Bezpieczeństwo i

ratownictwo w turystyce i

rekreacji

Zasady i warunki

bezpiecznego uprawiania

turystyki

Wpływ czynników

klimatyczno – naturalnych

na zdrowie turysty

Klimat

Do najważniejszych elementów

klimatu, które wpływają na termiczne
zachowanie ciała ludzkiego należą:

- temperatura

- wilgotność

- ruch powietrza

- promieniowanie słoneczne

Przy pomocy różnych mechanizmów

regulacyjnych organizm próbuje zachować
równowagę między produkcją ciepła a jego
oddawaniem i utrzymać stałą temperaturę ok.
37 stopni Celsjusza.Uruchamia
autonomicznie naczynio – ruchowe procesy
regulacyjne:

1. Przy wzroście temperatury – rozszerzenie

naczyń krwionośnych skóry i oddawanie ciepła
przez wypromieniowanie

2. Dodatkowa produkcja potu i jego wyparowanie

na powierzchni skóry

Duża wilgotność powietrza i przylegające

do ciała nieprzepuszczające powietrza
ubrania utrudniają te procesy. W tych
warunkach niezbyt wysokie temperatury są
nieprzyjemnie odczuwane

Po osiągnięciu pewnej granicy wilgotności

powietrza ciało może się ochłodzić tylko przez
ruch powietrza (wiatr, wentylator, wachlarz)

W zależności od szybkości wiatru

zmienia się odczuwanie temperatury
otoczenia. Np..

1. Temp. +20ºC przy prędkości wiatru 10m/s

będzie odczuwana jako + 15ºC

2. Temp. -10ºC przy wietrze 10m/s będzie

odczuwana jako -22ºC

Procesy regulacyjne organizmu mogą

być upośledzone w różnych fazach
życiowych. Np.. u ludzi po 60 r ż. zdolność do
wytwarzania potu podczas upału jest
zmniejszona, jak również zdolność tolerancji
zimna

Z medycznego punktu widzenia znaczenie
mają następujące strefy klimatyczne:

Strefa umiarkowana – możliwe

całoroczne uprawianie turystyki bez

specjalnych ograniczeń zdrowotnych
Strefa klimatyczna gorąca (Amazonia,

dolina Konga, Indonezja – obfite opady i

brak nocnego chłodzenia) – ze względu

na dużą wilgotność powietrza wysiłek

fizyczny ograniczony. Jedynie na

wybrzeżach (wiatr) i w wyższych partiach

gór możliwy większy wysiłek fizyczny

Strefa suchego klimatu pustynnego (Sahara,

sawanny –temperatura do 50ºC, duże różnice

temperatur między nocą, a dniem) – wskazane

jest uprawianie turystyki w miesiącach zimowych.

Aktywność fizyczną ograniczamy do godzin

porannych i wieczornych. Z uwagi na możliwość

wystąpienia deszczu unikamy biwakowania w

wyschniętych korytach rzek. Odzież powinna być

lekka, bawełniana. Kark i głowa Osłonięta.

Wskazane posiadanie chusty na usta w razie

wystąpienia burzy piaskowej i uniknięcia utraty

płynu przez oddech. W wyposażeniu nie może

zabraknąć: okularów przeciwsłonecznych, butów

do kostek (żmije), dobrze izolowanego śpiwora na

noc

Zimna strefa klimatyczna (klimat
borealny – Alaska, Skandynawia; klimat
podbiegunowy i polarny) – najlepszą porą
na odwiedzanie stref arktycznych jest
czas od końca czerwca do początku
września. Na wycieczki z psim
zaprzęgiem nadaje się miesiąc marzec i
kwiecień. Najodpowiedniejsze ubranie –
odzież termoregulacyjna 3 – warstwowa;
ważne są odpowiednie buty, nakrycie
głowy i ochrona przed promieniowaniem
UV

Podział klimatu w bioklimatycznym
aspekcie turystyki:

Klimat morski – nasycony wilgocią i jodem,

zawiera mało alergenów. Pobyt w tym klimacie

zaleca się osobą ze schorzeniami dróg

oddechowych i skóry
Klimat podgórski – 500-1000m n.p.m. –

wskazany dla osób ze schorzeniami układu

krążenia oraz rekonwalescentów
Klimat górski – charakteryzuje się czystością i

brakiem alergenów w powietrzu. Wskazany dla

osób ze schorzeniami układu oddechowego

zwłaszcza astma i choroby skóry

Słońce

Promienie słoneczne, zanim osiągną powierzchnię
ziemi, są w atmosferze częściowo pochłaniane w
warstwie ozonowej, częściowo zostają rozsiane i odbite
od kropelek pary wodnej.

