

U schyłku XV w. król Jan Olbracht wprowadził
regulacje dotyczące kontroli nad ubogimi. W
wydanym w 1496r. statucie została podjęta
próba "licencjonowania" żebraków oraz
określenia dopuszczalnej liczby żebrzących -
tzw. "kontyngentów żebraczych".



Działania represyjne wobec ubogich
przeplatały się ze wsparciem dla nich
udzielanym przez instytucje charytatywne.

Statut zawierał między innymi „ankietę

diagnostyczną”:

Jakie imię i nazwisko?

Skądeś?

Dawnoś tu?

Masz żonę, albo męża, albo dzieci?

Masz pana, albo powinne, którzy by cię winni żywić,

albo syny, albo córki dorosłe?

Co za lata masz?

Co za chorobę?

Skąd ci choroba przyszła?

Jakoś do ubóstwa przyszedł i dawno żebrzesz?

10.

Zna cie tu kto?

11.

Gdzie mieszkasz?

12.

Byłeś w którym szpitalu ?

13.

Robisz co, albo możesz robić, jeśli umiesz rzemiosło

jakie?



Lata 1923-1991



Do 1991 r. pomoc społeczna regulowała
ustawa o opiece społecznej z 1923 roku
oraz wiele aktów wykonawczych, które
dostosowywały stan rozwiązań prawnych do
aktualnych w danym czasie potrzeb i
sytuacji. W historii państwa polskiego była
to jedna z najdłużej obowiązujących ustaw.



Brak nowej ustawy wynikał z przyczyn
doktrynalnych; oficjalnie w ,,realnym
socjalizmie” nie mogło być osób ubogich,
bezdomnych, niewydolnych ekonomicznie i
wychowawczo.



D. Zalewski, opieka i pomoc społeczna.
Dynamika instytucji, Warszawa 2005



Cechy polityki społecznej prowadzonej w
socjalistycznym państwie opiekuńczym:

- wysokie dotacje do cen podstawowych
towarów,
- szeroko rozbudowana działalność socjalna
zakładów pracy,
- dobrze rozbudowany system świadczeń
socjalnych.



Reformy gospodarcze, zapoczątkowane po
1989 r., doprowadziły do demontażu
dotychczasowych podstaw polityki
społecznej, tj. szerokiego systemu
subsydiów państwowych oraz
realizowanego przez państwowe podmioty
gospodarcze paternalizmu socjalnego



Likwidacji starego systemu nie towarzyszyło
wprowadzenie nowego modelu polityki
społecznej, nawet nie próbowano
rekompensować utraty dotychczasowych
przywilejów.



W ten sposób dokonał się proces społecznej
degradacji dużych grup zagrożonych
pauperyzacją ( samotne matki, wielodzietne
rodziny, mieszkańcy terenów
defaworyzowanych)



Polityka społeczna jest miejscem ujawniania i

ścierania się interesów różnych grup, jest

dziedzina konfliktogenną, a przez to

niewygodną dla elit rządzących

(przykład konflikt

Pawlak – reszta świata, GW)



Krytyka polityki społecznej odbywa się

zazwyczaj z pozycji ideologicznych: lewica

zarzuca jej zbytnią polaryzację społeczeństwa i

pogłębianie nierówności; prawica – np. brak

polityki prorodzinnej.



Podstawową wadą polityki społecznej jest brak

całościowego widzenia problemów społecznych

we wzajemnych związkach, wymagających

skoordynowanego działania.



Tytuły z gazet…



Kiedy zerwiemy z iluzją państwa
opiekuńczego (,, Wprost ”);



Aspiracje, owszem mamy, za to polityki
społecznej – nie (,, Polityka”)



Przed wyborami samorządowymi 1990 roku
dokonano transferu organizacji pomocy
społecznej z Ministerstwa Zdrowia do
Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej



System pomocy społecznej po 1989 r.
budowany był pod hasłami decentralizacji
państwa i tworzenia samorządności lokalnej.
Niósł na sobie ciężar ułomności całego okresu
transformacji. Wobec braku rozwiązań
całościowych w polityce społecznej i
przebudowy systemu zabezpieczeń
samorządowa pomoc społeczna stała się swego
rodzaju substytutem działań innych organizacji



Zasady funkcjonowania pomocy społecznej po 1989 r.

określiła uchwalona

29 listopada 1990 roku ustawa o pomocy

społecznej.



Celem działań stała się pomoc wszystkim osobom i

rodzinom, które same nie są w stanie przezwyciężyć

trudności życiowych. Jedną z form działania stałą się

po raz pierwszy ustawowo zapisana praca socjalna.

Powstałe ośrodki pomocy społecznej stały się głównym

podmiotem świadczącym pomoc w gminie. Partnerem

ośrodków pomocy społecznej są wojewódzkie zespoły

pomocy społecznej ( jednostki merytoryczno-kontrolne

i koordynujące), będące agendami rządowymi.



