2 Metody pracy socjalnejid 20537 ppt

background image

Metody pracy

Metody pracy

socjalnej

socjalnej

Opracowanie: E. Rój

Opracowanie: E. Rój

background image

Metoda indywidualnych

Metoda indywidualnych

przypadków

przypadków

Wyrosła z praktycznej

działalności socjalnej.

działalności socjalnej.

Stało się to na początku XIX w., kiedy to

Stało się to na początku XIX w., kiedy to

nieszczęście, bieda oraz ludzka tragedia przestały

nieszczęście, bieda oraz ludzka tragedia przestały

być postrzegane jako osobista sprawa osób nimi

być postrzegane jako osobista sprawa osób nimi

dotkniętych. Sama metoda pracy z przypadkiem

dotkniętych. Sama metoda pracy z przypadkiem

nie jest jednoznacznie określonym sposobem

nie jest jednoznacznie określonym sposobem

postępowania i podlega ciągłej ewolucji. Można

postępowania i podlega ciągłej ewolucji. Można

jednak wymienić kilka jej elementów

jednak wymienić kilka jej elementów

konstytutywnych. Jest to metoda bazująca na

konstytutywnych. Jest to metoda bazująca na

wiedzy, zrozumieniu i umiejętnym

wiedzy, zrozumieniu i umiejętnym

zastosowaniu właściwych technik

zastosowaniu właściwych technik

pomocy

pomocy

ludziom w rozwiązywaniu ich problemów (...)

ludziom w rozwiązywaniu ich problemów (...)

background image

Metoda indywidualnych

Metoda indywidualnych

przypadków

przypadków

Pomaga jednostkom w sprawach zarówno

Pomaga jednostkom w sprawach zarówno

zewnętrznych, dotyczących otoczenia, jak

zewnętrznych, dotyczących otoczenia, jak

i w indywidualnych, dotyczących wnętrza

i w indywidualnych, dotyczących wnętrza

osoby. Koncentruje się na jednostce, nie

osoby. Koncentruje się na jednostce, nie

ignorując jednak dobra społecznego. Nie

ignorując jednak dobra społecznego. Nie

zajmuje się ani manipulacją otoczenia, ani

zajmuje się ani manipulacją otoczenia, ani

nie daje się pochłonąć subiektywnym

nie daje się pochłonąć subiektywnym

rozważaniom - łączy w sobie elementy

rozważaniom - łączy w sobie elementy

psychologiczne i społeczne, stając się

psychologiczne i społeczne, stając się

metodą psychosocjalną

metodą psychosocjalną

background image

Metoda indywidualnych

Metoda indywidualnych

przypadków

przypadków

Metoda indywidualnego przypadku (casework)

zapoczątkowana została w drugim dziesięcioleciu

naszego wieku w

Stanach Zjednoczonych przez

Mary Richmond

, stanowiła „unaukowienie

dobroczynności”. To znaczy, dostosowując się do

panującego systemu filantropijnych świadczeń

opiekuńczych przez prywatne stowarzyszenia –

usiłowała nadać temu postępowaniu racjonalny

charakter, o naukowym toku myślenia, podobnym

do postępowania lekarza, zaczynającego od

poprawnego postawienia diagnozy, na podstawie,

której ustala się zabiegi terapeutyczne.

„Pacjentem” jest tu jednostka ludzka potrzebująca

opieki na skutek wydarzenia losowego, niezdolności

do pokierowania sobą, nędzy, wykolejenia itp.

background image

DEFINICJE PRACY Z

PRZYPADKIEM

Pionierka pracy z przypadkiem Mary Richmond twierdzi, że

Na pracę z przypadkiem składają się procesy, które

przez świadome dokonywanie indywidualnych aktów

dostosowania się jednostek do otoczenia – rozwijają

osobowość”.

Jeannette Regensburg głosi, że „Praca z przypadkiem

jest metodą porównania, przy udziale pracownika

socjalnego, zdolności klienta do stawienia czoła

problemowi [...] z jego działaniami. W procesie tym

pracownik socjalny pomaga klientowi określić problem i

obmyślić różne sposoby jego rozwiązania”.

Inny przedstawiciel amerykańskiej teorii pracy socjalnej

Swithun Bowers zauważa, że: „Praca z przypadkiem jest

sztuką, w której znajomość nauki o stosunkach między

ludźmi oraz umiejętność utrzymywania takich

stosunków wykorzystywana jest do mobilizacji zdolności

klienta i zasobów społeczności dla lepszego

dostosowania jednostki do całości lub dowolnej części

środowiska”.

background image

DEFINICJE PRACY Z

PRZYPADKIEM

Gordon Hamilton przytacza następujące ujęcie tej

metody: „Praca z przypadkiem jest zastosowaniem

doradztwa i świadczeń socjalnych w taki sposób,

aby pobudzić i zachować psychiczną energię

klienta oraz skłonić go do czynnego udziału w

działaniach zmierzających do rozwiązania

problemu.

Definicja wg T.Pilcha

Definicja wg T.Pilcha

Metoda indywidualnych przypadków-

Metoda indywidualnych przypadków-

jest

jest

sposobem badań polegającym na analizie

sposobem badań polegającym na analizie

jednostkowych losów ludzkich, uwikłanych w

jednostkowych losów ludzkich, uwikłanych w

określone sytuacje wychowawcze lub na analizie

określone sytuacje wychowawcze lub na analizie

konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez

konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez

pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z

pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z

nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub

nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub

zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.”

zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.”

background image

DEFINICJE PRACY Z

PRZYPADKIEM

W pedagogice społecznej Aleksander Kamiński określił tę

W pedagogice społecznej Aleksander Kamiński określił tę

metodę jako najprzydatniejszą do badań losów ludzkich.

metodę jako najprzydatniejszą do badań losów ludzkich.

Metoda studium przypadku w pedagogice zawsze odnosi się

Metoda studium przypadku w pedagogice zawsze odnosi się

do analizy jednostkowych losów ludzkich w celu opracowania

do analizy jednostkowych losów ludzkich w celu opracowania

i podjęcia działań terapeutycznych. Jest więc metodą

i podjęcia działań terapeutycznych. Jest więc metodą

charakterystyczną i użyteczną przede wszystkim na gruncie

charakterystyczną i użyteczną przede wszystkim na gruncie

pedagogiki społecznej i pedagogiki specjalnej, wszędzie tam,

pedagogiki społecznej i pedagogiki specjalnej, wszędzie tam,

gdzie wymaga się od pedagoga diagnozy przypadku i

gdzie wymaga się od pedagoga diagnozy przypadku i

podjęcia działań resocjalizacyjnych bądź rewalidacyjnych.

podjęcia działań resocjalizacyjnych bądź rewalidacyjnych.

Aleksander Kamiński, akcentując trafność definicji S.

Bowersa, zauważał, że „praca z przypadkiem jest sztuką

opartą na nauce [...], zdolnością twórczego

interpretowania i komponowania wiedzy w odniesieniu

do danej jednostki i uwarunkowań środowiskowych jej

sytuacji, które mają służyć mobilizowaniu sił jednostki i

uruchamianiu aktywności społecznej instytucji

ratownictwa. Opieki i wspierania rozwoju. Prowadzenie

przypadku ma polegać także na stymulowaniu

wzajemnego przystosowania się jednostki i środowiska”.

background image

DEFINICJE PRACY Z

PRZYPADKIEM

Wśród polskich przedstawicieli pedagogiki

Wśród polskich przedstawicieli pedagogiki

społecznej Helena Radlińska, stosując

społecznej Helena Radlińska, stosując

metodę przypadków w promowanej przez

metodę przypadków w promowanej przez

siebie koncepcji pracy społecznej,

siebie koncepcji pracy społecznej,

przedstawiła wizję wrażliwego i

przedstawiła wizję wrażliwego i

wszechstronnego opiekuna zaangażowanego

wszechstronnego opiekuna zaangażowanego

w rozwiązywanie wielu problemów swojego

w rozwiązywanie wielu problemów swojego

podopiecznego. Pracę z przypadkiem

podopiecznego. Pracę z przypadkiem

rozumiała jako ,,

rozumiała jako ,,

budzenie, uaktywnianie,

budzenie, uaktywnianie,

mobilizowanie i ukierunkowywanie jednostki

mobilizowanie i ukierunkowywanie jednostki

w system działań naprawczych’’.

w system działań naprawczych’’.

background image

DEFINICJE PRACY Z

PRZYPADKIEM

Uogólniając różne praktyczno-metodologiczne

ujęcia metody pracy socjalnej z przypadkiem

można przyjąć, że

praca z przypadkiem jest

sposobem pomocy realizowanym przez

pracownika socjalnego, w którym poprzez

analizę sytuacji jednostki borykającej się z

jakimś problemem w kontekście środowiska,

prowadzi się do opracowania diagnozy

przypadku oraz planu postępowania i

podjęcia działań profilaktycznych,

kompensacyjnych lub terapeutycznych,

angażując jednostkę w cały proces pomocy

dla jej dobra oraz dobra społecznego.”

background image

Etapy pracy z przypadkiem

Zgodnie z założeniami działania
metodycznego praca socjalna z
przypadkiem obejmuje określone
procedury postępowania, nazywane
etapami:

- diagnoza przypadku,

- opracowanie planu postępowania

- prowadzenie przypadku.

background image

Zdaniem prekursorki w dziedzinie stosowania tej metody
M. Richmond, musi ona uwzględniać następujące

elementy:

wgląd w cechy osobowości jednostki i rozpoznanie

zasobów i zagrożeń środowiska (czyli rozpoznanie

przyczyn zarówno indywidualnych, jak i społecznych,

powodujących komplikacje w życiu jednostki);

bezpośrednie oddziaływanie osoby na osobę (czyli

nawiązywanie bezpośrednich kontaktów między

pracownikiem socjalnym i klientem oraz dążenie do

osiągnięcia pewnej zmiany w podejściu jednostki do jej

problemów przez uaktywnienie);

bezpośrednie oddziaływanie poprzez otoczenie

społeczne (czyli przeprowadzenie postępowania w

kierunku pozytywnej zmiany dotychczasowej sytuacji

życiowej).

background image

Zgodnie ze współczesną metodyką działań socjalnych praca z
przypadkiem obejmuje co najmniej dwa podstawowe

komponenty:

studium przypadku, nazwane przez niektórych autorów

rozpoznaniem, obejmujące charakterystykę
losów, sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej jednostki w
kontekście problemu, które ma prowadzić do diagnozy
społecznej i stać się podstawą opracowania planu pracy oraz

praca z przypadkiem – oparta na sformułowanym wspólnie

z klientem (podopiecznym) planie pracy (pomocy),

obejmująca
działania o charakterze ratowniczym, kompensacyjnym lub
terapeutycznym.

background image

METODA INDYWIDUALNYCH

PRZYPADKÓW

Studium przypadku Praca
z przypadkiem
(case study)
(case work)

Charakterystyka Diagnoza Opracowanie
planu Prowadzenie
jednostkowych społeczna planu pracy
przypadku
losów ludzkich

background image

Pracę z przypadkiem, niezależnie od

modelu (koncepcji czy podejścia), jakie

zaaplikujemy, sprowadza się do trzech

etapów

:

1.

1.

Etap skoncentrowany na rozpoznaniu

Etap skoncentrowany na rozpoznaniu

,

,

które prowadzi do diagnozy przypadku –

które prowadzi do diagnozy przypadku –

polega na identyfikacji i analizie sytuacji

polega na identyfikacji i analizie sytuacji

jednostki w kontekście problemu, z którym

jednostki w kontekście problemu, z którym

się boryka. Materiał konieczny do

się boryka. Materiał konieczny do

opracowania diagnozy pracownik socjalny

opracowania diagnozy pracownik socjalny

czerpie z różnych źródeł, za pomocą różnych

czerpie z różnych źródeł, za pomocą różnych

technik i narzędzi, a dotyczy on zwykle

technik i narzędzi, a dotyczy on zwykle

sytuacji:

sytuacji:

osobistej

osobistej

(rodzinnej),

(rodzinnej),

bytowej

bytowej

(materialno-mieszkaniowej),

(materialno-mieszkaniowej),

zdrowotnej

zdrowotnej

(psychofizycznej) lub

(psychofizycznej) lub

społecznej

społecznej

(zawodowej)

(zawodowej)

klienta. W zbieraniu danych i kompletowaniu

klienta. W zbieraniu danych i kompletowaniu

historii przypadku należy ograniczyć się do

historii przypadku należy ograniczyć się do

faktów istotnych z punktu widzenia

faktów istotnych z punktu widzenia

problemu.

problemu.

background image

Identyfikacja problemu

Identyfikacja problemu

Aby problem zidentyfikować dokładnie klienci opisują fakty wydarzenia

Aby problem zidentyfikować dokładnie klienci opisują fakty wydarzenia

reakcje oraz wcześniej podejmowane próby rozwiązania problemu.

reakcje oraz wcześniej podejmowane próby rozwiązania problemu.

Zachowanie klientów do wyrażania swoich odczuć dotyczących sytuacji oraz

Zachowanie klientów do wyrażania swoich odczuć dotyczących sytuacji oraz

opowiedzenie o poprzednio podejmowanych próbach poradzenia sobie z

opowiedzenie o poprzednio podejmowanych próbach poradzenia sobie z

problemem jest użyteczne dla określenia całościowej wagi problemu. Aby

problemem jest użyteczne dla określenia całościowej wagi problemu. Aby

problem zdefiniować pracownicy socjalni badają naturę oraz zakres potrzeb

problem zdefiniować pracownicy socjalni badają naturę oraz zakres potrzeb

identyfikują inne znaczące informacje oraz badają jakie usługi oraz środki

identyfikują inne znaczące informacje oraz badają jakie usługi oraz środki

będą potrzebne.

będą potrzebne.

Pracownicy socjalni muszą rozpocząć dyskusję na temat problemu wg tego jak

Pracownicy socjalni muszą rozpocząć dyskusję na temat problemu wg tego jak

jest on definiowany przez klienta badając jednocześnie czynniki o których wie

jest on definiowany przez klienta badając jednocześnie czynniki o których wie

sam klient , które uważa za związane z problemem zgodnie z własnymi

sam klient , które uważa za związane z problemem zgodnie z własnymi

doświadczeniami oraz te o których wiedzą pracownicy socjalni i które uważają

doświadczeniami oraz te o których wiedzą pracownicy socjalni i które uważają

za powiązane z problemem kierując się swoim doświadczeniem zawodowym.

za powiązane z problemem kierując się swoim doświadczeniem zawodowym.

