Wpływ wirusów na

Wpływ wirusów na

patogenezę białaczki.

patogenezę białaczki.

Definicja

Definicja

Białaczki( leucaemiae) są to choroby

Białaczki( leucaemiae) są to choroby

nowotworowe (rozrostowe tkanki krwiotwórczej

nowotworowe (rozrostowe tkanki krwiotwórczej

układu białokrwinkowego ) układu

układu białokrwinkowego ) układu

krwiotwórczego ,oraz grupa chłoniaków

krwiotwórczego ,oraz grupa chłoniaków

złośliwych (hymphomata maligna), których

złośliwych (hymphomata maligna), których

cechą charakterystyczną jest klonalny,

cechą charakterystyczną jest klonalny,

niepohamowany rozrost określonego rodzaju

niepohamowany rozrost określonego rodzaju

krwinek szeregu mieloidalnego. Komórki

krwinek szeregu mieloidalnego. Komórki

białaczkowe wykazują zaburzenia procesów

białaczkowe wykazują zaburzenia procesów

podziału, różnicowania i dojrzewania. Proliferacja

podziału, różnicowania i dojrzewania. Proliferacja

i kumulacja komórek białaczkowych zachodzi w

i kumulacja komórek białaczkowych zachodzi w

obrębie układu krwiotwórczego, w narządach

obrębie układu krwiotwórczego, w narządach

krwiotwórczych kresu życia płodowego ( wątroba

krwiotwórczych kresu życia płodowego ( wątroba

i śledziona). Dochodzi także do naciekania

i śledziona). Dochodzi także do naciekania

innych narządów i upośledzenia ich funkcji (np.

innych narządów i upośledzenia ich funkcji (np.

nerek, OUN, serca, skóry, węzłów chłonnych,

nerek, OUN, serca, skóry, węzłów chłonnych,

układu rozrodczego).

układu rozrodczego).

Etiopatogeneza:

Etiopatogeneza:

Czynniki wywołujące białaczkę u ludzi nie są dobrze poznane. Wirusy

Czynniki wywołujące białaczkę u ludzi nie są dobrze poznane. Wirusy

mogą powodować rozwój wielu rodzajów białaczki u zwierząt. U ludzi

mogą powodować rozwój wielu rodzajów białaczki u zwierząt. U ludzi

udokumentowany jest tylko związek przyczynowy dwóch wirusów:

udokumentowany jest tylko związek przyczynowy dwóch wirusów:

DNA-wirusa Epsteina-Barr oraz ludzkiego RNA-retrowirusa, zwanego

DNA-wirusa Epsteina-Barr oraz ludzkiego RNA-retrowirusa, zwanego

ludzkim wirusem białaczki/ chłoniaka (HTLV-1). Ekspozycja na

ludzkim wirusem białaczki/ chłoniaka (HTLV-1). Ekspozycja na

promieniowanie jonizujące(białaczka często występuje po ekspozycji

promieniowanie jonizujące(białaczka często występuje po ekspozycji

na jego działanie np.. W pracowniach rentgenowskich) i niektóre

na jego działanie np.. W pracowniach rentgenowskich) i niektóre

środki chemiczne (np. Benzen i leki cytostatyczne) związana jest ze

środki chemiczne (np. Benzen i leki cytostatyczne) związana jest ze

zwiększonym ryzykiem zachorowania na białaczkę. Pewne defekty

zwiększonym ryzykiem zachorowania na białaczkę. Pewne defekty

genetyczne( np. zespół Downa) i choroby rodzinne (np.

genetyczne( np. zespół Downa) i choroby rodzinne (np.

niedokrwistość Fanconiego )predysponują także do zachorowania na

niedokrwistość Fanconiego )predysponują także do zachorowania na

białaczkę. Najbardziej rozwiniętą hipoteza powstawania białaczek

białaczkę. Najbardziej rozwiniętą hipoteza powstawania białaczek

jest teoria aktywacji onkogenów, czyli genów kodujących

jest teoria aktywacji onkogenów, czyli genów kodujących

powstawanie receptorów dla czynników sterujących podziałami

powstawanie receptorów dla czynników sterujących podziałami

komórkowymi. Wykazano występowanie mutacji onkogenów u

komórkowymi. Wykazano występowanie mutacji onkogenów u

chorych na białaczki i zespoły mielodysplastyczne (MDS ). Działanie

chorych na białaczki i zespoły mielodysplastyczne (MDS ). Działanie

szkodliwych substancji chemicznych lub promieniowania

szkodliwych substancji chemicznych lub promieniowania

jonizującego może doprowadzić zarówno do białaczki, jak i

jonizującego może doprowadzić zarówno do białaczki, jak i

zniszczenia szpiku kostnego (czego wyrazem jest panctopenia),

zniszczenia szpiku kostnego (czego wyrazem jest panctopenia),

szczególnie wrażliwa jest tkanka płodowa

szczególnie wrażliwa jest tkanka płodowa

.