Dla człowieka, jeżeli chodzi o promieniowanie
bezpośrednie i rozsiane, mają znaczenie:

1.

 promienie ultrafioletowe UV-A, które wnikają

do

głębszych

warstw skóry i są odpowiedzialne za jej pigmentacje, a
także

przy

długotrwałej ekspozycji, za jej starzenie się,

2. promienie UV-B, które pozostają w warstwie
powierzchniowej skóry, powodując jej tzw. opóźnione
brązowienie i pogrubienie warstwy naskórka. Wini się
je też za powstawanie niektórych nowotworów skóry.

Intensywność nasłonecznienia zależy od kąta

padania promieni słonecznych w zależności od

1. szerokości geograficznej,

2. wysokości (n.p.m.)

3. oraz pory roku i dnia.

Europejczyk, który spędza 14-dniowy urlop w rejonie

wysokiego kąta padania promieni słonecznych,
nabywa podwójną dawkę normalnej całorocznej
ekspozycji promieni UV-B,

Zmniejszenie powłoki ozonowej, zwłaszcza nad

półkulą południową, przyczynia się do zwiększonego
promieniowania UV. Nieznaczne zachmurzenie nie
gwarantuje zmniejszenia ekspozycji, dopiero gruba
powłoka chmur je redukuje. W górach zwiększa się
natężenie promie-

W górach - zwiększa się natężenie promieniowania
wskutek zmniejszenia pochłaniania kropelkowego np. na
wysokości 1000 m n.p.m. o 10-20%.

Promieniowanie wzrasta też przez odbijanie promieni
UV od śniegu - o ok. 25%,

od piasku na plaży -o ok. 15%, w niewielkim stopniu

od powierzchni wody w niewielkim stopniu.
Zwiększone promieniowanie słoneczne na wybrzeżu
morskim i np. w czasie podróży statkiem jest wynikiem
ich lepszego docierania do powierzchni ziemi przez
względnie czyste powietrze.

Światło słoneczne dawkowane z umiarem !!! działa
korzystnie na organizm ludzki:

- przyspiesza przemianę materii,

- reguluje czynność dróg oddechowych i krążenia,

- pobudza wytwarzanie hormonów i witaminy D,

- wpływa korzystnie na niektóre choroby skóry.

Długość kąpieli słonecznych i to jaki krem należy
zastosować zależy od typu skóry. W Europie
rozróżnia się 4 typy skóry w zależności od jej
wrażliwości na słońce:

1. skóra jasna - „nigdy brązowa, zawsze czerwona",
piegi, rude włosy,
niebieskie oczy, możliwość wystąpienia oparzenia
słonecznego już
po 10 minutach ekspozycji,

2. skóra jasna - „czasami brązowa, zawsze czerwona",
jasne włosy,
oczy niebieskie, zielone lub szare, możliwość
oparzenia już po 10-20
minutach,

3. skóra umiarkowanie jasna - „zawsze brązowa,
czasami czerwona",
ciemne lub ciemno-blond włosy, oczy brązowe,
oparzenie możliwe
po 20-30 minutach,

4. ciemna skóra - „zawsze brązowa, nigdy czerwona",
ciemne włosy,
brązowe oczy, bezpieczna ekspozycja do ok. 45
minut.

Istnieje bezpośredni związek ze zwiększeniem
występowania nowotworów skóry, zwłaszcza groźnego
czerniaka złośliwego, a ekspozycją na promienie UV.

Wiele wskazuje na to, że przebyte w dzieciństwie
oparzenia słoneczne drastycznie zwiększają ryzyko
zachorowań na czerniaka złośliwego skóry.