Potrzebne informacje można zdobyć za pomocą badań społecznych. Wśród

Potrzebne informacje można zdobyć za pomocą badań społecznych. Wśród

pytań wymagających rozważenia w zakresie badań społecznych są

pytań wymagających rozważenia w zakresie badań społecznych są

następujące: *

następujące: *

W jaki sposób klient definiuje problem? *Jakie są granice

W jaki sposób klient definiuje problem? *Jakie są granice

problemu? *Jak klient postrzega intensywność problemu? *Jak klient

problemu? *Jak klient postrzega intensywność problemu? *Jak klient

postrzega czas trwania problemu? *Jakie próby rozwiązań zawiodły? *Na co

postrzega czas trwania problemu? *Jakie próby rozwiązań zawiodły? *Na co

jeszcze wpływa dany problem? *Jakie mocne strony lub kompetencje klienta

jeszcze wpływa dany problem? *Jakie mocne strony lub kompetencje klienta

mogą być wykorzystane do zmiany sytuacji? *Jakie były wcześniejsze

mogą być wykorzystane do zmiany sytuacji? *Jakie były wcześniejsze

doświadczenia klienta z systemem pomocy społ?

doświadczenia klienta z systemem pomocy społ?

*Czy klient ma nadzieję na

*Czy klient ma nadzieję na

rozwiązanie problemu? *Na ile silna jest motywacja klienta do dokonywania

rozwiązanie problemu? *Na ile silna jest motywacja klienta do dokonywania

zmian?

zmian?

Konkretne problemy to stresy jakie wynikają z braku przystosowania

Konkretne problemy to stresy jakie wynikają z braku przystosowania

osoby do jej środowiska społecznego. Ponadto jeżeli identyfikacja problemu

osoby do jej środowiska społecznego. Ponadto jeżeli identyfikacja problemu

koncentruje się na mocnych stronach klienta wtedy temat ten może z

koncentruje się na mocnych stronach klienta wtedy temat ten może z

większym prawdopodobieństwem utrzyma się jako najważniejszy przez

większym prawdopodobieństwem utrzyma się jako najważniejszy przez

pozostałą część procesu interwencji. Gdy ustali się wspólne definicje

pozostałą część procesu interwencji. Gdy ustali się wspólne definicje

problemu można skierować wysiłki na poszukiwanie jego rozwiązania.

problemu można skierować wysiłki na poszukiwanie jego rozwiązania.

background image

WYWIAD

WYWIAD

Podstawowe narzędzie w tej fazie działania pracownika socjalnego

Podstawowe narzędzie w tej fazie działania pracownika socjalnego

to rozmowa i wywiad z klientem oraz tzw.

to rozmowa i wywiad z klientem oraz tzw.

wywiad środowiskowy

wywiad środowiskowy

(społeczny).

(społeczny).

Pracownik powinien nie tylko uważnie słuchać tego co

Pracownik powinien nie tylko uważnie słuchać tego co

i jak mówi klient, czy unika jakiś tematów, ale także obserwować

i jak mówi klient, czy unika jakiś tematów, ale także obserwować

jego zachowanie niewerbalne- jego mimikę, kontakt wzrokowy.

jego zachowanie niewerbalne- jego mimikę, kontakt wzrokowy.

Rozmowa i wywiad nie powinny być jedynym źródłem informacji o

Rozmowa i wywiad nie powinny być jedynym źródłem informacji o

problemach trudnościach klientach. Istnieje wiele technik zbierania

problemach trudnościach klientach. Istnieje wiele technik zbierania

danych o klientach: niektóre z nich mogą towarzyszyć wywiadowi

danych o klientach: niektóre z nich mogą towarzyszyć wywiadowi

środowiskowemu, np. ocena warunków mieszkaniowych, analiza

środowiskowemu, np. ocena warunków mieszkaniowych, analiza

dokumentacji osobistej czy urzędowej, analiza sieci powiązań

dokumentacji osobistej czy urzędowej, analiza sieci powiązań

społecznych klienta.

społecznych klienta.

Konieczne jest także pogłębienie informacji uzyskanych tą drogą o

Konieczne jest także pogłębienie informacji uzyskanych tą drogą o

charakterystykę psychologiczną sylwetki klienta oraz analizę historii

charakterystykę psychologiczną sylwetki klienta oraz analizę historii

życia. Usytuowanie informacji o aktualnej sytuacji jednostki na tle

życia. Usytuowanie informacji o aktualnej sytuacji jednostki na tle

jej życiowych losów pozwoli lepiej zrozumieć jej postępowanie.

jej życiowych losów pozwoli lepiej zrozumieć jej postępowanie.

Integralną częścią rozpoznania diagnostycznego powinna być

Integralną częścią rozpoznania diagnostycznego powinna być

pogłębiona charakterystyka społeczno- kulturowej specyfiki

pogłębiona charakterystyka społeczno- kulturowej specyfiki

środowiska, w którym żyje potencjalny lub faktyczny adresat działań

środowiska, w którym żyje potencjalny lub faktyczny adresat działań

socjalnych.

socjalnych.

background image

DIAGNOZA

DIAGNOZA

Dopiero na tej podstawie będziemy w stanie

Dopiero na tej podstawie będziemy w stanie

sformułować ostateczną diagnozę społeczną,

sformułować ostateczną diagnozę społeczną,

która wskaże bezpośrednie i pośrednie

która wskaże bezpośrednie i pośrednie

przyczyny trudności życiowych jednostki,

przyczyny trudności życiowych jednostki,

pozwoli określić kierunki i sposoby ich

pozwoli określić kierunki i sposoby ich

przezwyciężania. Jest to moment najważniejszy,

przezwyciężania. Jest to moment najważniejszy,

przesądzający o dalszych efektach pracy. To

przesądzający o dalszych efektach pracy. To

właśnie w tym miejscu uruchamiają się procesy

właśnie w tym miejscu uruchamiają się procesy

kategoryzowania, szufladkowania przypadków

kategoryzowania, szufladkowania przypadków

zgodnie z wiedzą, doświadczeniem życiowym,

zgodnie z wiedzą, doświadczeniem życiowym,

naciskami instytucji.

naciskami instytucji.

background image

W toku rozpoznania należy dokonać wnikliwej

W toku rozpoznania należy dokonać wnikliwej

analizy informacji (najlepiej potwierdzonych w

analizy informacji (najlepiej potwierdzonych w

różnych źródłach i opartych na różnych narzędziach

różnych źródłach i opartych na różnych narzędziach

diagnozy), aby ewentualnie

diagnozy), aby ewentualnie

określić przyczynę danej

określić przyczynę danej

sytuacji oraz wskazać te „siły” jednostki i jej

sytuacji oraz wskazać te „siły” jednostki i jej

najbliższego środowiska, które mogą wesprzeć cały

najbliższego środowiska, które mogą wesprzeć cały

proces pomocy.

proces pomocy.

Narzędziem diagnozy jest najczęściej standardowy

Narzędziem diagnozy jest najczęściej standardowy

kwestionariusz wywiadu środowiskowego z klientem

kwestionariusz wywiadu środowiskowego z klientem

i członkami jego rodziny, jest on zwykle uzupełniany

i członkami jego rodziny, jest on zwykle uzupełniany

wywiadami (rozmowami), obserwacją uczestniczącą,

wywiadami (rozmowami), obserwacją uczestniczącą,

analizą dostępnych dokumentów (np. karty zdrowie,

analizą dostępnych dokumentów (np. karty zdrowie,

karty pracy, kwestionariusza ocen itp.)

karty pracy, kwestionariusza ocen itp.)

background image

Zgodnie z etyką pracy socjalnej głównym źródłem

Zgodnie z etyką pracy socjalnej głównym źródłem

informacji powinien być sam klient (podopieczny),

informacji powinien być sam klient (podopieczny),

jednak w wielu przypadkach informacje te powinny

jednak w wielu przypadkach informacje te powinny

być potwierdzone przez osoby z najbliższego

być potwierdzone przez osoby z najbliższego

otoczenia lub osoby mające wcześniejszy

otoczenia lub osoby mające wcześniejszy

profesjonalny kontakt z przypadkiem. Na podstawie

profesjonalny kontakt z przypadkiem. Na podstawie

zgromadzonych i poddanych krytycznej analizie

zgromadzonych i poddanych krytycznej analizie

danych pracownik socjalny formuje wnioski

danych pracownik socjalny formuje wnioski

diagnostyczne, które stanowią o jakości diagnozy.

diagnostyczne, które stanowią o jakości diagnozy.

Opracowana na podstawie rzeczowego rozpoznania

Opracowana na podstawie rzeczowego rozpoznania

diagnoza zawiera zazwyczaj różnicujące podejście do

diagnoza zawiera zazwyczaj różnicujące podejście do

terapii w oparciu o indywidualne studium przypadku

terapii w oparciu o indywidualne studium przypadku

(cechy, potrzeby) i nie traci z pola widzenia

(cechy, potrzeby) i nie traci z pola widzenia

niepowtarzalności każdej sytuacji oraz konieczności

niepowtarzalności każdej sytuacji oraz konieczności

planowania pracy z przypadkiem w zależności od

planowania pracy z przypadkiem w zależności od

konkretnego problemu.

konkretnego problemu.

background image

Celem diagnozy jest próba zrozumienia problemu oraz ocena

Celem diagnozy jest próba zrozumienia problemu oraz ocena

silnych punktów i ograniczeń zdolności jednostki do radzenia

silnych punktów i ograniczeń zdolności jednostki do radzenia

sobie w trudnej sytuacji

sobie w trudnej sytuacji

(ograniczenia, motywacje, możliwości).

(ograniczenia, motywacje, możliwości).

Od diagnozy zależy planowanie oraz sama praca z przypadkiem

Od diagnozy zależy planowanie oraz sama praca z przypadkiem

(terapia).

(terapia).

Fazy diagnozy i interwencji ocenia się czasem mylnie, sądząc, że

Fazy diagnozy i interwencji ocenia się czasem mylnie, sądząc, że

następują one w jakimś konkretnym czasie, a mianowicie po fazie

następują one w jakimś konkretnym czasie, a mianowicie po fazie

wstępnej, czyli rozpoznaniu.

wstępnej, czyli rozpoznaniu.

W praktyce pracy socjalnej

W praktyce pracy socjalnej

praca z przypadkiem

praca z przypadkiem

rozpoczyna się

rozpoczyna się

już w fazie pierwszych kontaktów z klientem w jego rodzinie i

już w fazie pierwszych kontaktów z klientem w jego rodzinie i

najbliższym otoczeniu,  

najbliższym otoczeniu,  

- w jego umiejętnościach,  

- w jego umiejętnościach,  

- w jego systemie wartości,  

- w jego systemie wartości,  

- w jego konkretnym działaniu,  

- w jego konkretnym działaniu,  

- w jego właściwościach osobowych. 

- w jego właściwościach osobowych. 

Szczególnie eksponuj te cechy i działania, w celu pokazania

Szczególnie eksponuj te cechy i działania, w celu pokazania

podopiecznemu, w sposób jak najbardziej realistyczny,

podopiecznemu, w sposób jak najbardziej realistyczny,

jego zasobów, które stanowią przeciwwagę dla całej wiedzy na

jego zasobów, które stanowią przeciwwagę dla całej wiedzy na

temat własnej osoby, jaką może mieć o sobie jako, np. osoba

temat własnej osoby, jaką może mieć o sobie jako, np. osoba

o niskiej samoocenie, sprawca przemocy, osoba uzależniona po

o niskiej samoocenie, sprawca przemocy, osoba uzależniona po

analizie, tzw. ‘destrukcji alkoholowej”.  Wskazują też podstawy w

analizie, tzw. ‘destrukcji alkoholowej”.  Wskazują też podstawy w

oparciu, o które klient może skutecznie wprowadzać pożądane

oparciu, o które klient może skutecznie wprowadzać pożądane

zmiany

zmiany

background image

Opracowanie diagnozy w ind. przypadku (musi być zgodna z metodami

Opracowanie diagnozy w ind. przypadku (musi być zgodna z metodami

i technikami

i technikami

pracy

pracy

/metodologią pracy z ind. przypadkiem):

/metodologią pracy z ind. przypadkiem):

1) Dane osobowe.

1) Dane osobowe.

2) Zdefiniowanie problemu ? Podsumowanie rozmowy

2) Zdefiniowanie problemu ? Podsumowanie rozmowy

z klientem (kogo dotyczy problem i jaka to kwestia społeczna).

z klientem (kogo dotyczy problem i jaka to kwestia społeczna).

3) Określamy metody/techniki/narzędzia, gromadzenie materiału

3) Określamy metody/techniki/narzędzia, gromadzenie materiału

diagnostycznego (techniki obserwacji, gromadzenie dokumentów).

diagnostycznego (techniki obserwacji, gromadzenie dokumentów).

4) Opis/charakterystyka klienta w kontekście cech psychologicznych,

4) Opis/charakterystyka klienta w kontekście cech psychologicznych,

socjologicznych, fizycznych lub zdrowotnych. Zmienne pomagające

socjologicznych, fizycznych lub zdrowotnych. Zmienne pomagające

przygotować opis: ocena poziomu rozwoju, inf. dot. odchyleń od

przygotować opis: ocena poziomu rozwoju, inf. dot. odchyleń od

normy,

normy,

inf. nt. wyglądu klienta, ocena jego postawy, zainteresowania

inf. nt. wyglądu klienta, ocena jego postawy, zainteresowania

klienta; jeśli

klienta; jeśli

chodzi o

chodzi o

dzieci

dzieci

jest większy stopień trudności; krótka

jest większy stopień trudności; krótka

charakterystyka

charakterystyka

środowiska rodzinnego: sytuacja materialno - bytowa, statut społ.,

środowiska rodzinnego: sytuacja materialno - bytowa, statut społ.,

ew. opis

ew. opis

trudnej sytuacji rodziny, postawa rodziców wobec dzieci.

trudnej sytuacji rodziny, postawa rodziców wobec dzieci.

Techniki do metody indywidualnego przypadku:

Techniki do metody indywidualnego przypadku:

- wywiad środowiskowy,

- wywiad środowiskowy,

- obserwacja uczestnicząca,

- obserwacja uczestnicząca,

- analiza dokumentów osobistych,

- analiza dokumentów osobistych,

- analiza wywiadów.

- analiza wywiadów.

background image

Opracowanie planu

postępowania

2. Opracowanie planu postępowania z przypadkiem

powinno

określać, co, kiedy i jak ma czynić pracownik socjalny w odniesieniu do

klienta i jego rodziny (lub innego naturalnego / środowiskowego

systemu wsparcia), aby uruchomić proces pomocy, rewalidacji, terapii..

