Cykl życia

Cykl życia

oprogramowania

oprogramowania

AUTORZY: Filip Jakubowski-Drzewiecki,

AUTORZY: Filip Jakubowski-Drzewiecki,

Tomasz Ściwiarski

Tomasz Ściwiarski

1.06.21

2

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Plan Prezentacji

Plan Prezentacji

•

Wstęp.

Wstęp.

•

Modele cyklu życia oprogramowania.

Modele cyklu życia oprogramowania.

•

Omówienie faz cyklu życia

Omówienie faz cyklu życia

oprogramowania.

oprogramowania.

•

Podsumowanie.

Podsumowanie.

1.06.21

3

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Różne modele cykli

Różne modele cykli



Kaskadowy

Kaskadowy



Realizacja kierowana dokumentami

Realizacja kierowana dokumentami



Prototypowanie

Prototypowanie



Programowanie odkrywcze

Programowanie odkrywcze



Spiralny

Spiralny



Formalne transformacje

Formalne transformacje

1.06.21

4

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Model Kaskadowy

Model Kaskadowy

(Wodospadu, Liniowy)

(Wodospadu, Liniowy)



Określenie wymagań

Określenie wymagań



Analiza

Analiza



Projektowanie

Projektowanie



Implementacja

Implementacja



Testowanie

Testowanie



Konserwacja

Konserwacja

1.06.21

5

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Realizacja kierowana

Realizacja kierowana

dokumentami

dokumentami



Każda faza kończy się opracowaniem szeregu

Każda faza kończy się opracowaniem szeregu

dokumentów

dokumentów



Zaleta:

Zaleta:



Przerwanie realizacji w dowolnym czasie i wznowienie

Przerwanie realizacji w dowolnym czasie i wznowienie

jej przez inną firmę

jej przez inną firmę



Wady:

Wady:



Ponad 50% więcej nakładu pracy na opracowanie

Ponad 50% więcej nakładu pracy na opracowanie

dokumentów zgodnych ze standardem.

dokumentów zgodnych ze standardem.



Przerwy w realizacji przedsięwzięcia niezbędne

Przerwy w realizacji przedsięwzięcia niezbędne

dla weryfikacji dokumentów przez klienta

dla weryfikacji dokumentów przez klienta

1.06.21

6

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Prototypowanie

Prototypowanie



Ogólne określenie wymagań

Ogólne określenie wymagań



Budowa prototypu

Budowa prototypu



Weryfikacja prototypu przez klienta

Weryfikacja prototypu przez klienta



Pełne określenie wymagań

Pełne określenie wymagań



Realizacja pełnego systemu zgodnie

Realizacja pełnego systemu zgodnie

z modelem kaskadowym

z modelem kaskadowym

1.06.21

7

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Prototypowanie c.d.

Prototypowanie c.d.



Zalety:

Zalety:



Wczesna

Wczesna

demonstracja

demonstracja

działającej wersji

działającej wersji

systemu

systemu



Możliwość

Możliwość

szkolenia przed

szkolenia przed

wykonaniem

wykonaniem

systemu

systemu



Wady:

Wady:



Dodatkowy koszt

Dodatkowy koszt

budowy prototypu

budowy prototypu



Długi czas

Długi czas

oczekiwania na

oczekiwania na

całkowitą wersję

całkowitą wersję

programu w

programu w

stosunku do

stosunku do

oczekiwania na

oczekiwania na

prototyp

prototyp

1.06.21

8

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Programowanie

Programowanie

odkrywcze

odkrywcze

1.

1.

Określenie ogólnego wymagania

Określenie ogólnego wymagania

2.

2.

Budowa systemu

Budowa systemu

3.

3.

Testowanie systemu

Testowanie systemu

4.

4.

Jesli niedziała to powrót do punktu

Jesli niedziała to powrót do punktu

2

2

5.

5.

Dostarczenie systemu

Dostarczenie systemu

1.06.21

9

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Programowanie

Programowanie

odkrywcze c.d.

odkrywcze c.d.