.

Cd .

Cd .

Oprócz mechanizmu polegającego na odblokowaniu

Oprócz mechanizmu polegającego na odblokowaniu

protoonkogenów , przyczyną transformacji może

protoonkogenów , przyczyną transformacji może

być insercja do genomu gospodarza onkogenu

być insercja do genomu gospodarza onkogenu

wirusa, który może dać początek transformacji

wirusa, który może dać początek transformacji

komórkowej. Wirusy mogą powodować

komórkowej. Wirusy mogą powodować

transformacje komórkową:

transformacje komórkową:

1.

1.

Przez odhamowanie onkogenów komórkowych,

Przez odhamowanie onkogenów komórkowych,

2.

2.

Przez wbudowywanie wirusowych onkogenów

Przez wbudowywanie wirusowych onkogenów

homologicznych z onkogenem komórkowym

homologicznych z onkogenem komórkowym

3.

3.

Bez udziału onkogenów, w skutek długotrwałej

Bez udziału onkogenów, w skutek długotrwałej

stymulacji.

stymulacji.

Istnieją retrowirusy szybko powodujące transformacje

Istnieją retrowirusy szybko powodujące transformacje

i retrowirusy, które po długim okresie utajnienia,

i retrowirusy, które po długim okresie utajnienia,

powoli powodują transformację białaczkowa.

powoli powodują transformację białaczkowa.

Cd .

Cd .

Zmiany chromosomowe występujące w białaczkach

Zmiany chromosomowe występujące w białaczkach

polegają na zmianach ilościowych-ubytek lub

polegają na zmianach ilościowych-ubytek lub

dodatek jednego chromosomu i jakościowych –

dodatek jednego chromosomu i jakościowych –

strukturalnych –translokacje (t), inwersje (inv),

strukturalnych –translokacje (t), inwersje (inv),

insercje (ins), delecje (del). Zmiany mogą być na

insercje (ins), delecje (del). Zmiany mogą być na

ramieniu krótkim (p) i długim (q). Rozwój komórek

ramieniu krótkim (p) i długim (q). Rozwój komórek

hemopoetycznych, szczególnie macierzystych

hemopoetycznych, szczególnie macierzystych

szpiku, zależy także od obecności różnych

szpiku, zależy także od obecności różnych

czynników wzrostu wytwarzanych przez

czynników wzrostu wytwarzanych przez

monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki

monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki

endotelialne i inne. Istnieją także czynniki

endotelialne i inne. Istnieją także czynniki

hamujące hemopoezę

hamujące hemopoezę

Cechy komórki

Cechy komórki

nowotworowej

nowotworowej

1Komórka normalna

1Komórka normalna

A Jadro komórkowe z równomiernie rozłożoną chromatyną,

A Jadro komórkowe z równomiernie rozłożoną chromatyną,

jaderka niewidoczne, stosunek objętości jądra do

jaderka niewidoczne, stosunek objętości jądra do

cytoplazmy wynosi 1/4 - 1/6

cytoplazmy wynosi 1/4 - 1/6

B Komórka ma wielkość i kształt nie odbiegającą od podobnych

B Komórka ma wielkość i kształt nie odbiegającą od podobnych

sobie

sobie

C Cytoplazma barwi się "normalnie" - nie jest za jasna

C Cytoplazma barwi się "normalnie" - nie jest za jasna

( hipochromia ) ani za ciemna ( hiperchromia )

( hipochromia ) ani za ciemna ( hiperchromia )

