WPŁYW LEKÓW NA WYNIKI

WPŁYW LEKÓW NA WYNIKI

BADAŃ LABORATORYJNYCH

BADAŃ LABORATORYJNYCH



Niepożądane odchylenia od

Niepożądane odchylenia od

oczekiwanych wartości oznaczanych

oczekiwanych wartości oznaczanych

parametrów związanych z interferencją

parametrów związanych z interferencją

leku

leku



Oczekiwane zmiany wartości

Oczekiwane zmiany wartości

oznaczanych parametrów w celu oceny

oznaczanych parametrów w celu oceny

skuteczności lub bezpieczeństwa

skuteczności lub bezpieczeństwa

zastosowanej farmakoterapii

zastosowanej farmakoterapii

WPŁYW LEKÓW NA WYNIKI

WPŁYW LEKÓW NA WYNIKI

BADAŃ LABORATORYJNYCH

BADAŃ LABORATORYJNYCH



Najczęstsze zmiany po podaniu

Najczęstsze zmiany po podaniu

leków występują w wynikach

leków występują w wynikach

badań diagnostycznych

badań diagnostycznych

dotyczących

dotyczących

analizy krwi i moczu

analizy krwi i moczu

Leki wpływające w istotny sposób na testy

laboratoryjne możemy podzielić na :

leki utrudniające

oznaczenie określonego

parametru

leki zmieniające

wynik

oznaczenia



Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych

Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych

jest szczególnym rodzajem interakcji leków.

jest szczególnym rodzajem interakcji leków.



Każdy lek jako substancja chemiczna może

Każdy lek jako substancja chemiczna może

reagować również ze składnikami testów

reagować również ze składnikami testów

laboratoryjnych.

laboratoryjnych.



Reakcje zachodzące w organizmie można w

Reakcje zachodzące w organizmie można w

większym lub w mniejszym stopniu przewidzieć,

większym lub w mniejszym stopniu przewidzieć,

gdyż są wynikiem farmakologicznych

gdyż są wynikiem farmakologicznych

właściwości substancji leczniczej,

właściwości substancji leczniczej,

natomiast

natomiast

interakcje leków z testami laboratoryjnymi są

interakcje leków z testami laboratoryjnymi są

często trudne do przewidzenia.

często trudne do przewidzenia.

Przy interpretacji wyników badań

laboratoryjnych

trzeba wziąć pod uwagę

przypadkowy wpływ leków na uzyskane

wartości parametrów oznaczanych nie zawsze

w związku z wdrożoną farmakoterapią.

Należy uwzględnić mechanizm polegający na

możliwej interferencji leku lub jego

metabolitu

z odczynnikami w metodach oznaczenia.

Interferencja fizykochemiczna:

zmiana zabarwienia lub ciężaru właściwego

moczu, interferencja z lekami

posiadającymi cechy ciał optycznie czynnych

lub leków z analitami w metodach

fluorymetrycznych, kolorymetrycznych

i polarymetrycznych.

Mechanizmy, które

Mechanizmy, które

wynikają z właściwości

wynikają z właściwości

fizykochemicznych leków

fizykochemicznych leków

, polegają na reakcji leku

, polegają na reakcji leku

lub jego metabolitu z oznaczaną w materiale

lub jego metabolitu z oznaczaną w materiale

biologicznym substancją, np. stosowanie

biologicznym substancją, np. stosowanie

związków

związków

chelatujących

chelatujących

powoduje wychwyt żelaza

powoduje wychwyt żelaza

we krwi.

we krwi.

Interferencja chemiczna:

chemiczny wpływ leków posiadających

własności

oksydoredukcyjne

na zawyżenie lub obniżenie

wartości oznaczanego składnika:

wpływ dużych dawek kwasu

askorbinowego

na wartość kreatyniny oznaczanej

metodami redukcyjnymi.

Identyfikacja tego typu nieoczekiwanych zmian w

wartościach oznaczanych wskaźników

polega na eliminacji z praktyki laboratoryjnej

metod nieswoistych.

Problem niepożądanych zmian w wartościach

oznaczanych parametrów laboratoryjnych

wywołanych farmakologicznym

działaniem leku ma istotne znaczenie.

Niezamierzony

od oczekiwanych efektów leczenia

wpływ leku na badane wskaźniki

laboratoryjne

lub procesy metaboliczne doprowadza do

zmian, które nie są uwarunkowane chorobą.

Bez właściwego rozpoznania tego

problemu

przyjmowanie leków przepisanych

przez lekarza,

zwłaszcza bez jego wiedzy, może:

1. wprowadzić w błąd pracownika laboratorium,

który wyda wynik bez właściwego

komentarza;

2. spowodować błędną interpretację wyników

badań przez lekarza prowadzącego

terapię.

Nieprzewidziane odchylenia od

oczekiwanych

wartości wyników badań mogą

wynikać

z różnych mechanizmów działania

przyjmowanych

leków:



Działanie bezpośrednie

Działanie bezpośrednie

leku ma związek np. z właściwościami pobudzającymi lub

leku ma związek np. z właściwościami pobudzającymi lub

hamującymi aktywność enzymów,

hamującymi aktywność enzymów,

pobudzeniem lub blokowaniem receptorów i metabolizmu

pobudzeniem lub blokowaniem receptorów i metabolizmu

komórki,

komórki,

wpływem na resorpcję zwrotną wody i elektrolitów w nerkach.

wpływem na resorpcję zwrotną wody i elektrolitów w nerkach.



Działanie pośrednie leków

–

związane

jest z uszkodzeniem wielu tkanek i

narządów

(nerki, wątroba, szpik kostny),

co w efekcie daje wtórne do zaburzeń

funkcji narządów zmiany w wartościach

parametrów laboratoryjnych.



Wobec stale rosnącej liczby leków

Wobec stale rosnącej liczby leków

oraz zwiększającej się liczby metod i

oraz zwiększającej się liczby metod i

badań laboratoryjnych liczba

badań laboratoryjnych liczba

możliwości wpływu leków na wyniki

możliwości wpływu leków na wyniki

badań laboratoryjnych jest ogromna.

badań laboratoryjnych jest ogromna.

KREW

KREW

Aminotransferazy:

Aminotransferazy:

Aminotransferaza asparaginowa

Aminotransferaza asparaginowa

(

(

AspAT, AST

AspAT, AST

)

)

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas

szczawiooctowy

szczawiooctowy



Występowanie

Występowanie

: mięsień sercowy, wątroba,

: mięsień sercowy, wątroba,

mięśnie szkieletowe.

mięśnie szkieletowe.