Zaleta:

Zaleta:



Możliwość stosowania w wypadkach,

Możliwość stosowania w wypadkach,

kiedy trudno jest określić wymagania

kiedy trudno jest określić wymagania

klienta

klienta



Wady:

Wady:



Praktycznie niemożliwe zachowanie

Praktycznie niemożliwe zachowanie

sensownej struktury

sensownej struktury



Testowanie może odbywać się prawie

Testowanie może odbywać się prawie

wyłącznie przy bezpośrednim udziale

wyłącznie przy bezpośrednim udziale

klienta

klienta

1.06.21

10

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Realizacja przyrostowa

Realizacja przyrostowa



Zalety:

Zalety:



Skrócenie przerw w kontaktach z klientem

Skrócenie przerw w kontaktach z klientem



Możliwość wczesnego wykorzystania przez

Możliwość wczesnego wykorzystania przez

klienta dostarczonych frgmentów systemu

klienta dostarczonych frgmentów systemu



Opóźnienie realizacja fragmentu systemu nie

Opóźnienie realizacja fragmentu systemu nie

wpływa na opóźnienie realizacji całego

wpływa na opóźnienie realizacji całego

przedsięwzięcia

przedsięwzięcia



Wada:

Wada:



Dodatkowy koszt związany z realizacją

Dodatkowy koszt związany z realizacją

niezależnego fragmentu systemu

niezależnego fragmentu systemu

1.06.21

11

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Montaż z gotowych

Montaż z gotowych

elementów

elementów

(programowanie z półki)

(programowanie z półki)



Zalety:

Zalety:



Wysoka niezawodność

Wysoka niezawodność



Zmniejszenie ryzyka błedów

Zmniejszenie ryzyka błedów



Potencjalna redukcja kosztów

Potencjalna redukcja kosztów



Wady:

Wady:



Dodatkowy koszt przygotowania elementów

Dodatkowy koszt przygotowania elementów

do ponownego użycia

do ponownego użycia



Ryzyko uzależnienia się od dostawcy

Ryzyko uzależnienia się od dostawcy

elementów

elementów



Brak narzędzi wspomagających ten rodzaj

Brak narzędzi wspomagających ten rodzaj

pracy

pracy

1.06.21

12

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Model spiralny

Model spiralny



Analiza rezyka

Analiza rezyka



Konstrukcja (model kaskaowy)

Konstrukcja (model kaskaowy)



Atestowanie

Atestowanie



Planowanie

Planowanie

1.06.21

13

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Formalne transformacje

Formalne transformacje



Formalna specyfikacja wymagań

Formalna specyfikacja wymagań



Postać pośrednia...

Postać pośrednia...



Kod

Kod

1.06.21

14

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Formalne transformacje

Formalne transformacje

c.d.

c.d.



Zaleta:

Zaleta:



Wysoka niezawodność tak stworzonego

Wysoka niezawodność tak stworzonego

oprogramowania

oprogramowania



Wady:

Wady:



Trudność formalnego wyspecyfikowania

Trudność formalnego wyspecyfikowania

wymagań

wymagań



Mała efektywność kodu uzyskanego w ten

Mała efektywność kodu uzyskanego w ten

sposób

sposób



Brak dobrze rozwiniętych, uniwersalnych

Brak dobrze rozwiniętych, uniwersalnych

języków formalnej specyfikacji wymagań

języków formalnej specyfikacji wymagań

1.06.21

15

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Strategiczna (1)

Faza Strategiczna (1)



Czynności Fazy Strategicznej

Czynności Fazy Strategicznej



Dokonanie serii rozmów (wywiadów) z przedstawicielami

Dokonanie serii rozmów (wywiadów) z przedstawicielami

klienta

klienta



Określenie celów przedsięwzięcia z punktu widzenia klienta

Określenie celów przedsięwzięcia z punktu widzenia klienta



Określenie zakresu oraz kontekstu przedsięwzięcia

Określenie zakresu oraz kontekstu przedsięwzięcia



Ogólne określenie wymagań, wykonanie zgrubnej analizy i

Ogólne określenie wymagań, wykonanie zgrubnej analizy i

projektu systemu

projektu systemu



Propozycja kilku możliwych rozwiązań (sposobów realizacji

Propozycja kilku możliwych rozwiązań (sposobów realizacji

systemu)

systemu)



Oszacowanie kosztów oprogramowania

Oszacowanie kosztów oprogramowania



Analiza rozwiązań

Analiza rozwiązań



Prezentacja wyników fazy strategicznej przedstawicielom

Prezentacja wyników fazy strategicznej przedstawicielom

klienta oraz korekta wyników

klienta oraz korekta wyników



Określenie wstępnego harmonogramu przedsięwzięcia oraz

Określenie wstępnego harmonogramu przedsięwzięcia oraz

struktury zespołu realizatorów

struktury zespołu realizatorów



Określenie standardów, zgodnie z którymi realizowane będzie

Określenie standardów, zgodnie z którymi realizowane będzie

przedsięwzięcie

przedsięwzięcie

1.06.21

16

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Strategiczna

Faza Strategiczna



Wyodrębnienie w procesie projektowania klienta,

Wyodrębnienie w procesie projektowania klienta,

użytkownika i wykonawcę.

użytkownika i wykonawcę.