D Komórka nowotworowa

D Komórka nowotworowa

E Cytoplazma jest intensywnie zabarwiona lub niedobarwiona

E Cytoplazma jest intensywnie zabarwiona lub niedobarwiona

( jasna ) - h

( jasna ) - h

F Jadro komórkowe jest duże - stosunek objetości jądra do

F Jadro komórkowe jest duże - stosunek objetości jądra do

cytoplazmy wynosi 1/1 - 1/2, w jądrze widoczne są jąderka

cytoplazmy wynosi 1/1 - 1/2, w jądrze widoczne są jąderka

( g ), chromatyna rozłożona jest nieregularnie - tworzy zbite

( g ), chromatyna rozłożona jest nieregularnie - tworzy zbite

grudy, często widocne są nieprawidłowe figury podziału

grudy, często widocne są nieprawidłowe figury podziału

G Jądro może być zbite i intensywnie zabarwione, wypełnia całą

G Jądro może być zbite i intensywnie zabarwione, wypełnia całą

komórkę, która może mieć różne rozmiary i kształty ( 2, 3 )

komórkę, która może mieć różne rozmiary i kształty ( 2, 3 )

Kinetyka komórek

Kinetyka komórek

białaczkowych:

białaczkowych:

Niezależnie od etiologii transformacja nowotworowa

Niezależnie od etiologii transformacja nowotworowa

przebiega w komórce wieloetapowo z proliferacją

przebiega w komórce wieloetapowo z proliferacją

i ekspansją zmienionego klonu komórek. Do

i ekspansją zmienionego klonu komórek. Do

transformacji dochodzi zwykle na poziomie

transformacji dochodzi zwykle na poziomie

wielopotencjalnej komórki macierzystej, czasami

wielopotencjalnej komórki macierzystej, czasami

może do niej dojść na etapie komórki

może do niej dojść na etapie komórki

progenitorowej, której zdolność do różnicowania

progenitorowej, której zdolność do różnicowania

jest bardziej ograniczona. Klon białaczkowy jest

jest bardziej ograniczona. Klon białaczkowy jest

genetycznie niestabilny ,co prowadzi do jego

genetycznie niestabilny ,co prowadzi do jego

heterogenności i ewolucji fenotypowej.

heterogenności i ewolucji fenotypowej.

Najczęściej cykle podziałowe komórek

Najczęściej cykle podziałowe komórek

białaczkowych są wolniejsze, a przyrost mniejszy

białaczkowych są wolniejsze, a przyrost mniejszy

w porównaniu z prawidłowymi komórkami szpiku.

w porównaniu z prawidłowymi komórkami szpiku.

Podział białaczek:

Podział białaczek:

Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego:

Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego:

I Nowotwory wywodzące się z macierzystych komórek pnia:

I Nowotwory wywodzące się z macierzystych komórek pnia:

A.Z dojrzewaniem komórek :przewlekła białaczka szpikowa,

A.Z dojrzewaniem komórek :przewlekła białaczka szpikowa,

B. Bez dojrzewania komórek : przewlekła białaczka szpikowa w fazie

B. Bez dojrzewania komórek : przewlekła białaczka szpikowa w fazie

zaostrzenia blastycznego,

zaostrzenia blastycznego,

1.Przewaga różnicowania szpikowego,

1.Przewaga różnicowania szpikowego,

2.Przewaga różnicowania limfoidalnego.

2.Przewaga różnicowania limfoidalnego.

II Nowotwory wywodzące się z wielopotencjalnej komórki macierzystej:

II Nowotwory wywodzące się z wielopotencjalnej komórki macierzystej:

A.

A.

Zespoły mielodysplastyczne,

Zespoły mielodysplastyczne,

B.

B.

Przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne (czerwienica prawdziwa,

Przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne (czerwienica prawdziwa,

nadpłytkowość samoistna, zwłóknienie szpiku)

nadpłytkowość samoistna, zwłóknienie szpiku)

III Nowotwory wywodzące się z umiarkowanych prekursorów mieloidalnych:

III Nowotwory wywodzące się z umiarkowanych prekursorów mieloidalnych:

A.

A.

Ostra białaczka szpikowa (MO- M7, chloroma)

Ostra białaczka szpikowa (MO- M7, chloroma)

B.

B.

Histiocytoza złośliwa

Histiocytoza złośliwa

IV Nowotwory wywodzące się z ukierunkowanych prekursorów

IV Nowotwory wywodzące się z ukierunkowanych prekursorów

limfoidalnych:

limfoidalnych:

A. Fenotyp komórek niedojrzałych : ostra białaczka limfoblastyczna (L1- L3)

A. Fenotyp komórek niedojrzałych : ostra białaczka limfoblastyczna (L1- L3)

Cd .

Cd .

