Grypa ze szczególnym
Grypa ze szczególnym
uwzględnieniem
uwzględnieniem
powikłań
powikłań
pulmonologicznych,
pulmonologicznych,
kardiologicznych
kardiologicznych
i nefrologicznych.
i nefrologicznych.
Grypa ze szczególnym
Grypa ze szczególnym
uwzględnieniem
uwzględnieniem
powikłań
powikłań
pulmonologicznych,
pulmonologicznych,
kardiologicznych
kardiologicznych
i nefrologicznych.
i nefrologicznych.
prof. Andrzej Steciwko
prof. Andrzej Steciwko
Katedra i Zakład Medycyny
Katedra i Zakład Medycyny
Rodzinnej
Rodzinnej
AM we Wrocławiu
AM we Wrocławiu
prof. Andrzej Steciwko
prof. Andrzej Steciwko
Katedra i Zakład Medycyny
Katedra i Zakład Medycyny
Rodzinnej
Rodzinnej
AM we Wrocławiu
AM we Wrocławiu
Grypa
Grypa
jest ostrą chorobą infekcyjną
jest ostrą chorobą infekcyjną
wywoływaną
wywoływaną
przez wirus z rodziny Orthomyxoviridae.
przez wirus z rodziny Orthomyxoviridae.
Wyróżnia się 3 rodzaje wirusa:
Wyróżnia się 3 rodzaje wirusa:
Influenzavirus A, B, C.
Influenzavirus A, B, C.
Zdecydowaną
Zdecydowaną
większość
większość
zakażeń
zakażeń
wywołują wirusy grypy typu
wywołują wirusy grypy typu
A i B.
A i B.
Wirus grypy typu C ma znaczenie
Wirus grypy typu C ma znaczenie
marginalne,
marginalne,
wywołuje zakażenia głównie wśród
wywołuje zakażenia głównie wśród
dzieci, przebieg ich jest poronny, a
dzieci, przebieg ich jest poronny, a
nasilenie objawów nieznaczne.
nasilenie objawów nieznaczne.
Historia
Historia
Historia
Historia
Grypa towarzyszy człowiekowi od
Grypa towarzyszy człowiekowi od
zawsze.
zawsze.
W ubiegłym stuleciu wystąpiły
W ubiegłym stuleciu wystąpiły
cztery pandemie grypy:
cztery pandemie grypy:
„
„
Hiszpanka”
Hiszpanka”
w
w
1918
1918
r.
r.
–
–
ok. 20-25 mln ludzi zmarło
ok. 20-25 mln ludzi zmarło
(zachorowało ponad 200 mln).
(zachorowało ponad 200 mln).
Wywołał ją
Wywołał ją
podtyp H1N1
podtyp H1N1
Dla porównania: podczas I
Dla porównania: podczas I
wojny światowej zginęło ok. 10
wojny światowej zginęło ok. 10
mln ludzi
mln ludzi
1
11
1
„
„
grypa azjatycka”
grypa azjatycka”
w
w
1957 r.
1957 r.
zmarło ok. 1 mln osób. Pandemię
zmarło ok. 1 mln osób. Pandemię
wywołał
wywołał
podtyp H2N2
podtyp H2N2
„
„
grypa Hongkong”
grypa Hongkong”
w 1968 r.
w 1968 r.
zmarło 700 tys. osób. Wywołał ją
zmarło 700 tys. osób. Wywołał ją
podtyp H3N2
podtyp H3N2
„
„
grypa rosyjska”
grypa rosyjska”
w 1977 r.
w 1977 r.
wywołana przez
wywołana przez
podtyp H1N1
podtyp H1N1
2
22
2
3
33
3
4
44
4
Wirus grypy został odkryty
Wirus grypy został odkryty
dopiero w roku
dopiero w roku
1933
1933
Wirus grypy został odkryty
Wirus grypy został odkryty
dopiero w roku
dopiero w roku
1933
1933
Grypa
Grypa
została scharakteryzowana po
została scharakteryzowana po
raz pierwszy podczas epidemii tzw.
raz pierwszy podczas epidemii tzw.
kataru rosyjskiego
kataru rosyjskiego
w latach
w latach
1889-92
1889-92
jako choroba
jako choroba
bakteryjna,
bakteryjna,
ponieważ od chorych wyizolowano
ponieważ od chorych wyizolowano
wówczas
wówczas
bakterię nazwaną z tej okazji
bakterię nazwaną z tej okazji
Haemophilus influenzae.
Haemophilus influenzae.
Epidemiologia
Epidemiologia
Epidemiologia
Epidemiologia
1,96
0,25
2,71
3,22
0,47
2,71
1,57
0,82
2,34
0
1
2
3
4
liczba
zachorowań
w mln
1991
1993
1995
1997
1999
rok
Mechanizm infekcji
Mechanizm infekcji
Mechanizm infekcji
Mechanizm infekcji
Zakażenie następuje drogą kropelkową
Zakażenie następuje drogą kropelkową
lub przez kontakt bezpośredni.
lub przez kontakt bezpośredni.
