Grypa ze szczególnym

Grypa ze szczególnym

uwzględnieniem

uwzględnieniem

powikłań

powikłań

pulmonologicznych,

pulmonologicznych,

kardiologicznych

kardiologicznych

i nefrologicznych.

i nefrologicznych.

Grypa ze szczególnym

Grypa ze szczególnym

uwzględnieniem

uwzględnieniem

powikłań

powikłań

pulmonologicznych,

pulmonologicznych,

kardiologicznych

kardiologicznych

i nefrologicznych.

i nefrologicznych.

prof. Andrzej Steciwko

prof. Andrzej Steciwko

Katedra i Zakład Medycyny

Katedra i Zakład Medycyny

Rodzinnej

Rodzinnej

AM we Wrocławiu

AM we Wrocławiu

prof. Andrzej Steciwko

prof. Andrzej Steciwko

Katedra i Zakład Medycyny

Katedra i Zakład Medycyny

Rodzinnej

Rodzinnej

AM we Wrocławiu

AM we Wrocławiu

Grypa

Grypa

jest ostrą chorobą infekcyjną

jest ostrą chorobą infekcyjną

wywoływaną

wywoływaną

przez wirus z rodziny Orthomyxoviridae.

przez wirus z rodziny Orthomyxoviridae.

Wyróżnia się 3 rodzaje wirusa:

Wyróżnia się 3 rodzaje wirusa:

Influenzavirus A, B, C.

Influenzavirus A, B, C.

Zdecydowaną

Zdecydowaną

większość

większość

zakażeń

zakażeń

wywołują wirusy grypy typu

wywołują wirusy grypy typu

A i B.

A i B.

Wirus grypy typu C ma znaczenie

Wirus grypy typu C ma znaczenie

marginalne,

marginalne,

wywołuje zakażenia głównie wśród

wywołuje zakażenia głównie wśród

dzieci, przebieg ich jest poronny, a

dzieci, przebieg ich jest poronny, a

nasilenie objawów nieznaczne.

nasilenie objawów nieznaczne.

Historia

Historia

Historia

Historia

Grypa towarzyszy człowiekowi od

Grypa towarzyszy człowiekowi od

zawsze.

zawsze.

W ubiegłym stuleciu wystąpiły

W ubiegłym stuleciu wystąpiły

cztery pandemie grypy:

cztery pandemie grypy:

„

„

Hiszpanka”

Hiszpanka”

w

w

1918

1918

r.

r.

–

–

ok. 20-25 mln ludzi zmarło

ok. 20-25 mln ludzi zmarło

(zachorowało ponad 200 mln).

(zachorowało ponad 200 mln).

Wywołał ją

Wywołał ją

podtyp H1N1

podtyp H1N1

Dla porównania: podczas I

Dla porównania: podczas I

wojny światowej zginęło ok. 10

wojny światowej zginęło ok. 10

mln ludzi

mln ludzi

1

11

1

„

„

grypa azjatycka”

grypa azjatycka”

w

w

1957 r.

1957 r.

zmarło ok. 1 mln osób. Pandemię

zmarło ok. 1 mln osób. Pandemię

wywołał

wywołał

podtyp H2N2

podtyp H2N2

„

„

grypa Hongkong”

grypa Hongkong”

w 1968 r.

w 1968 r.

zmarło 700 tys. osób. Wywołał ją

zmarło 700 tys. osób. Wywołał ją

podtyp H3N2

podtyp H3N2

„

„

grypa rosyjska”

grypa rosyjska”

w 1977 r.

w 1977 r.

wywołana przez

wywołana przez

podtyp H1N1

podtyp H1N1

2

22

2

3

33

3

4

44

4

Wirus grypy został odkryty

Wirus grypy został odkryty

dopiero w roku

dopiero w roku

1933

1933

Wirus grypy został odkryty

Wirus grypy został odkryty

dopiero w roku

dopiero w roku

1933

1933

Grypa

Grypa

została scharakteryzowana po

została scharakteryzowana po

raz pierwszy podczas epidemii tzw.

raz pierwszy podczas epidemii tzw.

kataru rosyjskiego

kataru rosyjskiego

w latach

w latach

1889-92

1889-92

jako choroba

jako choroba

bakteryjna,

bakteryjna,

ponieważ od chorych wyizolowano

ponieważ od chorych wyizolowano

wówczas

wówczas

bakterię nazwaną z tej okazji

bakterię nazwaną z tej okazji

Haemophilus influenzae.

Haemophilus influenzae.

Epidemiologia

Epidemiologia

Epidemiologia

Epidemiologia

1,96

0,25

2,71

3,22

0,47

2,71

1,57

0,82

2,34

0

1

2

3

4

liczba

zachorowań

w mln

1991

1993

1995

1997

1999

rok

Mechanizm infekcji

Mechanizm infekcji

Mechanizm infekcji

Mechanizm infekcji

Zakażenie następuje drogą kropelkową

Zakażenie następuje drogą kropelkową

lub przez kontakt bezpośredni.

lub przez kontakt bezpośredni.