Plan powinien być ukierunkowany zarówno na wzmacnianie

istniejących systemów wsparcia w otoczeniu społecznym klienta,

korygowanie niekorzystnych jego elementów, udzielanie

instytucjonalnych form pomocy, jak również kształtowanie

korzystniejszych z punktu widzenia procesu pomocy postaw i zachowań

klienta.
Plan powinien zawierać pewne aspekty zmian, które mają być efektem

działań pomocowych.
Plan pomocy powinien opierać się na jasno sformułowanych celach,

będących odpowiedzią na następujące pytania:

-kto jest adresatem naszych działań?

-jakich zmian oczekujemy?

-w jakim okresie i w jakim zakresie możemy spodziewać się

pozytywnych skutków
naszej interwencji?

background image

Prowadzenie przypadku

według opracowanego planu.

3.Prowadzenie przypadku według opracowanego planu.

Mimo

wskazania tego etapu jako kolejnego i zasadniczego w procesie

pomocy, trudno zamknąć go w określone ramy czasowe. Jak już

wspominałam omawiając pierwszy etap pracy z przypadkiem

(rozpoznanie, diagnozę), rzeczywista interwencja, czyli terapia,

rozpoczyna się już od pierwszego kontaktu. Proces rozpoznania jest

przecież terapią, o ile pomaga klientowi uzmysłowić sobie, na czym

polega problem i dokonać w swej sytuacji życiowych zmian

wynikających z tej świadomości. Cele terapii są określane wspólnie

przez pracownika i klienta, a sposób prowadzenia przypadku wynika

z potrzeb klienta. Jeśli instytucja, którą reprezentuje pracownik

socjalny, nie zapewnia odpowiedniego świadczenia czy rodzaju

usługi socjalnej, pracownik jest odpowiedzialny za znalezienie

zasobów, z których klient mógłby skorzystać.
Prowadzenie przypadku powinno być postępowaniem elastycznym,

dopuszczającym korygowanie diagnozy i samego planu, aby uzyskać

najlepszy skutek, tzw. właściwą rewalidację. Rewalidacja oznacza

zmianę sytuacji środowiskowej (obiektywnych i subiektywnego

odczuwania tych zmian przez podopiecznego) oraz równolegle

zmianę świadomości, postaw, zachowań jednostki w aspekcie psycho

- wychowawczym (oddziaływanie na sferę emocjonalno –

wolicjonalną - aktywizujące jednostkę i jej otoczenie).

background image

Zakończenie wynika z dynamiki zmiany i rozwoju i jest

takim momentem, w którym klient powinien z

satysfakcją ocenić to, co zostało osiągnięte. Zakończenie

stanowi podkreślenie możliwości i zdolności klienta do

radzenia sobie z problemami i osiągania celów.

Zakończenie jest w istocie sygnałem, że pracownik ma

zaufanie do zdolności samodzielnego rozwoju klienta,

sam zaś pracownik socjalny staje się zasobem, który

służy klientowi w ukierunkowaniu jago funkcjonowania

w określonym środowisku. Właściwie zaplanowane

zakończenie pozwala uniknąć powstania patologicznych

zależności i nadziei klienta, że odpowiedzialność za jego

sytuację przeniesie się na pracownika socjalnego lub

instytucję. Podsumowanie działania powinno zawierać

także spostrzeżenia pracownika i jego ocenę efektów

procesu pomocy oraz samoocenę klienta i umocnienie

klienta w przekonaniu o jego zdolności do

sprawniejszego funkcjonowania.

background image

EWALUACJA

EWALUACJA

Niezmiernie znaczącym etapem w pracy z

Niezmiernie znaczącym etapem w pracy z

indywidualnym przypadkiem jest ocena

indywidualnym przypadkiem jest ocena

efektów podjętej interwencji(ewaluacja).

efektów podjętej interwencji(ewaluacja).

Bardzo ważne jest aby oceny skutków

Bardzo ważne jest aby oceny skutków

interwencji pracownik dokonywał

interwencji pracownik dokonywał

wspólnie z klientem. Zakończenie pracy

wspólnie z klientem. Zakończenie pracy

następuje wówczas gdy udało się

następuje wówczas gdy udało się

zrealizować założone przez pracownika

zrealizować założone przez pracownika

,przy akceptacji klienta cele interwencji.

,przy akceptacji klienta cele interwencji.

 

 

background image

Zasady w stosowaniu

metody indywidualnych

przypadków

Bez względu na rodzaj przypadku w procesie pomocy

muszą być realizowane i towarzyszyć mu od pierwszego

kontaktu z klientem określone reguły postępowania:

a)

zasada akceptacji

– polega na respektowaniu

podopiecznego jako osoby ze wszystkimi jego

problemami i trudnościami, zrozumienie dla jego

nieporadności, odmienności, szacunek dla jago

osobistych decyzji i wyborów;

b) zasada komunikacji

nawiązanie interakcji opartej

na jasności i precyzji używanych pojęć, symboli lub

terminów, rozumienie swoich intencji i wypowiedzi, ról i

przedsięwzięć własna interpretacja komunikatów

werbalnych i niewerbalnych przez obie strony

interakcji). Pracownik socjalny i klient mają prawo nie

zgadzać się ze sobą, czy też prezentować odmienne

preferencje do sposobu postrzegania lub rozwiązywania

problemu, ale muszą się rozumieć;

background image

Zasady w stosowaniu

metody indywidualnych

przypadków

c)

zasada indywidualizacji

– koncentruje się na tym, by

pracownik socjalny, korzystając z zasobu wiedzy i własnego

doświadczenia zrozumiał, że jego klient, będący w określonej

sytuacji problemowej, choć jest podobny do całej klasy ludzi w

analogicznej sytuacji, musi być traktowany wyjątkowo.

Pracownik socjalny widzi specyfikę jego trudności oraz

złożoności problemu i stara się pomagać ze zrozumieniem: Jakie

wzory zachowań są dominujące w jego relacji z otoczeniem i jak

można je wykorzystać w procesie pomocy? Jakie są potrzeby i

oczekiwania klienta nie tylko w odniesieniu do instytucji, ale

przede wszystkim względem pracownika socjalnego?

d) zasada uczestnictwa

, – aby podopieczny był w stanie

przełamać swą niechęć do aktywności i odzyskać równowagę

psychiczna oraz zaangażować wszystkie swoje siły w proces

działań korygujących i naprawczych, musi od samego początku

aktywnie i świadomie uczestniczyć w tym procesie. Pracownik

socjalny już od nawiązania pierwszego kontaktu stara się

określić charakter tego uczestnictwa poprzez zastosowanie tzw.

kontraktu socjalnego;

background image

Zasady w stosowaniu

metody indywidualnych

przypadków

e) zasada zaufania i poszanowania prywatności

, – aby klient

mógł w pełni uczestniczyć w procesie rozwiązywania swoich

problemów, był w stanie zaakceptować pracownika socjalnego

jako swojego powiernika i doradcę, musi mieć przekonanie, że

wszystkie informacje, jakich udziela w trakcie wywiadów,

zostaną wykorzystane wyłącznie na użytek rozwiązywania jego

problemów i w takim zakresie, w jakim on sobie tego życzy. Nie

mogą być one przedmiotem dyskusji poza kręgiem zawodowym

osób zaangażowanych w proces pomocy.

f) zasada świadomości

– zarówno pracownik socjalny, jak i klient

maja własny system motywacji i oceny zjawisk. Należy jednak

umieć oddzielić stosunki z podopiecznym, – czyli motywacje

zawodową i konieczność służenia pomocą potrzebującym – od

osobistych preferencji czy uprzedzeń. Każdy pracownik

socjalny spotyka się w swojej codziennej praktyce zawodowej z

dużą liczbą problemów i osób wywodzących się z różnych

(często zmarginalizowanych) środowisk, prezentujących różne

systemy wartości. W takiej sytuacji trudno często uniknąć

osobistych impulsów, będących efektem własnych doświadczeń

i przeżyć, toteż świadomość własnej roli i relacji z

podopiecznym jest kwestią niezwykle ważną.

background image

Kilka podstawowych wskazówek, które w

doświadczeniu wielu pracowników socjalnych

okazały się szczególnie

przydatne w pracy z klientami

1. Zamiast nadmiernie koncentrować się na

problemie i jego rzeczywistych rozmiarach,

kieruj swoje wysiłki w celu nazwania:

co klient chce żeby się zmieniło;

czego oczekuje od Ciebie jako pracownika

socjalnego oraz od instytucji, którą reprezentujesz;

co musi się zmienić w jego życiu, w życiu innych, aby

to było możliwe

2. Ustal z klientem cele, które będą dla niego:

realistyczne,

sformułowane w pozytywnych kategoriach,

nastawione na rozpoczynanie czegoś, a nie

kończenie,

raczej małe niż wielkie,

określone w kategoriach zachowań.

background image

Kilka podstawowych wskazówek, które w

doświadczeniu wielu pracowników socjalnych

okazały się szczególnie

przydatne w pracy z klientami

3. Dowiedz się:

jak będzie wyglądać życie klienta w sytuacji, w której dany problem zostanie

rozwiązany,

szukaj tutaj jak największej ilości szczegółów, w postaci konkretnych zachowań,

konkretnych myśli, uczuć, określ, jak taka sytuacja wpłynie na inne osoby żyjące z

Twoim klientem,

4. Wspólnie z klientem przeanalizuj sytuacje, momenty z jego życia kiedy było

w sprawie danego problemu lepiej niż obecnie, lub dany problem nie

występował:

co on takiego robił, myślał, czuł w tamtych sytuacjach

jak mu to się udawało robić

co robili inni

5. Szukamy więc sytuacji w których klient np. opanował własną złość, wyraził

ją w sposób konstruktywny, doszedł do porozumienia z żoną w drodze

negocjacji, zamiast wymuszania decyzji itd.

6. Określ, co w obecnej sytuacji klienta już istnieje z tego, co chce osiągnąć,

jaka część tego celu już jest jego obecną rzeczywistością. Klienci rzadko są

na początku drogi w momencie spotkania z pracownikiem socjalnym ,

dobrze jest to zauważać i doceniać.

7. Na podstawie punktów 1,2,3,4 pomóż klientowi określić kolejny krok w

kierunku pożądanego przez niego celu. Krok musi być na tyle duży, aby

klient był w stanie go wykonać.

8. Zawsze szanuj tempo klienta we wprowadzanych zmianach, jedni robią to

szybko, inni wolniej. O tempie zawsze decyduje klient, ty możesz to tylko

uznać.

9. Od samego początku spotkań poszukuj w oparciu o jakie zasoby może

wprowadzać zmiany w swoim życiu. Oczywistą rzeczą jest dla nas, że każdy

konstruktywny krok klienta to skutek wykorzystania istniejących zasobów.

background image

Kilka podstawowych wskazówek, które w

doświadczeniu wielu pracowników socjalnych

okazały się szczególnie

przydatne w pracy z klientami

ZASOBÓW KLIENTA POSZUKUJ:

- w jego rodzinie i najbliższym
otoczeniu

- w jego umiejętnościach

- w jego systemie wartości

- w jego konkretnym działaniu

- w jego właściwościach osobowych

background image

Kilka podstawowych wskazówek, które w

doświadczeniu wielu pracowników socjalnych

okazały się szczególnie

przydatne w pracy z klientami

10. Szczególnie te działania, które mają na celu

pokazanie klientowi w sposób jak najbardziej

realistyczny jego zasobów, stanowią przeciwwagę

dla całej wiedzy na temat własnej osoby, jaką może

mieć o sobie jako np. osoba o niskiej samoocenie,

sprawca przemocy, osoba uzależniona po analizie

tzw. ‘destrukcji alkoholowej”.

Wskazują też podstawy w oparciu o które klient

może skutecznie wprowadzać pożądane zmiany.

11. W czasie spotkań z klientem co jakiś czas

sprawdzaj, czy to co wspólnie robicie w czasie

spotkania jest dla niego

użyteczne.
12. Jeśli wyczuwasz, że klient zaczyna się opierać

zmień swoją strategię. Poszukuj innych dróg

kontynuowania pracy.

background image

Modele pracy z

Modele pracy z

indywidualnym

indywidualnym

przypadkiem

przypadkiem

Podejście skoncentrowane na zadaniu

Podejście skoncentrowane na zadaniu

(uściślenie podejścia

(uściślenie podejścia

problemowego). Polega na:

problemowego). Polega na:

koncentracji na aktualnych problemach klienta;

koncentracji na aktualnych problemach klienta;

następujące po sobie fazy to: aktywność klienta i

następujące po sobie fazy to: aktywność klienta i

pracownika, ustalenie wspólnych definicji problemu,

pracownika, ustalenie wspólnych definicji problemu,

wspólne ustalenie warunków i kierunków zmian,

wspólne ustalenie warunków i kierunków zmian,

wspólne ustalenie źródeł trudności, ocena

wspólne ustalenie źródeł trudności, ocena

dotychczasowych umiejętności radzenia sobie z

dotychczasowych umiejętności radzenia sobie z

problemami;

problemami;

ustalenie kontraktu ? umowy, która pozwala planować

ustalenie kontraktu ? umowy, która pozwala planować

zmiany;

zmiany;

background image

Modele pracy z

Modele pracy z

indywidualnym

indywidualnym

przypadkiem

przypadkiem

Podejście strukturalne

Podejście strukturalne

(bazuje na uwarunkowaniach

(bazuje na uwarunkowaniach

społecznych); opiera się na założeniach, że:

społecznych); opiera się na założeniach, że:

problemy ind. są funkcją społecznej dezorganizacji, a nie

problemy ind. są funkcją społecznej dezorganizacji, a nie

jednostkowej patologii,

jednostkowej patologii,

wszyscy pracownicy socjalni mają obowiązek działać na rzecz

wszyscy pracownicy socjalni mają obowiązek działać na rzecz

rozwiązań systemowych;

rozwiązań systemowych;

4 zasady

4 zasady

:

:

I Odpowiedzialność klienta za siebie.

I Odpowiedzialność klienta za siebie.

II Postępowanie w ślad za oczekiwaniami klienta.

II Postępowanie w ślad za oczekiwaniami klienta.

III Maksymalizacja potencjalnego wsparcia dla klienta w jego

III Maksymalizacja potencjalnego wsparcia dla klienta w jego

środowisku.

środowisku.

IV Stopniowy nacisk na presję klienta (mobilizacja klienta).

IV Stopniowy nacisk na presję klienta (mobilizacja klienta).

background image

Modele pracy z

Modele pracy z

indywidualnym

indywidualnym

przypadkiem

przypadkiem

Podejście systemowe

Podejście systemowe

koncentruje się na 5 kluczowych zagadnieniach:

koncentruje się na 5 kluczowych zagadnieniach:

I Braku niezbędnych zasobów.