Po wniknięciu wirus łączy się z
Po wniknięciu wirus łączy się z
nabłonkiem dróg oddechowych przez
nabłonkiem dróg oddechowych przez
receptor mukoproteinowy
receptor mukoproteinowy
na
na
drodze adsorpcji. Wnika do komórki,
drodze adsorpcji. Wnika do komórki,
gdzie się namnaża,
gdzie się namnaża,
a następnie uwalnia na drodze
a następnie uwalnia na drodze
egzocytozy.
egzocytozy.
Po uwolnieniu wirusów następuje
Po uwolnieniu wirusów następuje
liza zainfekowanej komórki.
liza zainfekowanej komórki.
Drogą krwi wirus może przenosić się do
Drogą krwi wirus może przenosić się do
innych narządów, m. in. węzłów
innych narządów, m. in. węzłów
chłonnych.
chłonnych.
Wirusy grypy wykazują bardzo dużą
Wirusy grypy wykazują bardzo dużą
zmienność antygenową.
zmienność antygenową.
Charakteryzują je:
Charakteryzują je:
skok antygenowy
skok antygenowy
, czyli
, czyli
reasortacja (antigenic
reasortacja (antigenic
shift)
shift)
przesunięcie antygenowe
przesunięcie antygenowe
(antigenic drift)
(antigenic drift)
Skok antygenowy
Skok antygenowy
dotyczy tylko wirusa typu A
dotyczy tylko wirusa typu A
Gdy komórka zostanie zainfekowana
Gdy komórka zostanie zainfekowana
dwoma różnymi podtypami wirusa
dwoma różnymi podtypami wirusa
grypy, wówczas wirusy potomne
grypy, wówczas wirusy potomne
zyskują materiał genetyczny od
zyskują materiał genetyczny od
obydwu „rodziców”,
obydwu „rodziców”,
w efekcie
w efekcie
powstaje nowy podtyp
powstaje nowy podtyp
wirusa,
wirusa,
przeciwko któremu organizm nie
przeciwko któremu organizm nie
posiada jeszcze przeciwciał.
posiada jeszcze przeciwciał.
Zjawisko to zachodzi raz na kilka –
Zjawisko to zachodzi raz na kilka –
kilkadziesiąt lat i jest
kilkadziesiąt lat i jest
odpowiedzialne
odpowiedzialne
za pojawianie się pandemii.
za pojawianie się pandemii.
Przesunięcie antygenowe
Przesunięcie antygenowe
dotyczy wszystkich typów
dotyczy wszystkich typów
wirusów
wirusów
Polega na spontanicznych
Polega na spontanicznych
mutacjach
mutacjach
w materiale genetycznym
w materiale genetycznym
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
zakażenie następuje drogą
zakażenie następuje drogą
kropelkową lub przez
kropelkową lub przez
bezpośredni kontakt
bezpośredni kontakt
chory jest zakaźny kilka dni
chory jest zakaźny kilka dni
przed wystąpieniem objawów
przed wystąpieniem objawów
oraz 3-4 dni po ich
oraz 3-4 dni po ich
wystąpieniu
wystąpieniu
Objawy kliniczne pojawiają się
Objawy kliniczne pojawiają się
nagle
nagle
gorączka > 38
gorączka > 38
°
°
C, dreszcze
C, dreszcze
silne bóle głowy
silne bóle głowy
bóle mięśni
bóle mięśni
suchy, męczący kaszel
suchy, męczący kaszel
bóle gardła
bóle gardła
nieżyt nosa, kichanie
nieżyt nosa, kichanie
uczucie rozbicia i wyczerpania
uczucie rozbicia i wyczerpania
niechęć do działania
niechęć do działania
zapalenie spojówek
zapalenie spojówek
Obraz kliniczny –
Obraz kliniczny –
c.d.
c.d.
Obraz kliniczny –
Obraz kliniczny –
c.d.
c.d.
Rzadziej występują:
Rzadziej występują:
wysypka na tułowiu,
wysypka na tułowiu,
przechodząca na
przechodząca na
twarz i kończyny górne
twarz i kończyny górne
biegunka, wymioty (u małych
biegunka, wymioty (u małych
dzieci)
dzieci)
U małych dzieci grypa może
U małych dzieci grypa może
przebiegać
przebiegać
pod postacią
pod postacią
pseudokrupu
pseudokrupu
(napady szczekającego kaszlu z
(napady szczekającego kaszlu z
dusznością wdechową)
dusznością wdechową)
Obraz kliniczny –
Obraz kliniczny –
c.d.
c.d.
Obraz kliniczny –
Obraz kliniczny –
c.d.
c.d.
Niepowikłana choroba ustępuje
Niepowikłana choroba ustępuje
po ok. 7 dniach.
po ok. 7 dniach.
