Metody pracy socjalnej
Metoda to w ogólnym znaczeniu, wprowadzenie porządku do serii różnych czynności tak, aby umożliwić osiągnięcie rezultatu końcowego. Metoda jest w rzeczywistości pewną zasadą organizującą, sposobem postępowania, określonym porządkiem oraz następstwem technik.
Metoda jest sposobem osiągnięcia wcześniej wyznaczonego, konkretnego celu ogólnego. Metoda w pracy socjalnej utożsamiana jest z metodą kliniczną.
Służba społeczna w pracy z jednostkami złożony z następujących etapów:
Analizy , czyli badania sytuacji
Diagnozy społecznej
Postępowania terapeutycznego
Służba społeczna w pracy z grupą, czy społecznością także postępuje zgodnie z etapami tj.:
Analiza społeczności
Diagnoza
Planowanie społeczne
Realizacja planu działania
Cele ogólne metody klinicznej(wyleczenie) praktycznie są podobne do tych, które wytycza się w pracy socjalnej.
W pracy socjalnej przejmujemy od wielu lat też działania wywodzące się z metody eksperymentalnej tj. obserwacja aktywna, ukierunkowana przez wcześniejszą hipotezę itp.
Praca z przypadkiem(casework):
Kładzie ona nacisk na bezpośrednią pracę z jednostkami(rodzinami, grupą)na cztery zasadnicze orientacje:
Tradycyjną, psychospołeczną- praca z przypadkiem
Funkcjonalną- nacisk na znaczenie instytucji pomocy społecznej w procesie zaspokajania potrzeb jednostki szczególnie poprzez związki pomiędzy pracownikiem a klientem
Zoriętowaną na problem- rozwiązywanie indywidualnych problemów np.praca z samotnymi matkami, osobami niepełnosprawnymi
Socjobehawioralną- praca z klientem w obliczu kryzysu, interwencja kryzysowa
Metoda indywidualnego przypadku- def.
Definicja- metoda indywidualnego przypadku wg. Bowersa „jest sztuką, w której wiedza życiowa i nauka o człowieku oraz środowisku, a także umiejętność obcowania z ludźmi SA użyte w celu zmobilizowania sił w jednostce i odpowiedniej pomocy w społeczeństwie dla ulepszenia wzajemnego przystosowania się jednostki i jej środowiska. Wg. Definicji osoba wspomagająca- pracownik socjalny występuje w roli:
Kreatora
Jednostki otwartej, praktycznej
Wykorzystująca maksymalnie swe umiejętności
Wiedzę i doświadczenie: życiowe, teoretyczne, zawodowe, interdyscyplinarne
Efektem tej pracy ma być: aktywizacja jednostki i jej środowiska
Wzmocnienie poczucia własnej wartości i przydatności społecznej
Praktyka pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem rządzi szereg zasad wg. Northen:
Praktyka pracy socjalnej jest celowa. Konkretne cele, na które nastawiona jest pomoc, określają potrzeby osób, którym się tej pomocy udziela w ramach pracy zawodowej.
Praca socjalna buduje profesjonalną relację jako instrument za pomocą którego świadczy pomoc jednostkom i grupom.
Praca socjalna angażuje się w powiązanie ze sobą procesy diagnozowania , tworzenia planów działania. Działania pracownika socjalnego opierają się na zrozumieniu poszczególnych osób lub grup i różnych sytuacji społecznych w jakich się znajdują.
Praca socjalna stara się indywidualizować prowadzoną przez siebie działalność , jest ona inna w stosunku do każdej osoby. Indywidualizacja zachodzi wtedy, gdy potrzeby i możliwości danej osoby oraz szczegółowe cechy jej otoczenia zostają zrozumiane i wzięte pod uwagę przez pracownika socjalnego.
Praca socjalna wyjaśnia cele pracy socjalnej i stara się doprowadzić do zgodności między rozumieniem ról przez pracownika socjalnego i klienta.
Praca socjalna skupia jednocześnie uwagę na samej relacji z klientem i na werbalnej oraz niewerbalnej treści rozmowy z klientem lub sesji grupowej.
Praca socjalna poprzez celowe stosowanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej umożliwia ludziom wyrażanie swoich uczuć, postaw, opinii oraz spożytkowanie wiedzy.
Praca socjalna we współpracy z daną osobą lub grupą, w podejmowaniu decyzji, które pozwalają klientowi wykorzystać środowisko społeczne do poprawy sytuacji życiowej.
Pracownik socjalny ułatwia uczestnictwo klientowi we wszystkich aspektach usług im świadczonych.
Pracownik socjalny świadomy znaczenia czasu w świadczeniu usług klientowi angażuje się w profesjonalne działania, odpowiednie w danej fazie świadczenia usługi, którą osiągnęli pracownik socjalny oraz klient.
Pracownik socjalny wykorzystuje zasoby swojej placówki oraz społeczne, wnosi wkład swej wiedzy do tworzenia nowych usług lub ulepszenia istniejących, współpracuje z innymi ludźmi, którzy służą klientom oraz uczestniczy w wynikach podejmowanych w celach dokonywania pożądanych zmian w zakresie polityki i procedur, w imieniu klienteli pracownika socjalnego.
Pracownik socjalny może pracować z jedną osobą, grupą, pewną częścią grupy, poczynając od jakiegokolwiek kontaktu nawiązanego z klientem, przechodząc od jednej osoby do grupy i szerszej społeczności.
Stosując metodę indywidualnego przypadku można pomóc jednostce poprzez:
Ułatwienie zrozumienia sytuacji
Zapoznanie z dostępnymi środkami pomocy(informacja, interwencja społeczna, integracja)
Ułatwienie podjęcia decyzji
Rozładowanie stanów stresowych, zrozumienie własnego działania
Dużą rolę w metodzie indywidualnego przypadku odgrywa znajomość metod, technik, narzędzi diagnostycznych oraz umiejętność korzystania z nich.
Etapy metody wg. Podgóreckiego:
Diagnoza
Uzasadnienie
Konstruowanie projektu
Realizacja projektu
Sprawdzenie i ocena skutków
Pamiętamy aby działanie, które jest celem tej metody okazało się celowe, skuteczne musi się opierać na dobrym, rzetelnym rozpoznaniu
Literatura:
„Postępowanie metodyczne w pracy socjalnej z grupami i społecznościami” Cristina de Roberdis, Henri Pascak Warszawa 1997 BPS.
Zasady badań pedagogicznych Tadeusz Pilch wydawnictwo Żak 1995.
Wybrane zagadnienia z pracy socjalnej Dorota Rybczyńska
Praca socjalna- zawód, który dodaje sił Brenda Dubois, Karlo Krogsrud Miley Warszawa 1996
Praca socjalna wobec współczesnych problemów społecznych - Sabine Paulas- Czyż