Najwyższą aktywność

Najwyższą aktywność

odnotowuje się u

odnotowuje się u

chorych na ostre wirusowe lub polekowe

chorych na ostre wirusowe lub polekowe

zapalenie wątroby (np. po

zapalenie wątroby (np. po

przedawkowaniu

przedawkowaniu

paracetamolu

paracetamolu

).

).

KREW

KREW

Aminotransferazy:

Aminotransferazy:

Aminotransferaza asparaginowa

Aminotransferaza asparaginowa

(

(

AspAT, AST

AspAT, AST

)

)

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas

szczawiooctowy

szczawiooctowy



Występowanie

Występowanie

: mięsień sercowy, wątroba,

: mięsień sercowy, wątroba,

mięśnie szkieletowe.

mięśnie szkieletowe.



Najwyższą aktywność

Najwyższą aktywność

odnotowuje się u

odnotowuje się u

chorych na ostre wirusowe lub polekowe

chorych na ostre wirusowe lub polekowe

zapalenie wątroby (np. po

zapalenie wątroby (np. po

przedawkowaniu

przedawkowaniu

paracetamolu

paracetamolu

).

).



Polekowy wzrost aktywności:

Polekowy wzrost aktywności:

kwas

kwas

acetylosalicylowy,

acetylosalicylowy,

fenylobutazon,

fenylobutazon,

sulfonamidy

sulfonamidy

, barbiturany (

, barbiturany (

stosowane długotrwale

stosowane długotrwale

),

),

doustne środki antykoncepcyjne

doustne środki antykoncepcyjne

,

,

antybiotyki

antybiotyki

(tetracykliny, rifampicyna, erytromycyna,

(tetracykliny, rifampicyna, erytromycyna,

gryzeofulwina), etanol, amitryptylina,

gryzeofulwina), etanol, amitryptylina,

poch.

poch.

Fenotiazyny (chlorpromazyna)

Fenotiazyny (chlorpromazyna)

,

,

izoniazyd

izoniazyd

,

,

leki

leki

przeciwnowotworowe

przeciwnowotworowe

(merkaptopuryna,

(merkaptopuryna,

metotreksat, cisplatyna),

metotreksat, cisplatyna),

leki

leki

przeciwpadaczkowe

przeciwpadaczkowe

, prokainamid, amiodaron,

, prokainamid, amiodaron,

klofibrat (200%), wziewne środki znieczulenia

klofibrat (200%), wziewne środki znieczulenia

ogólnego, heparyna, ketokonazol,

ogólnego, heparyna, ketokonazol,

paracetamol,

paracetamol,

sterydy anaboliczne

sterydy anaboliczne



Zmniejszenie aktywności aminotransferazy

Zmniejszenie aktywności aminotransferazy

asparaginowej w surowicy krwi nie ma znaczenia

asparaginowej w surowicy krwi nie ma znaczenia

klinicznego

klinicznego

Aminotransferaza alaninowa

Aminotransferaza alaninowa

(

(

ALAT, ALT

ALAT, ALT

)

)

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas pirogronowy

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas pirogronowy

Występowanie

Występowanie

:

:

wątroba

wątroba

, nerki,

, nerki,

mięsień sercowy

mięsień sercowy

Aminotransferaza alaninowa

Aminotransferaza alaninowa

(

(

ALAT, ALT

ALAT, ALT

)

)

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas pirogronowy

przenosi grupę aminową z kwasu glutaminowego na kwas pirogronowy

Występowanie

Występowanie

:

:

wątroba

wątroba

, nerki,

, nerki,

mięsień sercowy

mięsień sercowy

Fosfataza zasadowa

Fosfataza zasadowa

(

(

ALP

ALP

)

)

pochodzi z układu kostnego, przede wszystkim z

pochodzi z układu kostnego, przede wszystkim z

osteoblastów, które wydzielają pewną ilość fosfatazy

osteoblastów, które wydzielają pewną ilość fosfatazy

do surowicy. Wątroba usuwa ten enzym z surowicy.

do surowicy. Wątroba usuwa ten enzym z surowicy.



Podwyższenie aktywności

Podwyższenie aktywności

: żółtaczka mechaniczna,

: żółtaczka mechaniczna,

osteomalacja, nowotwory kości, wirusowe zapalenie

osteomalacja, nowotwory kości, wirusowe zapalenie

wątroby, marskość wątroby, zapalenie dróg

wątroby, marskość wątroby, zapalenie dróg

żółciowych

żółciowych



Leki zwiększające aktywność ALP

Leki zwiększające aktywność ALP

we krwi:

we krwi:

doustne

doustne

środki antykoncepcyjne

środki antykoncepcyjne

, barbiturany, salicylany,

, barbiturany, salicylany,

sulfonamidy, pochodne fenotiazyny,

sulfonamidy, pochodne fenotiazyny,

antybiotyki

antybiotyki

(erytromycyna, gryzeofulwina, rifampicyna),

(erytromycyna, gryzeofulwina, rifampicyna),

karbamazepina, fenytoina, amitryptylina,

karbamazepina, fenytoina, amitryptylina,

leki

leki

przeciwnowotworowe

przeciwnowotworowe

(merkaptopuryna,

(merkaptopuryna,

metotreksat)

metotreksat)



Fosfataza alkaliczna

Fosfataza alkaliczna

występuje w

występuje w

komórkach wątroby, kości.

komórkach wątroby, kości.

Izoenzym

Izoenzym

kostny i wątrobowy

kostny i wątrobowy

.

.



Znaczny wzrost aktywności fosfatazy

Znaczny wzrost aktywności fosfatazy

alkalicznej charakteryzuje

alkalicznej charakteryzuje

żółtaczkę

żółtaczkę

i

i

niedrożność dróg pozawątrobowych.

niedrożność dróg pozawątrobowych.



Wahania tego enzymu ale mniejszego

Wahania tego enzymu ale mniejszego

stopnia stwierdza się w wielu

stopnia stwierdza się w wielu

chorobach

chorobach

miąższu wątroby

miąższu wątroby

.

.

GGT + ALP

GGT + ALP

Fosfataza kwaśna

Fosfataza kwaśna



badanie fosfatazy kwaśnej nie ma większego zastosowania w

badanie fosfatazy kwaśnej nie ma większego zastosowania w

rozpoznawaniu chorób wątroby. Natomiast stwierdza się

rozpoznawaniu chorób wątroby. Natomiast stwierdza się

zwiększenie fosfatazy w raku gruczołu krokowego

zwiększenie fosfatazy w raku gruczołu krokowego

Gamma-glutamylotranspeptydaza

Gamma-glutamylotranspeptydaza

(GGT, GGTP)

(GGT, GGTP)

Rozszczepia wiązanie peptydowe między grupą karboksylową

Rozszczepia wiązanie peptydowe między grupą karboksylową





kwasu

kwasu

glutaminowego a grupą aminową drugiego aminokwasu i przenosi resztę

glutaminowego a grupą aminową drugiego aminokwasu i przenosi resztę





-

-

globulinową na aminokwasy lub peptydy.

globulinową na aminokwasy lub peptydy.



