PIELĘGNOWANIE
CHOREGO
NIEPRZYTOMNEGO
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Kształcenie zawodowe pielęgniarek i położnych w ramach studiów pomostowych”, projekt
współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Poddziałanie 2.3.2. Działanie 2.3 Priorytet II
Nieprzytomność
to stan zmniejszenia reaktywności
spowodowany uszkodzeniem mózgu i
związany ze zmniejszoną aktywnością
tworu siatkowatego zlokalizowanego w
pniu mózgu.
Stan nieprzytomności:
jest następstwem bezpośredniego uszkodzenia
mózgu (urazy głowy) - zaburzenie pierwotne
powstaje w przebiegu chorób
ogólnoustrojowych i narządowych (zaburzenie
wtórne):
niedokrwienie i niedotlenienie mózgu,
zatrucia,
głodzenie,
tonięcie,
hipoglikemia,
ciężka ketoza.
Chory nieprzytomny
jest nieświadomy swego istnienia i
otoczenia, niezdolny do myślenia oraz do
samoopieki, wymaga zatem kompleksowej i
starannej pielęgnacji oraz użycia
specjalistycznego sprzętu,
ocena pielęgniarska i ustalenie diagnoz
pozwoli ustalić działania priorytetowe w
opiece nad chorym.
Diagnoza pielęgniarska I
Upośledzenie drożności dróg
oddechowych u chorego
oddychającego spontanicznie
Cechy charakterystyczne:
przy częściowej niedrożności;
słyszalny dźwięk przy każdej próbie oddechu,
wysiłek oddechowy,
uruchomienie pomocniczych mięśni
oddechowych,
chrapanie, gdy język lub podniebienie
częściowo zamykają gardło,
przy całkowitej niedrożności;
brak odgłosu oddechów i brak ruchów
przepływającego powietrza.
Cele opieki:
zapewnienie drożności dróg
oddechowych,
chory jest spokojny, jego oddech stabilny,
wyniki badań gazometrycznych w normie.
Działania pielęgniarskie:
obserwacja ruchów klatki piersiowej i brzucha
bezpieczne ułożenie chorego,
odsysanie wydzieliny z jamy ustnej, nosogardła w
przypadku wskazań do intubacji,
przygotowanie sprzętu do udrożnienia dróg
oddechowych,
udrożnienie dróg oddechowych za pomocą
manewru Esmarcha,
udrożnienie przyrządowe;
założenie rurki ustno-gardłowej (Guedela),
maski krtaniowej,
intubacji dotchawiczej
Działania pielęgniarskie cd.
ocena kliniczna oddechu i monitorowanie
parametrów wentylacji
częstość oddechów,
pulsoksymetria i gazometria,
odnotowanie w dokumentacji sposobu
udrożnienia dróg oddechowych, wartości
ciśnienia w mankiecie uszczelniającym
(nie powinno przekraczać 25 cm H20 (0,25
kPa).
Diagnoza pielęgniarska II
Zagrożenie podstawowych czynności
życiowych: nieefektywna wymiana
gazowa, zaburzenia krążenia
Cechy charakterystyczne :
przyspieszenie oddechów (> 3O/min),
narastanie PaC02 i spadek pH stwierdzane
w gazometrii krwi tętniczej,
brak tętna na tętnicach szyjnych lub
innych dużych tętnicach.
Cele opieki:
zapewnienie efektywnej wymiany gazowej
po szybkim rozpoznaniu ustania oddechu i
krążenia oraz podjęcie działań
ratowniczych,
przywrócenie podstawowych czynności
życiowych (tlenoterapia, wentylacja
mechaniczna, masaż serca).
Działania pielęgniarskie:
Intensywny nadzór, przyrządowa i
bezpośrednia ocena podstawowych
parametrów życiowych, systematyczne
dokumentowanie monitorowanych
parametrów: tętna, oddechu, ciśnienia krwi
i temperatury.
Rozpoznanie mechanizmu zatrzymania
akcji serca, wezwanie zespołu
reanimacyjnego i podjęcie
zaawansowanych zabiegów
resuscytacyjnych.
Działania pielęgniarskie cd.
Asystowanie podczas intubacji lub
samodzielne wykonanie intubacji w stanie
zagrożenia życia.
Pobieranie krwi tętniczej do badań
laboratoryjnych.
Analiza elektrokardiogramu i parametrów
gazometrii.
Diagnoza pielęgniarska III
Ryzyko nieefektywnej termoregulacji
z powodu zaburzeń ośrodka
termoregulacji lub infekcji
Cechy charakterystyczne
wzrost temperatury;
tachykardia;
zwiększenie się stężenia C02 w powietrzu
wydechowym
Cel opieki:
utrzymanie normotermii, a w przypadku
hipertermii szybkie rozpoznanie i
podejmowanie interwencji zmierzających
do obniżenia temperatury.