Dłużej utrzymują się osłabienie
Dłużej utrzymują się osłabienie
i kaszel
i kaszel
(ponad dwa tygodnie)
(ponad dwa tygodnie)
Odporność
Odporność
po przechorowaniu trwa krótko,
po przechorowaniu trwa krótko,
dlatego na grypę można chorować
dlatego na grypę można chorować
wielokrotnie
wielokrotnie
Odporność
Odporność
po przechorowaniu trwa krótko,
po przechorowaniu trwa krótko,
dlatego na grypę można chorować
dlatego na grypę można chorować
wielokrotnie
wielokrotnie
w praktyce diagnozę stawia się
w praktyce diagnozę stawia się
najczęściej
najczęściej
na podstawie objawów i klinicznych i
na podstawie objawów i klinicznych i
wywiadu
wywiadu
(epidemia, kontakt z chorym na
(epidemia, kontakt z chorym na
grypę)
grypę)
w morfologii krwi obwodowej
w morfologii krwi obwodowej
stwierdzamy najczęściej
stwierdzamy najczęściej
leukopenię z
leukopenię z
limfocytozą i bazofilią
limfocytozą i bazofilią
można wykrywać przeciwciała lub
można wykrywać przeciwciała lub
antygeny wirusa za pomocą
antygeny wirusa za pomocą
testu ELISA
testu ELISA
lub odczynu hamowania aglutynacji
lub odczynu hamowania aglutynacji
(diagnostyczny jest
(diagnostyczny jest
4-krotny wzrost miana w ciągu 14 dni)
4-krotny wzrost miana w ciągu 14 dni)
Diagnostyka
Diagnostyka
Diagnostyka
Diagnostyka
izolacja wirusa
izolacja wirusa
– jest rzadko
– jest rzadko
stosowana; głównie w
stosowana; głównie w
corocznym
corocznym
procesie tworzenia
procesie tworzenia
szczepionki
szczepionki
na dany sezon
na dany sezon
rtg płuc
rtg płuc
– jeśli grypa jest
– jeśli grypa jest
niepowikłana, obraz powinien
niepowikłana, obraz powinien
być
być
bez zmian
bez zmian
Diagnostyka
Diagnostyka
– c.d.
– c.d.
Diagnostyka
Diagnostyka
– c.d.
– c.d.
Najwięcej problemów przysparza
Najwięcej problemów przysparza
różnicowanie
różnicowanie
grypy z tzw. „chorobą
grypy z tzw. „chorobą
przeziębieniową”,
przeziębieniową”,
wywoływaną przez
wywoływaną przez
szereg różnych wirusów, m. in.
szereg różnych wirusów, m. in.
rhinowirusy – wywołują ponad 50%
rhinowirusy – wywołują ponad 50%
przeziębień,
przeziębień,
myksowirusy, RSV,
myksowirusy, RSV,
parainfluenzawirusy,
parainfluenzawirusy,
paramyksowirusy).
paramyksowirusy).
Odróżnienie tych stanów jest często
Odróżnienie tych stanów jest często
niemożliwe, zwłaszcza że niekiedy
niemożliwe, zwłaszcza że niekiedy
różne infekcje nakładają się na siebie.
różne infekcje nakładają się na siebie.
Różnicowanie
Różnicowanie
Różnicowanie
Różnicowanie
Objawy, na które należy zwrócić uwagę
Objawy, na które należy zwrócić uwagę
przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:
przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:
Objawy, na które należy zwrócić uwagę
Objawy, na które należy zwrócić uwagę
przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:
przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:
Grypa
Przeziębieni
e
Początek objawów
nagły
powolny
Gorączka powyżej 39C
często
rzadko
Bóle głowy, mięśni i
stawów
silne
słabo nasilone
Krańcowe wyczerpanie
często
rzadko
Suchy kaszel
często
rzadko
Kichanie
rzadko
często
Chrypka
rzadko
często
Powikłania
często
rzadko
Szczepionka
dostępna
brak
Przedstawiony schemat różnicowania
Przedstawiony schemat różnicowania
opiera się tylko na nasileniu
opiera się tylko na nasileniu
oraz częstości występowania
oraz częstości występowania
objawów.
objawów.
Nie ma natomiast jednoznacznych
Nie ma natomiast jednoznacznych
kryteriów klinicznych pozwalających
kryteriów klinicznych pozwalających
na rozpoznanie grypy.
na rozpoznanie grypy.
100% pewności daje tylko hodowla
100% pewności daje tylko hodowla
wirusa, która z oczywistych względów
wirusa, która z oczywistych względów
nie jest stosowana w rutynowej
nie jest stosowana w rutynowej
praktyce lekarskiej.
praktyce lekarskiej.
Dotyczą ok. 6% chorych.
Dotyczą ok. 6% chorych.
Występują z reguły po 2 tygodniach
Występują z reguły po 2 tygodniach
od zachorowania.
od zachorowania.
osoby po 50 r. ż.
osoby po 50 r. ż.
chorzy przewlekle (głównie na choroby
chorzy przewlekle (głównie na choroby
układu krążenia, oddechowego, cukrzycę,
układu krążenia, oddechowego, cukrzycę,
z upośledzoną funkcją nerek)
z upośledzoną funkcją nerek)
dzieci do 4 r. ż.
dzieci do 4 r. ż.
chorzy z osłabioną odpornością
chorzy z osłabioną odpornością
Grupy ryzyka:
Grupy ryzyka:
Grupy ryzyka:
Grupy ryzyka:
Powikłania
Powikłania
Powikłania
Powikłania
Powikłanie może być wywołane przez
Powikłanie może być wywołane przez
wirus grypy lub przez nadkażenie
wirus grypy lub przez nadkażenie
bakteryjne
bakteryjne
Najczęstszym powikłaniem grypy są
Najczęstszym powikłaniem grypy są
zapalenia oskrzeli i płuc
zapalenia oskrzeli i płuc
(wirusy
(wirusy
uszkadzają nabłonek dróg oddechowych
uszkadzają nabłonek dróg oddechowych
pozbawiając go rzęsek, a tym samym
pozbawiając go rzęsek, a tym samym
skutecznej ochrony przed wnikaniem bakterii).
skutecznej ochrony przed wnikaniem bakterii).