Po wniknięciu wirus łączy się z

Po wniknięciu wirus łączy się z

nabłonkiem dróg oddechowych przez

nabłonkiem dróg oddechowych przez

receptor mukoproteinowy

receptor mukoproteinowy

na

na

drodze adsorpcji. Wnika do komórki,

drodze adsorpcji. Wnika do komórki,

gdzie się namnaża,

gdzie się namnaża,

a następnie uwalnia na drodze

a następnie uwalnia na drodze

egzocytozy.

egzocytozy.

Po uwolnieniu wirusów następuje

Po uwolnieniu wirusów następuje

liza zainfekowanej komórki.

liza zainfekowanej komórki.

Drogą krwi wirus może przenosić się do

Drogą krwi wirus może przenosić się do

innych narządów, m. in. węzłów

innych narządów, m. in. węzłów

chłonnych.

chłonnych.

Wirusy grypy wykazują bardzo dużą

Wirusy grypy wykazują bardzo dużą

zmienność antygenową.

zmienność antygenową.

Charakteryzują je:

Charakteryzują je:

skok antygenowy

skok antygenowy

, czyli

, czyli

reasortacja (antigenic

reasortacja (antigenic

shift)

shift)

przesunięcie antygenowe

przesunięcie antygenowe

(antigenic drift)

(antigenic drift)

Skok antygenowy

Skok antygenowy

dotyczy tylko wirusa typu A

dotyczy tylko wirusa typu A

Gdy komórka zostanie zainfekowana

Gdy komórka zostanie zainfekowana

dwoma różnymi podtypami wirusa

dwoma różnymi podtypami wirusa

grypy, wówczas wirusy potomne

grypy, wówczas wirusy potomne

zyskują materiał genetyczny od

zyskują materiał genetyczny od

obydwu „rodziców”,

obydwu „rodziców”,

w efekcie

w efekcie

powstaje nowy podtyp

powstaje nowy podtyp

wirusa,

wirusa,

przeciwko któremu organizm nie

przeciwko któremu organizm nie

posiada jeszcze przeciwciał.

posiada jeszcze przeciwciał.

Zjawisko to zachodzi raz na kilka –

Zjawisko to zachodzi raz na kilka –

kilkadziesiąt lat i jest

kilkadziesiąt lat i jest

odpowiedzialne

odpowiedzialne

za pojawianie się pandemii.

za pojawianie się pandemii.

Przesunięcie antygenowe

Przesunięcie antygenowe

dotyczy wszystkich typów

dotyczy wszystkich typów

wirusów

wirusów

Polega na spontanicznych

Polega na spontanicznych

mutacjach

mutacjach

w materiale genetycznym

w materiale genetycznym

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

zakażenie następuje drogą

zakażenie następuje drogą

kropelkową lub przez

kropelkową lub przez

bezpośredni kontakt

bezpośredni kontakt

chory jest zakaźny kilka dni

chory jest zakaźny kilka dni

przed wystąpieniem objawów

przed wystąpieniem objawów

oraz 3-4 dni po ich

oraz 3-4 dni po ich

wystąpieniu

wystąpieniu

Objawy kliniczne pojawiają się

Objawy kliniczne pojawiają się

nagle

nagle



gorączka > 38

gorączka > 38

°

°

C, dreszcze

C, dreszcze



silne bóle głowy

silne bóle głowy



bóle mięśni

bóle mięśni



suchy, męczący kaszel

suchy, męczący kaszel



bóle gardła

bóle gardła



nieżyt nosa, kichanie

nieżyt nosa, kichanie



uczucie rozbicia i wyczerpania

uczucie rozbicia i wyczerpania



niechęć do działania

niechęć do działania



zapalenie spojówek

zapalenie spojówek

Obraz kliniczny –

Obraz kliniczny –

c.d.

c.d.

Obraz kliniczny –

Obraz kliniczny –

c.d.

c.d.

Rzadziej występują:

Rzadziej występują:



wysypka na tułowiu,

wysypka na tułowiu,

przechodząca na

przechodząca na

twarz i kończyny górne

twarz i kończyny górne



biegunka, wymioty (u małych

biegunka, wymioty (u małych

dzieci)

dzieci)

U małych dzieci grypa może

U małych dzieci grypa może

przebiegać

przebiegać

pod postacią

pod postacią

pseudokrupu

pseudokrupu

(napady szczekającego kaszlu z

(napady szczekającego kaszlu z

dusznością wdechową)

dusznością wdechową)

Obraz kliniczny –

Obraz kliniczny –

c.d.

c.d.

Obraz kliniczny –

Obraz kliniczny –

c.d.

c.d.

Niepowikłana choroba ustępuje

Niepowikłana choroba ustępuje

po ok. 7 dniach.

po ok. 7 dniach.

