Ekonomika Transportu

Wykład IV

POPYT NA USŁUGI

TRANSPORTOWE

Postulaty przewozowe

• Postulaty przewozowe – wymagania

jakościowe zgłaszane pod adresem transportu

przez jego użytkowników

• O jakości usługi decyduje stopień, w jakim

postulaty przewozowe zostały zrealizowane.

• Postulaty przewozowe mogą być związane z:

- odległością,
- czasem przewozu,
-przedmiotem przewozu.

Klasyfikacja postulatów przewozowych

Odległość

przestrzenna

Czas przewozu

Przedmiot

przewozu

• dostępność do
sieci

transportowej
• bezpośredniość
• przepustowość
• wydłużenie drogi

• szybkość
• terminowość
• dostępność w
czasie
• regularność
• częstotliwość
• rytmiczność
• punktualność

• bezpieczeństwo
• kompleksowość
obsługi
• masowość
• wygoda
podróżowania
• koszt transportu

• niezawodność

Postulaty przewozowe

• D

ostępność do sieci transportowej – pożądany przez

użytkowników transportu stan dostępności do punktów

transportowych określonej gałęzi transportu, w której mogą

rozpocząć i zakończyć proces przemieszczania, zależy od

gęstości sieci i punktów transportowych; dostępność do sieci

transportowej może być bezpośrednia (punkt załadunku i

wyładunku znajduje się na terenie użytkownika) lub pośrednia

(skorzystanie z określonej gałęzi transportu wiąże się z

czynnościami dowozowo - odwozowymi);

• Bezpośredniość – możliwość zrealizowania procesu

przemieszczania jednym środkiem transportu „od drzwi do

drzwi”;

• Przepustowość – to liczba pojazdów lub pasażerów, jaka może

z niego skorzystać w danej jednostce czasu;

Postulaty przewozowe cd.

• Wydłużenie drogi komunikacyjnej – określane przy użyciu

współczynnika wydłużania drogi (stosunek drogi rzeczywistej
między punktami transportowymi do drogi najkrótszej
mierzonej w linii prostej), wynika z ukształtowania terenu;

• Szybkość – łączny czas trwania procesu transportowego lub

łańcucha transportowego; zależy od prędkości technicznej i
eksploatacyjnej środka transportu, czasu operacji
załadunkowo -wyładunkowych i czasu oczekiwania na środek
transportu;

• Terminowość – oznacza realizację usługi w ściśle

określonym terminie;

Postulaty przewozowe cd.

• Dostępność w czasie – związane ze sposobem organizacji

transportu: regularny (częstotliwość, regularność,

punktualność, rytmiczność) czy nieregularny (elastyczność

dyspozycyjna środka transportu);

• Regularność – dostępność środka transportu w czasie i

miejscu z góry wyznaczonym i podanym do wiadomości w

rozkładzie jazdy;

• Częstotliwość – liczba środków transportu odjeżdżających

w danym kierunku w jednostce czasu;

• Rytmiczność – jednakowe odstępy czasu między kolejnymi

połączeniami transportowymi w danym kierunku

• Punktualność – przyjazdy i odjazdy środków transportu

odbywają się zgodnie z rozkładem jazdy;

Postulaty przewozowe cd.

• Bezpieczeństwo – zabezpieczenie pasażera przed

możliwością utraty życia, zdrowia, zranienia oraz przed

utratą lub uszkodzeniem przewożonego mienia,

zapewnienie poziomu zabezpieczenia w trakcie przewozu,

przeładunków, czy składania, aby nie nastąpił ubytek w

ilości ładunku ponad standardowe normy oraz nie

pogorszyła się jego jakość;

• Kompleksowość obsługi – dążenie użytkowników

transportu do tego, aby wszystkie czynności związane z

przemieszczaniem i obsługą procesu transportowego były

realizowane przez jeden podmiot;

• Masowość – pożądana wielkość jednorazowego i ogólnego

przewozu, co wynika z masy zleconej przesyłki (zależy od

zdolności przewozowych poszczególnych gałęzi transportu);

Postulaty przewozowe cd.

• Wygoda podróżowania – dotyczy przewozu pasażerów:

zrozumiały system informacji o trasach i rozkładach jazdy,
łatwość zakupu biletu, odpowiedni standard przystanków,
bezpieczeństwo w trakcie podróży, łatwość wsiadania i
wysiadania, możliwość wypoczynku podczas podróży, miejsce na
bagaż, kultura obsługi, usługi gastronomiczne przy przewozach
na dalsze odległości;

• Koszt transportu – określa cenę za transport, jaka klient jest

skłonny zapłacić przy określonej jakości usługi;

• Niezawodność – charakteryzuje potrzebę pewnego i

prawidłowego zrealizowania procesu transportowego, obejmuje:
bezpieczeństwo, regularność, częstotliwość, punktualność,
terminowość

Zaspakajanie podstawowych

postulatów przewozowych w

transporcie ładunków

Kolejność

miejsc

Koszty

transportu

Czas

transportu

Dostępność

transportu

Bezpieczeństw

o transportu

1

rurociągowy

lotniczy

samochodo

wy

rurociągowy

2

morski

samochodo

wy

kolejowy

lotniczy

3

żegluga

śródlądowa

kolejowy

żegluga

śródlądowa

morski

4

kolejowy

żegluga

śródlądowa

morski

żegluga

śródlądowa

5

samochodowy

morski

lotniczy

kolejowy

6

lotniczy

rurociągowy

rurociągowy

samochodowy

Czynniki kształtujące popyt na usługi

transportowe

W przewozach ładunków:

• rozmieszczenie działalności gospodarczej,
• koniunktura gospodarcza,
• specjalizacja i kooperacja w produkcji,
• organizacja handlu, dystrybucji produktów i usług,
• intensywność handlu zagranicznego,
• technologie produkcji,
• struktura gałęziowa gospodarki

Czynniki kształtujące popyt na usługi

transportowe cd.

W przewozie osób:
• ludność ludności z podziałem na miejską i wiejską,
• wskaźnik aktywności zawodowej,
• poziom zamożności,
• ilość czasu wolnego,
• koszt eksploatacji samochodów osobowych,
• ceny biletów na środki transportu publicznego,
• czas przejazdu publicznymi środkami transportu,
• jakość usług publicznych środków transportu,
• styl życia ludności danego kraju lub regionu.

Wahania wielkości popytu na usługi

transportowe

• Wahania czasowe – występowanie zmiennej

wielkości popytu w pewnej jednostce czasu, mają

charakter okresowy (cykliczny) lub nieregularny;

• Przyczyny wahań cyklicznych:

- sezonowość produkcji dóbr (rolnictwo),
- sezonowość usług materialnych (budownictwo),
- sezonowość konsumpcji (węgiel, lody),
- sezonowość usług transportowych,
- cykliczne wahania koniunkturalne na świecie,
- istnienie szczytów przewozowych na rynku

pasażerskim.

Wahania wielkości popytu na usługi

transportowe cd.

• Wahania przestrzenne – nierównomierny przewóz w

przestrzeni, w wyniku nierównomiernego:
- rozmieszczenia bogactw naturalnych,
- rozmieszczenia produkcji przemysłowej,
- występowania gleb wykorzystywanych na potrzeby
rolnictwa,
- społecznego podziału pracy,
- rozmieszczenia osadnictwa w stosunku do układów
produkcyjnych,
- rozmieszczenia terenów turystycznych i
rekreacyjnych.