Najczęstsze patogeny bakteryjne:
Najczęstsze patogeny bakteryjne:
Streptococcus pneumoniae
Streptococcus pneumoniae
Staphylococcus aureus
Staphylococcus aureus
Haemophilus influenzae
Haemophilus influenzae
Powikłania
Powikłania
pulmonologiczne
pulmonologiczne
Powikłania
Powikłania
pulmonologiczne
pulmonologiczne
Najbardziej niebezpieczne jest
Najbardziej niebezpieczne jest
nadkażenie
nadkażenie
gronkowcem złocistym,
gronkowcem złocistym,
gdyż może ono
gdyż może ono
doprowadzić do rozwoju wstrząsu
doprowadzić do rozwoju wstrząsu
toksycznego
toksycznego
Inne częste powikłania:
Inne częste powikłania:
zapalenie ucha środkowego
zapalenie ucha środkowego
zapalenie zatok przynosowych
zapalenie zatok przynosowych
zapalenie krtani
zapalenie krtani
bezdech u niemowląt
bezdech u niemowląt
zaostrzenie istniejących procesów przewlekłych
zaostrzenie istniejących procesów przewlekłych
(astmy i innych chorób płuc)
(astmy i innych chorób płuc)
Powikłania
Powikłania
kardiologiczne
kardiologiczne
Powikłania
Powikłania
kardiologiczne
kardiologiczne
zapalenie mięśnia serca
zapalenie mięśnia serca
zapalenie osierdzia
zapalenie osierdzia
nasilenie istniejących,
nasilenie istniejących,
przewlekłych chorób układu
przewlekłych chorób układu
krążenia
krążenia
Nefrologiczne powikłania pogrypowe
Nefrologiczne powikłania pogrypowe
Nefrologiczne powikłania pogrypowe
Nefrologiczne powikłania pogrypowe
ostre k
ostre k
łę
łę
buszkowe zapalenie nerek
buszkowe zapalenie nerek
zaostrzenie przewlekłego k
zaostrzenie przewlekłego k
łę
łę
buszkowego
buszkowego
zapalenia nerek
zapalenia nerek
bez wzgl
bez wzgl
ę
ę
du na typ
du na typ
morfologiczny
morfologiczny
zaostrzenie dynamiki upo
zaostrzenie dynamiki upo
ś
ś
ledzenia funkcji
ledzenia funkcji
nerek
nerek
u
u
chorych z przewlek
chorych z przewlek
łą
łą
niewydolno
niewydolno
ś
ś
ci
ci
ą
ą
nerek
nerek
(szczególnie wyra
(szczególnie wyra
ź
ź
nie to jest w okresie II i
nie to jest w okresie II i
III)
III)
wzrost podatno
wzrost podatno
ś
ś
ci na infekcje
ci na infekcje
uk
uk
ł
ł
adu
adu
moczowego
moczowego
(do odmiedniczkowego zapalenia nerek
(do odmiedniczkowego zapalenia nerek
w
w
łą
łą
cznie)
cznie)
Pogrypowe k
Pogrypowe k
łę
łę
buszkowe
buszkowe
zapalenie nerek
zapalenie nerek
Pogrypowe k
Pogrypowe k
łę
łę
buszkowe
buszkowe
zapalenie nerek
zapalenie nerek
Do rozwoju kzn prowadz
Do rozwoju kzn prowadz
ą
ą
dwa
dwa
p
p
atomechanizmy:
atomechanizmy:
kzn wywo
kzn wywo
ł
ł
ane kr
ane kr
ążą
ążą
cymi kompleksami
cymi kompleksami
immunologicznymi, w sk
immunologicznymi, w sk
ł
ł
ad których wchodzi
ad których wchodzi
antygen
antygen
,
,
przeciwcia
przeciwcia
ł
ł
o i dope
o i dope
ł
ł
niacz.
niacz.
Tym antygenem jest bardzo cz
Tym antygenem jest bardzo cz
ę
ę
sto neuraminidaza
sto neuraminidaza
.
.