Podstawową sprawą jest więc chronienie dzieci przed
szkodliwym wpływem promieni słonecznych przez
odpowiednią ochronę tekstylną, nakrycie głowy i
karku, okulary przeciwsłoneczne i stosowanie kremów
z filtrem, tym bardziej, że objawy przedawkowania
słońca mogą u dzieci

wystąpić później niż u dorosłych.

Upał, nadmierna wilgotność

powietrza

Wysoka temperatura otoczenia i duża wilgotność
powietrza zwłaszcza przy braku wiatru, stanowi duże
obciążenie dla organizmu ludzkiego. Dotyczy to
zwłaszcza ludzi starszych, otyłych, niewytrenowanych, z
chorobami krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, choroba
wieńcowa), schorzeniami hormonalnymi (np. cukrzyca,
nadczynność tarczycy), narkomanów, ludzi
nadużywających alkohol, przyjmujących leki, które
zaburzają termoregulację.

Pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia dochodzi
do rozszerzenia naczyń krwionośnych, przyspieszenia
tętna a także wskutek przesunięcia krwi do części
obwodowych ciała, do niedokrwienia mózgu co grozi
omdleniem.

Oddawanie ciepła do otoczenia przy dużej wilgotności
powietrza jest

mało efektywne. Odwodnienie organizmu z

utratą soli mineralnych, zwłaszcza NaCl, wskutek
pocenia się lub picie dużej ilości wody bez

uzupełniania

elektrolitów, wywołuje osłabienie fizyczne ze skłonnością

do skurczów mięśni, upośledzenie pocenia, nudności i
wymioty.

Ekstremalnym stanem zagrażającym życiu
jest udar cieplny,

gdzie dochodzi do załamania

mechanizmów termoregulacyjnych - hypertermii i
tworzenia tzw. endotoksyn uszkadzających narządy
wewnętrzne.

Podczas upału bardzo ważne jest dostarczanie
organizmowi wystarczającej ilości płynów. Jest to istotny
problem, ponieważ uczucie pragnienia jest już dość
późnym objawem odwodnienia.

Jako pewny odnośnik można przyjąć, że:

- na około 30 km pieszej wędrówki w umiarkowanym
klimacie potrzeba ok. 3,5 litra wody

- w suchym klimacie pustynnym podwójną jej ilość 30 km
– 7 litrów

- od temperatury powyżej 20°C na 5°C zwiększonej
temperatury otoczenia powinno się dostarczyć
organizmowi 1-1,5 litra płynu, odpowiednio więcej
podczas wysiłku fizycznego lub np. w przypadku
biegunki.

Wskazówką czy wystarczająco dużo pijemy
może być kolor i ilość wydalanego moczu {co
najmniej 1 litr/ dobę, kolor jasnożółty).

Człowiek pocąc się traci ok. l litra potu w ciągu
1-4 godzin. Wskazane jest przy intensywnym poceniu
się pić napoje bogate w sole mineralne: soki owocowe i
warzywne, bulion, ewentualnie dodawanie do potraw
niewielkiej ilości soli kuchennej, zwłaszcza w
początkowej fazie aklimatyzacji.

Aby w warunkach wysokich temperatur i dużej
wilgotności powietrza uniknąć podrażnień i odparzeń
skóry - dotyczy to zwłaszcza osób otyłych i małych
dzieci - odzież powinna być luźna, przewiewna i
przepuszczająca wilgoć, najlepiej bawełniana.
Wskazówką może tu być sposób ubierania się
tubylców. Przepocone ubranie należy wymienić na
suche, ponieważ mokre utrudnia wymianę ciepła
z otoczeniem.

W krajach o gorącym klimacie należy też pamiętać
o ochronie przed zimnem - np. w nocy lub podczas
przemieszczanie się do klimatyzowanych miejsc
(hotel, autokar) z otoczenia, gdzie panuje wysoka
temperatura, a także na skutek przeciągu.

W ten sposób nabyte przeziębienie może być
pierwszą chorobą „tropikalną".