Podwyższenie aktywności

Podwyższenie aktywności

: żółtaczka mechaniczna, nowotwory i przerzuty do

: żółtaczka mechaniczna, nowotwory i przerzuty do

wątroby, przewlekłe zapalenie i marskość wątroby, alkoholizm

wątroby, przewlekłe zapalenie i marskość wątroby, alkoholizm



Polekowe

Polekowe

podwyższenie aktywności

podwyższenie aktywności

: alkohol, fenytoina, barbiturany,

: alkohol, fenytoina, barbiturany,

erytromycyna, sterydy anaboliczne, doustne środki antykoncepcyjne

erytromycyna, sterydy anaboliczne, doustne środki antykoncepcyjne

Gamma –glutamylotranspeptydaza

Gamma –glutamylotranspeptydaza

występuje przede wszystkim w

występuje przede wszystkim w

komórkach wątroby, nerek i mięśni. Jest

komórkach wątroby, nerek i mięśni. Jest

to enzym mikrosomalny a wzrost jego

to enzym mikrosomalny a wzrost jego

aktywności w surowicy jest następstwem

aktywności w surowicy jest następstwem

indukcji układu mikrosomalnego pod

indukcji układu mikrosomalnego pod

wpływem alkoholu, leków.

wpływem alkoholu, leków.

Kliniczne oznaczenie

Kliniczne oznaczenie

GGT

GGT

ma

ma

zastosowanie jako czuły wskaźnik

zastosowanie jako czuły wskaźnik

wczesnej fazy choroby miąższu wątroby

wczesnej fazy choroby miąższu wątroby

lub przedłużonego nadużywania

lub przedłużonego nadużywania

alkoholu.

alkoholu.

Leki wywołujące uszkodzenia

wątroby



bezpośredniego

hepatotoksycznego

działania



drodze alergicznej

MECHANIZMY DZIAŁANIA HEPATOTOKSYCZNEGO

Bezpośrednie działanie

toksyczne, które pojawia

się najczęściej po

krótkim okresie utajenia.

Zależne od dawki, łatwe

do przewidzenia i

charakteryzuje się

martwicą komórek

wątrobowych.

Hepatotoksyczny

metabolit leku.

PARACETAMOL

(

NAPQI)

Reakcje nadwrażliwości ,

których nie można

przewidzieć i w których nie

występuje związek czasowy

pomiędzy przyjmowaniem

leku a pojawieniem się

objawów chorobowych; są

one częściej wywoływane

przez leki, a nie przez ich

metabolity.

Mogą występować

dodatkowe objawy:

gorączka, wysypka, bóle

stawów, eozynofilia.

FENYTOINA, HALOTAN, KWAS

WALPROINOWY

OSTRE USZKODZENIA

WĄTROBY

wysoka aktywność aminotransferaz

500-20 000 U/L

wskaźnikiem zdrowienia jest szybki

spadek aktywności enzymów

UWAGA !!!

obniżanie się aktywności

aminotransferaz może oznaczać

nie

powrót do zdrowia

LECZ małą

liczbę komórek wątrobowych, z

których enzymy mogły zostać

uwolnione, np. w

masywnej

martwicy wątroby

PRZEWLEKŁE

(ŁAGODNE)

USZKODZENIA

WĄTROBY

umiarkowana aktywność

aminotransferaz

120-500 U/L

UWAGA !

Alkoholowe stłuszczenie

wątroby

wysoki wzrost AspAT w porównaniu

do AlAT

LEKI

stosunek AspAT do AlAT < 1

Na podstawie stopnia podwyższenia aktywności

aminotransferazy alaninowej (AlAT)

i

fosfatazy alkalicznej (AP)

możemy

POLEKOWE USZKODZENIA WĄTROBY

podzielić na 3 grupy:

USZKODZENIE KOMÓREK WĄTROBOWYCH

AlAT

2x powyżej normy

AlAT

/

AP

> 5

USZKODZENIE CHOLESTATYCZNE

AP

2x powyżej normy

AlAT

/

AP

< 2

USZKODZENIE MIESZANE

AlAT

2x powyżej normy

AP

2x powyżej normy

AlAT

/

AP

= 2-5

CYTOTOKSYCZNE USZKODZENIE

WĄTROBY

Halotan

Izoniazyd

Alkohol etylowy

Niektóre leki p/padaczkowe

Tetracykliny

Salicylany (

zespól Rey’a

)

Metokreksat

Amiodaron

Chloropromazyna

CHOLESTATYCZNE USZKODZENIE

WĄTROBY

Antybiotyki

(

penicylina, erytromycyna, chloramfenikol)

Sulfonamidy

(kotrimokszaol, trimetoprim)

pochodne Sulfonylomocznika

Hormony steroidowe

Antymetabolity

Cytostatyki

pochodne Fenotiazyny

Tyreostatyki

Leki p/padaczkowe

Leki przeciwdepresyjne

Farmakoterapię lekami działającymi

hepatotoksycznie należy prowadzić pod

kontrolą laboratoryjnych wskaźników

jej uszkodzenia lub niewydolności dróg

żółciowych

a) aminitransferaz: aparaginianowej

(AST) i alaninowej (ALT);

b) fosfatazy alkalicznej (ALP);
c) γ-glutamylotranspeptydazy (GGTP).

Amylaza

Amylaza





enzym rozkładający wielocukry, jest wydalany do przewodu

enzym rozkładający wielocukry, jest wydalany do przewodu

pokarmowego przez ślinianki i trzustkę.

pokarmowego przez ślinianki i trzustkę.



Wzrost aktywności

Wzrost aktywności

:

:

ostre zapalenie trzustki, wątroby, pęcherzyka

ostre zapalenie trzustki, wątroby, pęcherzyka

żółciowego

żółciowego



Polekowy wzrost aktywności amylazy:

Polekowy wzrost aktywności amylazy:



Wywołanie ostrego zapalenia trzustki

Wywołanie ostrego zapalenia trzustki

: chlortalidon, kwas etakrynowy,

: chlortalidon, kwas etakrynowy,

furosemid, hydrochlorotiazyd

furosemid, hydrochlorotiazyd



Uszkodzenie wątroby

Uszkodzenie wątroby

: doustne środki antykoncepcyjne

: doustne środki antykoncepcyjne



Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego

Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego

: morfina, kodeina, fentanyl,

: morfina, kodeina, fentanyl,

pentazocyna, leki cholinergiczne

pentazocyna, leki cholinergiczne



Polekowy wzrost aktywności lipazy we krwi:

Polekowy wzrost aktywności lipazy we krwi:



Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego: morfina, kodeina, fentanyl,

Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego: morfina, kodeina, fentanyl,

pentazocyna, leki cholinergiczne

pentazocyna, leki cholinergiczne

Leki zwiększające w wyniku działania farmakologicznego aktywność

Leki zwiększające w wyniku działania farmakologicznego aktywność

amylazy i lipazy zazwyczaj uszkadzają trzustkę lub przewody trzustkowe

amylazy i lipazy zazwyczaj uszkadzają trzustkę lub przewody trzustkowe

i żółciowe.

i żółciowe.