Określenie celów z punktu widzenia klienta.

Określenie celów z punktu widzenia klienta.



Określenie ograniczeń klienta.

Określenie ograniczeń klienta.



Zakres przedsięwzięcia

Zakres przedsięwzięcia

: określenie fragmentu

: określenie fragmentu

procesów informacyjnych zachodzących w organizacji,

procesów informacyjnych zachodzących w organizacji,

które będą objęte przedsięwzięciem. Na tym etapie

które będą objęte przedsięwzięciem. Na tym etapie

może nie być jasne, które funkcje będą wykonywane

może nie być jasne, które funkcje będą wykonywane

przez oprogramowanie, a które przez personel, inne

przez oprogramowanie, a które przez personel, inne

systemy lub standardowe wyposażenie sprzętu.

systemy lub standardowe wyposażenie sprzętu.



Kontekst przedsięwzięcia:

Kontekst przedsięwzięcia:

systemy, organizacje,

systemy, organizacje,

użytkownicy zewnętrzni, z którymi tworzony system

użytkownicy zewnętrzni, z którymi tworzony system

ma współpracować.

ma współpracować.



Decyzje Strategiczne i ograniczenia

Decyzje Strategiczne i ograniczenia

1.06.21

17

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Strategiczna (3)

Faza Strategiczna (3)



Studium i ocena problemu

Studium i ocena problemu



Wybór narzędzi modelowania i

Wybór narzędzi modelowania i

prognozowania.

prognozowania.



Problem może się nie kalkulować (np.

Problem może się nie kalkulować (np.

finansowo).

finansowo).



Określanie możliwych terminów.

Określanie możliwych terminów.



Ocena Ryzyka

Ocena Ryzyka

1.06.21

18

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Strategiczna (4)

Faza Strategiczna (4)

Na koszt oprogramowania składa się:

Na koszt oprogramowania składa się:



koszt sprzętu będącego częścią

koszt sprzętu będącego częścią

tworzonego systemu

tworzonego systemu



koszt wyjazdów i szkoleń

koszt wyjazdów i szkoleń



koszt zakupu narzędzi

koszt zakupu narzędzi



nakład pracy

nakład pracy

1.06.21

19

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy

Faza Analizy

Rezultaty Fazy Strategicznej

Rezultaty Fazy Strategicznej



Dokument będący podstawą dalszych prac i rozmów.

Dokument będący podstawą dalszych prac i rozmów.



definicję celów przedsięwzięcia

definicję celów przedsięwzięcia



opis zakresu przedsięwzięcia

opis zakresu przedsięwzięcia



opis systemów zewnętrznych, z którymi system będzie

opis systemów zewnętrznych, z którymi system będzie

współpracować

współpracować



ogólny opis wymagań

ogólny opis wymagań



ogólny model systemu

ogólny model systemu



opis proponowanego rozwiązania

opis proponowanego rozwiązania



oszacowanie kosztów

oszacowanie kosztów



wstępny harmonogram prac

wstępny harmonogram prac



Raport oceny rozwiązań, zawierający informację o rozważanych

Raport oceny rozwiązań, zawierający informację o rozważanych

rozwiązaniach oraz przyczynach wyboru jednego z nich.

rozwiązaniach oraz przyczynach wyboru jednego z nich.



Opis wymaganych zasobów - pracownicy, oprogramowanie,

Opis wymaganych zasobów - pracownicy, oprogramowanie,

sprzęt, lokale, ...

sprzęt, lokale, ...



Definicje standardów.

Definicje standardów.



Harmonogram fazy analizy

Harmonogram fazy analizy

1.06.21

20

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (1)

Faza Analizy (1)



Celem fazy analizy jest ustalenie

Celem fazy analizy jest ustalenie

wymagań klienta wobec

wymagań klienta wobec

tworzonego systemu. Dokonywana

tworzonego systemu. Dokonywana

jest zamiana celów klienta na

jest zamiana celów klienta na

konkretne wymagania

konkretne wymagania

zapewniające osiągnięcie tych

zapewniające osiągnięcie tych

celów.

celów.



Klient rzadko wie, jakie wymagania

Klient rzadko wie, jakie wymagania

zapewnią osiągniecie jego celów.

zapewnią osiągniecie jego celów.

1.06.21

21

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (2)

Faza Analizy (2)



Wywiady i przeglądy

Wywiady i przeglądy

.

.



Studia na istniejącym

Studia na istniejącym

oprogramowaniem

oprogramowaniem

..

..



Studia wymagań systemowych

Studia wymagań systemowych

.

.



Studia osiągalności

Studia osiągalności

..