I Braku niezbędnych zasobów.

II Braku powiązań między ludźmi a systemami zabezpieczającymi.

II Braku powiązań między ludźmi a systemami zabezpieczającymi.

III Zakłóceniami interakcji w obrębie tego samego systemu

III Zakłóceniami interakcji w obrębie tego samego systemu

zabezpieczającego.

zabezpieczającego.

IV Indywidualnymi trudnościami naszego klienta w rozwiązywaniu

IV Indywidualnymi trudnościami naszego klienta w rozwiązywaniu

problemów.

problemów.

V Zakłóceniami interakcji między różnymi systemami zabezpieczającymi.

V Zakłóceniami interakcji między różnymi systemami zabezpieczającymi.

Typowe elementy podejścia systemowego (chodzi o procedurę interwencyjną):

Typowe elementy podejścia systemowego (chodzi o procedurę interwencyjną):

pomaganie ludziom w lepszym radzeniu sobie z trudnościami

pomaganie ludziom w lepszym radzeniu sobie z trudnościami

pomaganie ludziom w lepszym wykorzystywaniu swoich możliwości

pomaganie ludziom w lepszym wykorzystywaniu swoich możliwości

ustanowienie wyjściowych powiązań między ludźmi a zasobami

ustanowienie wyjściowych powiązań między ludźmi a zasobami

ułatwienie interakcji w obrębie systemów zabezpieczających (przełamanie

ułatwienie interakcji w obrębie systemów zabezpieczających (przełamanie

barier biurokratycznych, systemowych)

barier biurokratycznych, systemowych)

W podejściu systemowym winniśmy wywierać wpływ na politykę społeczną,

W podejściu systemowym winniśmy wywierać wpływ na politykę społeczną,

udzielać materialnego wsparcia, robić monitoring i kontrolę wobec osób

udzielać materialnego wsparcia, robić monitoring i kontrolę wobec osób

wymagających opieki i nadzoru.

wymagających opieki i nadzoru.

background image

Modele pracy z

Modele pracy z

indywidualnym

indywidualnym

przypadkiem

przypadkiem

Podejście psychodynamiczne

Podejście psychodynamiczne

(skoncentrowane na oddziaływaniu na

(skoncentrowane na oddziaływaniu na

osobowość członków rodziny):- -

osobowość członków rodziny):- -

zwracamy uwagę na kwestie związane z

zwracamy uwagę na kwestie związane z

komunikacją w obrębie rodziny

komunikacją w obrębie rodziny

- elementy strukturalne, czyli wewn.

- elementy strukturalne, czyli wewn.

(problemy związane z relacją członków

(problemy związane z relacją członków

rodziny), zewn. i środowiskowe (wynikają

rodziny), zewn. i środowiskowe (wynikają

z polityki społ. regionu) czynniki

z polityki społ. regionu) czynniki

dezorganizacji rodziny;

dezorganizacji rodziny;

background image

Modele pracy z

Modele pracy z

indywidualnym

indywidualnym

przypadkiem

przypadkiem

Interwencja kryzysowa

Interwencja kryzysowa

: proponuje krótkoterminową pomoc w nagłych,

: proponuje krótkoterminową pomoc w nagłych,

dramatycznych sytuacjach rodziny. Modelowym podejściem jest podejście

dramatycznych sytuacjach rodziny. Modelowym podejściem jest podejście

eklektyczne (połączenie w.w. modeli). Działania interwencyjne maja na celu

eklektyczne (połączenie w.w. modeli). Działania interwencyjne maja na celu

wzmocnienie „ego” klienta poprzez emocjonalne oczyszczenie, pocieszenie,

wzmocnienie „ego” klienta poprzez emocjonalne oczyszczenie, pocieszenie,

wyjaśnienie problemu i życzliwe wysłuchanie.

wyjaśnienie problemu i życzliwe wysłuchanie.

Interwencja kieruje się zasadami

Interwencja kieruje się zasadami

:

:

1.

1.

Prawo klienta do własnych działań w granicach swej zdolności

Prawo klienta do własnych działań w granicach swej zdolności

podejmowania rozsądnych decyzji.

podejmowania rozsądnych decyzji.

2.

2.

Akceptacja klienta takiego, jakim jest. Wynika z niej akceptacja jego

Akceptacja klienta takiego, jakim jest. Wynika z niej akceptacja jego

zdolności do dokonania zmiany i uznanie, że klient może i potrafi

zdolności do dokonania zmiany i uznanie, że klient może i potrafi

wykorzystać własne zasoby dla uzyskania poprawy.

wykorzystać własne zasoby dla uzyskania poprawy.

3.

3.

Tradycyjnie już praca socjalna bierze za punkt wyjścia silne strony, a nie

Tradycyjnie już praca socjalna bierze za punkt wyjścia silne strony, a nie

ułomności. Do ograniczeń podchodzi realistycznie, ale stara się należycie

ułomności. Do ograniczeń podchodzi realistycznie, ale stara się należycie

ocenić i wykorzystać mocne punkty jednostki i jej rodziny.

ocenić i wykorzystać mocne punkty jednostki i jej rodziny.

4.

4.

Pracownik socjalny stara się zrozumieć osobę i pomóc jej wypracować

Pracownik socjalny stara się zrozumieć osobę i pomóc jej wypracować

konstruktywną zmianę. W ocenie sytuacji i wyznaczaniu celów współpracuje

konstruktywną zmianę. W ocenie sytuacji i wyznaczaniu celów współpracuje

z klientem, stosując się równocześnie do społecznie uznanych wartości.

z klientem, stosując się równocześnie do społecznie uznanych wartości.

5.

5.

Informacje uzyskane o rodzinie klienta i jej sytuacji służą dobru rodziny i

Informacje uzyskane o rodzinie klienta i jej sytuacji służą dobru rodziny i

społeczeństwa.

społeczeństwa.

6.

6.

Pracownik socjalny ponosi odpowiedzialność zawodową za dobro rodziny

Pracownik socjalny ponosi odpowiedzialność zawodową za dobro rodziny

jako całości.

jako całości.

7.

7.

Pracownik socjalny jest odpowiedzialny nie tylko przed klientem, ale także

Pracownik socjalny jest odpowiedzialny nie tylko przed klientem, ale także

przed samym sobą, społecznością, agencją i profesją.

przed samym sobą, społecznością, agencją i profesją.

8.

8.

Jako czynnik mobilizujący zasoby materialne, środowiskowe i

Jako czynnik mobilizujący zasoby materialne, środowiskowe i

psychologiczne, pracownik socjalny wspiera wysiłki na rzecz rozwoju,

psychologiczne, pracownik socjalny wspiera wysiłki na rzecz rozwoju,

zmiany i rozszerzenia świadczeń oraz ułatwia potrzebującym ich klientom

zmiany i rozszerzenia świadczeń oraz ułatwia potrzebującym ich klientom

korzystania z nich.

korzystania z nich.

background image

Indywidualny przypadek

Indywidualny przypadek

P.X jest osobą niewidomą w wieku 60 lat. P.X utraciła wzrok z powodu guza

P.X jest osobą niewidomą w wieku 60 lat. P.X utraciła wzrok z powodu guza

mózgu, jest po operacji neurochirurgicznej. Prowadzi wspólne gospodarstwo

mózgu, jest po operacji neurochirurgicznej. Prowadzi wspólne gospodarstwo

domowe z mężem oraz dorosłymi pracującymi córkami. P.X do czasu pojawienia

domowe z mężem oraz dorosłymi pracującymi córkami. P.X do czasu pojawienia

się choroby i stopniowej utraty wzroku był osobą aktywną, wykonywała

się choroby i stopniowej utraty wzroku był osobą aktywną, wykonywała

wszelkie prace domowe, udzielała się społecznie, uczestniczyła w kulturze,

wszelkie prace domowe, udzielała się społecznie, uczestniczyła w kulturze,

miała liczne grono znajomych i przyjaciół. Przebyta operacja oraz utrata

miała liczne grono znajomych i przyjaciół. Przebyta operacja oraz utrata

wzroku spowodowała, że stałą się osobą apatyczną, wszelki8e obowiązki

wzroku spowodowała, że stałą się osobą apatyczną, wszelki8e obowiązki

domowe przyjęli pozostali domownicy ( głównie mąż). P. X nie potrafi

domowe przyjęli pozostali domownicy ( głównie mąż). P. X nie potrafi

samodzielnie poruszać się w domu, przy spożywaniu posiłków, mycia, toalecie

samodzielnie poruszać się w domu, przy spożywaniu posiłków, mycia, toalecie

niezbędna jest pomoc osoby drugiej, samodzielnie nie wychodzi z domu, nie

niezbędna jest pomoc osoby drugiej, samodzielnie nie wychodzi z domu, nie

potrafi posługiwać się laską. Pozostawanie w domu, brak ruchu, bezczynność

potrafi posługiwać się laską. Pozostawanie w domu, brak ruchu, bezczynność

powoduje pogłębianie się niepełnosprawności fizycznej z powodu wieku.

powoduje pogłębianie się niepełnosprawności fizycznej z powodu wieku.

Niepełnosprawność P.X wpływa na funkcjonowanie całej rodziny. Mąż P.X

Niepełnosprawność P.X wpływa na funkcjonowanie całej rodziny. Mąż P.X

przejął dotychczasowe obowiązki żony, sprawuje nad nią opiekę w czasie

przejął dotychczasowe obowiązki żony, sprawuje nad nią opiekę w czasie

nieobecności innych domowników, jest zmęczony wykonywaniem tych

nieobecności innych domowników, jest zmęczony wykonywaniem tych

obowiążków, nie utrzymuje kontaktów z dawnymi znajomymi, cały czas

obowiążków, nie utrzymuje kontaktów z dawnymi znajomymi, cały czas

przebywa z żoną starając się zaspokoić jej potrzeby i czuwa aby była

przebywa z żoną starając się zaspokoić jej potrzeby i czuwa aby była

bezpieczna w domu. Córki, po powrocie z pracy pozostają z matką aby odciążyć

bezpieczna w domu. Córki, po powrocie z pracy pozostają z matką aby odciążyć

ojca, wykonując prace porządkowe w domu, sporządzają posiłki, starają się

ojca, wykonując prace porządkowe w domu, sporządzają posiłki, starają się

zorganizować czas wolny matce. Córki ograniczyły kontakty prywatne,

zorganizować czas wolny matce. Córki ograniczyły kontakty prywatne,

pozostaja w domu, nie uczestniczą w życiu społecznym i kulturowym.”

pozostaja w domu, nie uczestniczą w życiu społecznym i kulturowym.”

Zaplanuj działania wspólnie z osobą niewidomą.

Zaplanuj działania wspólnie z osobą niewidomą.

background image

Zaplanowane działania

Zaplanowane działania

Konsultacja neurologiczna i psychiatryczna celem

Konsultacja neurologiczna i psychiatryczna celem

wykluczenia, że występująca apatia P.X nie jest wynikiem

wykluczenia, że występująca apatia P.X nie jest wynikiem

uszkodzenia mózgu czy poważnym zaburzeniem psychicznym,

uszkodzenia mózgu czy poważnym zaburzeniem psychicznym,

Kontakt z Polskim Związkiem Niewidomych i innymi

Kontakt z Polskim Związkiem Niewidomych i innymi

organizacjami, które prowadzą działania na rzecz osób

organizacjami, które prowadzą działania na rzecz osób

niewidomych ( organizacja warsztatów samoobsługi i

niewidomych ( organizacja warsztatów samoobsługi i

wykonywania czynności przez osoby niewidome w domu,

wykonywania czynności przez osoby niewidome w domu,

treningi poruszania w terenie przy pomocy laski),

treningi poruszania w terenie przy pomocy laski),

Kontakt z Centrum Wolontariatu- skierowanie wolontariusza

Kontakt z Centrum Wolontariatu- skierowanie wolontariusza

dla P.X ( zadanie; czytanie książek, rozmowa, spacer) usługa 2x

dla P.X ( zadanie; czytanie książek, rozmowa, spacer) usługa 2x

w tygodniu,

w tygodniu,

Usługi opiekuńcze 3x w tygodniu ( pomoc przy kąpieli, pomoc

Usługi opiekuńcze 3x w tygodniu ( pomoc przy kąpieli, pomoc

przy sprzątaniu mieszkania),

przy sprzątaniu mieszkania),

Praca z rodziną i najbliższym środowiskiem ( sąsiedzi, znajomi

Praca z rodziną i najbliższym środowiskiem ( sąsiedzi, znajomi

rodziny, dalsza rodzina); ustalenie dyżurów przy P.X ( wspólne

rodziny, dalsza rodzina); ustalenie dyżurów przy P.X ( wspólne

rozmowy, spacery, czytanie prasy, książek, wspólne zakupy,

rozmowy, spacery, czytanie prasy, książek, wspólne zakupy,

wyjście do fryzjera), cel; podtrzymanie kontaktów ze

wyjście do fryzjera), cel; podtrzymanie kontaktów ze

znajomymi, odciążenie męża P.X w sprawowaniu codziennej

znajomymi, odciążenie męża P.X w sprawowaniu codziennej

opieki.

opieki.

background image

Działania służące do

Działania służące do

osiągnięcia celu

osiągnięcia celu

1.Wzmocnienie kompetencji w zakresie życia

1.Wzmocnienie kompetencji w zakresie życia

codziennego osoby niewidomej

codziennego osoby niewidomej

- Samodzielnego sporządzania posiłków, usługi

- Samodzielnego sporządzania posiłków, usługi

sprzętu domowego, utrzymanie czystości,

sprzętu domowego, utrzymanie czystości,

- Nabycie umiejętności samodzielnego poruszania się

- Nabycie umiejętności samodzielnego poruszania się

w domu oraz w przestrzeni publicznej,

w domu oraz w przestrzeni publicznej,

2. Poprawa relacji w rodzinie osoby niewidomej

2. Poprawa relacji w rodzinie osoby niewidomej

- Komunikacja, rozwiązywanie konfliktów,

- Komunikacja, rozwiązywanie konfliktów,

-

Prawidłowe pełnienie funkcji w rodzinie

Prawidłowe pełnienie funkcji w rodzinie

3. Wzmocnienie kompetencji zawodowych osoby

3. Wzmocnienie kompetencji zawodowych osoby

niewidomej,

niewidomej,

-

Nabycie nowych umiejętności zawodowych

Nabycie nowych umiejętności zawodowych

poprzez dostęp do szkoleń,

poprzez dostęp do szkoleń,

-

Poznanie nowych form wykonywania pracy przez

Poznanie nowych form wykonywania pracy przez

osobę niewidomą.

osobę niewidomą.

background image

Specyficzne usługi dla osób

Specyficzne usługi dla osób

niewidomych

niewidomych

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania i

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania i

ośrodkach wsparcia zgodnie z potrzebami,

ośrodkach wsparcia zgodnie z potrzebami,

Specjalistyczne usługi opiekuńcze zgodnie z

Specjalistyczne usługi opiekuńcze zgodnie z

potrzebami osoby niewidomej szczególnie z

potrzebami osoby niewidomej szczególnie z

objawami apatii i lęku,

objawami apatii i lęku,

Punkt wsparcia dla osób niepełnosprawnych i ich

Punkt wsparcia dla osób niepełnosprawnych i ich

rodzin,

rodzin,

Doradztwo prozawodowe,

Doradztwo prozawodowe,

Warsztaty, kursy, szkolenia specjalistyczne

Warsztaty, kursy, szkolenia specjalistyczne

adresowane dla osób z dysfunkcja wzroku,

adresowane dla osób z dysfunkcja wzroku,

Asystent /opiekun osoby niepełnosprawnej

Asystent /opiekun osoby niepełnosprawnej

Grupy samopomocowe

Grupy samopomocowe

Zabezpieczenie ortopedyczne (okulary, laska),

Zabezpieczenie ortopedyczne (okulary, laska),

Pies przewodnik,

Pies przewodnik,

Audiobook.