Zimno

Z problemami zdrowotnymi wywołanymi

zimnem możemy spotkać się we wszystkich strefach
klimatycznych. Można się z nimi liczyć np. na
wycieczkach górskich, rowerowych, narciarskich,
podczas uprawiania sportów wodnych.

Uszkodzenia dotyczące zimna dzieli się na:

1. ogólne wychłodzenie ciała (hipotermia)

2. odmrożenia miejscowe. Do uszkodzeń

związanych z zimnem może dojść poprzez: -
kondukcję - odprowadzenie ciepła np. przez mokre
ubranie lub

leżenie na zimnym podłożu;

- konwekcje - odprowadzenie ciepła do

zimnego, poruszającego się powietrza - szybkość
wiatru i wilgotność powietrza mają tu znaczenie;

-

wypromieniowanie ciepła np. wskutek braku
nakrycia giowy; - utratę ciepła przez
wyparowanie podczas oddychania, pocenia się i
noszenia wilgotnego ubrania.

Rozróżnia się 3 rodzaje hipotermii:

1. hipotermia immersyjna - np. wpadnięcie do zimnej
wody. Dochodzi tu do szybkiego obniżenia temperatury
ciała. Przy temperaturze wody ok. 5°C czas przeżycia
wynosi ok. 90 minut. Gwałtowne ruchy ciała obniżają
temperaturę jeszcze szybciej; przyjęcie płodowej pozycji
ciała zwalnia ten proces;

2.hipotermia z wyczerpania - np. w czasie wyprawy
trekingowej w miarę wysiłku zmniejsza się produkcja
energii, dochodzi do obniżenia poziomu cukru we krwi i
rozszerzenia naczyń krwionośnych obwodowych, co
oznacza zwiększone niebezpieczeństwo wychłodzenia
ciała;

3. przewlekła hipotermia, która dotyczy ludzi
starszych, chorych, niedożywionych. Zawodzą tu
procesy termoregulacji - przy niewielkiej ekspozycji na
zimno dochodzi do obniżenia temperatury ciała.

Odmrożenia dotyczą z reguły obwodowych części ciała:

- palców rąk i nosa,

- uszu,

- następnie rąk i nóg w kierunku proksymalnym.

Ciężkość odmrożenia zależy od czasu ekspozycji na
zimno, wiatru, kontaktu wilgotnych części ciała z
metalem, wilgotną, obcisłą i niedostatecznie izolującą
odzieżą, wyczerpania, konsumpcji alkoholu i nikotyny,
przebytych wcześniej odmrożeń.

Najlepszym sposobem na uniknięcie uszkodzeń
spowodowanych zimnem jest odpowiednia odzież i
zachowanie środków ostrożności. Odzież powinna
składać się z co najmniej 3 warstw:

1. warstwy odprowadzającej wilgoć z powierzchni
ciała - podczas
wysiłku fizycznego najlepsze są mieszanki bawełny z
polypropylem a
dla osób nie przewidujących wysiłku tekstylia z
domieszką wełny;

2. warstwy izolującej ciepło - część odzieży z wełny
lub futra;

3. warstwy przeciwdeszczowej i chroniącej przed
wiatrem - z gęsto tkanej bawełny lub mieszanki
nylonowo - poliestrowej. Idealna odzież
to kurtka z takich tkanin z kapturem sięgająca uda oraz
dostatecznie
szerokie, zakrywające okolicę lędźwiową spodnie,

Przy ekstremalnie niskich temperaturach może być
konieczna jeszcze czwarta warstwa - np. kurtka
puchowa, ocieplane spodnie lub dodatkowo bluza z
polaru pod kurtką.

Ponieważ ok. 30% ciepła traci się mając odkrytą
głowę ważne jest odpowiednie nakrycie głowy z
ewentualną ochroną twarzy i karku.

Rękawiczki z jednym palcem są lepsze niż z
pięcioma.

Buty powinny być nieprzemakalne, luźne, po
wędrówce wysuszone i wypudrowane.

Skarpety - najlepiej dwie pary - cienkie z
polypropylenu i grube z wełny. Wilgotne skarpety
prowadzą do odmrożeń -warto więc rnieć parę skarpet
zapasowych. Przebywając w niskich temperaturach
powinno się kontrolować czucie w palcach stóp.