Dłużej utrzymują się osłabienie

Dłużej utrzymują się osłabienie

i kaszel

i kaszel

(ponad dwa tygodnie)

(ponad dwa tygodnie)

Odporność

Odporność

po przechorowaniu trwa krótko,

po przechorowaniu trwa krótko,

dlatego na grypę można chorować

dlatego na grypę można chorować

wielokrotnie

wielokrotnie

Odporność

Odporność

po przechorowaniu trwa krótko,

po przechorowaniu trwa krótko,

dlatego na grypę można chorować

dlatego na grypę można chorować

wielokrotnie

wielokrotnie

w praktyce diagnozę stawia się

w praktyce diagnozę stawia się

najczęściej

najczęściej

na podstawie objawów i klinicznych i

na podstawie objawów i klinicznych i

wywiadu

wywiadu

(epidemia, kontakt z chorym na

(epidemia, kontakt z chorym na

grypę)

grypę)

w morfologii krwi obwodowej

w morfologii krwi obwodowej

stwierdzamy najczęściej

stwierdzamy najczęściej

leukopenię z

leukopenię z

limfocytozą i bazofilią

limfocytozą i bazofilią

można wykrywać przeciwciała lub

można wykrywać przeciwciała lub

antygeny wirusa za pomocą

antygeny wirusa za pomocą

testu ELISA

testu ELISA

lub odczynu hamowania aglutynacji

lub odczynu hamowania aglutynacji

(diagnostyczny jest

(diagnostyczny jest

4-krotny wzrost miana w ciągu 14 dni)

4-krotny wzrost miana w ciągu 14 dni)

Diagnostyka

Diagnostyka

Diagnostyka

Diagnostyka

izolacja wirusa

izolacja wirusa

– jest rzadko

– jest rzadko

stosowana; głównie w

stosowana; głównie w

corocznym

corocznym

procesie tworzenia

procesie tworzenia

szczepionki

szczepionki

na dany sezon

na dany sezon

rtg płuc

rtg płuc

– jeśli grypa jest

– jeśli grypa jest

niepowikłana, obraz powinien

niepowikłana, obraz powinien

być

być

bez zmian

bez zmian

Diagnostyka

Diagnostyka

– c.d.

– c.d.

Diagnostyka

Diagnostyka

– c.d.

– c.d.

Najwięcej problemów przysparza

Najwięcej problemów przysparza

różnicowanie

różnicowanie

grypy z tzw. „chorobą

grypy z tzw. „chorobą

przeziębieniową”,

przeziębieniową”,

wywoływaną przez

wywoływaną przez

szereg różnych wirusów, m. in.

szereg różnych wirusów, m. in.

rhinowirusy – wywołują ponad 50%

rhinowirusy – wywołują ponad 50%

przeziębień,

przeziębień,

myksowirusy, RSV,

myksowirusy, RSV,

parainfluenzawirusy,

parainfluenzawirusy,

paramyksowirusy).

paramyksowirusy).

Odróżnienie tych stanów jest często

Odróżnienie tych stanów jest często

niemożliwe, zwłaszcza że niekiedy

niemożliwe, zwłaszcza że niekiedy

różne infekcje nakładają się na siebie.

różne infekcje nakładają się na siebie.

Różnicowanie

Różnicowanie

Różnicowanie

Różnicowanie

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:

przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

Objawy, na które należy zwrócić uwagę

przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:

przy różnicowaniu grypy i przeziębienia:

 

Grypa

Przeziębieni

e

Początek objawów

nagły

powolny

Gorączka powyżej 39C

często

rzadko

Bóle głowy, mięśni i

stawów

silne

słabo nasilone

Krańcowe wyczerpanie

często

rzadko

Suchy kaszel

często

rzadko

Kichanie

rzadko

często

Chrypka

rzadko

często

Powikłania

często

rzadko

Szczepionka

dostępna

brak

Przedstawiony schemat różnicowania

Przedstawiony schemat różnicowania

opiera się tylko na nasileniu

opiera się tylko na nasileniu

oraz częstości występowania

oraz częstości występowania

objawów.

objawów.

Nie ma natomiast jednoznacznych

Nie ma natomiast jednoznacznych

kryteriów klinicznych pozwalających

kryteriów klinicznych pozwalających

na rozpoznanie grypy.

na rozpoznanie grypy.

100% pewności daje tylko hodowla

100% pewności daje tylko hodowla

wirusa, która z oczywistych względów

wirusa, która z oczywistych względów

nie jest stosowana w rutynowej

nie jest stosowana w rutynowej

praktyce lekarskiej.

praktyce lekarskiej.

Dotyczą ok. 6% chorych.

Dotyczą ok. 6% chorych.