Audiobook.

background image

Przy opracowaniu diagnozy niezbędna jest analiza

Przy opracowaniu diagnozy niezbędna jest analiza

sytuacji osoby niewidomej w obszarach:

sytuacji osoby niewidomej w obszarach:

Kiedy powstała niepełnosprawność wzroku i jaki jest jej

Kiedy powstała niepełnosprawność wzroku i jaki jest jej

stopień, czy sytuacja może ulec zmianie,

stopień, czy sytuacja może ulec zmianie,

Jakie są bariery w środowisku ( architektoniczne,

Jakie są bariery w środowisku ( architektoniczne,

techniczne, w komunikowaniu się),

techniczne, w komunikowaniu się),

Jakie czynności samoobsługowe są ograniczone, a jakie

Jakie czynności samoobsługowe są ograniczone, a jakie

nie są wykonywane,

nie są wykonywane,

Jakie problemy występują w rodzinie i w najbliższym

Jakie problemy występują w rodzinie i w najbliższym

środowisku.

środowisku.

Zebrane informacje w w/w zakresach pozwala na dokonanie

Zebrane informacje w w/w zakresach pozwala na dokonanie

przez pracownika oceny wstępnej polegającej na podjęciu

przez pracownika oceny wstępnej polegającej na podjęciu

decyzji czy zakres zdiagnozowanych problemów mieści

decyzji czy zakres zdiagnozowanych problemów mieści

się w jego kompetencjach, czy też klient powinien zostać

się w jego kompetencjach, czy też klient powinien zostać

skierowany do innej instytucji czy organizacji.

skierowany do innej instytucji czy organizacji.

background image

Praktyczne wskazówki , które

Praktyczne wskazówki , które

mogą być przydatne w pracy z

mogą być przydatne w pracy z

osobami niepełnosprawnymi

osobami niepełnosprawnymi

1. Zamiast nadmiernie koncentrować się na problemie i jego

1. Zamiast nadmiernie koncentrować się na problemie i jego

rzeczywistych rozmiarach, lepiej kieruj swoje wysiłki w

rzeczywistych rozmiarach, lepiej kieruj swoje wysiłki w

celu odkrywania:

celu odkrywania:

Co osoba niepełnosprawna chce, żeby się zmieniło,

Co osoba niepełnosprawna chce, żeby się zmieniło,

Czego oczekuje od pracownika socjalnego/asystenta oraz

Czego oczekuje od pracownika socjalnego/asystenta oraz

od instytucji, którą on reprezentuje,

od instytucji, którą on reprezentuje,

I co musi zmienić w życiu osoby niepełnosprawnej oraz w

I co musi zmienić w życiu osoby niepełnosprawnej oraz w

życiu innych, aby realizacja oczekiwań była możliwa;

życiu innych, aby realizacja oczekiwań była możliwa;

2. Ustal z klientem cele, które będą dla niego:

2. Ustal z klientem cele, które będą dla niego:

Realistyczne,

Realistyczne,

Sformułowane w pozytywnych kategoriach,

Sformułowane w pozytywnych kategoriach,

Nastawione na rozpoczynanie czegoś, a nie koniecznie,

Nastawione na rozpoczynanie czegoś, a nie koniecznie,

Raczej małe niż wielkie,

Raczej małe niż wielkie,

Określone w kategoriach zachowań.

Określone w kategoriach zachowań.

background image

Praktyczne wskazówki , które

Praktyczne wskazówki , które

mogą być przydatne w pracy z

mogą być przydatne w pracy z

osobami niepełnosprawnymi

osobami niepełnosprawnymi

3. Dowiedz się- w celu pozytywnego wzmacniania:

3. Dowiedz się- w celu pozytywnego wzmacniania:

Jak będzie wyglądać życie osoby niepełnosprawnej w

Jak będzie wyglądać życie osoby niepełnosprawnej w

sytuacji, w której dany problem zostanie rozwiązany,

sytuacji, w której dany problem zostanie rozwiązany,

Szukaj w powyższym opisie jak największej ilości

Szukaj w powyższym opisie jak największej ilości

szczegółów, w postaci konkretnych zachowań,

szczegółów, w postaci konkretnych zachowań,

konkretnych myśli, uczuć,

konkretnych myśli, uczuć,

Określ, jak taka sytuacja wpłynie na inne osoby żyjące

Określ, jak taka sytuacja wpłynie na inne osoby żyjące

z osobą niepełnosprawną.

z osobą niepełnosprawną.

4. Wspólnie z osobą niepełnosprawną przeanalizuj

4. Wspólnie z osobą niepełnosprawną przeanalizuj

sytuacje, momenty z jej życia, kiedy było w sprawie

sytuacje, momenty z jej życia, kiedy było w sprawie

danego problemu lepiej niż obecnie lub dany problem

danego problemu lepiej niż obecnie lub dany problem

nie występował:

nie występował:

Co ona takiego robiła, myślała, czuła w tamtych

Co ona takiego robiła, myślała, czuła w tamtych

sytuacjach,

sytuacjach,

Jak jej to się udawało robić, co robili inni;

Jak jej to się udawało robić, co robili inni;

background image

Praktyczne wskazówki , które

Praktyczne wskazówki , które

mogą być przydatne w pracy z

mogą być przydatne w pracy z

osobami niepełnosprawnymi

osobami niepełnosprawnymi

5. Szukaj sytuacji, w których osoba

5. Szukaj sytuacji, w których osoba

niepełnosprawna np. opanowała własną złość,

niepełnosprawna np. opanowała własną złość,

wyraziła ją w sposób konstruktywny, doszło do

wyraziła ją w sposób konstruktywny, doszło do

porozumienia z rodziną w drodze do

porozumienia z rodziną w drodze do

negocjacji, zamiast wymuszania decyzji itp.

negocjacji, zamiast wymuszania decyzji itp.

6. Określ, co w obecnej sytuacji osoby

6. Określ, co w obecnej sytuacji osoby

niepełnosprawnej już istnieje z tego, co chce

niepełnosprawnej już istnieje z tego, co chce

osiągnąć, jaka część tego celu już jest jego

osiągnąć, jaka część tego celu już jest jego

obecną rzeczywistością. Podopieczni rzadko

obecną rzeczywistością. Podopieczni rzadko

są na początku drogi w momencie spotkania z

są na początku drogi w momencie spotkania z

pracownikiem socjalnym, dobrze jest to

pracownikiem socjalnym, dobrze jest to

zauważać i doceniać.

zauważać i doceniać.

background image

Praktyczne wskazówki , które

Praktyczne wskazówki , które

mogą być przydatne w pracy z

mogą być przydatne w pracy z

osobami niepełnosprawnymi

osobami niepełnosprawnymi

7. Na podstawie uzyskanej wiedzy i obserwacji

7. Na podstawie uzyskanej wiedzy i obserwacji

pomóż osobie niepełnosprawnej określić

pomóż osobie niepełnosprawnej określić

kolejny krok w kierunku pożądanego przez nią

kolejny krok w kierunku pożądanego przez nią

celu. To planowane działanie musi być

celu. To planowane działanie musi być

dopasowane do możliwości podopiecznego, aby

dopasowane do możliwości podopiecznego, aby

był je w stanie wykonać.

był je w stanie wykonać.

8. Zawsze szanuj tempo klienta we

8. Zawsze szanuj tempo klienta we

wprowadzanych zmianach, jedni robią to

wprowadzanych zmianach, jedni robią to

szybko, inni wolniej. O tempie zawsze decyduje

szybko, inni wolniej. O tempie zawsze decyduje

klient, pracownik może to tylko uznać.

klient, pracownik może to tylko uznać.

9. Od samego początku spotkań poszukuj w

9. Od samego początku spotkań poszukuj w

oparciu o jakie zasoby można wprowadzać

oparciu o jakie zasoby można wprowadzać

zmiany w życiu osoby niepełnosprawnej.

zmiany w życiu osoby niepełnosprawnej.

background image

Metoda pracy

Metoda pracy

grupowej

grupowej

W metodzie grupowej wychowawca ma przed sobą

W metodzie grupowej wychowawca ma przed sobą

zespolony przez wspólne

zespolony przez wspólne

zadanie

zadanie

zbiór osób; wiąże go

zbiór osób; wiąże go

nie tylko „dialog” z pojedynczymi członkami tej

nie tylko „dialog” z pojedynczymi członkami tej

zbiorowości, jego talent wychowawczy wyraża się w

zbiorowości, jego talent wychowawczy wyraża się w

umiejętności przewodzenia lub przodowania grupie.

umiejętności przewodzenia lub przodowania grupie.

Definicji grupy jest tak wiele, dla potrzeb pedagogiki

Definicji grupy jest tak wiele, dla potrzeb pedagogiki

wciąż najkorzystniejszą jest ta sformułowana przez

wciąż najkorzystniejszą jest ta sformułowana przez

Floriana Znanieckiego:

Floriana Znanieckiego:

grupą społeczną nazywamy

grupą społeczną nazywamy

każde zrzeszenie ludzi, które w świadomości samych

każde zrzeszenie ludzi, które w świadomości samych

tych ludzi stanowi odrębną całość.

tych ludzi stanowi odrębną całość.

background image

Metoda pracy grupowej

Metoda pracy grupowej

A. Kamiński uważa, że metoda grupowa pracy socjalnej i

A. Kamiński uważa, że metoda grupowa pracy socjalnej i

wychowawczej to taki sposób organizowania pomocy (albo

wychowawczej to taki sposób organizowania pomocy (albo

wychowania), gdzie pracownik socjalny ma do dyspozycji

wychowania), gdzie pracownik socjalny ma do dyspozycji

zespół osób których łączy wspólne zadanie. Pracownika z

zespół osób których łączy wspólne zadanie. Pracownika z

grupą łączy oprócz dialogu także umiejętność

grupą łączy oprócz dialogu także umiejętność

przewodzenia, przodowania oraz takiego działania na

przewodzenia, przodowania oraz takiego działania na

grupę, by nad przebiegiem działań przez nią

grupę, by nad przebiegiem działań przez nią

podejmowanych czuwali wszyscy jej członkowie. Definicja

podejmowanych czuwali wszyscy jej członkowie. Definicja

ta akcentuje istotną rolę pracownika socjalnego

ta akcentuje istotną rolę pracownika socjalnego

(pedagoga) w organizacji działań grupowych

(pedagoga) w organizacji działań grupowych

Charles D. Garvin rozumienie pracy grupowej opiera na

Charles D. Garvin rozumienie pracy grupowej opiera na

funkcji przewodzącego grupie. Lider grupy skupia swe

funkcji przewodzącego grupie. Lider grupy skupia swe

działania na pomocy jej członkom w stworzeniu systemu

działania na pomocy jej członkom w stworzeniu systemu

wzajemnej pomocy. Według Garvina podstawowym

wzajemnej pomocy. Według Garvina podstawowym

źródłem pomocy każdemu członkowi grupy są pozostałe

źródłem pomocy każdemu członkowi grupy są pozostałe

jednostki do niej należące, natomiast cel pracy grupowej

jednostki do niej należące, natomiast cel pracy grupowej

stanowi przyswojenie jednostce tej idei oraz uruchomienie

stanowi przyswojenie jednostce tej idei oraz uruchomienie

w obrębie grupy mechanizmów wzajemnej pomocy.

w obrębie grupy mechanizmów wzajemnej pomocy.

background image

Metoda pracy grupowej

Metoda pracy grupowej

Praca grupowa stanowi metodę łagodzenia oraz

Praca grupowa stanowi metodę łagodzenia oraz

eliminowania przeszkód w drodze do interakcji

eliminowania przeszkód w drodze do interakcji

społecznej, a także osiąganie celów społecznie

społecznej, a także osiąganie celów społecznie

pożądanych.

pożądanych.

G. Konopka uważa, iż cel pracy z grupą

stanowi podnoszenie jakości życia

jej członków, poczucie

jej członków, poczucie

bezpieczeństwa, przyjęcie na siebie odpowiedzialności za

bezpieczeństwa, przyjęcie na siebie odpowiedzialności za

siebie i innych, przygotowanie jednostki do lepszego,

siebie i innych, przygotowanie jednostki do lepszego,

samodzielnego funkcjonowania w środowisku.

samodzielnego funkcjonowania w środowisku.

Konopka

Konopka

podkreśla również, że praca z grupą to podejście

podkreśla również, że praca z grupą to podejście

świadomie skierowane na bardziej dynamiczny rozwój

świadomie skierowane na bardziej dynamiczny rozwój

jednostki w odniesieniu do grupy.

jednostki w odniesieniu do grupy.

Pedagog (pracownik socjalny) pracujący w grupie,

Pedagog (pracownik socjalny) pracujący w grupie,

wykorzystuje swoją wiedzę na temat organizacji oraz

wykorzystuje swoją wiedzę na temat organizacji oraz

funkcjonowania grupy jako całości do wywierania wpływu

funkcjonowania grupy jako całości do wywierania wpływu

na przystosowanie oraz funkcjonowanie jednostki.

na przystosowanie oraz funkcjonowanie jednostki.