B. Komórki fenotypowo dojrzałe lub o pośrednim

B. Komórki fenotypowo dojrzałe lub o pośrednim

stopniu dojrzałości : chłoniaki złośliwe

stopniu dojrzałości : chłoniaki złośliwe

nieziarnicze,

nieziarnicze,

C. Fenotyp dojrzałych limfocytów:

C. Fenotyp dojrzałych limfocytów:

1.

1.

Białaczka prolimfocytowa

Białaczka prolimfocytowa

2.

2.

Przewlekła białaczka limfatyczna

Przewlekła białaczka limfatyczna

3.

3.

Białaczka włochatokomórkowa

Białaczka włochatokomórkowa

D. Fenotyp plazmocytoidalny:

D. Fenotyp plazmocytoidalny:

1.Makroglobulinemia Waldenstroma

1.Makroglobulinemia Waldenstroma

2. Choroba łańcuchów ciężkich

2. Choroba łańcuchów ciężkich

3.Szpiczak plazmocytowy

3.Szpiczak plazmocytowy

V Nowotwory o kontrowersyjnym pochodzeniu

V Nowotwory o kontrowersyjnym pochodzeniu

(przypuszczalnie chłonnym) – Ziarnica złośliwa

(przypuszczalnie chłonnym) – Ziarnica złośliwa

Zespoły mielodysplastyczne

Zespoły mielodysplastyczne

( stany przedbiałaczkowe)

( stany przedbiałaczkowe)

Patogeneza tych zespołów jest niejednolita i nie jest w pełni

Patogeneza tych zespołów jest niejednolita i nie jest w pełni

wyjaśniona. Wiadomo jednak, że do ich rozwoju dochodzi w

wyjaśniona. Wiadomo jednak, że do ich rozwoju dochodzi w

wyniku mutacji na poziomie wczesnej hemopoezy komórki

wyniku mutacji na poziomie wczesnej hemopoezy komórki

macierzystej. Częstość zaburzeń chromosomowych w

macierzystej. Częstość zaburzeń chromosomowych w

zespołach mielodysplastycznych wynosi 32- 51%.

zespołach mielodysplastycznych wynosi 32- 51%.

Najczęściej występuje monosomia chromosomów 5 (-5), 7(-

Najczęściej występuje monosomia chromosomów 5 (-5), 7(-

7), trisomia chromosomu 8(+8) i ubytek długiego ramienia

7), trisomia chromosomu 8(+8) i ubytek długiego ramienia

chromosomu 20 ( 20 q-). Uważa się, że na podstawie tych

chromosomu 20 ( 20 q-). Uważa się, że na podstawie tych

uszkodzeń mają wpływ toksyczne związki chemiczne ,

uszkodzeń mają wpływ toksyczne związki chemiczne ,

promieniowanie jonizujące i inne czynniki mutagenne,

promieniowanie jonizujące i inne czynniki mutagenne,

podobnie jak w przypadku powstawania ostrych białaczek.

podobnie jak w przypadku powstawania ostrych białaczek.

Uszkodzenie ma charakter klonalny. W wyniku mutacji

Uszkodzenie ma charakter klonalny. W wyniku mutacji

komórek macierzystych hemopoezy powstaje pula

komórek macierzystych hemopoezy powstaje pula

patologicznych komórek z zachowana zdolnością do odnowy

patologicznych komórek z zachowana zdolnością do odnowy

własnej populacji i powielonym zaburzeniem genetycznym.

własnej populacji i powielonym zaburzeniem genetycznym.

Występuje stopniowe zastępowanie prawidłowych komórek

Występuje stopniowe zastępowanie prawidłowych komórek

krwiotwórczych nieprawidłowym klonem komórkowym o

krwiotwórczych nieprawidłowym klonem komórkowym o

niewydajnej hemopoezie.

niewydajnej hemopoezie.

Ostre białaczki:

Ostre białaczki:

Stanowią grupę złośliwych chorób nowotworowych o charakterze

Stanowią grupę złośliwych chorób nowotworowych o charakterze

klonalnym, wywodzących się z różnych linii komórkowych

klonalnym, wywodzących się z różnych linii komórkowych

układu krwiotwórczego lub limfoblastycznego, które wykazują

układu krwiotwórczego lub limfoblastycznego, które wykazują

nieprawidłowy wzrost i różnicowanie. Przyczyną rozrosu

nieprawidłowy wzrost i różnicowanie. Przyczyną rozrosu

białaczkowego jest transformacja nowotworowa kom.

białaczkowego jest transformacja nowotworowa kom.