Inni partnerzy samorządowej pomocy społecznej w

świetle ustawy to: lokalne instytucje, organizacje,

Kościół, zakłady pracy, stowarzyszenia i fundacje



Głównym celem pomocy społecznej jest

doprowadzenie podopiecznego do

całkowitego usamodzielnienia.

Skuteczna pomoc powinna działać tak, aby

podopieczny nie był zmuszony ponownie

ubiegać się o pomoc i z niej korzystać



Celem pomocy społecznej jest także

zaspokajanie podstawowych potrzeb tak,

by umożliwić podopiecznym bytowanie

w warunkach odpowiadających godności

człowieka



Kładzie nacisk na rozwój niematerialnych form

pomocy;



Wytycza nowy kierunek myślenia o nowoczesnej

pomocy społecznej zakładającej odpowiedzialność

za siebie i aktywność osób korzystających z pomocy;



Zadania wykraczają poza działania o charakterze

naprawczym, obejmując m.in. zapobieganie i pomoc

o charakterze niematerialnym w rozwiązywaniu

trudnych sytuacji życiowych – praca socjalna;



Instytucja pomocy ma dążyć do upodmiotowienia

świadczeniobiorcy poprze współdecydowanie o

rodzaju najbardziej skutecznej pomocy;



Akcent na zaspokajanie potrzeb całej rodziny, a nie

tylko jej poszczególnych członków;



Ustala dla potrzeb pomocy ,,próg ubóstwa” Jasno

określa zadania państwa i samorządu terytorialnego

jako organizatorów pomocy



Konstytucja RP



Europejska Karta Społeczna z 1996 r.

Art. 13

„każdy nie mający wystarczających zasobów ma

prawo do pomocy społecznej i medycznej”



Europejski Kodeks Zabezpieczenia Społecznego

z 1964 r. (

pomoc społeczna jest zorganizowana w

każdym kraju z uwzględnieniem jego specyfiki,

doświadczeń i rozpoznanych potrzeb)



Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych,

Społecznych i Kulturalnych z 1996r.

, „każdy ma

prawo do odpowiedniego poziomu życia dla siebie i swojej

rodziny”



K.Zamorska, R.Szarfenberg, Prawa socjalne, w: Prawa i wolnosci I i II

generacji, red. A. Florczak, Toruń 2006



A.Rutkowska, Europejska Karta Socjalna – nowe zadania dla pracy

socjalnej, w: Społeczeństwo. Demokracja. Edukacja – nowe wyzwania

w pracy socjalnej, red. K. Marzec-Holka, Bydgoszcz 2000,



Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca
2004r.

(tekst jednolity: Dz. U. 2009r. Nr 175, poz.

1362)

us tawa s pis tresci.pdf



osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym

miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej;



cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i

przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a) na podstawie zezwolenia na osiedlenie się,

zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego

Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na

czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością

lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej

statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,

b) na podstawie zgody na pobyt tolerowany - w formie

schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku

celowego;



mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw

członkowskich Unii Europejskiej,



przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń,



pracy socjalnej,



prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury

socjalnej,



analizie i ocenie zjawisk rodzących

zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy

społecznej,



realizacji zadań wynikających z rozeznanych

potrzeb społecznych,



rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i

samopomocy w ramach zidentyfikowanych

potrzeb.



wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej

sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości -

do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im

życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,



zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej –

dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich

dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom

niepełnosprawnym,



zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji

socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które

wymagają okresowego wsparcia,



zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom

dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym

przemocą w rodzinie,



integracja ze środowiskiem osób wykluczonych

społecznie,



stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do

potrzeb w tym zakresie.



Świadczenia pieniężne:

Zasiłek stały
Zasiłek okresowy
Zasiłek celowy
Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne

usamodzielnienie

Pomoc dla rodzin zastępczych
Pomoc na usamodzielnienie lub

kontynuowanie nauki

Pokrycie kosztów nauki języka polskiego



Podstawą ustalania wysokości pomocy pieniężnej jest od 1

października 2006 r. kwota 1 647 zł zwana dalej podstawą.



W zależności od stanu zdrowia, wieku dziecka, pokrewieństwa lub jego

braku, mogą mieć miejsce dodatkowe modyfikacje wysokości kwoty.

Określenie zawarte w ustawie i rozporządzeniu, mówiące o "częściowym

pokryciu kosztów", sygnalizuje, że może zaistnieć potrzeba wkładu

finansowego rodziny zastępczej w wydatki na utrzymanie dziecka.