Oddziałując bezpośrednio na grupę, właściwie ją

Oddziałując bezpośrednio na grupę, właściwie ją

prowadząc i organizując, pracownik socjalny pośrednio

prowadząc i organizując, pracownik socjalny pośrednio

oddziałuje na przystosowanie i funkcjonowanie jednostki

oddziałuje na przystosowanie i funkcjonowanie jednostki

background image

Metoda pracy grupowej

Metoda pracy grupowej

Zastrow wyodrębnia następujące typy grup:

Zastrow wyodrębnia następujące typy grup:

grupy rekreacyjne

grupy rekreacyjne

– celem > zapobieganie przestępczości i patologii poprzez

– celem > zapobieganie przestępczości i patologii poprzez

dostarczanie alternatywnych sposobów spędzania wolego czasu.

dostarczanie alternatywnych sposobów spędzania wolego czasu.

środek> organizowanie zajęć rekreacyjnych (zajęć dla aktywności fizycznej i

środek> organizowanie zajęć rekreacyjnych (zajęć dla aktywności fizycznej i

rozrywki). Powstają one spontanicznie, nie posiadając często przywódcy. Oprócz

rozrywki). Powstają one spontanicznie, nie posiadając często przywódcy. Oprócz

rekreacji drugą ich ważną funkcję stanowi profilaktyka, gdyż grupy te stanowią

rekreacji drugą ich ważną funkcję stanowi profilaktyka, gdyż grupy te stanowią

niejako alternatywę dla grup ulicznych.

niejako alternatywę dla grup ulicznych.

grupy umiejętności rekreacyjnych

grupy umiejętności rekreacyjnych

– cel> usprawnianie umiejętności

– cel> usprawnianie umiejętności

indywidualnych członków, aktywne twórcze spędzanie wolnego czasu. Posiadają

indywidualnych członków, aktywne twórcze spędzanie wolnego czasu. Posiadają

bardziej stałą strukturę niż grupy wspomniane powyżej, z reguły posiadają

bardziej stałą strukturę niż grupy wspomniane powyżej, z reguły posiadają

formalnego przywódcę (trenera).

formalnego przywódcę (trenera).

środek> zajęcia prowadzone przez wykwalifikowaną kadrę.

środek> zajęcia prowadzone przez wykwalifikowaną kadrę.

grupy socjalizacyjne

grupy socjalizacyjne

– cel> kształtowanie zachowań jej członków w taki sposób,

– cel> kształtowanie zachowań jej członków w taki sposób,

aby były one powszechnie akceptowane, prawidłowa socjalizacja. Celem tych grupy

aby były one powszechnie akceptowane, prawidłowa socjalizacja. Celem tych grupy

jest umacnianie wiary w siebie oraz zwiększanie zaradności życiowej. Społeczności

jest umacnianie wiary w siebie oraz zwiększanie zaradności życiowej. Społeczności

te posiadają przywódców, którymi najczęściej są pracownicy socjalni.

te posiadają przywódców, którymi najczęściej są pracownicy socjalni.

środek> rozwijanie kompetencji interpersonalnych, zwiększenie wiary we własne

środek> rozwijanie kompetencji interpersonalnych, zwiększenie wiary we własne

siły, planowanie indywidualnej przyszłości.

siły, planowanie indywidualnej przyszłości.

grupy terapeutyczne

grupy terapeutyczne

– celem> doprowadzanie jednostek do przeanalizowania

– celem> doprowadzanie jednostek do przeanalizowania

swoich problemów oraz wypracowania sposobów ich skutecznego rozwiązania.

swoich problemów oraz wypracowania sposobów ich skutecznego rozwiązania.

Grupy te wykorzystują wiele technik psychoterapeutycznych. Atutem terapii

Grupy te wykorzystują wiele technik psychoterapeutycznych. Atutem terapii

odbywanej grupowo jest fakt, że terapeuta specjalista służy w danej chwili pomocą

odbywanej grupowo jest fakt, że terapeuta specjalista służy w danej chwili pomocą

szerszemu gronu osób potrzebujących niż w przypadku pracy indywidualnej.

szerszemu gronu osób potrzebujących niż w przypadku pracy indywidualnej.

Środek> ukazanie problemów innych ludzi, trening asertywności, wrażliwości

Środek> ukazanie problemów innych ludzi, trening asertywności, wrażliwości

emocjonalnej, psychodrama, itd.

emocjonalnej, psychodrama, itd.

background image

Metoda pracy grupowej

Metoda pracy grupowej

grupy spotkaniowe

grupy spotkaniowe

–cel> umożliwianie wejścia w bliższe kontakty

–cel> umożliwianie wejścia w bliższe kontakty

interpersonalne, pomoc w poznaniu i ocenie samego siebie. Pomagają w

interpersonalne, pomoc w poznaniu i ocenie samego siebie. Pomagają w

zwiększaniu świadomości swoich uczestników, członkowie poznają opinię innych

zwiększaniu świadomości swoich uczestników, członkowie poznają opinię innych

jednostek na własny temat w warunkach psychicznego bezpieczeństwa,

jednostek na własny temat w warunkach psychicznego bezpieczeństwa,

zmieniają negatywne nastawienia do siebie, otoczenia i innych ludzi.

zmieniają negatywne nastawienia do siebie, otoczenia i innych ludzi.

Środek> techniki komunikacyjne, trening wrażliwości.

Środek> techniki komunikacyjne, trening wrażliwości.

grupy edukacyjne

grupy edukacyjne

– cel> ukierunkowane są na gromadzenie wiedzy oraz

– cel> ukierunkowane są na gromadzenie wiedzy oraz

poznawanie coraz nowszych umiejętności. Prowadzenie takiej grupy wymaga

poznawanie coraz nowszych umiejętności. Prowadzenie takiej grupy wymaga

sporej fachowości oraz specjalistycznej wiedzy na temat przedmiotu edukacji.

sporej fachowości oraz specjalistycznej wiedzy na temat przedmiotu edukacji.

Środek> wiedza z zakresu edukacji, umiejetności dydaktyczne, aktywizacja

Środek> wiedza z zakresu edukacji, umiejetności dydaktyczne, aktywizacja

uczących.

uczących.

grupy problemowe oraz decyzyjne

grupy problemowe oraz decyzyjne

- posiadają dwojaki charakter

- posiadają dwojaki charakter

jeżeli występują w pracy z klientem, służą rozwiązywaniu konkretnych

jeżeli występują w pracy z klientem, służą rozwiązywaniu konkretnych

problemów oraz podejmowaniu decyzji (np. dotyczących zaspokajania potrzeb

problemów oraz podejmowaniu decyzji (np. dotyczących zaspokajania potrzeb

grupowych)

grupowych)

w przypadku prac służb socjalnych mają za zadanie osiąganie określonych

w przypadku prac służb socjalnych mają za zadanie osiąganie określonych

celów, np. opracowania programów socjalnych, poprawiania usług placówek.

celów, np. opracowania programów socjalnych, poprawiania usług placówek.

grupy samopomocy

grupy samopomocy

–cel> wzajemne wsparcie, pomaganie w rozwiązywaniu

–cel> wzajemne wsparcie, pomaganie w rozwiązywaniu

problemów społecznych, psychologicznych, zdrowotnych, ekonomicznych itp.

problemów społecznych, psychologicznych, zdrowotnych, ekonomicznych itp.

przez jednostki i dla jednostek przeżywających takie same problemy.

przez jednostki i dla jednostek przeżywających takie same problemy.

Środek> doświadczenia uczestników, uczenie się społeczne, zasada wzajemnej

Środek> doświadczenia uczestników, uczenie się społeczne, zasada wzajemnej

pomocy w rozwiązywaniu pomocy.

pomocy w rozwiązywaniu pomocy.

background image

Według Kamińskiego wyróżniamy 3 odmiany pracy

Według Kamińskiego wyróżniamy 3 odmiany pracy

grupowej:

grupowej:

1. Rozwojowo- wychowawcza

1. Rozwojowo- wychowawcza

, grupy te mają na celu

, grupy te mają na celu

wspierać rozwój osobowości jednostek, które mniej lub

wspierać rozwój osobowości jednostek, które mniej lub

bardziej świadomie identyfikują się stylami i

bardziej świadomie identyfikują się stylami i

wartościami grupy. Kształtowane są na gruncie pracy

wartościami grupy. Kształtowane są na gruncie pracy

kulturalno- oświatowej dorosłych, młodzieży (w

kulturalno- oświatowej dorosłych, młodzieży (w

domach kultury, klubach, w związkach i

domach kultury, klubach, w związkach i

stowarzyszeniach społecznych.

stowarzyszeniach społecznych.

2. Rewalidacyjne

2. Rewalidacyjne

, stosują one pracę rozwojowo-

, stosują one pracę rozwojowo-

wychowawczą do oddziaływań na jednostki społeczne

wychowawczą do oddziaływań na jednostki społeczne

lub fizycznie niedostosowane celem usprawnienia ich

lub fizycznie niedostosowane celem usprawnienia ich

społecznego funkcjonowania. Specjalną odmianą pracy

społecznego funkcjonowania. Specjalną odmianą pracy

grupowej jest rozbijanie grupy uznanej za szkodliwą

grupowej jest rozbijanie grupy uznanej za szkodliwą

np. przestępczej. Zadaniem pracowników socjalnych i

np. przestępczej. Zadaniem pracowników socjalnych i

pedagogów jest

pedagogów jest

pomoc w nawiązywaniu właściwych powiązań i

pomoc w nawiązywaniu właściwych powiązań i

interakcji jednostek z ich środowiskiem.

interakcji jednostek z ich środowiskiem.

background image

3. Psychoterapeutyczne

3. Psychoterapeutyczne

, ich zadaniem

, ich zadaniem

jest usprawnienie społecznego i

jest usprawnienie społecznego i

psychicznego funkcjonowania jednostki w

psychicznego funkcjonowania jednostki w

oparciu o techniki z dziedziny psychologii

oparciu o techniki z dziedziny psychologii

klinicznej w odniesieniu do lżejszych

klinicznej w odniesieniu do lżejszych

przypadków. A więc pracownik socjalny

przypadków. A więc pracownik socjalny

zajmujący specjalizujący się w tej postaci

zajmujący specjalizujący się w tej postaci

metody grupowej musie mieć pogłębioną

metody grupowej musie mieć pogłębioną

znajomość psychologii oraz większą

znajomość psychologii oraz większą

praktykę z zakresy psychoterapii

praktykę z zakresy psychoterapii

background image

Praca grupowa obejmuje

Praca grupowa obejmuje

następujące zasady

następujące zasady

:

:

1. Głównym źródłem pomocy dla każdego członka grupy są

1. Głównym źródłem pomocy dla każdego członka grupy są

inni

inni

indywidualnie i zbiorowo.

indywidualnie i zbiorowo.

2. Rozumienie i wykorzystywanie w pracy metody pracy

2. Rozumienie i wykorzystywanie w pracy metody pracy

grupowej polegającej na wspólnym rozwiązywaniu

grupowej polegającej na wspólnym rozwiązywaniu

problemów, wyrażaniu

problemów, wyrażaniu

stosunku emocjonalnego wobec innych, kształtowaniu

stosunku emocjonalnego wobec innych, kształtowaniu

wzorów stosunków

wzorów stosunków

interpersonalnych, wpływu na innych

interpersonalnych, wpływu na innych

3. Dążenie do umocnienia zdolności uczestników do

3. Dążenie do umocnienia zdolności uczestników do

funkcjonowania

funkcjonowania

samodzielnego i autonomicznego jako jednostki i jako

samodzielnego i autonomicznego jako jednostki i jako

grupy

grupy

4. Nauczanie uczestników grupy wykorzystywania

4. Nauczanie uczestników grupy wykorzystywania

doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych

doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych

sytuacjach grupowych w realnym życiu

sytuacjach grupowych w realnym życiu

background image

Fazy pracy grupowej

Fazy pracy grupowej

Praktyka pracy rewalidacyjnej i edukacyjnej wskazuje, iż bez

Praktyka pracy rewalidacyjnej i edukacyjnej wskazuje, iż bez

względu na rodzaj grupy oraz podejścia, które stosujemy

względu na rodzaj grupy oraz podejścia, które stosujemy

podczas naszej działalności, dynamizm życia grupy oraz

podczas naszej działalności, dynamizm życia grupy oraz

świadomego używania metody grupowej skupia się na

świadomego używania metody grupowej skupia się na

przynajmniej 4 etapach pracy:

przynajmniej 4 etapach pracy:

tworzeniu grupy

tworzeniu grupy

umacniania jej norm oraz struktury

umacniania jej norm oraz struktury

realizowanie celów grupowych

realizowanie celów grupowych

ocenianie wyników efektów działania i decyzja o dalszym

ocenianie wyników efektów działania i decyzja o dalszym

istnieniu lub rozwiązaniu grupy

istnieniu lub rozwiązaniu grupy

Na każdym etapie mają miejsce techniki terapeutyczne oraz

Na każdym etapie mają miejsce techniki terapeutyczne oraz

elementy pracy socjalnej, które świadomie stosowane mogą

elementy pracy socjalnej, które świadomie stosowane mogą

służyć uzyskaniu zadowalających wyników w pracy

służyć uzyskaniu zadowalających wyników w pracy

grupowej.

grupowej.

background image

Fazy pracy grupowej

Fazy pracy grupowej

1. Tworzenie grupy

1. Tworzenie grupy

- to etap, w którym jednostki

- to etap, w którym jednostki

mające różne oczekiwania i potrzeby społeczne

mające różne oczekiwania i potrzeby społeczne

wchodzą do nie znanej sobie zwykle zbiorowości

wchodzą do nie znanej sobie zwykle zbiorowości

celem utworzenia grupy. Nowi członkowie poszukują

celem utworzenia grupy. Nowi członkowie poszukują

osób, z którymi mogliby znaleźć wspólny język. Inne

osób, z którymi mogliby znaleźć wspólny język. Inne

jednostki delikatnie badają, jak bardzo mogą zbliżyć

jednostki delikatnie badają, jak bardzo mogą zbliżyć

się do innych osób i zaangażować w pracę z grupą,

się do innych osób i zaangażować w pracę z grupą,

mogą występować również początkowe, niczym nie

mogą występować również początkowe, niczym nie

uzasadnione antypatie. Jeżeli grupę tworzą osoby

uzasadnione antypatie. Jeżeli grupę tworzą osoby

mające ze sobą kontakt wcześniej (np. w pracy, w

mające ze sobą kontakt wcześniej (np. w pracy, w

szkole) to następuje odtworzenie przyjętych

szkole) to następuje odtworzenie przyjętych

wcześniej więzów interpersonalnych, które mogą

wcześniej więzów interpersonalnych, które mogą

przyczynić się do ułatwienia bądź utrudnienia

przyczynić się do ułatwienia bądź utrudnienia

integracji w grupie oraz realizacji jej celów.

integracji w grupie oraz realizacji jej celów.

