CYWILIZACJA

CYWILIZACJA

BIZANTYJSKA

BIZANTYJSKA

W cywilizacji bizantyńskiej funkcjonuje

W cywilizacji bizantyńskiej funkcjonuje

etyka i moralność chrześcijańska, lecz

etyka i moralność chrześcijańska, lecz

obejmuje ona jedynie sferę prywatną,

obejmuje ona jedynie sferę prywatną,

gdyż ze sfery publicznej jest

gdyż ze sfery publicznej jest

całkowicie ona wyłączona.

całkowicie ona wyłączona.

Cywilizacja bizantyjska

Cywilizacja bizantyjska

powstała na

powstała na

przeciwieństwach z rzymskim zachodem.

przeciwieństwach z rzymskim zachodem.

Podstawową różnicą był stosunek do religii.

Podstawową różnicą był stosunek do religii.

W cywilizacji łacińskiej Kościół Katolicki

W cywilizacji łacińskiej Kościół Katolicki

wywalczył sobie niezawisłość doktrynalną

wywalczył sobie niezawisłość doktrynalną

od państwa.

od państwa.

W Bizancjum było inaczej.

W Bizancjum było inaczej.

Cesarz

Cesarz

sprawował władzę również nad religią.

sprawował władzę również nad religią.

Traktował Kościół jak jedno z ogniw swojej

Traktował Kościół jak jedno z ogniw swojej

władzy, jak sądownictwo, czy wojsko. Cesarz

władzy, jak sądownictwo, czy wojsko. Cesarz

dyktował podwładnym religię. Sam zwoływał

dyktował podwładnym religię. Sam zwoływał

synody i sobory, narzucał im tematykę itd.

synody i sobory, narzucał im tematykę itd.

W konsekwencji państwo znalazło się ponad

W konsekwencji państwo znalazło się ponad

etyką. Miało być skuteczne, a nie koniecznie

etyką. Miało być skuteczne, a nie koniecznie

etyczne. W kręgu cywilizacji bizantyńskiej

etyczne. W kręgu cywilizacji bizantyńskiej

polityka nie krępuje się etyką, jest od niej

polityka nie krępuje się etyką, jest od niej

wolna, a więc często barbarzyńska.

wolna, a więc często barbarzyńska.

Bizantynizm nie akceptuje

Bizantynizm nie akceptuje

różnorodności. O ile w krajach

różnorodności. O ile w krajach

cywilizacji łacińskiej łączy się jedność

cywilizacji łacińskiej łączy się jedność

celu przy różnorodności form, o tyle w

celu przy różnorodności form, o tyle w

Bizancjum (a dziś w Niemczech),

Bizancjum (a dziś w Niemczech),

obowiązuje państwowe

obowiązuje państwowe

ujednostajnienie form. Stąd pochodzi

ujednostajnienie form. Stąd pochodzi

np. tzw. „niemiecki porządek”. Wynika

np. tzw. „niemiecki porządek”. Wynika

on z powszechnej gotowości do

on z powszechnej gotowości do

akceptowania nakazów państwowych.

akceptowania nakazów państwowych.

(„Befehl ist Befehl!” – „Rozkaz to

(„Befehl ist Befehl!” – „Rozkaz to

rozkaz!”).

rozkaz!”).

Karność i posłuszeństwo mechanizuje

Karność i posłuszeństwo mechanizuje

życie zbiorowe. Zabija oddolne,

życie zbiorowe. Zabija oddolne,

organiczne, a wprowadza odgórne,

organiczne, a wprowadza odgórne,

zcentralizowane, biurokratyczne.

zcentralizowane, biurokratyczne.

Odsuwa odpowiedzialność wzwyż.

Odsuwa odpowiedzialność wzwyż.

Usprawiedliwia nawet przestępstwo.

Usprawiedliwia nawet przestępstwo.

Wiąże się z tym wyższość formy nad

Wiąże się z tym wyższość formy nad

treścią. Skoro nie cel jest wspólny, lecz

treścią. Skoro nie cel jest wspólny, lecz

forma, to ona dominuje nad treścią.

forma, to ona dominuje nad treścią.

W cywilizacji bizantyńskiej:

Państwo znajduje się ponad etyką,
zgodnie z zasadą: cuius regio eius riligio
(czyja władza tego religia), a polityka nie
musi być etyczna.

Koneczny był zdania, że defekt cywilizacji
bizantyńskiej polegał na
podporządkowaniu pierwiastka
moralnego sile materialnej, a
społeczeństwa państwu.