Hemopoetycznych, powodująca zaburzenia w ich informacji

Hemopoetycznych, powodująca zaburzenia w ich informacji

genetycznej. Macierzysta komórka białaczkowa po przebyciu

genetycznej. Macierzysta komórka białaczkowa po przebyciu

mutacji daje początek określonemu typowi białaczki. Aby

mutacji daje początek określonemu typowi białaczki. Aby

mutacja mogła dac początek ostrej białaczce, musi zachodzić w

mutacja mogła dac początek ostrej białaczce, musi zachodzić w

ściśle określonym fragmencie chromosomowego odcinka DNA,

ściśle określonym fragmencie chromosomowego odcinka DNA,

tzw. Protoonkogenie, które pod wpływem mutacji stają się

tzw. Protoonkogenie, które pod wpływem mutacji stają się

onkogenami, czyli genami nowotworowymi. Również

onkogenami, czyli genami nowotworowymi. Również

nieprawidłowa czynność antyonkogenów może także prowadzić

nieprawidłowa czynność antyonkogenów może także prowadzić

do rozwoju ostrej białaczki. Mutacje w aparacie genetycznym,

do rozwoju ostrej białaczki. Mutacje w aparacie genetycznym,

prowadzące do rozwoju ostrych białaczek, mogą być samoistne

prowadzące do rozwoju ostrych białaczek, mogą być samoistne

lub indukowane czynnikami fizycznymi (promieniowanie

lub indukowane czynnikami fizycznymi (promieniowanie

jonizujące, fale elektromagnetyczne) chemicznymi (benzen i

jonizujące, fale elektromagnetyczne) chemicznymi (benzen i

jego pochodne, leki cytostatyczne), biologicznymi (wirusy

jego pochodne, leki cytostatyczne), biologicznymi (wirusy

onkogenne)

onkogenne)

Przewlekłe zespoły

Przewlekłe zespoły

mieloproliferacyjne:

mieloproliferacyjne:

Są to choroby charakteryzujące się

Są to choroby charakteryzujące się

nowotworową, autonomiczną proliferacją

nowotworową, autonomiczną proliferacją

komórek macierzystych układu

komórek macierzystych układu

krwiotwórczego. Następstwem proliferacji

krwiotwórczego. Następstwem proliferacji

jest nadmierne wytwarzanie komórek krwi.

jest nadmierne wytwarzanie komórek krwi.

Wyróżnia się następujące zespoły :

Wyróżnia się następujące zespoły :

czerwienica prawdziwa, przewlekła

czerwienica prawdziwa, przewlekła

białaczka szpikowa, nadpłytkowość

białaczka szpikowa, nadpłytkowość

samoistna, osteomielofibroza.

samoistna, osteomielofibroza.

Przewlekła białaczka

Przewlekła białaczka

szpikowa:

szpikowa:

Wywodzi się ona z wielopotencjalnej komórki

Wywodzi się ona z wielopotencjalnej komórki

macierzystej. Która ulega nowotworowej

macierzystej. Która ulega nowotworowej

transformacji. W białaczce tego typu komórki

transformacji. W białaczce tego typu komórki

nowotworowe zachowują zdolność do

nowotworowe zachowują zdolność do

różnicowania, proliferacji, dojrzewania. Komórki

różnicowania, proliferacji, dojrzewania. Komórki

białaczkowe wykazują ponadto obecność tzw.

białaczkowe wykazują ponadto obecność tzw.

Chromosomu Filadelfia ( Ph1), który powszechnie

Chromosomu Filadelfia ( Ph1), który powszechnie

jest uznany za wyznacznik przewlekłej białaczki

jest uznany za wyznacznik przewlekłej białaczki

szpikowej (95% ). Jest to pierwsza stwierdzona

szpikowej (95% ). Jest to pierwsza stwierdzona

aberacja chromosomowa. Chromosom ten

aberacja chromosomowa. Chromosom ten

powstaje w wyniku zrównoważonej translokacji

powstaje w wyniku zrównoważonej translokacji

między chromosomami 9 i 22. Po czym dochodzi

między chromosomami 9 i 22. Po czym dochodzi

do fuzji genów abl i bcr , powstania hybrydy bcr\

do fuzji genów abl i bcr , powstania hybrydy bcr\

abl oraz białka p 210 bcr\ abl, które ma uwalniać

abl oraz białka p 210 bcr\ abl, które ma uwalniać

komórkę spod regulacyjnego działania

komórkę spod regulacyjnego działania

interleukiny 3 czynników wzrostowych ( GM- CSF).

interleukiny 3 czynników wzrostowych ( GM- CSF).