Kinaza kreatynowa (CPK)

Kinaza kreatynowa (CPK)

enzym katalizujący przejście ATP w związek

enzym katalizujący przejście ATP w związek

wysokoenergetyczny fosfokreatynę

wysokoenergetyczny fosfokreatynę



Wzrost aktywności

Wzrost aktywności

:

:



Choroby mięśnia sercowego

Choroby mięśnia sercowego

: zawał, zapalenie mięśnia

: zawał, zapalenie mięśnia

sercowego, zabiegi kardiochirurgiczne

sercowego, zabiegi kardiochirurgiczne



Choroby mięśni szkieletowych:

Choroby mięśni szkieletowych:

dystrofia mięśniowa,

dystrofia mięśniowa,

zapalenie mięśni, rozpad mięśni prążkowanych

zapalenie mięśni, rozpad mięśni prążkowanych

(rabdomioliza), uraz

(rabdomioliza), uraz



Polekowy wzrost aktywności

Polekowy wzrost aktywności

: fibraty

: fibraty

Zwiększenie stężenia kwasu

Zwiększenie stężenia kwasu

moczowego :

moczowego :



Wzmożonym katabolizmem

Wzmożonym katabolizmem

kwasów nukleinowych

kwasów nukleinowych



Zmniejszonym wydalaniem przez

Zmniejszonym wydalaniem przez

nerki (niewydolność nerek, po

nerki (niewydolność nerek, po

leczeniu

leczeniu

diuretykami tiazydowymi i

diuretykami tiazydowymi i

pętlowymi, salicylanami

pętlowymi, salicylanami

)

)

Zmniejszenie stężenia kwasu

Zmniejszenie stężenia kwasu

moczowego :

moczowego :



Allopurinol

Allopurinol

- inhibitor

- inhibitor

dehydrogenazy ksantynowej,

dehydrogenazy ksantynowej,

hamuje przechodzenie ksantyny i

hamuje przechodzenie ksantyny i

hipoksantyny w kwas moczowy

hipoksantyny w kwas moczowy

Leki zwiększające stężenie

Leki zwiększające stężenie

białka całkowitego:

białka całkowitego:



Steroidy anaboliczne

Steroidy anaboliczne



Androgeny

Androgeny



Hormon wzrostu

Hormon wzrostu



Insulina

Insulina



Progesteron

Progesteron

Leki zmniejszające stężenie

Leki zmniejszające stężenie

białka całkowitego:

białka całkowitego:

Zmniejszenie syntezy białka:

Zmniejszenie syntezy białka:



estrogeny

estrogeny



doustne środki antykoncepcyjne

doustne środki antykoncepcyjne

Uszkodzenie wątroby:

Uszkodzenie wątroby:



ryfampicyna

ryfampicyna



pirazynamid i inne hepatotoksyczne

pirazynamid i inne hepatotoksyczne

leki

leki

Bilirubina

Bilirubina

Leki zwiększające stężenie bilirubiny we

Leki zwiększające stężenie bilirubiny we

krwi:

krwi:



działające hepatotoksycznie

działające hepatotoksycznie



wywołujące cholestazę

wywołujące cholestazę



wywołujące hemolizę

wywołujące hemolizę

Salicylany i sulfonamidy

Salicylany i sulfonamidy

wypierają bilirubinę z

wypierają bilirubinę z

połączeń z białkami

połączeń z białkami

Leki zmniejszające stężenie bilirubiny we

Leki zmniejszające stężenie bilirubiny we

krwi:

krwi:



barbiturany (fenobarbital)

barbiturany (fenobarbital)

-indukują enzymy regulujące jej

-indukują enzymy regulujące jej

metabolizm

metabolizm

)

)

Cholesterol

Cholesterol



Beta-adrenolityki

Beta-adrenolityki



Diuretyki tiazydowe

Diuretyki tiazydowe



Doustne środki antykoncepcyjne

Doustne środki antykoncepcyjne



Kortykosteroidy

Kortykosteroidy



Androgeny

Androgeny

Wpływ na stężenie cholesterolu mogą mieć

Wpływ na stężenie cholesterolu mogą mieć

leki działające hepatotoksycznie,

leki działające hepatotoksycznie,

zatrzymujące krążenie wątrobowo-jelitowe, a

zatrzymujące krążenie wątrobowo-jelitowe, a

także zaburzające gospodarkę hormonalną.

także zaburzające gospodarkę hormonalną.

Trójglicerydy

Trójglicerydy

Zwiększenie stężenia trójglicerydów jest
związane z :



otyłością



miażdżycą



cukrzycą



niewydolnością nerek



stosowaniem doustnych środków

antykoncepcyjnych



leków beta-adrenolitycznych



diuretyków tiazydowych

Leki wywołujące uszkodzenia nerek

Zmiany w funkcji nerek pod wpływem

leków

działających nefrotoksycznie

przebiegają z różnym

nasileniem: od

niewielkich dysfuncji

po

ostrą polekową niewydolność nerek

.

Monitorowanie skuteczności leczenia

lekami uszkadzającymi nerki



stężenie kreatyniny i mocznika;



klirens kreatyniny;



badanie ogólne moczu.

W trakcie terapii niektórymi lekami może

wystąpić

wzrost poziomu mocznika i

kreatyniny

oraz zmiany w wynikach badania

ogólnego moczu i badaniach czynnościowych
nerek (np.

spadek klirensu kreatyniny

)

świadczące o polekowym uszkodzeniu nerek.

Do leków uszkadzających funkcje nerek

na drodze różnych mechanizmów należą

następujące grupy leków:

a) antybiotyki aminoglikozydowe, polimyksyny,

sulfonamidy;

b) trójcykliczne antydepresanty oraz barbiturany;

c) leki przeciwbólowe i przeciwzapalne: fenacetyna i

fenylobutazon

d) IKA

e) tuberkulostatyki

f) tiazydy

g) środki znieczulające ogólnie

h) cieniujące środki diagnostyczne



Wpływ leków na stężenie glukozy we krwi ma

Wpływ leków na stężenie glukozy we krwi ma

duże znaczenie kliniczne, gdyż oznacza

duże znaczenie kliniczne, gdyż oznacza

hiper

hiper

lub

lub

hipoglikemię

hipoglikemię

.