Występują z reguły po 2 tygodniach

Występują z reguły po 2 tygodniach

od zachorowania.

od zachorowania.

osoby po 50 r. ż.

osoby po 50 r. ż.

chorzy przewlekle (głównie na choroby

chorzy przewlekle (głównie na choroby

układu krążenia, oddechowego, cukrzycę,

układu krążenia, oddechowego, cukrzycę,

z upośledzoną funkcją nerek)

z upośledzoną funkcją nerek)

dzieci do 4 r. ż.

dzieci do 4 r. ż.

chorzy z osłabioną odpornością

chorzy z osłabioną odpornością

Grupy ryzyka:

Grupy ryzyka:

Grupy ryzyka:

Grupy ryzyka:

Powikłania

Powikłania

Powikłania

Powikłania

Powikłanie może być wywołane przez

Powikłanie może być wywołane przez

wirus grypy lub przez nadkażenie

wirus grypy lub przez nadkażenie

bakteryjne

bakteryjne

Najczęstszym powikłaniem grypy są

Najczęstszym powikłaniem grypy są

zapalenia oskrzeli i płuc

zapalenia oskrzeli i płuc

(wirusy

(wirusy

uszkadzają nabłonek dróg oddechowych

uszkadzają nabłonek dróg oddechowych

pozbawiając go rzęsek, a tym samym

pozbawiając go rzęsek, a tym samym

skutecznej ochrony przed wnikaniem bakterii).

skutecznej ochrony przed wnikaniem bakterii).

Najczęstsze patogeny bakteryjne:

Najczęstsze patogeny bakteryjne:



Streptococcus pneumoniae

Streptococcus pneumoniae



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



Haemophilus influenzae

Haemophilus influenzae

Powikłania

Powikłania

pulmonologiczne

pulmonologiczne

Powikłania

Powikłania

pulmonologiczne

pulmonologiczne

Najbardziej niebezpieczne jest

Najbardziej niebezpieczne jest

nadkażenie

nadkażenie

gronkowcem złocistym,

gronkowcem złocistym,

gdyż może ono

gdyż może ono

doprowadzić do rozwoju wstrząsu

doprowadzić do rozwoju wstrząsu

toksycznego

toksycznego

Inne częste powikłania:

Inne częste powikłania:

zapalenie ucha środkowego

zapalenie ucha środkowego

zapalenie zatok przynosowych

zapalenie zatok przynosowych

zapalenie krtani

zapalenie krtani

bezdech u niemowląt

bezdech u niemowląt

zaostrzenie istniejących procesów przewlekłych

zaostrzenie istniejących procesów przewlekłych

(astmy i innych chorób płuc)

(astmy i innych chorób płuc)

Powikłania

Powikłania

kardiologiczne

kardiologiczne

Powikłania

Powikłania

kardiologiczne

kardiologiczne

zapalenie mięśnia serca

zapalenie mięśnia serca

zapalenie osierdzia

zapalenie osierdzia

nasilenie istniejących,

nasilenie istniejących,

przewlekłych chorób układu

przewlekłych chorób układu

krążenia

krążenia

Nefrologiczne powikłania pogrypowe

Nefrologiczne powikłania pogrypowe

Nefrologiczne powikłania pogrypowe

Nefrologiczne powikłania pogrypowe

ostre k

ostre k

łę

łę

buszkowe zapalenie nerek

buszkowe zapalenie nerek

zaostrzenie przewlekłego k

zaostrzenie przewlekłego k

łę

łę

buszkowego

buszkowego

zapalenia nerek

zapalenia nerek

bez wzgl

bez wzgl

ę

ę

du na typ

du na typ

morfologiczny

morfologiczny

zaostrzenie dynamiki upo

zaostrzenie dynamiki upo

ś

ś

ledzenia funkcji

ledzenia funkcji

nerek

nerek

u

u

chorych z przewlek

chorych z przewlek

łą

łą

niewydolno

niewydolno

ś

ś

ci

ci

ą

ą

nerek

nerek

(szczególnie wyra

(szczególnie wyra

ź

ź

nie to jest w okresie II i

nie to jest w okresie II i

III)

III)

wzrost podatno

wzrost podatno

ś

ś

ci na infekcje

ci na infekcje

uk

uk

ł

ł

adu

adu

moczowego

moczowego

(do odmiedniczkowego zapalenia nerek

(do odmiedniczkowego zapalenia nerek

w

w

łą

łą

cznie)

cznie)

Pogrypowe k

Pogrypowe k

łę

łę

buszkowe

buszkowe

zapalenie nerek

zapalenie nerek

Pogrypowe k

Pogrypowe k

łę

łę

buszkowe

buszkowe

zapalenie nerek

zapalenie nerek

Do rozwoju kzn prowadz

Do rozwoju kzn prowadz

ą

ą

dwa

dwa

p

p

atomechanizmy:

atomechanizmy:

kzn wywo

kzn wywo

ł

ł

ane kr

ane kr

ążą

ążą

cymi kompleksami

cymi kompleksami

immunologicznymi, w sk

immunologicznymi, w sk

ł

ł

ad których wchodzi

ad których wchodzi

antygen

antygen

,

,

przeciwcia

przeciwcia

ł

ł

o i dope

o i dope

ł

ł

niacz.

niacz.

Tym antygenem jest bardzo cz

Tym antygenem jest bardzo cz

ę

ę

sto neuraminidaza

sto neuraminidaza

.