W przebiegu przewlekłej białaczki wyróżnia się

W przebiegu przewlekłej białaczki wyróżnia się

fazę : przewlekłą, przyspieszoną i blastyczną.

fazę : przewlekłą, przyspieszoną i blastyczną.

Pobieranie szpiku do

Pobieranie szpiku do

przeszczepu:

przeszczepu:

Nadpłytkowość:

Nadpłytkowość:

Nadpłytkowością nazywa się stan, w którym liczba płytek

Nadpłytkowością nazywa się stan, w którym liczba płytek

przekracza 600 * 10

przekracza 600 * 10

9

9

\ l krwi.

\ l krwi.

Wyróżnia się następujące typy:

Wyróżnia się następujące typy:

1.Pierwotną- samoistną, będącą następstwem rozrostu

1.Pierwotną- samoistną, będącą następstwem rozrostu

nowotworowego szeregu megakariocytowego w szpiku

nowotworowego szeregu megakariocytowego w szpiku

2. Wtórną:

2. Wtórną:

a)

a)

Tzw , relatywną –w przebiegu o umiejscowieniu

Tzw , relatywną –w przebiegu o umiejscowieniu

pozaszpikowym ( choroby zapalne, złośliwe nowotwory,

pozaszpikowym ( choroby zapalne, złośliwe nowotwory,

stany regeneracji szpiku)

stany regeneracji szpiku)

b)

b)

Po usunięciu śledziony( głównego narządu niszczącego

Po usunięciu śledziony( głównego narządu niszczącego

płytki krwi)

płytki krwi)

Nadpłytkowość samoistna pierwotna jest chorobą w której

Nadpłytkowość samoistna pierwotna jest chorobą w której

nowotworowy klon komórek wywodzi się z patologicznej

nowotworowy klon komórek wywodzi się z patologicznej

komórki macierzystej ukierunkowanej do szeregu

komórki macierzystej ukierunkowanej do szeregu

megakariocytowego wytwarzającego w sposób nie

megakariocytowego wytwarzającego w sposób nie

kontrolowany płytki krwi.

kontrolowany płytki krwi.

Pierwotne zwłóknienie

Pierwotne zwłóknienie

szpiku:

szpiku:

Samoistne czyli pierwotne zwłóknienie szpiku (pierwotna

Samoistne czyli pierwotne zwłóknienie szpiku (pierwotna

mielofibroza – PMF) jest to przewlekły zespół

mielofibroza – PMF) jest to przewlekły zespół

mieloproliferacyjny, charakteryzujący się zwłóknieniem jam

mieloproliferacyjny, charakteryzujący się zwłóknieniem jam

szpikowych, w związku z czym czynność hemopoetyczną

szpikowych, w związku z czym czynność hemopoetyczną

przejmują narządy pozaszpikowe, co przejawia się

przejmują narządy pozaszpikowe, co przejawia się

znacznym powiększeniem przede wszystkim śledziony i

znacznym powiększeniem przede wszystkim śledziony i

pojawieniem się niedojrzałych postaci granulocytów oraz

pojawieniem się niedojrzałych postaci granulocytów oraz

erytroblastów we krwi obwodowej. Włóknienie szpiku

erytroblastów we krwi obwodowej. Włóknienie szpiku

powodowane proliferacją fibroblastów jest procesem

powodowane proliferacją fibroblastów jest procesem

wtórnym. Mielofibroza pierwotna wywodzi się z

wtórnym. Mielofibroza pierwotna wywodzi się z

przekształconej nowotworowo wielopotencjalnej komórki

przekształconej nowotworowo wielopotencjalnej komórki

macierzystej, czyli jest choroba klonalną. We krwi

macierzystej, czyli jest choroba klonalną. We krwi

obwodowej tych chorych stwierdza się znacznie więcej :

obwodowej tych chorych stwierdza się znacznie więcej :

wielopotencjalnych hemopoetycznych komórek

wielopotencjalnych hemopoetycznych komórek

macierzystych, ukierunkowanych komórek szeregu

macierzystych, ukierunkowanych komórek szeregu

granulocytowo- makrofagowego, komórek szeregu

granulocytowo- makrofagowego, komórek szeregu

czerwonokrwinkowego, komórek szeregu

czerwonokrwinkowego, komórek szeregu

megakariocytowego.

megakariocytowego.