.



Jeżeli natomiast substancja lecznicza wpływa

Jeżeli natomiast substancja lecznicza wpływa

bezpośrednio na metodę laboratoryjną, to

bezpośrednio na metodę laboratoryjną, to

powoduje zafałszowanie wyników.

powoduje zafałszowanie wyników.



Leki mające

Leki mające

właściwości redukcyjne

właściwości redukcyjne

:

:

kwas askorbinowy

kwas askorbinowy

kwas acetylosalicylowy

kwas acetylosalicylowy

mogą powodować interferencje z metodą

mogą powodować interferencje z metodą

oznaczenia.

oznaczenia.



Leki wywołujące i

Leki wywołujące i

pogłębiające hipoglikemię i

pogłębiające hipoglikemię i

jej objawy

jej objawy

klasa

klasa

leków

leków

przykłady

przykłady

mechaniz

mechaniz

m

m

uwagi

uwagi

sercowo-

sercowo-

naczyniowe

naczyniowe

beta-blokery

beta-blokery

leki

leki

antyarytmiczn

antyarytmiczn

e

e

blokada

blokada

aktywności

aktywności

katecholoamin

katecholoamin

stymulacja

stymulacja

wydzielania

wydzielania

insuliny

insuliny

mogą zaostrzać

mogą zaostrzać

hipoglikemię

hipoglikemię

mogą spowodować

mogą spowodować

hipoglikemię szczególnie

hipoglikemię szczególnie

po przedawkowaniu

po przedawkowaniu

przeciwbólo

przeciwbólo

we

we

salicylany

salicylany

paracetamol

paracetamol

zmniejszenie

zmniejszenie

wątrobowego

wątrobowego

wyrzutu glukozy

wyrzutu glukozy

zmniejszenie

zmniejszenie

wątrobowego

wątrobowego

wyrzutu glukozy

wyrzutu glukozy

unikać dużych dawek u

unikać dużych dawek u

dzieci

dzieci

ostre przedawkowanie ma

ostre przedawkowanie ma

często ciężki przebieg

często ciężki przebieg

różne

różne

etanol

etanol

hamowanie

hamowanie

glukoneogenezy

glukoneogenezy

szczególnie przy

szczególnie przy

niedożywieniu

niedożywieniu



Leki wywołujące lub pogłębiające

Leki wywołujące lub pogłębiające

hiperglikemię

hiperglikemię

klasa

klasa

leków

leków

przykład

przykład

y

y

mechanizm

mechanizm

uwagi

uwagi

sercowo-

sercowo-

naczyniowe

naczyniowe

diuretyki

diuretyki

tiazydowe,

tiazydowe,

tiazydopodob

tiazydopodob

ne, pętlowe

ne, pętlowe

hipokaliemia i

hipokaliemia i

zmniejszenie

zmniejszenie

sekrecji insuliny

sekrecji insuliny

hormonalne

hormonalne

kortykostery

kortykostery

dy

dy

doustne

doustne

środki

środki

antykoncepcy

antykoncepcy

jne

jne

wzrost

wzrost

glikogenolizy i

glikogenolizy i

glukoneogenezy

glukoneogenezy

hamowanie

hamowanie

działania insuliny

działania insuliny

hiperglikemia głównie w

hiperglikemia głównie w

wyniku działania

wyniku działania

estrogenów

estrogenów

stosowane

stosowane

w

w

chorobach

chorobach

układu

układu

oddechoweg

oddechoweg

o

o

agoniści

agoniści

receptorów

receptorów





-

-

adrenergiczn

adrenergiczn

ych np.

ych np.

salbutamol

salbutamol

wzrost

wzrost

wątrobowego

wątrobowego

wyrzutu glukozy

wyrzutu glukozy

ostra hiperglikemia

ostra hiperglikemia

występuje zwykle tylko po

występuje zwykle tylko po

podaniu dużych dawek

podaniu dużych dawek

(i.v.)

(i.v.)

Leki wpływające na tolerancję glukozy

Wiele leków powoduje zmiany metabolizmu

glukozy oraz może pogłębiać rozwój powikłań

u chorych z cukrzycą. U chorych

przyjmujących wieloskładnikową

farmakoterapię

nasilają się interakcje między lekami,

których skutkiem mogą być stany zarówno

hipoglikemii i hiperglikemii

.



Leki zmniejszające tolerancję glukozy

Leki zmniejszające tolerancję glukozy

Preparaty hormonalne

Preparaty hormonalne

glikokortykosterydy

glikokortykosterydy

preparaty antykoncepcyjne

preparaty antykoncepcyjne

hormony tarczycy

hormony tarczycy

Leki przeciwnadciśnieniowe

Leki przeciwnadciśnieniowe

beta- blokery

beta- blokery

klonidyna

klonidyna

Leki psychotropowe

Leki psychotropowe

pochodne fenotiazyny

pochodne fenotiazyny

trójpierścieniowe leki

trójpierścieniowe leki

przeciwdepresyjne

przeciwdepresyjne

Leki moczopędne

Leki moczopędne

tiazydy

tiazydy

furosemid

furosemid

Leki przeciwzapalne i

Leki przeciwzapalne i

przeciwbólowe

przeciwbólowe

indometacyna

indometacyna

paracetamol

paracetamol

(duże dawki)

(duże dawki)

morfina

morfina

Leki przeciwnowotworowe

Leki przeciwnowotworowe

leki alkilujące

leki alkilujące

Leki różne

Leki różne

fenytoina, cymetydyna,

fenytoina, cymetydyna,

heparyna

heparyna

,

,

kwas nalidyksowy

kwas nalidyksowy

Zmiany poziomu

glikemii

należy

kontrolować

po stosowaniu leków, które:

Pogłębiają stany hipoglikemii



β-blokery;



leki przeciwbólowe z grupy salicylanów

i paracetamolu

.

Pogłębiają stany hiperglikemii



preparaty sercowo-naczyniowe i diuretyki
tiazydowe;



kortykosterydy oraz preparaty estrogenowe

i progestagenowe w zastępczej
terapii hormonalnej (HZT);



leki stosowane w chorobach układu

oddechowego.