.

kzn wywo

kzn wywo

ł

ł

ane wyst

ane wyst

ę

ę

powaniem przeciwcia

powaniem przeciwcia

ł

ł

przeciw

przeciw

b

b

ł

ł

onie podstawnej k

onie podstawnej k

łę

łę

buszków nerkowych. W

buszków nerkowych. W

przypadku grypy mechanizm ten polega na tym,

przypadku grypy mechanizm ten polega na tym,

ż

ż

e

e

odszczepiaj

odszczepiaj

ą

ą

ca ko

ca ko

ń

ń

cowy kwas sjalowy

cowy kwas sjalowy

neuraminidaza powoduje ods

neuraminidaza powoduje ods

ł

ł

oni

oni

ę

ę

cie ukrytych

cie ukrytych

determinant antygenowych b

determinant antygenowych b

ł

ł

ony podstawnej,

ony podstawnej,

które staj

które staj

ą

ą

si

si

ę

ę

antygenami i wywo

antygenami i wywo

ł

ł

uj

uj

ą

ą

proces

proces

tworzenia przeciwcia

tworzenia przeciwcia

ł

ł

przeciwko w

przeciwko w

ł

ł

asnej b

asnej b

ł

ł

onie

onie

podstawnej k

podstawnej k

łę

łę

buszka nerkowego

buszka nerkowego

Charakterystyczny obraz kliniczny

Charakterystyczny obraz kliniczny

pogrypowego kzn

pogrypowego kzn

:

:

po oko

po oko

ł

ł

o 3 tygodniach od pocz

o 3 tygodniach od pocz

ą

ą

tku

tku

infekcji

infekcji

pojawiaj

pojawiaj

ą

ą

si

si

ę

ę

objawy zwane

objawy zwane

triad

triad

ą

ą

Addisa

Addisa

:

:



nadci

nadci

ś

ś

nienie,

nienie,



obrz

obrz

ę

ę

ki pod oczami (tzw. obrz

ki pod oczami (tzw. obrz

ę

ę

ki

ki

nerkowe)

nerkowe)


zmiany w moczu o charakterystycznym

zmiany w moczu o charakterystycznym

obrazie:

obrazie:

•

białkomocz, w osadzie

białkomocz, w osadzie

krwinkomocz,

krwinkomocz,
•

wałeczki szkliste i

wałeczki szkliste i

szklistoziarniste.

szklistoziarniste.

Przewlekaj

Przewlekaj

ą

ą

ca si

ca si

ę

ę

infekcja grypowa

infekcja grypowa

mo

mo

ż

ż

e by

e by

ć

ć

przyczyn

przyczyn

ą

ą

rozwoju

rozwoju

rzadkich postaci kzn.

rzadkich postaci kzn.

W

W

ś

ś

ród nich na czo

ród nich na czo

ł

ł

o wysuwa si

o wysuwa si

ę

ę

nefropatia

nefropatia

IgA,

IgA,

która mo

która mo

ż

ż

e przebiega

e przebiega

ć

ć

w sposób przewlek

w sposób przewlek

ł

ł

y,

y,

ma do

ma do

ść

ść

du

du

żą

żą

dynamik

dynamik

ę

ę

tocz

tocz

ą

ą

cych si

cych si

ę

ę

zmian w

zmian w

obr

obr

ę

ę

bie k

bie k

łę

łę

b

b

usz

usz

ków nerkowych, znacznie

ków nerkowych, znacznie

szybciej ni

szybciej ni

ż

ż

inne postacie kzn doprowadza do

inne postacie kzn doprowadza do

upo

upo

ś

ś

ledzenia funkcji nerek i w konsekwencji

ledzenia funkcji nerek i w konsekwencji

do przewlek

do przewlek

ł

ł

ej niewydolno

ej niewydolno

ś

ś

ci, zdecydowanie

ci, zdecydowanie

trudniej poddaje si

trudniej poddaje si

ę

ę

leczeniu.

leczeniu.

Cech

Cech

ą

ą

charakterystyczn

charakterystyczn

ą

ą

jest stwierdzenie

jest stwierdzenie

masywnych złogów immunoglobuliny klasy A

masywnych złogów immunoglobuliny klasy A

zdeponowanych w obr

zdeponowanych w obr

ę

ę

bie mezangium.

bie mezangium.

Mezangium ulega rozplemowi.

Mezangium ulega rozplemowi.

Wpływ infekcji grypowej

Wpływ infekcji grypowej

na przebieg przewlekłych kzn

na przebieg przewlekłych kzn

(pkzn)

(pkzn)

Wpływ infekcji grypowej

Wpływ infekcji grypowej

na przebieg przewlekłych kzn

na przebieg przewlekłych kzn

(pkzn)

(pkzn)

W badaniach i w obserwacji klinicznej

W badaniach i w obserwacji klinicznej

chorych z pkzn trwaj

chorych z pkzn trwaj

ą

ą

cym kilka -

cym kilka -

kilkana

kilkana

ś

ś

cie lat, u których doszło do

cie lat, u których doszło do

infekcji grypowej obserwujemy

infekcji grypowej obserwujemy

bardzo

bardzo

wyra

wyra

ź

ź

ne zaostrzenie si

ne zaostrzenie si

ę

ę

dynamiki

dynamiki

procesu zapalnego w formie narastania

procesu zapalnego w formie narastania

zmian w moczu

zmian w moczu

w postaci

w postaci

:

