2

-adrenergicznych – powoduje

zmniejszenie oporu naczyniowego w
tętniczkach, zwolnienie częstości skurczów
serca, zwiększenie przepływu krwi w nerkach i
naczyniach wieńcowych oraz obniżenie
skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi;



w niewielkim stopniu może też pobudzać
receptory α

1

-adrenergiczne, zwłaszcza na

obwodzie w obrębie naczyń skóry – może
powodować skurcz tych naczyń i blednięcie rąk
(objaw Raynauda)

37

Klonidyna

Klonidyna



Przy dłuższym stosowaniu, na skutek

zmniejszonego wydzielania amin katecholowych z

zakończeń presynaptycznych rozwija się

nadwrażliwość części postsynaptycznej

receptorów adrenergicznych w OUN – stąd po

odstawieniu leku występuje zespół odstawienia

charakteryzujący się wzrostem ciśnienia krwi,

zwiększoną pobudliwością nerwową, bólem głowy

i niekiedy napadem drgawek



Dobrze wchłania isę z przewodu pokarmowego i

przez skórę



Metabolizowana w wątrobie



Działanie hipotensyjne utrzymuje się przez 8-12

godzin, u chorych z niewydolnością nerek,

powinno się zastosować mniejsze dawki

38

Klonidyna

Klonidyna



Wskazania: leczenie nadciśnienia o średnim i
ciężkim przebiegu, ze względu na możliwość
występowania obrzęków kończyn, podaje się
go w skojarzeniu z lekami moczopędnymi;
może być również stosowana w leczeniu
migreny oraz zależności opioidowej i
alkoholowej



Działania niepożądane: suchość w jamie
ustnej (rozwój próchnicy), parodontoza, rozwój
zakażeń w jamie ustnej, senność, zaburzenia
snu, osłabienie potencji, objawy hipotonii,
zespół objawów nagłego odstawienia

39

Klonidyna

Klonidyna



Interakcje: potęguje działanie leków i
substancji działających depresyjnie na OUN
(barbiturany, alkohol),



leki przeciwdepresyjne, NLPZ i estrogeny
osłabiają jej działanie



Przeciwwskazania: ciąża, zarostowe
zapalenie tętnic (choroba Bϋrgera), choroba
Raynauda, stany depresyjne

40

Leki hipotensyjne pobudzające w

Leki hipotensyjne pobudzające w

OUN receptory imidazolinowe I

OUN receptory imidazolinowe I

1

1



Moksonidyna i rilmenidyna –leki hipotensyjne

o silnym, lecz nie wybiórczym działaniu

agonistycznym na receptor imidazolinowy I

1

w

OUN, pobudzają też receptor α

2



Zmniejszają opór obwodowy tętniczek, nie

wywierają istotnego wpływu na częstość

skurczów serca



Są szczególnie przydatne w leczeniu

nadciśnienia z nadmierną aktywnością układu

współczulnego oraz u chorych z zaburzeniami

gospodarki lipidowej i węglowodanowej



Działania niepożądane: suchość w jamie

ustnej, zawroty głowy, objawy zmęczenia

41

Metyldopa

Metyldopa



Stosowana w leczeniu nadciśnienia o średnim i

dużym nasileniu, a także w nadciśnieniu w

przebiegu uszkodzenia nerek



Mechanizm hipotensyjnego działania metyldopy

jest związany z wytwarzaniem w ośrodkowych

neuronach adrenergicznych fałszywego

neuroprzekaźnika



Metyldopa przenika barierę krew-mózg do OUN,

gdzie zostaje wbudowana do zakończeń

presynaptycznych układu współczulnego



Tam ulega przemianie do α-metylnoradrenaliny, a

następnie jest gromadzona w ziarnistościach

magazynujących, skąd pod wpływem impulsów

nerwowych jest uwalniana do przestrzeni

synaptycznej

42

Metyldopa

Metyldopa



Podobnie, jak klonidyna, pobudza receptory
α

2

-adrenergiczne –zwalnia częstości

skurczów serca, rozszerza przdwłośniczki
oraz obniża ciśnienie krwi może powodować
podciśnienie ortostatyczne



Przy dłuższym stosowaniu powoduje
powstawanie obrzęków i dlatego często
podawana jest z lekami moczopędnymi



Słabo wchłania się z pp



Działanie hipotensyjne utzrymuje się
przeciętnie 12 godzin

43

Metyldopa

Metyldopa



Interakcje: działanie metyldopy osłabiają
TLPD, estrogeny, NLPZ, aminy katecholowe;



Zwiększenie działania hipotensyjnego
występuje pod wpływem β-blokerów,
chinidyny i neuroleptyków fenotiazynowych



Metyldopa zwiększa toksyczne działanie litu



Działania niepożądane: obrzęki, uczucie
zmęczenia, senność, skłonność do depresji;
rzedziej cechy uszkodzenia wątroby,
podwyższenie temperatury ciała,
uszkodzenie układu krwiotwórczego