Zniekształcenie wyników badania

laboratoryjnego

szczególnie wrażliwego na leki

(zmieniają

tolerancję glukozy), jakim jest

Doustny Test

Tolerancji Glukozy (DTTG)

Leki dawkowane bez kontroli określonych

parametrów laboratoryjnych mogą

wywołać

1. Stany hipoglikemii lub hiperglikemii:
środki hipoglikemizujące –



pochodne sulfonylomocznika

2. Kwasicę mleczanową: środki

hipoglikemizujące



pochodne biguanidu

Wpływ leków i diety na doustne leczenie

antykoagulantami

Doustne antykoagulanty (pochodne kumaryny)

stosowane w leczeniu

przeciwzakrzepowym są antymetabolitami

witaminy K, która współuczestniczy w aktywacji

czynników II, VII i X zewnątrzpochodnego

toru krzepnięcia, hamując powstawanie

protrombiny.

Doustne antykoagulanty

(warfaryna, acenokumarol)

Czas protrombinowy (PT)

Współczynnik – INR

Na wartości

czasu protrombinowego

duży wpływ wywierają

przyjmowane w tym samym czasie

inne leki oraz niektóre pokarmy,

które

mogą obniżać lub nasilać efekt

leczniczy.

Wydłużenie

czasu protrombinowego (INR)

i nasilenie

działania antykoagulacyjnego

a) leki hamujące metabolizm antywitamin K:

metronidazol

;

b) leki hamujące aktywność płytek krwi:

aspiryna,

tiklopidyna

;

c) długotrwałe stosowanie antybiotyków, szczególnie z

grupy

cefalosporyn,

zubażających przewód pokarmowy

we florę jelitową wytwarzającą witaminę K, oraz

dieta

uboga w witaminę K

(hipowitaminoza K);

d) leki wypierające syntetyczne pochodne kumaryny z

połączeń białkowych:

fenylobutazon

.

Zahamowanie

wydłużenia czasu protrombinowego (INR)

i wzrost działania prokoagulacyjnego

a)

leki utrudniające wchłanianie doustnych antykoagulantów:

cholestyramina

;

b) leki indukujące enzymy wątrobowe, przyspieszające katabolizm

syntetycznych pochodnych kumaryny;

barbiturany,

fenytoina, alkohol

;

c)

doustne preparaty antykoncepcyjne

wzmagające produkcję

czynników biorących udział w kaskadzie krzepnięcia;

d)

preparaty bogate w witaminę K

.

HORMONY TARCZYCY

HORMONY TARCZYCY



Hormony tarczycy

Hormony tarczycy

– na ich stężenie

– na ich stężenie

mają wpływ preparaty zawierające

mają wpływ preparaty zawierające

jod, leki zmniejszające krzepliwość

jod, leki zmniejszające krzepliwość

krwi z grupy dikumaryn,

krwi z grupy dikumaryn,

środki

środki

kontrastujące

kontrastujące

do badań

do badań

radiologicznych,

radiologicznych,

amiodaron

amiodaron

,

,

kortykosteroidy

kortykosteroidy

salicylany

salicylany

doustne środki antykoncepcyjne,

doustne środki antykoncepcyjne,

leki dopaminergiczne

leki dopaminergiczne

PROLAKTYNA

PROLAKTYNA



Polekowy wzrost stężenia:

Polekowy wzrost stężenia:

doustne

doustne

środki antykoncepcyjne, pochodne

środki antykoncepcyjne, pochodne

fenotiazyny, haloperidol

fenotiazyny, haloperidol



Polekowe obniżenie wydzielania:

Polekowe obniżenie wydzielania:

apomorfina, bromokryptyna, L-

apomorfina, bromokryptyna, L-

DOPA

DOPA

ELEKTROLITY

ELEKTROLITY



Metody stosowane do oznaczania elektrolitów we krwi są swoiste i

Metody stosowane do oznaczania elektrolitów we krwi są swoiste i

dlatego substancje lecznicze nie mają wpływu na te oznaczenia.

dlatego substancje lecznicze nie mają wpływu na te oznaczenia.



Mechanizmy wynikające z właściwości farmakologicznych leków mogą

Mechanizmy wynikające z właściwości farmakologicznych leków mogą

powodować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

powodować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.



Zaburzenia te są wywołane utratą lub zatrzymaniem wody i sodu w

Zaburzenia te są wywołane utratą lub zatrzymaniem wody i sodu w

organizmie lub uszkodzeniem nerek.

organizmie lub uszkodzeniem nerek.

leki mające wpływ na

leki mające wpływ na

gospodarkę wodno-

gospodarkę wodno-

elektrolitową

elektrolitową

:

:



leki moczopędne

leki moczopędne



glikozydy nasercowe

glikozydy nasercowe



hormony

hormony



Nerki mogą być uszkodzone pod wpływem działania

Nerki mogą być uszkodzone pod wpływem działania

niektórych

niektórych

antybiotyków

antybiotyków

(aminoglikozydów) oraz

(aminoglikozydów) oraz

leków przeciwnowotworowych

leków przeciwnowotworowych

(metotreksat,

(metotreksat,

cisplatyna)

cisplatyna)

Leki zmniejszające stężenie

Leki zmniejszające stężenie

sodu

sodu

we krwi:

we krwi:

Działanie moczopędne

Działanie moczopędne

:

:



furosemid,

furosemid,



tiazydy,

tiazydy,



diuretyki oszczędzające potas

diuretyki oszczędzające potas

Leki zwiększające stężenie

Leki zwiększające stężenie

sodu

sodu

we

we

krwi:

krwi:

Zatrzymanie sodu i wody w organizmie:

Zatrzymanie sodu i wody w organizmie:



estrogeny,

estrogeny,



androgeny,

androgeny,



steroidy anaboliczne,

steroidy anaboliczne,



kortykosteroidy,

kortykosteroidy,



doustne środki antykoncepcyjne,

doustne środki antykoncepcyjne,



fenylobutazon.

fenylobutazon.