:

bia

bia

ł

ł

komoczu, narastaj

komoczu, narastaj

ąc

ąc

ej erytrocyturii,

ej erytrocyturii,

pobolewania w okolicy l

pobolewania w okolicy l

ę

ę

d

d

ź

ź

wiowo-

wiowo-

krzy

krzy

ż

ż

owej, wzrostu ci

owej, wzrostu ci

ś

ś

nienia krwi i cech

nienia krwi i cech

upo

upo

ś

ś

ledzania funkcji nerek

ledzania funkcji nerek

Wykonane badania eksperymentalne

Wykonane badania eksperymentalne

w sposób jednoznaczny potwierdzi

w sposób jednoznaczny potwierdzi

ł

ł

y

y

tego typu spostrze

tego typu spostrze

ż

ż

enia

enia

i wykaza

i wykaza

ł

ł

y,

y,

ż

ż

e podanie zwierz

e podanie zwierz

ę

ę

tom,

tom,

u których wcze

u których wcze

ś

ś

niej wywo

niej wywo

ł

ł

ano pkzn,

ano pkzn,

aktywnej enzymatycznie

aktywnej enzymatycznie

neuraminidazy

neuraminidazy

w sposób ewidentny

w sposób ewidentny

nasila przebieg zmian

nasila przebieg zmian

w obr

w obr

ę

ę

bie k

bie k

łę

łę

buszków nerkowych,

buszków nerkowych,

powoduje

powoduje

spadek odporno

spadek odporno

ś

ś

ci immunologicznej

ci immunologicznej

i wyra

i wyra

ź

ź

n

n

i

i

e upo

e upo

ś

ś

ledz

ledz

a

a

funkcj

funkcj

ę

ę

nerek

nerek

uruchomi

uruchomi

enie

enie

produkcji

produkcji

przeciwcia

przeciwcia

ł

ł

przeciwko antygenom

przeciwko antygenom

wirusowym,

wirusowym,

w tym przeciwko neuraminidazie

w tym przeciwko neuraminidazie

tworzeni

tworzeni

e

e

przeciwcia

przeciwcia

ł

ł

przeciw

przeciw

b

b

ł

ł

onie podstawnej k

onie podstawnej k

łę

łę

b

b

uszka

uszka

nerkowego,

nerkowego,

co

co

równie

równie

ż

ż

skutecznie

skutecznie

pog

pog

łę

łę

bia tocz

bia tocz

ą

ą

cy si

cy si

ę

ę

proces w

proces w

obr

obr

ę

ę

bie k

bie k

łę

łę

buszków nerkowych

buszków nerkowych

neuraminidaza mo

neuraminidaza mo

ż

ż

e wp

e wp

ł

ł

ywa

ywa

ć

ć

na zmiany strukturalne b

na zmiany strukturalne b

ł

ł

ony

ony

podstawnej k

podstawnej k

łę

łę

buszka

buszka

nerkowego

nerkowego

Udział neuraminidazy

Udział neuraminidazy

w patomechanizmie uszkodzenia nerek:

w patomechanizmie uszkodzenia nerek:

Rzadkie powikłania:

Rzadkie powikłania:

Rzadkie powikłania:

Rzadkie powikłania:

ze strony układu nerwowego:

ze strony układu nerwowego:

zapalenie nerwów obwodowych

zapalenie nerwów obwodowych

zespół Guillain-Barre

zespół Guillain-Barre

zapalenie rdzenia kręgowego

zapalenie rdzenia kręgowego

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

zapalenie mózgu (o dramatycznym

zapalenie mózgu (o dramatycznym

przebiegu – utrata świadomości

przebiegu – utrata świadomości

następuje

następuje

w ciągu kilku godzin)

w ciągu kilku godzin)

zespół Rey’a

zespół Rey’a

nasilenie częstości napadów

nasilenie częstości napadów

padaczkowych

padaczkowych

choroby naczyniowe mózgu

choroby naczyniowe mózgu

ostre psychozy, niekiedy z omamami

ostre psychozy, niekiedy z omamami

słuchowymi i wzrokowymi

słuchowymi i wzrokowymi

u kobiet w ciąży, szczególnie w I

u kobiet w ciąży, szczególnie w I

trymestrze może wystąpić

trymestrze może wystąpić

poronienie

poronienie

mioliza mięśni poprzecznie

mioliza mięśni poprzecznie

prążkowanych

prążkowanych

zgon

zgon

– powikłanie to dotyczy

– powikłanie to dotyczy

głównie osób po 60 r. ż. (tylko 5%

głównie osób po 60 r. ż. (tylko 5%

zgonów

zgonów

dotyczy osób przed 60 r. ż.)

dotyczy osób przed 60 r. ż.)