kzn wywo
kzn wywo
ł
ł
ane wyst
ane wyst
ę
ę
powaniem przeciwcia
powaniem przeciwcia
ł
ł
przeciw
przeciw
b
b
ł
ł
onie podstawnej k
onie podstawnej k
łę
łę
buszków nerkowych. W
buszków nerkowych. W
przypadku grypy mechanizm ten polega na tym,
przypadku grypy mechanizm ten polega na tym,
ż
ż
e
e
odszczepiaj
odszczepiaj
ą
ą
ca ko
ca ko
ń
ń
cowy kwas sjalowy
cowy kwas sjalowy
neuraminidaza powoduje ods
neuraminidaza powoduje ods
ł
ł
oni
oni
ę
ę
cie ukrytych
cie ukrytych
determinant antygenowych b
determinant antygenowych b
ł
ł
ony podstawnej,
ony podstawnej,
które staj
które staj
ą
ą
si
si
ę
ę
antygenami i wywo
antygenami i wywo
ł
ł
uj
uj
ą
ą
proces
proces
tworzenia przeciwcia
tworzenia przeciwcia
ł
ł
przeciwko w
przeciwko w
ł
ł
asnej b
asnej b
ł
ł
onie
onie
podstawnej k
podstawnej k
łę
łę
buszka nerkowego
buszka nerkowego
Charakterystyczny obraz kliniczny
Charakterystyczny obraz kliniczny
pogrypowego kzn
pogrypowego kzn
:
:
po oko
po oko
ł
ł
o 3 tygodniach od pocz
o 3 tygodniach od pocz
ą
ą
tku
tku
infekcji
infekcji
pojawiaj
pojawiaj
ą
ą
si
si
ę
ę
objawy zwane
objawy zwane
triad
triad
ą
ą
Addisa
Addisa
:
:
nadci
nadci
ś
ś
nienie,
nienie,
obrz
obrz
ę
ę
ki pod oczami (tzw. obrz
ki pod oczami (tzw. obrz
ę
ę
ki
ki
nerkowe)
nerkowe)
zmiany w moczu o charakterystycznym
zmiany w moczu o charakterystycznym
obrazie:
obrazie:
•
białkomocz, w osadzie
białkomocz, w osadzie
krwinkomocz,
krwinkomocz,
•
wałeczki szkliste i
wałeczki szkliste i
szklistoziarniste.
szklistoziarniste.
Przewlekaj
Przewlekaj
ą
ą
ca si
ca si
ę
ę
infekcja grypowa
infekcja grypowa
mo
mo
ż
ż
e by
e by
ć
ć
przyczyn
przyczyn
ą
ą
rozwoju
rozwoju
rzadkich postaci kzn.
rzadkich postaci kzn.
W
W
ś
ś
ród nich na czo
ród nich na czo
ł
ł
o wysuwa si
o wysuwa si
ę
ę
nefropatia
nefropatia
IgA,
IgA,
która mo
która mo
ż
ż
e przebiega
e przebiega
ć
ć
w sposób przewlek
w sposób przewlek
ł
ł
y,
y,
ma do
ma do
ść
ść
du
du
żą
żą
dynamik
dynamik
ę
ę
tocz
tocz
ą
ą
cych si
cych si
ę
ę
zmian w
zmian w
obr
obr
ę
ę
bie k
bie k
łę
łę
b
b
usz
usz
ków nerkowych, znacznie
ków nerkowych, znacznie
szybciej ni
szybciej ni
ż
ż
inne postacie kzn doprowadza do
inne postacie kzn doprowadza do
upo
upo
ś
ś
ledzenia funkcji nerek i w konsekwencji
ledzenia funkcji nerek i w konsekwencji
do przewlek
do przewlek
ł
ł
ej niewydolno
ej niewydolno
ś
ś
ci, zdecydowanie
ci, zdecydowanie
trudniej poddaje si
trudniej poddaje si
ę
ę
leczeniu.
leczeniu.
Cech
Cech
ą
ą
charakterystyczn
charakterystyczn
ą
ą
jest stwierdzenie
jest stwierdzenie
masywnych złogów immunoglobuliny klasy A
masywnych złogów immunoglobuliny klasy A
zdeponowanych w obr
zdeponowanych w obr
ę
ę
bie mezangium.
bie mezangium.
Mezangium ulega rozplemowi.
Mezangium ulega rozplemowi.
Wpływ infekcji grypowej
Wpływ infekcji grypowej
na przebieg przewlekłych kzn
na przebieg przewlekłych kzn
(pkzn)
(pkzn)
Wpływ infekcji grypowej
Wpływ infekcji grypowej
na przebieg przewlekłych kzn
na przebieg przewlekłych kzn
(pkzn)
(pkzn)
W badaniach i w obserwacji klinicznej
W badaniach i w obserwacji klinicznej
chorych z pkzn trwaj
chorych z pkzn trwaj
ą
ą
cym kilka -
cym kilka -
kilkana
kilkana
ś
ś
cie lat, u których doszło do
cie lat, u których doszło do
infekcji grypowej obserwujemy
infekcji grypowej obserwujemy
bardzo
bardzo
wyra
wyra
ź
ź
ne zaostrzenie si
ne zaostrzenie si
ę
ę
dynamiki
dynamiki
procesu zapalnego w formie narastania
procesu zapalnego w formie narastania
zmian w moczu
zmian w moczu
w postaci
w postaci
:
:
bia
bia
ł
ł
komoczu, narastaj
komoczu, narastaj
ąc
ąc
ej erytrocyturii,
ej erytrocyturii,
pobolewania w okolicy l
pobolewania w okolicy l
ę
ę
d
d
ź
ź
wiowo-
wiowo-
krzy
krzy
ż
ż
owej, wzrostu ci
owej, wzrostu ci
ś
ś
nienia krwi i cech
nienia krwi i cech
upo
upo
ś
ś
ledzania funkcji nerek
ledzania funkcji nerek
Wykonane badania eksperymentalne
Wykonane badania eksperymentalne
w sposób jednoznaczny potwierdzi
w sposób jednoznaczny potwierdzi
ł
ł
y
y
tego typu spostrze