Leki zwiększające stężenie

Leki zwiększające stężenie

potasu

potasu

we

we

krwi:

krwi:



Leki uszkadzające nerki

Leki uszkadzające nerki

: amfoterycyna

: amfoterycyna

B, tetracykliny

B, tetracykliny



Leki zwiększające retencję potasu

Leki zwiększające retencję potasu

:

:

spironolakton, triamteren, amilorid

spironolakton, triamteren, amilorid



Leki wpływające na zmniejszenie

Leki wpływające na zmniejszenie

stężenia aldosteronu

stężenia aldosteronu

IKA, beta-

IKA, beta-

adrenolityki, NLPZ

adrenolityki, NLPZ

Leki zmniejszające stężenie

Leki zmniejszające stężenie

potasu

potasu

we krwi:

we krwi:



Leki działające moczopędnie

Leki działające moczopędnie

: tiazydy, klopamid,

: tiazydy, klopamid,

furosemid, acetazolamid

furosemid, acetazolamid



Zwiększenie wydalania nerkowego

Zwiększenie wydalania nerkowego

:

:

kortykosteroidy

kortykosteroidy



Inne mechanizmy działania

Inne mechanizmy działania

: aldosteron,

: aldosteron,

środki

środki

przeczyszczające (stosowane długotrwale),

przeczyszczające (stosowane długotrwale),

obciążenie glukozą, insulina (nadmiar)

obciążenie glukozą, insulina (nadmiar)

Magnez

Magnez

na wartości jego stężenia wpływa

na wartości jego stężenia wpływa

przyjmowanie alkoholu,

przyjmowanie alkoholu,

doustnych leków

doustnych leków

antykoncepcyjnych

antykoncepcyjnych

, preparatów

, preparatów

wapniowych, glukozy, witaminy D3,

wapniowych, glukozy, witaminy D3,

diuretyki tiazydowe

diuretyki tiazydowe

HEMATOLOGICZNE ZABURZENIA POLEKOWE

ANEMIA APLASTYCZNA

Chloramfenikol:

-anemia aplastyczna, odwracalna, zależna od dawki
-anemia aplastyczna, nie zawsze niezależna od dawki

NLPZ

(

fenylobutazon,

oksyfenbutazon,

aminofenazon,

indometacyna),

sulfonamidy, leki cytostatyczne, leki

przeciwpadaczkowe

(fenytoina,

trimetadion,

karbamazepina, kwas walproinowy), chlorpromazyna, leki
przeciwcukrzycowe, leki przeciwtarczycowe (karbimazol,
tiamazol, tiouracyl), amfoterycyna B, acetazolamid,
chinidyna

Granulocytopenia

- uszkodzenia granulocytów we krwi obwodowej o podłożu
immunologicznym (

aminofenazon, fenylbutazon, sulfonamidy,

pochodne tiouracylu

)

- toksycznego uszkodzenia układu białokrwinkowego w szpiku
(

pochodne fenotiazyny

).

Aminofenazon, fenylbutazon, indometacyna, sulfonamidy, leki
przeciwcukrzycowe,

pochodne

fenotiazyny,

amitryptylina,

barbiturany, leki cytostatyczne, izoniazyd, penicylina, ampicylina,
amoksycylina,

cefalosporyny,

chloramfenikol,

pochodne

hydantoiny,

leki

przeciwtarczycowe,

acetazolamid,

kwas

etakrynowy, leki przeciwhistanimowe, nifedypina, prednizolon

Leki mogące wywołać

Leki mogące wywołać

granulocytopenię

granulocytopenię

Leki przeciwbólowe i

Leki przeciwbólowe i

przeciwzapalne

przeciwzapalne

Leki chemioterapeutyczne

Leki chemioterapeutyczne

Leki przeciwpadaczkowe

Leki przeciwpadaczkowe

Leki mogące wywołać

Leki mogące wywołać

granulocytopenię

granulocytopenię

Leki przeciwzimnicze

Leki przeciwzimnicze

Leki przeciwtarczycowe

Leki przeciwtarczycowe

Leki sercowo-naczyniowe

Leki sercowo-naczyniowe

Leki moczopędne

Leki moczopędne

Leki przeciwcukrzycowe

Leki przeciwcukrzycowe

(tolbutamid)

(tolbutamid)

Leki psychotropwe

Leki psychotropwe

( poch.

( poch.

fenotiazyny, klozapina, amitryptylina,

fenotiazyny, klozapina, amitryptylina,

imipramina, diazepam,

imipramina, diazepam,

klomipramina)

klomipramina)

Niedokrwistość hemolityczna

1) O podłożu cytotoksycznym – utlenienie i denaturacja

nieprawidłowej hemoglobiny (hemoglobinopatia lub niedobór
dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej)

sulfonamidy

, fenacetyna, metyldopa, nitrofurantoina,

furazolidon

2) Immunohemoliza

penicylina,

amfotrycyna B, cefalosporyny, izoniazyd,

ryfampicyna,

aminofenazon,

pochodne

hydantoiny,

indometacyna, fenacetyna, chinina, chinidyna, tolbutamid,
chlorpromazyna

3) Niedokrwistość mikroangiopatyczna – rozpad krwinek

czerwonych

spowodowany

gromadzeniem

się

wewnątrznaczyniowych mikrozakrzepów

cytostatyki

(mitimycyna, cisplatyna, cytarabina,

daunorubicyna, lomustyna), cyklosporyna,

doustne środki

antykoncepcyjne

Niedokrwistość megaloblastyczna

– wynika z

zaburzenia przez leki metabolizmu kwasu foliowego i witaminy
B

12

lub jakiegokolwiek składnika DNA

Antymetabolity kwasu foliowego:

metotreksat

Cytostatyki z grupy antymetabolitów puryn i pirymidyn:

merkaptopuryna, fluorouracyl

Osłabienie wchłaniania lub zużycia kwasu foliowego:

fenytoina

,

barbiturany, doustne środki antykoncepcyjne, metformina, etanol
(przewlekle)

Osłabienie wchłaniania lub zużycia witaminy B

12

:

neomycyna,

etanol (przewlekle), metformina

Niedokrwistość

syderoblastyczna

–

wywoływana jest przez leki upośledzające biosyntezę hemu na
skutek zaburzenia metabolizmu witaminy B

6

jak:

izoniazyd

,

pirazynamid, fenacetyna, paracetamol, chloramfenikol

Małopłytkowość

– może być następstwem

1) Toksycznego uszkodzenia szpiku:

leki cytostatyczne

,

chloramfenikol

,

trimetoprim,

izoniazyd,

sulfonamidy,

karbamazepina,

streptomycyna,

indometacyna,

oksyfenbutazon, fenylbutazon, paracetamol, acetazolamid,
furosemid, diuretyki tiazydowe, leki przeciwcykrzycowe,

heparyna

, meprobamat, pochodne fenotiazyny

1) Niszczenia płytek krwi we krwi obwodowej przez mechanizmy

immunologiczne:

acetazolamid,

kwas

acetylosalicylowy,

izoniazyd, salicylamid, penicylina, linkomycyna, cefalotyna,
chinina, chinidyna, hydrochlorotiazyd, furosemid, digitoksyna,
imipramina, metyldopa, kwas walproinowy, klonazepam

Małopłytkowość polekowa

Małopłytkowość polekowa

Heparyny

Heparyny

Alkaloidy drzewa chinowego (chinina)

Alkaloidy drzewa chinowego (chinina)

Leki przeciwnowotworowe

Leki przeciwnowotworowe

Leki przeciwreumatyczne (sole złota)