Ogólne zasady ostrożności

Wyprawy turystyczne w ciężkich warunkach
zewnętrznych powinny być podejmowane tylko w
grupach; szczególną uwagę należy zwrócić na ludzi
starszych

oraz

dzieci.

Aby

zapobiec

stanom

wyczerpania,

tempo

marszu

powinno

być

równomierne, należy zaplanować wystarczająco dużo
czasu na powrót i nieprzewidziane opóźnienia. Przed
wyprawą należy zebrać odpowiednią ilość informacji o
warunkach pogodowych, zagrożeniach lawinowych,
schroniskach, przed wyjściem w góry powiadomić
ratownictwo

górskie

o

planowanej

wycieczce.

Sensowne jest też zabranie za sobą (na wszelki
wypadek) śpiworów i mat izolacyjnych. Nie należy
również zapomnieć o wyrównywaniu utraty płynów;
podczas np. 6 godzinnej wędrówki należy wypić 1-3
litry płynu. Aby uzupełnić zasoby energetyczne
organizmu należy spożywać w krótkich odstępach
czasu posiłki zawierające węglowodany.

Wysokość

Ze zwiększaniem się wysokości ponad poziom
morza zmniejsza się zawartość tlenu w powietrzu -
na wysokości 5000 m n.p.m. spada ona do ok. 50%
normy.

Następstwem tego faktu jest zmniejszenie się
zawartości tlenu we krwi i w tkankach. Organizm ludzki
próbuje wyrównać ten niedobór tlenu (hipoksję)
wzrostem częstotliwości oddychania i przyspieszeniem
tętna. Ludzie niezaadaptowani do wysokości reagują
przyspieszeniem oddechu w spoczynku już na wysokości
1000-3000 m n.p.m.

Niedobór tlenu powoduje zmniejszenie wydolności
fizycznej człowieka - na wysokości 1500 m n.p.m.
jest ona zmniejszona o 10-20%.

Podczas dłuższego pobytu na wysokości zwiększa się
ilość czerwonych krwinek przez co poprawia się
zaopatrzenie tkanek w tlen; z drugiej strony powoduje
to zwiększenie gęstości krwi.

Podczas przebywania na wysokości dochodzi
ponadto do utraty wody (przyspieszenie oddechu,
suche powietrze) co dodatkowo zagęszcza krew a tym
samym sprzyja tworzeniem się zakrzepów żylnych i
zwiększa skłonność do odmrożeń palców u nóg.
Przyjmowanie środków antykoncepcyjnych zwiększają
ryzyko zakrzepicy.

W czasie wspinaczki wysokogórskiej powinno się
wypijać co najmniej l litr płynu na każde 1000 m
wysokości !

Adaptacja człowieka do wysokości przebiega
indywidualnie. Jest niezależna od wieku i
wytrenowania. Niektóre osoby reagują wysokościowym
obrzękiem płuc już na wysokości 3500 m n.p.m.;
szczególnie zagrożone są nim dzieci.

Inne zagrożenia związane z pobytem na dużej
wysokości:

- obrzęk mózgu,

- wylew krwi do siatkówki oka,

- odmrożenia,

- zaostrzenie już istniejących chorób (np. choroby
wieńcowej serca).

Pokonanie w krótkim czasie, bez wcześniejszej
adaptacji, dużych różnic wysokości np. wjazd kolejką
linową na wysokość ponad 2000 m n.p.m. prowadzi
do

- zaburzeń rytmu serca,

- wzrostu ryzyka zawału mięśnia sercowego,

- udaru mózgu,
- choroby wysokościowej.

Osoby planujące wyprawy wysokogórskie
powinny skonsultować się przed wyjazdem z
lekarzem.

Ryzyko wystąpienia ostrej choroby wysokościowej
zwiększa się

wraz z wysokością –

na wysokości 2850 m n.p.m. obserwuje się ją u 9%
alpinistów,

na wysokości 3650 m n.p.m. u 34% i

na 4550 m n.p.m.

53%.