..



Prototypowanie

Prototypowanie

.

.

1.06.21

22

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (3)

Faza Analizy (3)



Dostępne źródła informacji

Dostępne źródła informacji



Wywiady i przeglądy

Wywiady i przeglądy

.

.



Studia na istniejącym

Studia na istniejącym

oprogramowaniem

oprogramowaniem

..

..



Studia wymagań systemowych

Studia wymagań systemowych

.

.



Studia osiągalności

Studia osiągalności

..

..



Prototypowanie

Prototypowanie

.

.

1.06.21

23

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (4)

Faza Analizy (4)



Dostępne narzędzia analizy

Dostępne narzędzia analizy



Język naturalny

Język naturalny



Formalizm matematyczny

Formalizm matematyczny

.

.



Język naturalny strukturalny

Język naturalny strukturalny



Tablice, formularze

Tablice, formularze

.

.



Diagramy blokowe

Diagramy blokowe



Diagramy kontekstowe

Diagramy kontekstowe



Diagramy przypadków użycia

Diagramy przypadków użycia

1.06.21

24

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (5)

Faza Analizy (5)



Wymaganie Funkcjonalne

Wymaganie Funkcjonalne



Określenie użytkowników systemu.

Określenie użytkowników systemu.



Określenie dostępnych funkcji dla użytkowników.

Określenie dostępnych funkcji dla użytkowników.



Określenie środowiska zewnętrznego dla

Określenie środowiska zewnętrznego dla

systemu.

systemu.



Wymagania Niefunkcjonalne

Wymagania Niefunkcjonalne



Wymagania dotyczące produktu

Wymagania dotyczące produktu

. (ograniczenia

. (ograniczenia

dla programu)

dla programu)



Wymagania dotyczące procesu

Wymagania dotyczące procesu

. (np. standardy)

. (np. standardy)



Wymagania zewnętrzne

Wymagania zewnętrzne

. (środowiskowe np.

. (środowiskowe np.

zew. Baza danych)

zew. Baza danych)

1.06.21

25

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Analizy (6)

Faza Analizy (6)



Kluczowe Czynniki Sukcesu

Kluczowe Czynniki Sukcesu



Zaangażowanie właściwych osób ze strony

Zaangażowanie właściwych osób ze strony

klienta

klienta



Pełne rozpoznanie wymagań, wykrycie

Pełne rozpoznanie wymagań, wykrycie

przypadków i dziedzin szczególnych i

przypadków i dziedzin szczególnych i

nietypowych. Błąd popełniany w tej fazie polega

nietypowych. Błąd popełniany w tej fazie polega

na koncentrowaniu się na sytuacjach typowych.

na koncentrowaniu się na sytuacjach typowych.



Sprawdzenie kompletności i spójności

Sprawdzenie kompletności i spójności

wymagań. Przed przystąpieniem do dalszych

wymagań. Przed przystąpieniem do dalszych

prac, wymagania powinny być przejrzane pod

prac, wymagania powinny być przejrzane pod

kątem ich kompletności i spójności.

kątem ich kompletności i spójności.



Określenie wymagań niefunkcjonalnych w

Określenie wymagań niefunkcjonalnych w

sposób umożliwiający ich weryfikację

sposób umożliwiający ich weryfikację

1.06.21

26

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Projektowania (1)

Faza Projektowania (1)



Wynikiem jest

Wynikiem jest

logiczny model systemu

logiczny model systemu

,

,

opisujący sposób realizacji przez system

opisujący sposób realizacji przez system

postawionych wymagań, lecz

postawionych wymagań, lecz

abstrahujących od szczegółów

abstrahujących od szczegółów

implementacyjnych.

implementacyjnych.



W odróżnieniu, celem fazy

W odróżnieniu, celem fazy

projektowania

projektowania

jest udzielenie odpowiedzi na pytanie:

jest udzielenie odpowiedzi na pytanie:



Jak system ma być zaimplementowany?

Jak system ma być zaimplementowany?

Wynikiem jest opis sposobu implementacji.

Wynikiem jest opis sposobu implementacji.

1.06.21

27

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Projektowania (2)

Faza Projektowania (2)



Tematy i techniki Analizy

Tematy i techniki Analizy



Budowa statycznego modelu klas

Budowa statycznego modelu klas



Analiza funkcji i przypadków użycia

Analiza funkcji i przypadków użycia



Weryfikacja klas i obiektów

Weryfikacja klas i obiektów



Identyfikacja i definiowanie metod oraz

Identyfikacja i definiowanie metod oraz

komunikatów

komunikatów



Modelowanie stanów i przejść między stanami

Modelowanie stanów i przejść między stanami



Modelowanie procesów i przepływów danych

Modelowanie procesów i przepływów danych



Modelowanie przepływu sterowania

Modelowanie przepływu sterowania



Inne

Inne

1.06.21

28

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Projektowania (3)

Faza Projektowania (3)



Metodyka wykorzystująca pojęcia obiektowości dla celów

modelowania pojęciowego oraz analizy i projektowania

systemów informatycznych.