Występować mogą również pewne utrwalone

Występować mogą również pewne utrwalone

wcześniej skłonności do zależności bądź

wcześniej skłonności do zależności bądź

podporządkowania się innym.

podporządkowania się innym.

background image

Fazy pracy grupowej

Fazy pracy grupowej

2. Umacnianie norm oraz struktury grupy

2. Umacnianie norm oraz struktury grupy

- strukturę grupy stanowi

- strukturę grupy stanowi

wzajemny układ pozycji, ról oraz funkcji, które zajmują poszczególni jej

wzajemny układ pozycji, ról oraz funkcji, które zajmują poszczególni jej

członkowie. Charakterystyka rozwoju grupy ukazuje, iż wspólne poznawanie się

członkowie. Charakterystyka rozwoju grupy ukazuje, iż wspólne poznawanie się

realizowane poprzez świadomie podejmowane działania prowadzi do stabilizacji

realizowane poprzez świadomie podejmowane działania prowadzi do stabilizacji

norm oraz jej struktury. Kształtowanie się norm i struktury stanowi etap

norm oraz jej struktury. Kształtowanie się norm i struktury stanowi etap

krytyczny dla dalszego istnienia grupy oraz jej rozwoju i może stanowić o

krytyczny dla dalszego istnienia grupy oraz jej rozwoju i może stanowić o

efektywności i realizacji grupowych celów. Z tego właśnie powodu liderzy

efektywności i realizacji grupowych celów. Z tego właśnie powodu liderzy

grupowy winni w sposób świadomy podejmować działania:

grupowy winni w sposób świadomy podejmować działania:

ukierunkowujące określenie właściwej pozycji w strukturze grupy każdego z jej członków

ukierunkowujące określenie właściwej pozycji w strukturze grupy każdego z jej członków

(wykorzystując mocne oraz słabe strony osobowości)

(wykorzystując mocne oraz słabe strony osobowości)

podtrzymujące własną odrębność członków grupy oraz ich identyfikację z jej celami

podtrzymujące własną odrębność członków grupy oraz ich identyfikację z jej celami

funkcjonowania i normami (użycie metod zadaniowych)

funkcjonowania i normami (użycie metod zadaniowych)

korygujące zachowania sprzeczne w uzgodnionymi wcześniej zasadami

korygujące zachowania sprzeczne w uzgodnionymi wcześniej zasadami

intensyfikowanie współdziałania w obrębie grupy, prowadzącego do wspólnych sukcesów

intensyfikowanie współdziałania w obrębie grupy, prowadzącego do wspólnych sukcesów

Techniki pracy grupowej użyte w tej fazie do głównie sprawna komunikacji:

Techniki pracy grupowej użyte w tej fazie do głównie sprawna komunikacji:

stosowanie

stosowanie

informacji zwrotnych - umiejętność parafrazowania, poznawanie elementów

informacji zwrotnych - umiejętność parafrazowania, poznawanie elementów

werbalnej oraz

werbalnej oraz

niewerbalnej komunikacji, dzielenie się odczuciami dotyczącymi wspólnie

niewerbalnej komunikacji, dzielenie się odczuciami dotyczącymi wspólnie

realizowanych

realizowanych

spraw. Istotnym elementem jest również zorientowanie grupy na dany problem,

spraw. Istotnym elementem jest również zorientowanie grupy na dany problem,

który ma

który ma

zostać rozwiązany. Na tym etapie pracy grupowej zalecane jest stosowane trybu

zostać rozwiązany. Na tym etapie pracy grupowej zalecane jest stosowane trybu

przypuszczającego, sformułować warunkowych, sygnalizujących pewną swobodę

przypuszczającego, sformułować warunkowych, sygnalizujących pewną swobodę

decyzyjną

decyzyjną

oraz różnorodność wyborów.

oraz różnorodność wyborów.

background image

Fazy pracy grupowej

Fazy pracy grupowej

4. Ocenianie wyników działalności grupy

4. Ocenianie wyników działalności grupy

- stanowi

- stanowi

stały element służący korygowaniu działań

stały element służący korygowaniu działań

grupowych, jest również istotne dla grupy w chwili

grupowych, jest również istotne dla grupy w chwili

osiągania przez nią zakładanych rezultatów albo w

osiągania przez nią zakładanych rezultatów albo w

chwili konieczności zakończenia działań

chwili konieczności zakończenia działań

grupowych. Ocenę taka należy przeprowadzać nie

grupowych. Ocenę taka należy przeprowadzać nie

tylko w formie ustnej, ale również na piśmie

tylko w formie ustnej, ale również na piśmie

wykorzystując ankiety i kwestionariusze

wykorzystując ankiety i kwestionariusze

, tworzone

, tworzone

specjalnie w tym celu. Ocena powinna uwzględniać

specjalnie w tym celu. Ocena powinna uwzględniać

różnorodne aspekty funkcjonowania grupy, a także

różnorodne aspekty funkcjonowania grupy, a także

ważne w aspekcie celu grupowego niedociągnięcia i

ważne w aspekcie celu grupowego niedociągnięcia i

efekty. Zakres oraz wyniki oceny winny być

efekty. Zakres oraz wyniki oceny winny być

omówione ze wszystkimi członkami grupy. W grupie

omówione ze wszystkimi członkami grupy. W grupie

szybko tworzą się mocne więzi emocjonalne, które

szybko tworzą się mocne więzi emocjonalne, które

są trudne do zerwania, w wyniku tego może

są trudne do zerwania, w wyniku tego może

powstać swoiste uzależnienie od grupy oraz strach

powstać swoiste uzależnienie od grupy oraz strach

przed odejściem z niej, dlatego też praca grupowa

przed odejściem z niej, dlatego też praca grupowa

powinna przygotować swoich uczestników do

powinna przygotować swoich uczestników do

rozstania z grupą

rozstania z grupą

background image

Modele pracy grupowej

Modele pracy grupowej

Beulah Rothmen oraz Catherine P. Pappell podkreślają, że

Beulah Rothmen oraz Catherine P. Pappell podkreślają, że

zadania oraz

zadania oraz

cele, które stoją przed grupą świadczą o wyborze danego

cele, które stoją przed grupą świadczą o wyborze danego

modelu pracy.

modelu pracy.

Wyszczególniają one trzy główne modele:

Wyszczególniają one trzy główne modele:

1

1

. Model celów społecznych

. Model celów społecznych

- realizowany głównie przez

- realizowany głównie przez

grupy, które służą pewnym celom społecznym,

grupy, które służą pewnym celom społecznym,

organizowanych z powodów społecznie zdefiniowanych

organizowanych z powodów społecznie zdefiniowanych

interesów. W modelu tym podejmowane są działania,

interesów. W modelu tym podejmowane są działania,

zapewniające grupie zysk społeczny na poziomie lokalnej

zapewniające grupie zysk społeczny na poziomie lokalnej

społeczności. W praktyce, model ten stosuje się dla

społeczności. W praktyce, model ten stosuje się dla

rozwiązywania problemów dotyczących rozwoju

rozwiązywania problemów dotyczących rozwoju

społeczności oraz ich aktywnego funkcjonowania;

społeczności oraz ich aktywnego funkcjonowania;

celem

celem

zorganizowanych grup jest działalność profilaktyczna oraz

zorganizowanych grup jest działalność profilaktyczna oraz

kompensacyjna w stosunku do społeczności żyjącej w

kompensacyjna w stosunku do społeczności żyjącej w

zagrożonych dewiacją i patologią społeczną środowiskach

zagrożonych dewiacją i patologią społeczną środowiskach

(rodzinnych, rówieśniczych czy lokalnych).

(rodzinnych, rówieśniczych czy lokalnych).

Przeprowadzane

Przeprowadzane

zajęcia mają charakter kreatywny, rekreacyjno - sportowy,

zajęcia mają charakter kreatywny, rekreacyjno - sportowy,

rozwojowo - wychowawczy itp.

rozwojowo - wychowawczy itp.

background image

Modele pracy grupowej

Modele pracy grupowej

2. Model celów naprawczych

2. Model celów naprawczych

- jest to model

- jest to model

terapeutyczny (kliniczny), co oznacza, iż uczestnicy

terapeutyczny (kliniczny), co oznacza, iż uczestnicy

zajęć grupowych przejawiają pewne dewiacje czy

zajęć grupowych przejawiają pewne dewiacje czy

patologie, mają określone problemy indywidualne,

patologie, mają określone problemy indywidualne,

grupowe lub społeczne. Grupa pełni tutaj rolę

grupowe lub społeczne. Grupa pełni tutaj rolę

pewnego czynnika zmian, natomiast prowadzący,

pewnego czynnika zmian, natomiast prowadzący,

stosując różne formy i techniki terapii, stara się

stosując różne formy i techniki terapii, stara się

ułatwić interakcje zachodzące pomiędzy

ułatwić interakcje zachodzące pomiędzy

poszczególnymi członkami grupy. Tego typu

poszczególnymi członkami grupy. Tego typu

interwencja zorientowana jest na aktualnym stanie

interwencja zorientowana jest na aktualnym stanie

rzeczy, zajmując się problemami dysfunkcji w grupie

rzeczy, zajmując się problemami dysfunkcji w grupie

jak i w szerokim otoczeniu jednostki. Model celów

jak i w szerokim otoczeniu jednostki. Model celów

naprawczych ma szerokie zastosowanie w przypadku

naprawczych ma szerokie zastosowanie w przypadku

instytucji nastawionych na resocjalizację oraz

instytucji nastawionych na resocjalizację oraz

placówek wychowawczo -opiekuńczych, różnych

placówek wychowawczo -opiekuńczych, różnych

poradniach specjalistycznych i rodzinnych jak również

poradniach specjalistycznych i rodzinnych jak również

w ośrodkach terapeutycznych (np. dla uzależnionych);

w ośrodkach terapeutycznych (np. dla uzależnionych);

realizowany jest również w grupach rewalidacyjne,

realizowany jest również w grupach rewalidacyjne,

resocjalizacyjnych, socjalizacyjnych i terapeutycznych.

resocjalizacyjnych, socjalizacyjnych i terapeutycznych.

background image

Modele pracy grupowej

Modele pracy grupowej

3. Model celów opartych na wzajemności

3. Model celów opartych na wzajemności

- model ten służy tak

- model ten służy tak

poszczególnym jednostkom jak i całemu społeczeństwu;

poszczególnym jednostkom jak i całemu społeczeństwu;

jego

jego

podstawowym założeniem jest to, iż każdą jednostkę można i należy

podstawowym założeniem jest to, iż każdą jednostkę można i należy

zbadać, zrozumieć oraz leczyć (czyli resocjalizować) jedynie w

zbadać, zrozumieć oraz leczyć (czyli resocjalizować) jedynie w

aspekcie poszczególnych systemów i podsystemów społecznych,

aspekcie poszczególnych systemów i podsystemów społecznych,

których jest ona uczestnikiem

których jest ona uczestnikiem

. W tym ujęciu, jednostka stanowi

. W tym ujęciu, jednostka stanowi

istotę ukształtowaną oraz modyfikowaną w toku jej relacji i

istotę ukształtowaną oraz modyfikowaną w toku jej relacji i

stosunków z pozostałymi jednostkami oraz instytucjami społecznymi.

stosunków z pozostałymi jednostkami oraz instytucjami społecznymi.

Punkt wyjścia dla pracy stanowią więc tutaj wzajemne zależności

Punkt wyjścia dla pracy stanowią więc tutaj wzajemne zależności

pomiędzy jednostką a społeczeństwem, które stają się podstawą dla

pomiędzy jednostką a społeczeństwem, które stają się podstawą dla

usprawniania jej funkcjonowania indywidualnego i społecznego.

usprawniania jej funkcjonowania indywidualnego i społecznego.

Zatem podstawę pracy w grupie stanowi tutaj wzajemny system

Zatem podstawę pracy w grupie stanowi tutaj wzajemny system

pomocy mający miejsce w grupie, który to nie jest zależny od

pomocy mający miejsce w grupie, który to nie jest zależny od

problemu posiadanego przez członków grupy, ale stanowi on

problemu posiadanego przez członków grupy, ale stanowi on

konieczny warunek dla jego rozwiązania. Model ten nie zakłada

konieczny warunek dla jego rozwiązania. Model ten nie zakłada

priorytetowych celów terapeutycznych, natomiast niezwykle istotne

priorytetowych celów terapeutycznych, natomiast niezwykle istotne

jest tutaj uruchomienie wzajemnych relacji w taki sposób, by powstał

jest tutaj uruchomienie wzajemnych relacji w taki sposób, by powstał

niezbędny dla wszystkich uczestników grupy system wsparcia.

niezbędny dla wszystkich uczestników grupy system wsparcia.

Model

Model

ten kładzie szczególny nacisk na zaangażowanie się pomoc oraz

ten kładzie szczególny nacisk na zaangażowanie się pomoc oraz

umacnianie relacji i więzi międzyludzkich, przy czym jednostka jest

umacnianie relacji i więzi międzyludzkich, przy czym jednostka jest

tutaj rozpatrywana pod kątem przejawianej motywacji i zdolności do

tutaj rozpatrywana pod kątem przejawianej motywacji i zdolności do

postawy wzajemności.

postawy wzajemności.