Jeśli wystąpią takie objawy jak duszność, zawroty
głowy, wymioty

należy jak najszybciej zejść lub

zjechać co najmniej 500 metrów na

tereny niżej

położone.

Chorobie wysokościowej zapobiega: zadbanie przed
wyjazdem o dobrą kondycję, unikanie stresu, dozowanie
wysiłku fizycznego od wysokości ponad 3000 m. n.p.m.,
niepokonywanie dziennie większej różnicy wysokości niż
500 m., spanie z uniesionym tułowiem.

Obóz powinien znajdywać się na wysokości niższej niż
uzyskana w ciągu dnia wysokość

należy również wypijać 3-5 litrów płynów dziennie,

kontrolować poranne tętno, które w początkowej fazie
aklimatyzacji może być o 40% wyższe, później jednak
powinno się znormalizować.

Wskazane jest, żeby wycieczkom trekingowym
wysokogórskim towarzyszyli przewodnicy i opieka
medyczna.

Woda

Ponad 70% wyjazdów urlopowych lub wycieczek
związanych jest z kontaktem turysty z wodą.

Podczas gdy zanieczyszczenia wód przybrzeżnych,
rzek, jezior, przez odpadki, oleje mineralne lub chemikalia
prowadzą do całkowitego zakazu kąpieli,

Niedostateczną uwagę poświęca się
zanieczyszczeniom niewidocznym gołym okiem przez
czynniki chorobotwórcze.

Najczęstszą przyczyną skażenia wód jest bezpośrednie
odprowadzanie ścieków, niewydolność oczyszczalni,
nielegalne usuwanie odpadków przez statki, powodzie,
zanieczyszczanie wody przez kąpiących się i zwierzęta.

Zagrożeniu mikrobiologicznemu sprzyja osłabiona siła
samooczyszczania wód przez obecność np. detergentów
lub fenoli, a także niewielki kontakt zbiornika wodnego z
oceanem, dotyczy to np. Morza Śródziemnego.

Wskaźnikiem czystości wody jest tzw. miano coli
czyli stopień zanieczyszczenia wody przez bakterie
Escherichia coli pochodzące z fekalii.

Dopuszczalna, graniczna ilość bakterii E. coli w
wodach otwartych krajów Unii Europejskiej to
maksymalnie 2000 bakterii na 100 ml wody.

Kąpieliska spełniające te kryteria
czystości wody oznakowane są

niebieską flagą.

E. coli, a także inne bakterie jak Schigella, mogą być
przyczyną infekcji przewodu pokarmowego.

Kąpiel w basenach pływackich może grozić zapaleniem
gardła i spojówek wywołanych przez adenowirusy;

Korzystanie z whirlpoolu i basenów z gorącą wodą może
grozić zapaleniem płuc wywołanym przez legionelle.

Podczas kąpieli w stawach i jeziorach strefy klimatu
umiarkowanego Europy i Ameryki Północnej może dojść
do cerkariowego zapalenia skóry („swimmer's itch =
świerzb pływaków") wywołane larwami przywr. W
krajach tropikalnych szeroko rozpowszechnioną forma
tej choroby pasożytniczej jst bilcharcjoza - około 200-
300 min zakażonych ludzi w 74 krajach świata. Aby
uniknąć tej choroby nie należy się kąpać i myć w
wodach, zwłaszcza w godzinach rannych, w których żyją
ślimaki przenoszące larwy pasożyta

Przed wyjazdem, który łączy się kąpielą w morzu
należy zebrać informację o jakości wody (biura
podróży).

Należy unikać kąpieli w małych, płytkich
stawach, w zatłoczonych basenach

Unikać plaż w pobliżu osiedli mieszkalnych i
zakładów przemysłowych, plaż w krajach rozwijających
się,

W akwenach, gdzie obserwuje się wzmożony rozwój
alg.

Zapach chloru w basenach jest wskaźnikiem
na wystarczającą dezynfekcję.

Na basenie nad morzem wskazane jest noszenie
obuwia w celu ochrony przed zakażeniami
grzybiczymi, przed skaleczeniem, kontaktem ze
skorupiakami i trującymi zwierzętami morskimi.

Podczas pływania powinna być trzymana ponad
powierzchnią wody, aby uniknąć jej zalania.