Podstawowym składnikiem jest diagram klas, będący zwykle

wariantem notacyjnym i pewnym rozszerzeniem diagramów

encja-związek.



Diagram klas zawiera: klasy, w ramach klas specyfikacje

atrybutów i metod, związki generalizacji, związki asocjacji i

agregacji, liczności tych związków, różnorodne ograniczenia

oraz inne oznaczenia.



Uzupełnieniem tego diagramu są inne: diagramy dynamiczne

uwzględniające stany i przejścia pomiędzy tymi stanami,

diagramy interakcji ustalające zależności pomiędzy

wywołaniami metod, diagramy funkcjonalne (będące zwykle

pewną mutacją diagramów przepływu danych), itd.



Koncepcja przypadków użycia (use cases) zakłada

odwzorowanie struktury systemu z punktu widzenia jego

użytkownika.

1.06.21

29

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Projektowania (4)

Faza Projektowania (4)



Przykładowe wymagania które można zdefiniować



Wymagania dotyczące funkcji systemu



Wymagania dotyczące wydajności systemu



Wymagania dotyczące zewnętrznych interfejsów



Wymagania dotyczące wykonywanych operacji



Wymagania dotyczące wymaganych zasobów



Wymagania dotyczące sposobów weryfikacji



Wymagania dotyczące sposobów testowania



Wymagania dotyczące dokumentacji



Wymagania dotyczące ochrony



Wymagania dotyczące przenośności



Wymagania dotyczące jakości



Wymagania dotyczące niezawodności



Wymagania dotyczące pielęgnacyjności



Wymagania dotyczące bezpieczeństwa

1.06.21

30

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Implementacji

Faza Implementacji



Niezawodność oprogramowania



Unikanie błędów



Niebezpieczne techniki



Zasada ograniczonego dostępu



Mocna kontrola typu



Tolerancja błędów



Porównywanie wyników różnych wersji



Transakcja: jednostka działalności systemu



Typowe środowiska implementacyjne



Czynniki sukcesu i rezultaty fazy

implementacji

1.06.21

31

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Instalacji

Faza Instalacji



Szkolenie użytkowników końcowych i administratorów

systemu



Instalacja sprzętu i przeniesienie oprogramowania



Wypełnienie baz danych



Nadzorowane korzystanie z systemu, często równoległe

z tradycyjnym sposobem pracy



Usuwanie błędów w oprogramowaniu i dokumentacji

użytkowej



Przekazanie systemu klientowi

1.06.21

32

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Konserwacja

Konserwacja



Modyfikacje poprawiające: polegają na

usuwaniu z oprogramowania błędów

popełnionych w fazach wymagań, analizy,

projektowania i implementacji .



Modyfikacje ulepszające: polegają na

poprawie jakości oprogramowania.



Modyfikacje dostosowujące: polegają na

dostosowaniu oprogramowania do zmian

zachodzących w wymaganiach użytkownika

lub w środowisku komputerowym.

1.06.21

33

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Faza Testowania

Faza Testowania



Dwa główne cele testowania:



wykrycie i usunięcie błędów w systemie



ocena niezawodności systemu



Peer Review (Audyt)



UAT (User Acceptance Testing)

UAT (User Acceptance Testing)



Bug Tracking

Bug Tracking

1.06.21

34

Filip Jakubowski-Drzewiecki, To
masz Ściwiarski

Bibliografia

Bibliografia



„

„

Wprowadzeni do Inżynierii

Wprowadzeni do Inżynierii

Oprogramowania” -Kazimierz Subieta –

Oprogramowania” -Kazimierz Subieta –

Wydawnictwo PJWSTK

Wydawnictwo PJWSTK



„

„

Inżynieria oprogramowania” – Andrzej

Inżynieria oprogramowania” – Andrzej

Jaszkiewicz – Wydawnictwo Helion

Jaszkiewicz – Wydawnictwo Helion



http://cs.wwc.edu/~aabyan/435/Process

http://cs.wwc.edu/~aabyan/435/Process

.html

.html



http://searchcio.techtarget.com/searchC

http://searchcio.techtarget.com/searchC

IO/downloads/LifeCycleModelling.pdf

IO/downloads/LifeCycleModelling.pdf