44

Alkaloidy rauwolfii

Alkaloidy rauwolfii



Indyjska roślina rauwolfia wężowata Rauwolfia
serpentina zawiera wiele alkaloidów
rozszerzających naczynia i obniżających
ciśnienie krwi, z których największą uwagę
zwróciły rezerpina i ajmalina, a w mniejszym
stopniu raubazyna, syrosyngopina i dezerpidyna



Wypłukują one aminy katecholowe z ziarnistości
magazynujacych



Rezerpina wykazuje ośrodkowe i obwodowe
działanie sympatykolityczne

45

Rezerpina

Rezerpina



Hamuje odruchy presyjne z receptorów
naczyniowych, zwalnia czynność serca oraz
zmniejsza jego minutową pojemność
wyrzutową, a także zmniejsza opór tętniczek



Zwalnia częstość oddechu



Obniża temperaturę ciała



Zwiększa zatrzymywanie sodu i wody



Działa depresyjnie na OUN



Rezerpinę stosuje się w leczeniu
nadciśnienia (tylko w preparatach złożonych)

46

Leki hipotensyjne działające przez

Leki hipotensyjne działające przez

blokowanie zwojów

blokowanie zwojów

autonomicznych

autonomicznych



Czwartorzędowe sole amoniowe:



Heksametonium



Pentolonium



Chloryzondamina



Sole amin II- i III-rzędowych:



Mekamylamina



Pempidyna

o

Obniżają ciśnienie na skutek hamowania

przewodnictwa w zwojach oraz mniejszenia

presyjnego napięcia układu współczulnego

o

Powodują rozszerzenie tętnic i żył oraz zmniejszenie

pojemności wyrzutowej serca

o

Leki te stosowane są w przełomach nadciśnieniowych,

złośliwych postaciach nadciśnienia oraz zabiegach

wykonywanych w stanach hibernacji

47

Leki hipotensyjne o obwodowym

Leki hipotensyjne o obwodowym

działaniu sympatykolitycznym

działaniu sympatykolitycznym

Leki hipotensyjne hamujące

pozazwojowe neurony adrenergiczne



Pochodne guanidyny



wbudowywują się do zakończeń
presynaptycznych układu współczulnego i
powodują działanie sympatykolityczne na skutek
wypierania NA z ziarnistości magazynujących



Głównym przedstawicielem tej grupy leków była
guanetidyna



Pozostałe: guanadrel, guanoksan, betanidyna i
debrizochina

48

Leki hipotensyjne działające przez

Leki hipotensyjne działające przez

blokowanie receptorów

blokowanie receptorów

α

α

1

1

-

-

adrenergicznych

adrenergicznych



Prazosyna



Doksazosyna



Terazosyna



Urapidil

49

Leki hipotensyjne rozkurczające

Leki hipotensyjne rozkurczające

mięśnie gładkie naczyń

mięśnie gładkie naczyń

krwionośnych

krwionośnych



Pochodne hydrazynoftalazyny



Dihydralazyna i todralazyna

50

Leki hipotensyjne aktywujące

Leki hipotensyjne aktywujące

kanały jonów potasu

kanały jonów potasu



Leki hipotensyjne otwierające
kanał potasowy



Pinacidil – pochodna N-pirydylotiomocznika,
działanie hipotensyjne, zależne od drogi
podania; obniża ciśnienie przez zmniejszenie
oporu obwodowego naczyń w wyniku
otwarcia kanałów potasowych K

ATP

; ponadto

lek zapobiega spowodowanemu
nadciśnieniem przerostowi lewej komory
serca



Diazoksyd



Minoksydil

51

Nitroprusydek sodu

Nitroprusydek sodu



Wywiera silne działanie rozkurczające na mięśnie ściany

naczyniowej – rozkurcza naczynia oporowe oraz

naczynia żylne, zmniejsza minutową i wyrzutową

objętość serca



Silnie obniża ciśnienie krwi



W organizmie uwalnia kwas hydrocyjanowodorowy,

który ulega przekształceniu przez enzymy tkankowe do

rodników wydalanych przez nerki



Po kilku sekundach po podaniu we wlewie dożylnym

osiągany jest efekt hipotensyjny



Wskazania: doraźnie obniża ciśnienie , zwłaszcza u

chorych z tętniakiem rozwarstwiającym, ponadto ciężkie

postacie nadciśnienia tętniczego oraz przy wywołaniu

podciśnienia kontrolowanego dla potrzeb chirurgii



Działania niepożądane: nudności, wymioty, suchość

błon śluzowych, niepokój, świąd skóry, osłabienie

52

Inne leki hipotensyjne

Inne leki hipotensyjne



Ketanseryna – obniża ciśnienie krwi w wyniku
hamowania receptorów serotoninowych 5-
HT

2

, w niewielkim stopniu blokuje również

receptory α-adrenergiczne, histaminowe oraz
dopaminergiczne, oprócz obniżenia ciśnienia
powoduje poprawę przepływu krwi przez
serce i nerki



Lek może być stosowany u chorych z
niewydolnością nerek, chorobą wińcową oraz
zaburzeniami krążenia obwodowego



Działania niepożądane: bóle głowy,
zaczerwienienie twarzy, senność, nudności

53