Główne zadanie osoby prowadzącej grupę

Główne zadanie osoby prowadzącej grupę

stanowi mediacja oraz umożliwianie zaspokajania potrzeb grupy jak i

stanowi mediacja oraz umożliwianie zaspokajania potrzeb grupy jak i

wzbudzanie jak największego zaangażowania jednostek w proces

wzbudzanie jak największego zaangażowania jednostek w proces

wzajemnej pomocy. Ten model pomocy stosuje się w różnego typu

wzajemnej pomocy. Ten model pomocy stosuje się w różnego typu

stowarzyszeniach oraz klubach (szczególnie w grupach

stowarzyszeniach oraz klubach (szczególnie w grupach

samopomocy).

samopomocy).

background image

Podstawowe zasady pracy

Podstawowe zasady pracy

grupowej po raz pierwszy zostały

grupowej po raz pierwszy zostały

zdefiniowane przez A. Kaiser:

zdefiniowane przez A. Kaiser:

zasada kształtowania autonomii grupy

zasada kształtowania autonomii grupy

- pracownik

- pracownik

socjalny spełnia w grupie rolę ułatwiającą oraz

socjalny spełnia w grupie rolę ułatwiającą oraz

wspomagającą, co oznacza, iż cel jego stanowi

wspomagającą, co oznacza, iż cel jego stanowi

pomaganie poszczególnym członkom grupy i całemu

pomaganie poszczególnym członkom grupy i całemu

zespołowi w zdobywaniu samodzielności oraz

zespołowi w zdobywaniu samodzielności oraz

umiejętności do świadczenia samopomocy

umiejętności do świadczenia samopomocy

zasada stosowania wiedzy naukowej

zasada stosowania wiedzy naukowej

w organizacji

w organizacji

procesu grupowego - przy określaniu sposoby

procesu grupowego - przy określaniu sposoby

udzielania pomocy, osoba prowadząca powinna

udzielania pomocy, osoba prowadząca powinna

przede wszystkim korzystać z dorobku naukowego, a

przede wszystkim korzystać z dorobku naukowego, a

dokładnie - ze stosowanych metod naukowych,

dokładnie - ze stosowanych metod naukowych,

umożliwiających ustalanie faktów, analizę i diagnozę

umożliwiających ustalanie faktów, analizę i diagnozę

dotyczące jednostki, grupy oraz otoczenia

dotyczące jednostki, grupy oraz otoczenia

społecznego

społecznego

background image

Podstawowe zasady pracy

Podstawowe zasady pracy

grupowej po raz pierwszy zostały

grupowej po raz pierwszy zostały

zdefiniowane przez A. Kaiser:

zdefiniowane przez A. Kaiser:

zasada świadomego oraz intencjonalnego kierowania

zasada świadomego oraz intencjonalnego kierowania

interakcjami w grupie

interakcjami w grupie

- każda metoda stosowana w pracy z

- każda metoda stosowana w pracy z

grupą zakłada, iż zadaniem pedagoga jest nawiązanie z ową

grupą zakłada, iż zadaniem pedagoga jest nawiązanie z ową

grupą ukierunkowanych stosunków oraz świadoma

grupą ukierunkowanych stosunków oraz świadoma

koncentracja na potrzebach poszczególnych jednostek i

koncentracja na potrzebach poszczególnych jednostek i

celach grupy, które są określone poprzez wypowiedzi oraz

celach grupy, które są określone poprzez wypowiedzi oraz

zachowania członków grupy (potrzeby te mogą być również

zachowania członków grupy (potrzeby te mogą być również

wyrażane przez oczekiwania instytucji, która prowadzi daną

wyrażane przez oczekiwania instytucji, która prowadzi daną

grupę

grupę

zasada samowiedzy

zasada samowiedzy

oraz świadomego czerpania z własnych

oraz świadomego czerpania z własnych

zasobów - osiągnięcie takiego stanu rzeczy wymaga

zasobów - osiągnięcie takiego stanu rzeczy wymaga

świadomego korzystania przez pedagoga z własnej

świadomego korzystania przez pedagoga z własnej

osobowości

osobowości

zasada akceptacji grupy oraz rozumnej empatii

zasada akceptacji grupy oraz rozumnej empatii

- pracownika

- pracownika

socjalnego (pedagoga) powinna cechować empatia, lecz

socjalnego (pedagoga) powinna cechować empatia, lecz

oczywiście nie dla wszelkich możliwych zachowań; jest

oczywiście nie dla wszelkich możliwych zachowań; jest

zatem z jednej strony konieczne posiadanie empatii, zaś z

zatem z jednej strony konieczne posiadanie empatii, zaś z

drugiej - realizowanie społecznych wymogów oraz zadań, w

drugiej - realizowanie społecznych wymogów oraz zadań, w

zgodzie z określonymi normami

zgodzie z określonymi normami

background image

METODA ORGANIZACJI

METODA ORGANIZACJI

SPOŁECZNOŚCI (ŚRODOWISKA)

SPOŁECZNOŚCI (ŚRODOWISKA)

Jest ona trzecią z podstawowych metod pracy

Jest ona trzecią z podstawowych metod pracy

socjalnej, według Kamińskiego organizowanie

socjalnej, według Kamińskiego organizowanie

społeczności lokalnej dla zadań

społeczności lokalnej dla zadań

socjalnych( społeczno -wychowawczych)

socjalnych( społeczno -wychowawczych)

polega na ulepszaniu sytuacji społecznej,

polega na ulepszaniu sytuacji społecznej,

lokalnej zjednoczonymi wysiłkami i

lokalnej zjednoczonymi wysiłkami i

społecznych mobilizujących wszelkie siły

społecznych mobilizujących wszelkie siły

społeczne do działań opartych na wspólnym

społeczne do działań opartych na wspólnym

planie wypracowanym za pomocą

planie wypracowanym za pomocą

odpowiednich badań kompleksowych. Metoda

odpowiednich badań kompleksowych. Metoda

organizowania środowiska stanowi swego

organizowania środowiska stanowi swego

rodzaju sztukę planowania stosunków

rodzaju sztukę planowania stosunków

społecznych w życiu społeczności lokalnej przy

społecznych w życiu społeczności lokalnej przy

spożytkowaniu dorobku nauki.

spożytkowaniu dorobku nauki.

background image

Jak w każdej metodzie tak i w tej możemy

Jak w każdej metodzie tak i w tej możemy

wyróżnić następujące etapy:

wyróżnić następujące etapy:

1. rozpoznawanie, diagnoza potrzeb, braków

1. rozpoznawanie, diagnoza potrzeb, braków

i zagrożeń

i zagrożeń

2. organizowanie zespołu pracy, polega ono

2. organizowanie zespołu pracy, polega ono

na podziale zadań miedzy instytucje, zespoły

na podziale zadań miedzy instytucje, zespoły

itd.

itd.

3. planowanie i koordynacja działań

3. planowanie i koordynacja działań

opiekuńczo- wspomagająco- rozwojowych

opiekuńczo- wspomagająco- rozwojowych

4. wtórne pobudzenie

4. wtórne pobudzenie

5. systematyczne ulepszanie środowiska

5. systematyczne ulepszanie środowiska

6. kontrola i doskonalenie

6. kontrola i doskonalenie

background image

Posługując się tą metodą w działaniach

Posługując się tą metodą w działaniach

socjalnych musimy pamiętać, że

socjalnych musimy pamiętać, że

uruchamiamy siły i procesy, których

uruchamiamy siły i procesy, których

prawdziwe źródła nie zawsze są nam

prawdziwe źródła nie zawsze są nam

znane. Musimy też wspomnieć o technikach

znane. Musimy też wspomnieć o technikach

stosowanych w praktyce ze społecznością.

stosowanych w praktyce ze społecznością.

Są to m.in. : strukturyzacja, zarządzanie-

Są to m.in. : strukturyzacja, zarządzanie-

administrowanie, przygotowanie planów i

administrowanie, przygotowanie planów i

opracowań formalnych, edukacja i

opracowań formalnych, edukacja i

promocja, pokazy itd. Metoda ta jest rzadko

promocja, pokazy itd. Metoda ta jest rzadko

stosowana w pracy socjalnej.

stosowana w pracy socjalnej.

background image

GRUPA SAMOPOMOCY

Grupy samopomocy, w przeciwieństwie do innych grup interesu,

charakteryzują się początkową bezsilnością swoich członków wobec

dolegliwości utrudniającej im życie: nałogu, przewlekłej choroby,

niepełnosprawności, stygmatyzacji czy innej dysfunkcji fizycznej,

emocjonalnej lub społecznej. Doświadczenie ruchu AA przyniosło

ludziom obciążonym innymi uzależnieniami wysoce sformalizowaną

metodę organizowania transcendentnych doświadczeń psychicznych

zwaną „Programem 12 kroków".
Jego istotą jest koncentracja każdego uczestnika grupy na radzeniu

sobie z własnym uzależnieniem w otwartej wymianie wsparcia i nadziei

pomiędzy wszystkimi jej członkami, będącymi na różnych poziomach

opanowania tego -wspólnego dla wszystkich - problemu. Warunkiem

udziału w grupie jest uznanie swojej bezsilności i polecenie się opiece

Boga.
Praca grupy polega na: 1) wyznawaniu na tzw. mityngach grupy przez

jej początkujących członków, że uzależnienie ich przerasta; 2)

przedstawianiu przez zaawansowanych członków swoich doświadczeń w

opanowaniu uzależnienia; 3) wyzwaniu przez członka grupy słabnącego

pod naciskiem uzależnienia, innego z jej członków, aby swoją obecnością

go wspierał, nim ten stan nie minie (Kurtz 1990; Zastrow 1992; 138).

background image

GRUPA WSPARCIA

Grupy spotykają się w szkołach, salach parafialnych, klubach przyszpitalnych

, w

każdym miejscu, gdzie na kilka godzin w tygodniu może usiąść i porozmawiać bez

przeszkód kilkanaście osób. Koszty informacji, korespondencji itp. grupy ponoszą

same lub pomagają im w tym sympatycy, których grupy słabsze ekonomicznie

starają się pozyskiwać. Mimo to w ruchu samopomocy zdaje się występować

pewna zbadana na gruncie amerykańskim prawidłowość: najwięcej szans na

trwanie i sukcesy mają grupy, które rozwinęły się w duże organizacje, gdyż tylko

takie organizacje są w stanie wyławiać z lokalnych grup najlepsze doświadczenia i

metody oraz efektywnie wykorzystywać „weteranów", którzy tylko w dużych

organizacjach mogą maksymalnie wykorzystywać swój potencjał (Powell 1990).
W Polsce, nie licząc grup AA, grupy samopomocy zaczęły powstawać w latach

osiemdziesiątych. Były to głównie grupy rodziców dzieci przewlekle chorych i

niepełnosprawnych. Trzeba jednak dodać, że pierwsze inicjatywy w tym zakresie

pojawiły się wśród rodziców takich dzieci już w początku lat sześćdziesiątych.

Badania grup samopomocy, prowadzone u nas od końca lat osiemdziesiątych

wskazują na ich potencjalną skuteczność w łagodzeniu indywidualnych i

społecznych problemów. W terminologii pracy socjalnej to pojęcie nie jest

jednoznaczne.

Najczęściej oznaczane są nim trzy zakresy znaczeniowe

:

1) wszelkie grupy tworzone w ramach metody grupowej, jako że dostarczanie

wsparcia klientom pracy socjalnej należy do celów tej metody;
2) jeden z typów tzw. grup oddziaływania (ang. treatment groups) stosowanych w

metodzie grupowej celem zaspakajania społeczno-emocjonalnych potrzeb swoich

członków, obok grup edukacyjnych, rozwojowych, terapeutycznych i

socjalizacyjnych (Toseland, Rivas 1995, s. 21);
3) Technika utrwalania rezultatów metody grupowej uzyskanych przez

pracowników socjalnych polegająca na tworzeniu z osób, z którymi zakończono

pracę metodą grupową, samodzielnie działających grup, służących

podtrzymywaniu

background image

Grupa wsparcia

Grupa wsparcia

Wspólne cechy grup wsparcia w wyżej podanych

znaczeniach ujmuje psychologiczna definicja: „

Grupa

wsparcia - uznawana za jedną z form pomocy

psychologicznej -jest to grupa równoprawnych

uczestników spotykających się w celu wzajemnego

zapewnienia pomocy i oparcia w radzeniu sobie z

własnymi problemami, w udoskonalaniu swojego

psychicznego funkcjonowania i zwiększaniu skuteczności

własnych działań; przy czym źródłem tej pomocy jest

wzajemny wysiłek, umiejętności i wiedza członków,

często o podobnych kolejach losu i doświadczeniach

życiowych"

(Dobrzańska-Socha 1992, s. 78). Autorka tej

definicji uważa, że do prowadzenia grup wsparcia

niezbędne są zawodowe kompetencje

psychoterapeutyczne. Istnieją jednak opinie

psychologów i specjalistów innych zawodów

pomocowych skłaniające do przekonania, że grupy takie

mogą prowadzić pracownicy socjalni, pedagodzy, liderzy

grup samopomocy, przeszkoleni wolontariusze.

background image

GRUPA WSPARCIA

Argumentem za tym jest powszechne istnienie tzw. w literaturze psychologicznej

spontanicznych lub naturalnych grup wsparcia, skutecznie działających bez

pomocy psychoterapeutów.
Są to: 1

) grupy rodzinne; 2) grupy nieformalne oparte na wzorach rodzinnych

, np.

gangi młodzieżowe czy nie złączeni więzami rodzinnymi ludzie wspólnie

wynajmujący mieszkania;
3)

organizacje społeczne

, takie jak a) ochotnicze stowarzyszenia pomocowe

zatrudniające specjalistów ze służby zdrowia, służb socjalnych itp. tylko do

pewnych prac, b) stowarzyszenia samopomocowe zrzeszające osoby nawzajem

pomagające sobie w radzeniu ze swoimi problemami, c) sekty religijne, w których

obowiązuje udzielanie wsparcia współwyznawcom, kształtowanie poczucia

wspólnoty z innymi, dostarczanie wiedzy, jak żyć, standardowych usług wsparcia w

typowych kryzysach życiowych.
Przykładem stosowania grup wsparcia jako techniki pomocowej przez specjalistów

rożnych zawodów -psychoterapeutów, służby medyczne, pracowników socjalnych

-jest wykorzystywanie jej przy udzielaniu pomocy psychospołecznej ofiarom

katastrof i klęsk żywiołowych. Uczestnictwo w tego rodzaju zdarzeniach u wielu

ludzi powoduje załamanie zdolności radzenia sobie ze stresem.
Grupy wsparcia są dla nich: 1) szansą podzielenia się z innymi
doświadczeniami i uczuciami,
2) miejscem zyskania nadziei na wyjście z trudności,
3) forum edukacji o reakcjach ludzkich wobec traumatycznych przeżyć.

background image

Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
metodyka nr 1, metodyka pracy socjalnej
odp etyczna wobec klienta, Studia, Metodyka Pracy Socjalnej
Metodyka pracy socjalnej - zagadnienia, Metodyka pracy socjalnej Kowalczyk
Metodyka pracy socjalnej, Praca Socjalna I-III
Teorie i metody pracy socjalnej
metodyka pracy socjalnej - problematyka do egzaminu i teksty, Metodyka pracy socjalnej
METODYKA ćw Grenda, metodyka pracy socjalnej
sciagawka test metodyka, pedagogika pracy socjalnej wsei lublin, Metodyka pracy socjalnej
pr.soc jako rozw.problemu, pedagogika pracy socjalnej wsei lublin, Metodyka pracy socjalnej
Metody pracy socjalnej wg Kazimiery Wódz, Praca socjalna
TEORIE I METODY PRACY SOCJALNEJ
Egzamin Metody pracy socjalnej 1
Metody pracy socjalnej
Sciaga metodyka pracy socjalnej1111 2
metody pracy socjalnej prezentacja22
metody pracy socjalnej, Praca socjalna I rok referaty
metody pracy socjalnej, prace szkoła medyczna i społeczna
Projektowanie socjalne referat, Metodyka pracy socjalnej

więcej podobnych podstron