Kąpiący się w morzu powinni uwzględniać
niebezpieczeństwo prądów morskich, odpływów,
przypływów i sztormów.

Korzystający ze sprzętu motorowodnego i nart
wodnych powinni przestrzegać wskazówek
instruktora.

Ostrzec też należy przed skakaniem, zwłaszcza na
głowę do wody o nieznanej głębokości i w pobliżu śrub
okrętowych.

Niewskazana jest kąpiel bezpośrednio po posiłku,
pod wpływem alkoholu leków.

Po kąpieli należy wziąć prysznic aby spłukać chlor,
sól i inne zanieczyszczenia; ważne jest też dokładne
osuszenie ciała aby zapobiec niektórym chorobom
skóry.

Nurkowanie,

zwłaszcza w tropikalnych wodach,

cieszy się coraz większą popularnością.

Dla początkujących wskazane jest nabycie pewnych
umiejętności jeszcze przed wyjazdem w krajowych
szkołach nurkowania.

Warunkiem bezpiecznego nurkowania jest
rezygnacja ze środków odurzających, jak również
badanie lekarskie, które wykluczy schorzenia
narządów zmysłów, układu krążenia, płuc i chorób
psychicznych.

Uwaga! Nie wolno nurkować w pojedynkę!

Nie wolno przed wejściem do wody pić alkoholu,
palić papierosów, przyjmować leków, nurkować z
obrzękiem błon śluzowych górnych dróg oddechowych
(np. przypadku kataru)!

W celu zapobieżenia mogącym wystąpić wypadkom,
takim jak np. odurzenie głębinowe, profesjonalne
szkoły nurkowania gwarantują obecność instruktora
nawet w grupach dla zaawansowanych.

Odurzenie to, które może wystąpić od
głębokości 25-30 m, wywołane jest przez
narkotyzujące działanie azotu przenikającego do
tkanek, co objawia się zaburzeniami świadomości z
niezdolnością oceny sytuacji i skłonnością do paniki.
Objawy te mijają na ogół szybko po

opuszczeniu niskich

głębokości.

Nurkujący powinni się wzajemnie obserwować i w
razie potrzeby, z osobą, która zachowuje się
nienaturalnie natychmiast wypłynąć na powierzchnię.

W czasie nurkowania dochodzi dość często do urazu
związanego z ciśnieniem - jest to uraz ciśnieniowy
tzw.barotrauma, który objawia się bólem uszu i
zatok przynosowych nosa.

Uraz ten powstaje najczęściej podczas wynurzania się
na skutek różnic ciśnień między otaczającym
środowiskiem a częściami ciała zawierającymi
powietrze.

Niebezpieczna sytuacja powstaje, gdy podczas
wynurzania się w płucach zostaje zatrzymane
powietrze; płuca ulegają wtedy rozdęciu, może
dojść do pękania pęcherzyków płucnych. Stan ten
objawia się dusznością, kaszlem, bólem w klatce
piersiowej a nawet utratą przytomności. Wymagana
jest wtedy natychmiastowa interwencja lekarska.

Nurkujący narażeni są również na chorobę
dekompresyjną. Na dużej głębokości azot znajdujący
się w powietrzu oddechowym rozpuszcza się we krwi i
przedostaje się pod wpływem otaczającego ciśnienia do
tkanek.

Podczas zbyt szybkiego wynurzania się uwalnia się
on w formie pęcherzyków gazu we krwi i w
tkankach, co daje dość różnorodny obraz kliniczny
choroby dekompresyjnej - najczęściej jest to uczucie
drętwienia („ mrówki"), plamy w obrębie skóry,
zaburzenia równowagi, uczucie zmęczenia, drgawki,
utrata przytomności.

Chory musi być natychmiast przemieszczony na
niższą głębokość lub leczony w komorze
dekompresyjnej. Aby zapobiec chorobie dekompresyjnej
muszą być rygorystycznie przestrzegane czas i
głębokość nurkowania oraz odpowiednie tempo
wynurzania się.

Nurkując na niewielkiej głębokości należy też
pamiętać o ochronie przed promieniami UV