tego typu spostrze
ż
ż
enia
enia
i wykaza
i wykaza
ł
ł
y,
y,
ż
ż
e podanie zwierz
e podanie zwierz
ę
ę
tom,
tom,
u których wcze
u których wcze
ś
ś
niej wywo
niej wywo
ł
ł
ano pkzn,
ano pkzn,
aktywnej enzymatycznie
aktywnej enzymatycznie
neuraminidazy
neuraminidazy
w sposób ewidentny
w sposób ewidentny
nasila przebieg zmian
nasila przebieg zmian
w obr
w obr
ę
ę
bie k
bie k
łę
łę
buszków nerkowych,
buszków nerkowych,
powoduje
powoduje
spadek odporno
spadek odporno
ś
ś
ci immunologicznej
ci immunologicznej
i wyra
i wyra
ź
ź
n
n
i
i
e upo
e upo
ś
ś
ledz
ledz
a
a
funkcj
funkcj
ę
ę
nerek
nerek
uruchomi
uruchomi
enie
enie
produkcji
produkcji
przeciwcia
przeciwcia
ł
ł
przeciwko antygenom
przeciwko antygenom
wirusowym,
wirusowym,
w tym przeciwko neuraminidazie
w tym przeciwko neuraminidazie
tworzeni
tworzeni
e
e
przeciwcia
przeciwcia
ł
ł
przeciw
przeciw
b
b
ł
ł
onie podstawnej k
onie podstawnej k
łę
łę
b
b
uszka
uszka
nerkowego,
nerkowego,
co
co
równie
równie
ż
ż
skutecznie
skutecznie
pog
pog
łę
łę
bia tocz
bia tocz
ą
ą
cy si
cy si
ę
ę
proces w
proces w
obr
obr
ę
ę
bie k
bie k
łę
łę
buszków nerkowych
buszków nerkowych
neuraminidaza mo
neuraminidaza mo
ż
ż
e wp
e wp
ł
ł
ywa
ywa
ć
ć
na zmiany strukturalne b
na zmiany strukturalne b
ł
ł
ony
ony
podstawnej k
podstawnej k
łę
łę
buszka
buszka
nerkowego
nerkowego
Udział neuraminidazy
Udział neuraminidazy
w patomechanizmie uszkodzenia nerek:
w patomechanizmie uszkodzenia nerek:
Rzadkie powikłania:
Rzadkie powikłania:
Rzadkie powikłania:
Rzadkie powikłania:
ze strony układu nerwowego:
ze strony układu nerwowego:
zapalenie nerwów obwodowych
zapalenie nerwów obwodowych
zespół Guillain-Barre
zespół Guillain-Barre
zapalenie rdzenia kręgowego
zapalenie rdzenia kręgowego
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
zapalenie mózgu (o dramatycznym
zapalenie mózgu (o dramatycznym
przebiegu – utrata świadomości
przebiegu – utrata świadomości
następuje
następuje
w ciągu kilku godzin)
w ciągu kilku godzin)
zespół Rey’a
zespół Rey’a
nasilenie częstości napadów
nasilenie częstości napadów
padaczkowych
padaczkowych
choroby naczyniowe mózgu
choroby naczyniowe mózgu
ostre psychozy, niekiedy z omamami
ostre psychozy, niekiedy z omamami
słuchowymi i wzrokowymi
słuchowymi i wzrokowymi
u kobiet w ciąży, szczególnie w I
u kobiet w ciąży, szczególnie w I
trymestrze może wystąpić
trymestrze może wystąpić
poronienie
poronienie
mioliza mięśni poprzecznie
mioliza mięśni poprzecznie
prążkowanych
prążkowanych
zgon
zgon
– powikłanie to dotyczy
– powikłanie to dotyczy
głównie osób po 60 r. ż. (tylko 5%
głównie osób po 60 r. ż. (tylko 5%
zgonów
zgonów
dotyczy osób przed 60 r. ż.)
dotyczy osób przed 60 r. ż.)
Rzadkie powikłania –
Rzadkie powikłania –
c.d.:
c.d.:
Rzadkie powikłania –
Rzadkie powikłania –
c.d.:
c.d.:
Leczenie infekcji
Leczenie infekcji
grypowej
grypowej
Leczenie infekcji
Leczenie infekcji
grypowej
grypowej
Podczas klasycznego przebiegu
Podczas klasycznego przebiegu
infekcji
infekcji
wystarczające jest leczenie
wystarczające jest leczenie
objawowe. Zalecane jest:
objawowe. Zalecane jest:
leżenie w łóżku
leżenie w łóżku
leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
obfite nawadnianie
obfite nawadnianie
preparaty witaminowe
preparaty witaminowe
środki przeciwkaszlowe w razie potrzeby
środki przeciwkaszlowe w razie potrzeby
Nie należy stosować salicylanów u
Nie należy stosować salicylanów u
dzieci ze względu na ryzyko
dzieci ze względu na ryzyko
wystąpienia zespołu Rey’a
wystąpienia zespołu Rey’a
należy rozważyć zastosowanie leku
należy rozważyć zastosowanie leku
przeciwwirusowego działającego na
przeciwwirusowego działającego na
wirus grypy. Nie należy jednak leków
wirus grypy. Nie należy jednak leków
tych nadużywać, gdyż mają one liczne
tych nadużywać, gdyż mają one liczne
działania uboczne, a
działania uboczne, a
grypa jest
grypa jest
chorobą
chorobą
samoograniczającą się.
samoograniczającą się.