Rzadkie powikłania –

Rzadkie powikłania –

c.d.:

c.d.:

Rzadkie powikłania –

Rzadkie powikłania –

c.d.:

c.d.:

Leczenie infekcji

Leczenie infekcji

grypowej

grypowej

Leczenie infekcji

Leczenie infekcji

grypowej

grypowej

Podczas klasycznego przebiegu

Podczas klasycznego przebiegu

infekcji

infekcji

wystarczające jest leczenie

wystarczające jest leczenie

objawowe. Zalecane jest:

objawowe. Zalecane jest:



leżenie w łóżku

leżenie w łóżku



leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe

leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe



obfite nawadnianie

obfite nawadnianie



preparaty witaminowe

preparaty witaminowe



środki przeciwkaszlowe w razie potrzeby

środki przeciwkaszlowe w razie potrzeby

Nie należy stosować salicylanów u

Nie należy stosować salicylanów u

dzieci ze względu na ryzyko

dzieci ze względu na ryzyko

wystąpienia zespołu Rey’a

wystąpienia zespołu Rey’a

należy rozważyć zastosowanie leku

należy rozważyć zastosowanie leku

przeciwwirusowego działającego na

przeciwwirusowego działającego na

wirus grypy. Nie należy jednak leków

wirus grypy. Nie należy jednak leków

tych nadużywać, gdyż mają one liczne

tych nadużywać, gdyż mają one liczne

działania uboczne, a

działania uboczne, a

grypa jest

grypa jest

chorobą

chorobą

samoograniczającą się.

samoograniczającą się.

U chorych:

U chorych:

U chorych:

U chorych:

•

starszych,

starszych,

•

cierpiących na choroby

cierpiących na choroby

przewlekłe,

przewlekłe,
•

z osłabioną odpornością

z osłabioną odpornością

•

starszych,

starszych,

•

cierpiących na choroby

cierpiących na choroby

przewlekłe,

przewlekłe,
•

z osłabioną odpornością

z osłabioną odpornością

Jedynym lekiem dostępnym w Polsce

Jedynym lekiem dostępnym w Polsce

jest

jest

amantadyna.

amantadyna.

Działa tylko na wirus grypy typu A.

Działa tylko na wirus grypy typu A.

Objawy uboczne związane są głównie z CUN

Objawy uboczne związane są głównie z CUN

(halucynacje, psychozy, lęk, bezsenność,

(halucynacje, psychozy, lęk, bezsenność,

zaburzenia

zaburzenia

koncentracji).

koncentracji).

Amantadyny nie należy stosować u kobiet w

Amantadyny nie należy stosować u kobiet w

ciąży,

ciąży,

w chorobach nerek, CUN, wątroby i serca.

w chorobach nerek, CUN, wątroby i serca.

Dawkowanie:

Dawkowanie:

100-200 mg / dobę w dwóch

100-200 mg / dobę w dwóch

dawkach,

dawkach,

w przebiegu udokumentowanej

w przebiegu udokumentowanej

epidemii, u osób z grup ryzyka narażonych na

epidemii, u osób z grup ryzyka narażonych na

kontakt z chorym:

kontakt z chorym:

profilaktycznie:

profilaktycznie:

przez 5 tygodni

przez 5 tygodni

leczniczo:

leczniczo:

w przypadku wystąpienia objawów

w przypadku wystąpienia objawów

przez

przez

pierwszych 5 dni choroby

pierwszych 5 dni choroby

Inne leki:

Inne leki:

Inne leki:

Inne leki:

•

rimantadyna

rimantadyna

– aerozol, działa na

– aerozol, działa na

wirusa grypy typu A,

wirusa grypy typu A,

podajemy 1

podajemy 1

dawkę co 12 godzin

dawkę co 12 godzin

•

oseltamiwi

oseltamiwi

r

r
•

zanamiwir

zanamiwir

Nowe leki,

Nowe leki,

niezarejestrowa

niezarejestrowa

ne

ne

w Polsce.

w Polsce.

Są inhibitorami

Są inhibitorami

neuraminidazy.

neuraminidazy.

Nowe leki,

Nowe leki,

niezarejestrowa

niezarejestrowa

ne

ne

w Polsce.

w Polsce.

Są inhibitorami

Są inhibitorami

neuraminidazy.

neuraminidazy.

Profilaktyka

Profilaktyka

Profilaktyka

Profilaktyka

specyficzna

specyficzna



unikanie dużych skupisk

unikanie dużych skupisk

ludzkich

ludzkich



w okresie epidemii

w okresie epidemii



zachowanie higieny – częste

zachowanie higieny – częste

mycie rąk itp.

mycie rąk itp.

niespecyficzna

niespecyficzna



szczepienia

szczepienia

Obecnie na rynku dostępnych jest kilka

Obecnie na rynku dostępnych jest kilka

szczepionek.

szczepionek.

Są one co roku

Są one co roku

aktualizowane dla nowego podtypu

aktualizowane dla nowego podtypu

wirusa.

wirusa.

Wczesną jesienią aktualne na

Wczesną jesienią aktualne na

dany sezon

dany sezon

szczepionki są dostępne w aptekach.

szczepionki są dostępne w aptekach.

Optymalnym okresem do zaszczepienia

Optymalnym okresem do zaszczepienia

jest okres

jest okres

wrzesień – listopad

wrzesień – listopad

(ale szczepić się można w każdym okresie,

(ale szczepić się można w każdym okresie,

także już podczas trwania epidemii).

także już podczas trwania epidemii).