Limfopoeza:

Limfopoeza:

Jest to proces wytwarzania i uwalniania do

Jest to proces wytwarzania i uwalniania do

krwi krążącej limfocytów Ti B z grasicy,

krwi krążącej limfocytów Ti B z grasicy,

węzłów chłonnych, śledziony oraz tkanki

węzłów chłonnych, śledziony oraz tkanki

chłonnej przewodu pokarmowego i układu

chłonnej przewodu pokarmowego i układu

oddechowego. Limfopoeza jest niewielka i

oddechowego. Limfopoeza jest niewielka i

stanowi około10 %. Prekursora limfocytów-

stanowi około10 %. Prekursora limfocytów-

limfoblast można odróżnić od innych

limfoblast można odróżnić od innych

blastów tylko za pomocą metod

blastów tylko za pomocą metod

cytochemicznych i immunologicznych.

cytochemicznych i immunologicznych.

Wśród dojrzałych limfocytów

Wśród dojrzałych limfocytów

odgrywających podstawową rolę w

odgrywających podstawową rolę w

odporności komórkowej i humoralnej

odporności komórkowej i humoralnej

rozróżnia się 3 populacje: limfocyty T,

rozróżnia się 3 populacje: limfocyty T,

limfocyty B, i limfocyty O.

limfocyty B, i limfocyty O.

Chłoniaki złośliwe:

Chłoniaki złośliwe:

Są niejednorodną grupą nowotworów układu

Są niejednorodną grupą nowotworów układu

limfatycznego. Naciekają przede wszystkim węzły

limfatycznego. Naciekają przede wszystkim węzły

chłonne, ale także narządy pozawęzłowe : śledzionę,

chłonne, ale także narządy pozawęzłowe : śledzionę,

wątrobę, grasicę, szpik, przewód pokarmowy, układ

wątrobę, grasicę, szpik, przewód pokarmowy, układ

oddechowy, ośrodkowy układ oddechowy i skórę.

oddechowy, ośrodkowy układ oddechowy i skórę.

Badania potwierdziły klonalny, nowotworowy

Badania potwierdziły klonalny, nowotworowy

charakter tych komórek. Chłoniaki występują w

charakter tych komórek. Chłoniaki występują w

postaci zlokalizowanej lub rozsianej. Dzieli się je na :

postaci zlokalizowanej lub rozsianej. Dzieli się je na :

ziarnicę złośliwą, chłoniaki nieziarnicze. Etiologia

ziarnicę złośliwą, chłoniaki nieziarnicze. Etiologia

chłoniaków nie jest znana. W patogenezie niektórych

chłoniaków nie jest znana. W patogenezie niektórych

z nich np. w chłoniaku B Burkitta i ziarnicy złośliwej ,

z nich np. w chłoniaku B Burkitta i ziarnicy złośliwej ,

bierze udział wirus Epsteina – Barr, wywołujący

bierze udział wirus Epsteina – Barr, wywołujący

mononukleoizę zakaźną. Natomiast w ostrej

mononukleoizę zakaźną. Natomiast w ostrej

białaczce limfatycznej T występuje wirus ludzkiej

białaczce limfatycznej T występuje wirus ludzkiej

białaczki T- komórkowej HTLV 6.

białaczki T- komórkowej HTLV 6.

Chłoniaki nieziarnicze:

Chłoniaki nieziarnicze:

Stanowią one grupę nowotworów układu chłonnego

Stanowią one grupę nowotworów układu chłonnego

wywodzących się z limfocytów B lub T . Badania z

wywodzących się z limfocytów B lub T . Badania z

zastosowaniem wielu przeciwciał monoklonalnych

zastosowaniem wielu przeciwciał monoklonalnych

wykazały obecność różnych antygenów CD w

wykazały obecność różnych antygenów CD w

różnych typach chłoniaków. W chłoniakach

różnych typach chłoniaków. W chłoniakach

nieziarniczych stwierdza się liczne anomalia

nieziarniczych stwierdza się liczne anomalia

chromosomowe w postaci translokacji (np.. 8:14,

chromosomowe w postaci translokacji (np.. 8:14,

2:8, 14:8 w chłoniakch B 11:14, 14:11 i 8:14 w

2:8, 14:8 w chłoniakch B 11:14, 14:11 i 8:14 w

chłoniakach T), ponadto delecje, inwersje i inne.

chłoniakach T), ponadto delecje, inwersje i inne.