Działania pielęgniarskie:
Ciągłe monitorowanie temperatury
głębokiej i powierzchownej oraz
wykreślanie krzywej temperatury.
Zastosowanie chłodzenia fizycznego: koc i
kąpiele ochładzające, okładanie lodem (po
zleceniu przez lekarza środków
zwiotczających mięśnie w celu
zapobiegania dreszczom i zwiększonemu
zużyciu tlenu).
Działania pielęgniarskie cd.
Podawanie leków przeciwgorączkowych na
zlecenie lekarza.
Pobranie krwi na posiew, próba ustalenia
etiologii gorączki.
Prowadzenie bilansu wodnego z
uwzględnieniem strat wody z powodu
wysokiej temperatury i pocenia się.
Diagnoza pielęgniarska IV
Dysfunkcja mięśni i stawów
spowodowana brakiem ruchu
Cechy charakterystyczne:
zaniki i przykurcze mięśni;
opadanie stóp;
upośledzenie ruchomości i zmniejszenie
zakresu ruchów w stawach.
Cele opieki:
zapobieganie zanikom mięśni i
przykurczom;
prawidłowe ustawienia kończyn;
zachowana ruchomość w stawach.
Działania pielęgniarskie:
Ocena układu kostno-stawowego, zakresu
ruchów w stawach, zniekształceń, napięcia
mięśniowego, przykurczów.
Kompleksowe postępowanie usprawniające
z dostosowanym do stanu pacjenta
dawkowaniem ruchu i uwzględnieniem
przeciwwskazań.
Częste zmiany ułożenia ciała z
zapewnieniem fizjologicznego ustawienia
kończyn w spoczynku.
Diagnoza pielęgniarska V
Ryzyko powikłań zakrzepowo-
zatorowych związanych z zastojem
krwi w układzie żylnym kończyn
dolnych
Cechy charakterystyczne
obrzęk;
nadmierne ucieplenie i występowanie cech
zapalenia na kończynach dolnych;
podwyższona temperatura ciała.
Cele opieki:
uwolnienie kończy dolnych od zastojów
żylnych i obrzęków;
zmniejszenie się ryzyka powikłań
zakrzepowo-zatorowych.
Działania pielęgniarskie:
Wyższe układanie kończyn dolnych
chorego (30-40° powyżej poziomu
tułowia).
Codzienne oglądanie kończyn pod kątem
wydolności naczyń powierzchownych i
zmian skórnych.
Pomiary i odnotowywanie obwodu w
połowie goleni i uda, kontrola obrzęków,
ich lokalizacja i konsystencja.
Działania pielęgniarskie cd.
Na zlecenie lekarza stosowanie leków
przeciwzakrzepowych.
Prowadzenie ćwiczeń biernych i rehabilitacji
ruchowej przez rehabilitanta i pielęgniarkę
co 4 h.
Ułożenie chorego na materacu
zmiennociśnieniowym.
W miarę możliwości jak najszybsza
pionizacja i uruchamianie chorego.
Diagnoza pielęgniarska VI
Ryzyko rozwoju odleżyn
Cechy charakterystyczne:
ryzyko rozwoju odleżyn oszacowane wg
skali Waterloo;
zaczerwienienie skóry nad wyniosłościami
kostnymi;
odleżyny.
Cele opieki:
rozpoznanie ryzyka rozwoju odleżyn;
wdrożenie działań profilaktycznych;
uchronienie pacjenta przed wystąpieniem
odleżyn.
Działania pielęgniarskie:
Ocena ryzyka rozwoju odleżyn wg skali
prognostycznej.
Zmniejszanie ucisku, tarcia i ścinania przez:
zastosowanie sprzętu profilaktycznego
(materace przeciwodleżynowe, podpórki i
kliny stabilizujące ułożenie), zabezpieczenie
przed osuwaniem się ciała chorego w dół
łóżka, unikanie pozycji półwysokich oraz
stosowanie podnośników.
Działania pielęgniarskie cd.
Stosowanie zmiany pozycji ciała chorego
wg harmonogramu ustalonego
indywidualnie dla każdego chorego, z
uwzględnieniem przeciwwskazań.
Pielęgnacja skóry: mycie i kąpiel z
zastosowaniem środków o pH 5,5,
aplikowanie na skórę preparatów
ochronnych (np. Sudocrem lub PC30V).
Zabezpieczenie skóry przed wilgocią,
wydzielinami i wydalinami.
Działania pielęgniarskie cd.