U chorych:
U chorych:
U chorych:
U chorych:
•
starszych,
starszych,
•
cierpiących na choroby
cierpiących na choroby
przewlekłe,
przewlekłe,
•
z osłabioną odpornością
z osłabioną odpornością
•
starszych,
starszych,
•
cierpiących na choroby
cierpiących na choroby
przewlekłe,
przewlekłe,
•
z osłabioną odpornością
z osłabioną odpornością
Jedynym lekiem dostępnym w Polsce
Jedynym lekiem dostępnym w Polsce
jest
jest
amantadyna.
amantadyna.
Działa tylko na wirus grypy typu A.
Działa tylko na wirus grypy typu A.
Objawy uboczne związane są głównie z CUN
Objawy uboczne związane są głównie z CUN
(halucynacje, psychozy, lęk, bezsenność,
(halucynacje, psychozy, lęk, bezsenność,
zaburzenia
zaburzenia
koncentracji).
koncentracji).
Amantadyny nie należy stosować u kobiet w
Amantadyny nie należy stosować u kobiet w
ciąży,
ciąży,
w chorobach nerek, CUN, wątroby i serca.
w chorobach nerek, CUN, wątroby i serca.
Dawkowanie:
Dawkowanie:
100-200 mg / dobę w dwóch
100-200 mg / dobę w dwóch
dawkach,
dawkach,
w przebiegu udokumentowanej
w przebiegu udokumentowanej
epidemii, u osób z grup ryzyka narażonych na
epidemii, u osób z grup ryzyka narażonych na
kontakt z chorym:
kontakt z chorym:
profilaktycznie:
profilaktycznie:
przez 5 tygodni
przez 5 tygodni
leczniczo:
leczniczo:
w przypadku wystąpienia objawów
w przypadku wystąpienia objawów
przez
przez
pierwszych 5 dni choroby
pierwszych 5 dni choroby
Inne leki:
Inne leki:
Inne leki:
Inne leki:
•
rimantadyna
rimantadyna
– aerozol, działa na
– aerozol, działa na
wirusa grypy typu A,
wirusa grypy typu A,
podajemy 1
podajemy 1
dawkę co 12 godzin
dawkę co 12 godzin
•
oseltamiwi
oseltamiwi
r
r
•
zanamiwir
zanamiwir
Nowe leki,
Nowe leki,
niezarejestrowa
niezarejestrowa
ne
ne
w Polsce.
w Polsce.
Są inhibitorami
Są inhibitorami
neuraminidazy.
neuraminidazy.
Nowe leki,
Nowe leki,
niezarejestrowa
niezarejestrowa
ne
ne
w Polsce.
w Polsce.
Są inhibitorami
Są inhibitorami
neuraminidazy.
neuraminidazy.
Profilaktyka
Profilaktyka
Profilaktyka
Profilaktyka
specyficzna
specyficzna
unikanie dużych skupisk
unikanie dużych skupisk
ludzkich
ludzkich
w okresie epidemii
w okresie epidemii
zachowanie higieny – częste
zachowanie higieny – częste
mycie rąk itp.
mycie rąk itp.
niespecyficzna
niespecyficzna
szczepienia
szczepienia
Obecnie na rynku dostępnych jest kilka
Obecnie na rynku dostępnych jest kilka
szczepionek.
szczepionek.
Są one co roku
Są one co roku
aktualizowane dla nowego podtypu
aktualizowane dla nowego podtypu
wirusa.
wirusa.
Wczesną jesienią aktualne na
Wczesną jesienią aktualne na
dany sezon
dany sezon
szczepionki są dostępne w aptekach.
szczepionki są dostępne w aptekach.
Optymalnym okresem do zaszczepienia
Optymalnym okresem do zaszczepienia
jest okres
jest okres
wrzesień – listopad
wrzesień – listopad
(ale szczepić się można w każdym okresie,
(ale szczepić się można w każdym okresie,
także już podczas trwania epidemii).
także już podczas trwania epidemii).
Okres powstawania odporności trwa
Okres powstawania odporności trwa
ok. 2 tygodni. Skuteczność szczepionek
ok. 2 tygodni. Skuteczność szczepionek
ocenia się na 70-90%
ocenia się na 70-90%
Szczepienia
Szczepienia
Szczepienia
Szczepienia
Wskazania do szczepień
Wskazania do szczepień
przeciwko grypie:
przeciwko grypie:
Wskazania do szczepień
Wskazania do szczepień
przeciwko grypie:
przeciwko grypie:
osoby > 50 r.ż.
osoby > 50 r.ż.
chorzy przewlekle (szczególnie na cukrzycę,
chorzy przewlekle (szczególnie na cukrzycę,
niewydolność nerek, niewydolność układu
niewydolność nerek, niewydolność układu
krążenia, choroby układu oddechowego –
krążenia, choroby układu oddechowego –
astma!)
astma!)