Leki przeciwreumatyczne (sole złota)

Leki przeciwbakteryjne (sulfonamidy,

Leki przeciwbakteryjne (sulfonamidy,

wankomycyna)

wankomycyna)

Leki uspokajające i przeciwdrgawkowe

Leki uspokajające i przeciwdrgawkowe

(karbamazepina, fenytoina, kwas

(karbamazepina, fenytoina, kwas

walproinowy, diazeapam)

walproinowy, diazeapam)

Antagoniści receptora dla histaminy

Antagoniści receptora dla histaminy

(H

(H

2

2

– cymetydyna, ranitydyna)

– cymetydyna, ranitydyna)

Małopłytkowość polekowa

Małopłytkowość polekowa

Leki przeciwbólowe

Leki przeciwbólowe

Leki moczopędne (chlorotiazyd,

Leki moczopędne (chlorotiazyd,

hydrochlorotiazyd)

hydrochlorotiazyd)

Leki immunosupresyjne

Leki immunosupresyjne

(cyklosporyna)

(cyklosporyna)

Leki przeciwwirusowe

Leki przeciwwirusowe

Inhibitory płytek

Inhibitory płytek

(

(

tiklopidyna,

tiklopidyna,

abcyksymab, eptyfibatyd

abcyksymab, eptyfibatyd

)

)

POWIKŁANIA ZATOROWO-

POWIKŁANIA ZATOROWO-

ZAKRZEPOWE

ZAKRZEPOWE



Stosowanie doustnych środków

Stosowanie doustnych środków

antykoncepcyjnych

antykoncepcyjnych

Testy laboratoryjne

Testy laboratoryjne

wykonywane w moczu

wykonywane w moczu



leki utrudniające

oznaczenie parametru



leki zmieniające wynik

oznaczenia

Wpływ leków na wyniki

ogólnego

badania moczu

Testy laboratoryjne wykonywane

Testy laboratoryjne wykonywane

w moczu

w moczu

Glukoza

Glukoza



Leki które mogą wywołać

Leki które mogą wywołać

glukozurię

glukozurię

:

:

kwas nikotynowy,

kwas nikotynowy,

karbamazepina,

karbamazepina,

estrogeny

estrogeny

, pochodne fenotiazyny,

, pochodne fenotiazyny,

diuretyki

diuretyki

tiazydowe, kortykosteroidy, sole litu, tuberkulostatyki (PAS)

tiazydowe, kortykosteroidy, sole litu, tuberkulostatyki (PAS)



Leki mające wpływ na metodę oznaczenia glukozy w moczu za

Leki mające wpływ na metodę oznaczenia glukozy w moczu za

pomocą testów paskowych:

pomocą testów paskowych:

cefalosporyny, penicyliny

cefalosporyny, penicyliny

salicylany, witamina C

salicylany, witamina C

(kwas askorbinowy), barbiturany

(kwas askorbinowy), barbiturany

Związki ketonowe

Związki ketonowe



Leki które mogą utrudnić oznaczenie ciał ketonowych

Leki które mogą utrudnić oznaczenie ciał ketonowych

(szczególnie metodą testów paskowych):

(szczególnie metodą testów paskowych):

lewodopa,

lewodopa,

pochodne fenotiazyny, salicylany

pochodne fenotiazyny, salicylany



Zwiększające acetonurię

Zwiększające acetonurię

: insulina, zatrucie izoniazydem,

: insulina, zatrucie izoniazydem,

salbutamol

salbutamol

Białko

Białko



Proteinuria

Proteinuria

przednerkowa

przednerkowa

(zatrucia, zaburzenia krążenia, nadciśnienie

(zatrucia, zaburzenia krążenia, nadciśnienie

tętnicze)

tętnicze)



Proteinuria

Proteinuria

nerkowa

nerkowa

(uszkodzenie nerek)

(uszkodzenie nerek)



Leki które mogą wywołać lub zaostrzyć

Leki które mogą wywołać lub zaostrzyć

białkomocz

białkomocz

:

:

penicylina,

penicylina,

aminoglikozydy, amfoterycyna B,

aminoglikozydy, amfoterycyna B,

sulfonamidy

sulfonamidy

, duże dawki

, duże dawki

salicylanów

salicylanów

,

,

kortykosteroidy, izoniazyd

kortykosteroidy, izoniazyd



Leki które mogą wpływać na metodę oznaczenia:

Leki które mogą wpływać na metodę oznaczenia:

penicylina,

penicylina,

cefalosporyny, sulfonamidy

cefalosporyny, sulfonamidy

Urobilinogen

Urobilinogen



Brak wydalania lub jego zmniejszenie są obserwowane u

Brak wydalania lub jego zmniejszenie są obserwowane u

noworodków, w żółtaczce mechanicznej, po leczeniu

noworodków, w żółtaczce mechanicznej, po leczeniu

antybiotykami doustnymi

antybiotykami doustnymi

, po stosowaniu dużych dawek

, po stosowaniu dużych dawek

witaminy C

witaminy C

.

.



Leki utrudniające oznaczenie w moczu:

Leki utrudniające oznaczenie w moczu:

pochodne

pochodne

fenotiazyny, PAS, sulfonamidy.

fenotiazyny, PAS, sulfonamidy.

Barwa moczu

Barwa moczu



Leki zabarwiające mocz:

Leki zabarwiające mocz:

amitryptylina

amitryptylina

(różowa),

(różowa),

ryfampicyna

ryfampicyna

(pomarańczowa),

(pomarańczowa),

nitrofurantoina

nitrofurantoina

(szara),

(szara),

wit. B

wit. B

12

12

(żółta),

(żółta),

błękit metylenowy

błękit metylenowy

(zielona),

(zielona),

żelazo

żelazo

(czarna),

(czarna),

furazolidon

furazolidon

(żółta)

(żółta)

.

.

Testy ciążowe

Testy ciążowe

– ich skuteczność wynosi

– ich skuteczność wynosi

najczęściej powyżej 90%, jedna przyjmowanie

najczęściej powyżej 90%, jedna przyjmowanie

doustnych

doustnych

leków antykoncepcyjnych, salicylanów, czy

leków antykoncepcyjnych, salicylanów, czy

pochodnych fenotiazyny

pochodnych fenotiazyny

może obniżyć wiarygodność ich

może obniżyć wiarygodność ich

wyniku.

wyniku.

VMA

VMA

(kwas wanilinomigdałowy) i

(kwas wanilinomigdałowy) i

5-HIAA

5-HIAA

(kwas 5-

(kwas 5-

hydroksyindolooctowy)

hydroksyindolooctowy)



IMAO

IMAO