Wysokość pomocy pieniężnej wynosi miesięcznie w przypadku

dziecka:



do 7 lat- 60% podstawy tj. 988,20 zł



do 7 lat, posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności- 80% podstawy

tj. 1 317, 60 zł



os 7 do 18 lat- 40% podstawy, nie mniej niż 10% tj. 658,80 zł



od 7 do 18 lat posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności- 60%

podstawy tj 988,20 zł



od 7 do 18 lat posiadającego orzezczenie o niepełnosprawności i

umieszczonego w rodzinie zastępczej na podstawie ustawy, októrej

mowa w punkcie poprzednim- 80% podstawy tj. 1 317, 60 zł

Świadczenia niepieniężne

Praca socjalna

Bilet kredytowy

Składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne

Sprawienie pogrzebu

Poradnictwo specjalistyczne

Interwencja kryzysowa

Schronienie

Posiłek, ubranie

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne

Mieszkanie chronione

Pobyt w domu pomocy społecznej

Opieka w placówce

Szkolenia, poradnictwo, terapia rodzinna



opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania

problemów społecznych;



sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy

społecznej;



udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz

niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na

pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia

losowego;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na

pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom

bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i

możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów

o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu

Zdrowia;



przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu

kredytowanego;



opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która

zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania

bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym

członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub

rodzeństwem;



praca socjalna;



organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych,

w miejscu zamieszkania;



prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-

wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych;



tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną;



dożywianie dzieci;



sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;



kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt

mieszkańca gminy w tym domu;



pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po

zwolnieniu z zakładu karnego;



sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu

wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu

informatycznego;



utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie

środków na wynagrodzenia pracowników.



przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych

celowych;



przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne

usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz

pomocy w naturze;



prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy

społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym

oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;



podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy

społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb

gminy, w tym tworzenie i realizacja programów

osłonowych;



współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie

upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych

miejscach pracy, upowszechniania informacji o

usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach.



przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;



opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w

przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym

Funduszu Zdrowia;



organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług

opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami

psychicznymi;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie

wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną;



prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów

samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi;



realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy

społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin

i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie

schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o

których mowa w art. 5a;



przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie

schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy

uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej.



opracowanie i realizacja powiatowej strategii

rozwiązywania problemów społecznych;



prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;



organizowanie opieki w rodzinach zastępczych



zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie

lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w

szczególności przez organizowanie i prowadzenie

ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek

opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i

młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego

o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i

wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie;



pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu

powiatu, umieszczonych w całodobowych

placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w

rodzinach zastępczych, również na terenie innego

powiatu;

Pokaż Opieka.doc



przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na

kontynuowanie nauki osobom opuszczającym całodobowe placówki

opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego,



pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w

przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej całodobowe

placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i

socjalizacyjnego



pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej

status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w

integracji ze środowiskiem;



prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o

zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych

osób;



prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej

niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym

domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z

wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych

ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;



prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej;



udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;



szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z

terenu powiatu;



doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników

jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu

powiatu;



podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych

potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;



sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej

właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z

zastosowaniem systemu informatycznego;



sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy

społecznej;



utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy

rodzinie, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia

pracowników.



pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej
status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego
programu integracji, oraz opłacanie za te osoby składek na
ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; (także finansowanie
pobytu dzieci cudzoziemców w placówkach o-w, interwencja
kruzysowa)



prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z
zaburzeniami psychicznymi;



realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy
społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i
grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;



realizacja zadań z dziedziny przysposobienia międzynarodowego
dzieci, w tym zlecanie realizacji tych zadań podmiotom prowadzącym
niepubliczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze wyznaczone przez ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.



opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie
polityki społecznej;



organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb
społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej;



rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych
programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w
działaniach na rzecz ograniczania tego zjawiska;



inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej;



organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej;



prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych
placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa;



sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu
wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu
informatycznego;



sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie
go wojewodzie do dnia 1 marca każdego roku;



utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, w tym
zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników.



wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na
prowadzenie domów pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie
zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających całodobową
opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom
w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów
o działalności gospodarczej;



wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na
prowadzenie całodobowych placówek opiekuńczo-
wychowawczych;



prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej i innych,



koordynowanie działań w zakresie integracji cudzoziemców, którzy
uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę
uzupełniającą, w szczególności w zakresie wskazania im miejsca
zamieszkania;



realizacja lub zlecanie jednostkom samorządu terytorialnego lub
podmiotom niepublicznym zadań wynikających z programów
rządowych;



nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i
województwa, w tym nad jakością działalności jednostek
organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług,



nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych
pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach
opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych



kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych
przez podmioty niepubliczne na podstawie umowy z organami
administracji rządowej i samorządowej;



regionalne ośrodki polityki społecznej



powiatowe centra pomocy rodzinie



ośrodki pomocy społecznej



domy pomocy społecznej



placówki specjalistycznego poradnictwa, w
tym rodzinnego



placówki opiekuńczo-wychowawcze



ośrodki adopcyjno- opiekuńcze



ośrodki wsparcia



ośrodki interwencji kryzysowej



Świadczy na poziomie obowiązującego standardu, osobom
wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby
lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze,
wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie
wynikających z indywidualnych potrzeb.



Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone
dzielą się na domy dla:

Osób w podeszłym wieku
Osób przewlekle somatycznie chorych
Osób przewlekle psychicznie chorych
Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
Osób niepełnosprawnych fizycznie