osoby z obniżoną odpornością
osoby z obniżoną odpornością
kobiety, które w czasie najbliższego sezonu
kobiety, które w czasie najbliższego sezonu
epidemiologicznego grypy będą w II / III
epidemiologicznego grypy będą w II / III
trymestrze ciąży
trymestrze ciąży
dzieci leczone przewlekle kwasem
dzieci leczone przewlekle kwasem
acetylosalicylowym (dla uniknięcia zespołu
acetylosalicylowym (dla uniknięcia zespołu
Rey’a,
Rey’a,
którego ryzyko wystąpienia wzrasta w
którego ryzyko wystąpienia wzrasta w
grypie)
grypie)
pensjonariusze domów spokojnej starości,
pensjonariusze domów spokojnej starości,
ZOZ-ów
ZOZ-ów
dla przewlekle chorych
dla przewlekle chorych
Wskazania kliniczne wg WHO:
Wskazania kliniczne wg WHO:
osoby, których praca polega na częstych
osoby, których praca polega na częstych
kontaktach z ludźmi, mieszkające w
kontaktach z ludźmi, mieszkające w
internatach,
internatach,
domach studenckich,
domach studenckich,
personel medyczny zatrudniony w
personel medyczny zatrudniony w
lecznictwie
lecznictwie
otwartym i zamkniętym
otwartym i zamkniętym
pracownicy służb publicznych (kasjerzy,
pracownicy służb publicznych (kasjerzy,
nauczyciele, przedszkolanki, ekspedienci)
nauczyciele, przedszkolanki, ekspedienci)
oraz każdy, kto wyrazi chęć zaszczepienia
oraz każdy, kto wyrazi chęć zaszczepienia
się.
się.
Wskazania do szczepień
Wskazania do szczepień
przeciwko grypie – c.d.:
przeciwko grypie – c.d.:
Wskazania do szczepień
Wskazania do szczepień
przeciwko grypie – c.d.:
przeciwko grypie – c.d.:
Wskazania epidemiologiczne wg WHO
Wskazania epidemiologiczne wg WHO
(osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla
(osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla
osób z grupy wysokiego ryzyka):
osób z grupy wysokiego ryzyka):
Przeciwwskazania do
Przeciwwskazania do
szczepień:
szczepień:
Przeciwwskazania do
Przeciwwskazania do
szczepień:
szczepień:
ostra infekcja
ostra infekcja
przebyty zespół Guillain-Barre
przebyty zespół Guillain-Barre
uczulenie na elementy szczepionki
uczulenie na elementy szczepionki
nasilone odczyny poszczepienne po
nasilone odczyny poszczepienne po
poprzednim szczepieniu
poprzednim szczepieniu
I trymestr ciąży
I trymestr ciąży
przetaczanie krwi w ciągu ostatnich
przetaczanie krwi w ciągu ostatnich
6
6
tygodni
tygodni
Odczyny poszczepienne
Odczyny poszczepienne
Odczyny poszczepienne
Odczyny poszczepienne
utrzymują się najczęściej ok. 2 dni
utrzymują się najczęściej ok. 2 dni
ogólne – u 10-30% chorych
ogólne – u 10-30% chorych
złe samopoczucie
złe samopoczucie
wzrost temperatury
wzrost temperatury
uczucie rozbicia
uczucie rozbicia
miejscowe – u 10-60% chorych
miejscowe – u 10-60% chorych
bolesność w miejscu wkłucia
bolesność w miejscu wkłucia
zaczerwienienie
zaczerwienienie
naciek zapalny
naciek zapalny
U osób uczulonych
U osób uczulonych
na jeden ze
na jeden ze
składników szczepionki może
składników szczepionki może
wystąpić
wystąpić
obrzęk Quincke’go,
obrzęk Quincke’go,
napad astmy,
napad astmy,
wstrząs anafilaktyczny.
wstrząs anafilaktyczny.
W bardzo rzadkich wypadkach może
W bardzo rzadkich wypadkach może
wystąpić
wystąpić
zespół Guillain-Barre.
zespół Guillain-Barre.
Rodzaje szczepionek:
Rodzaje szczepionek:
podjednostkowe (subunit) –
podjednostkowe (subunit) –
zawierają
zawierają
fragment płaszcza wirusa, są mniej
fragment płaszcza wirusa, są mniej
immunogenne
immunogenne
Influvac
Influvac
rozszczepione (split) – zawierają
rozszczepione (split) – zawierają
fragment wirionu
fragment wirionu
Fluarix
Fluarix
Vaxigrip
Vaxigrip
Begrivac
Begrivac
Szczepienie ma wiele zalet.
Szczepienie ma wiele zalet.
Zmniejsza zachorowalność,
Zmniejsza zachorowalność,
a w przypadku zachorowania
a w przypadku zachorowania
łagodzi
łagodzi
objawy, zmniejsza ryzyko powikłań,
objawy, zmniejsza ryzyko powikłań,
w tym także zgonu.
w tym także zgonu.
Coraz powszechniejsza staje się
Coraz powszechniejsza staje się
praktyka
praktyka
kupowania szczepionek przez
kupowania szczepionek przez
pracodawców,
pracodawców,
ponieważ
ponieważ
bardziej opłacalne jest
bardziej opłacalne jest
zaszczepienie pracowników
zaszczepienie pracowników
niż ponoszenie kosztów ich pobytu
niż ponoszenie kosztów ich pobytu
na zwolnieniu lekarskim.
na zwolnieniu lekarskim.
Document Outline