Kontrola stanu skóry (zwłaszcza miejsc nad
wyniosłościami kostnymi) przy każdej
zmianie pozycji ciała (zabarwienie,
temperatura, napięcie, wilgotność, zmiany
patologiczne).
Eliminowanie lub ograniczanie
dodatkowych czynników ryzyka rozwoju
odleżyn, m.in. niedożywienia, hipertermii,
hipotensji i niedokrwistości
Diagnoza pielęgniarska VII
Dostarczenie indywidualnego
zapotrzebowania na substancje
odżywcze
Cele opieki:
zapewnienie dobowego zapotrzebowania
na niezbędne substancje odżywcze
utrzymanie właściwego nawodnienia
chorego (skóra, śluzówki napięte, wilgotne
bez zmian patologicznych).
wyniki badań biochemicznych w normie
(poziom białka, elektrolitów, hematokryt)
Działania pielęgniarskie:
Ustalenie przez lekarza i pielęgniarkę metody
żywienia chorego:
►ciągły wlew mieszanki pokarmowej;
►przerywana podaż pokarmu w ciągu 1 godz.
4 x dziennie lub
►metoda porcji (podawanie jednorazowo 250
ml ze strzykawki).
Przygotowanie zestawu do żywienia, wybranie
sposobu założenia zgłębnika (usta, nos) w
zależności od wskazań.
Działania pielęgniarskie cd.
Założenie zgłębnika wg przyjętej procedury
pielęgniarskiej, kontrolowanie jego
umiejscowienie w żołądku, stosując jedną z
metod:
zaaspirowanie treści pokarmowej;
osłuchanie stetoskopem nadbrzusza podczas
wprowadzenia 10 ml powietrza
zanurzenie końca zgłębnika w wodzie (gdy jest w
tchawicy, wydobywają się pęcherzyki powietrza).
Działania pielęgniarskie cd.
Obserwowanie chorego (kolor skóry,
kaszel, pobudzenie psycho-ruchowe).
Przed każdym karmieniem kontrolowanie:
zaleganie treści żołądkowej, tempe ratury
podawanego pokarmu (maks. 30°C).
Przygotowanie zestawu do żywienia i
podanie przez niego pokarmu (zestaw
wymienia się co 24 godz.).
Działania pielęgniarskie cd.
Wykonane karmienie odnotowuje się w
dokumentacji chorego pobranie krwi do
badań biochemicznych.
Kontrolowanie latarką czystość jamy ustnej,
odsysanie zalegającej treść, pędzlowanie
jamy ustnej boraksem z gliceryną,
przemywanie warg wodą i natłuszczanie
kremem, zmienianie umocowania zgłębnika.
Kontrolowanie choremu ślinianek przyusznych
i 5 x dziennie wykonywanie biernych ruchów
żuchwą oraz masaż mięśni żwaczy
Diagnoza pielęgniarska VIII
Zapewnienie potrzeby
bezpieczeństwa psychicznego
Cele opieki:
usatysfakcjonowanie rodziny opieką
szpitalną nad chorym (włączenie rodziny do
opieki nad nim)
obniżenie reakcji negatywnych (lęk,
depresja, złość)
nawiązanie kontaktu emocjonalnego z
chorym, okazywanie mu pozytywnych
emocji
Działania pielęgniarskie:
Stała obecność przy chorym, informowanie
go o każdym zamierzonym działaniu,
mówienie spokojnie, krótkimi zdaniami.
Ocenianie reakcji chorego na ból.
Wykonywanie czynności delikatnie,
ciepłymi dłońmi, wykluczając ruchy nagłe,
wstrząsanie chorym i łóżkiem.
Unikanie intensywnego oświetlenia i
głośnych rozmów. Sprawdzanie ułożenia i
wygody chorego.
Działania pielęgniarskie cd.
Nawiązanie z nim kontaktu
pozawerbalnego (trzymanie za rękę,
głaskanie), zapewnianie go o ciągłym
nadzorze i bezpieczeństwie. Nie
rozmawianie przy chorym o jego stanie i
zagrożeniach.
Ocenianie rekcji emocjonalnych członków
rodziny.
Działania pielęgniarskie cd.
Ocenianie możliwości udzielania przez
rodzinę wsparcia choremu (emocjonalnego i
instrumentalnego). Wyjaśnianie jej
konieczność wykonywania zabiegów
pielęgnacyjnych u chorego, uczenie ich
wykonywania.
Udzielanie wsparcia emocjonalnego i
informacyjnego członkom rodziny chorego
(okazywanie życzliwości, zrozumienia, chęci
pomocy, załatwianie spraw urzędowych).
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Kształcenie zawodowe pielęgniarek i położnych w ramach studiów pomostowych”, projekt
współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Poddziałanie 2.3.2. Działanie 2.3 Priorytet II