Wśród czynników uszkadzających chromosomy

Wśród czynników uszkadzających chromosomy

bierze się pod uwagę zakażenia wirusowe,

bierze się pod uwagę zakażenia wirusowe,

toksyczne działania substancji używanych w

toksyczne działania substancji używanych w

rolnictwie i przemyśle, promieniowanie jonizujące,

rolnictwie i przemyśle, promieniowanie jonizujące,

leczenie immunosupresyjne i inne.

leczenie immunosupresyjne i inne.

Przewlekła białaczka

Przewlekła białaczka

limfatyczna:

limfatyczna:

Jest wywołana rozrostem małych dojżałych

Jest wywołana rozrostem małych dojżałych

limfocytów B, naciekających szpik, węzły chłonne,

limfocytów B, naciekających szpik, węzły chłonne,

śledzionę i wątrobę. Limfocyty te występują w

śledzionę i wątrobę. Limfocyty te występują w

dużej licznie w szpiku oraz w dużym odsetku we

dużej licznie w szpiku oraz w dużym odsetku we

krwi obwodowej. Jest to najczęstsza postać

krwi obwodowej. Jest to najczęstsza postać

białaczki. Jest najłagodniejszym chłoniakiem

białaczki. Jest najłagodniejszym chłoniakiem

złośliwym nieziarniczym. Chorobę może wikłać

złośliwym nieziarniczym. Chorobę może wikłać

rozwój drugiego nowotworu (płuca, mózgu,

rozwój drugiego nowotworu (płuca, mózgu,

ziarnicy złośliwej skóry). Do rzadkich postaci tej

ziarnicy złośliwej skóry). Do rzadkich postaci tej

białaczki należy zespół rozrostowy limfocytów T

białaczki należy zespół rozrostowy limfocytów T

oraz prolimfocytów B i T o znacznie gorszym

oraz prolimfocytów B i T o znacznie gorszym

rokowaniu.

rokowaniu.

Białaczka

Białaczka

kosmatokomórkowa:

kosmatokomórkowa:

Rzadka postać chłoniaków złośliwych

Rzadka postać chłoniaków złośliwych

nieziarniczych. Wywodzi się z limfocytów B

nieziarniczych. Wywodzi się z limfocytów B

i wykazuje kosmate wypustki

i wykazuje kosmate wypustki

cytoplazmatyczne. Komórki te o fenotypie

cytoplazmatyczne. Komórki te o fenotypie

CD19, ale także CD20, Cd11c, Cd11b

CD19, ale także CD20, Cd11c, Cd11b

występują w szpiku, krwi obwodowej

występują w szpiku, krwi obwodowej

,śledzionie i wątrobie. Cytochemiczną

,śledzionie i wątrobie. Cytochemiczną

cechą rozpoznawczą tych komórek jest

cechą rozpoznawczą tych komórek jest

dodatnia reakcja na kwaśną fosfatazę

dodatnia reakcja na kwaśną fosfatazę

oporną na winian sodu.

oporną na winian sodu.

Gammopatie monoklonalne:

Gammopatie monoklonalne:

Są to stany chorobowe charakteryzujące się nie

Są to stany chorobowe charakteryzujące się nie

kontrolowanym, nowotworowym rozrostem

kontrolowanym, nowotworowym rozrostem

limfocytów i plazmocytów oraz wytwarzaniem i

limfocytów i plazmocytów oraz wytwarzaniem i

wydzielaniem przez te komórki jednorodnych

wydzielaniem przez te komórki jednorodnych

gamma- globulin tzw. Białek monoklonalnych lub

gamma- globulin tzw. Białek monoklonalnych lub

ich składników : łańcuchów ciężkich, lekkich lub

ich składników : łańcuchów ciężkich, lekkich lub

niekompletnych cząsteczek. Do gammopatii

niekompletnych cząsteczek. Do gammopatii

monoklonalnych należą:

monoklonalnych należą:

-szpiczak plazmocytowy

-szpiczak plazmocytowy

-makroglobulinemia Waldenstroma

-makroglobulinemia Waldenstroma

-choroba łańcuchów ciężkich

-choroba łańcuchów ciężkich

-skrobiawica

-skrobiawica

- „łagodna” monoklonalna hipergammaglobulinemia.

- „łagodna” monoklonalna hipergammaglobulinemia.

Pacjentka z rozpoznaniem

Pacjentka z rozpoznaniem

białaczki

białaczki

włochatokomórkowej

włochatokomórkowej