Okres powstawania odporności trwa

Okres powstawania odporności trwa

ok. 2 tygodni. Skuteczność szczepionek

ok. 2 tygodni. Skuteczność szczepionek

ocenia się na 70-90%

ocenia się na 70-90%

Szczepienia

Szczepienia

Szczepienia

Szczepienia

Wskazania do szczepień

Wskazania do szczepień

przeciwko grypie:

przeciwko grypie:

Wskazania do szczepień

Wskazania do szczepień

przeciwko grypie:

przeciwko grypie:



osoby > 50 r.ż.

osoby > 50 r.ż.



chorzy przewlekle (szczególnie na cukrzycę,

chorzy przewlekle (szczególnie na cukrzycę,

niewydolność nerek, niewydolność układu

niewydolność nerek, niewydolność układu

krążenia, choroby układu oddechowego –

krążenia, choroby układu oddechowego –

astma!)

astma!)



osoby z obniżoną odpornością

osoby z obniżoną odpornością



kobiety, które w czasie najbliższego sezonu

kobiety, które w czasie najbliższego sezonu

epidemiologicznego grypy będą w II / III

epidemiologicznego grypy będą w II / III

trymestrze ciąży

trymestrze ciąży



dzieci leczone przewlekle kwasem

dzieci leczone przewlekle kwasem

acetylosalicylowym (dla uniknięcia zespołu

acetylosalicylowym (dla uniknięcia zespołu

Rey’a,

Rey’a,

którego ryzyko wystąpienia wzrasta w

którego ryzyko wystąpienia wzrasta w

grypie)

grypie)



pensjonariusze domów spokojnej starości,

pensjonariusze domów spokojnej starości,

ZOZ-ów

ZOZ-ów

dla przewlekle chorych

dla przewlekle chorych

Wskazania kliniczne wg WHO:

Wskazania kliniczne wg WHO:



osoby, których praca polega na częstych

osoby, których praca polega na częstych

kontaktach z ludźmi, mieszkające w

kontaktach z ludźmi, mieszkające w

internatach,

internatach,

domach studenckich,

domach studenckich,



personel medyczny zatrudniony w

personel medyczny zatrudniony w

lecznictwie

lecznictwie

otwartym i zamkniętym

otwartym i zamkniętym



pracownicy służb publicznych (kasjerzy,

pracownicy służb publicznych (kasjerzy,

nauczyciele, przedszkolanki, ekspedienci)

nauczyciele, przedszkolanki, ekspedienci)



oraz każdy, kto wyrazi chęć zaszczepienia

oraz każdy, kto wyrazi chęć zaszczepienia

się.

się.

Wskazania do szczepień

Wskazania do szczepień

przeciwko grypie – c.d.:

przeciwko grypie – c.d.:

Wskazania do szczepień

Wskazania do szczepień

przeciwko grypie – c.d.:

przeciwko grypie – c.d.:

Wskazania epidemiologiczne wg WHO

Wskazania epidemiologiczne wg WHO

(osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla

(osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla

osób z grupy wysokiego ryzyka):

osób z grupy wysokiego ryzyka):

Przeciwwskazania do

Przeciwwskazania do

szczepień:

szczepień:

Przeciwwskazania do

Przeciwwskazania do

szczepień:

szczepień:



ostra infekcja

ostra infekcja



przebyty zespół Guillain-Barre

przebyty zespół Guillain-Barre



uczulenie na elementy szczepionki

uczulenie na elementy szczepionki



nasilone odczyny poszczepienne po

nasilone odczyny poszczepienne po

poprzednim szczepieniu

poprzednim szczepieniu



I trymestr ciąży

I trymestr ciąży



przetaczanie krwi w ciągu ostatnich

przetaczanie krwi w ciągu ostatnich

6

6

tygodni

tygodni

Odczyny poszczepienne

Odczyny poszczepienne

Odczyny poszczepienne

Odczyny poszczepienne

utrzymują się najczęściej ok. 2 dni

utrzymują się najczęściej ok. 2 dni

ogólne – u 10-30% chorych

ogólne – u 10-30% chorych



złe samopoczucie

złe samopoczucie



wzrost temperatury

wzrost temperatury



uczucie rozbicia

uczucie rozbicia

miejscowe – u 10-60% chorych

miejscowe – u 10-60% chorych



bolesność w miejscu wkłucia

bolesność w miejscu wkłucia



zaczerwienienie

zaczerwienienie



naciek zapalny

naciek zapalny

U osób uczulonych

U osób uczulonych

na jeden ze

na jeden ze

składników szczepionki może

składników szczepionki może

wystąpić

wystąpić

obrzęk Quincke’go,

obrzęk Quincke’go,

napad astmy,

napad astmy,

wstrząs anafilaktyczny.

wstrząs anafilaktyczny.

W bardzo rzadkich wypadkach może

W bardzo rzadkich wypadkach może

wystąpić

wystąpić

zespół Guillain-Barre.

zespół Guillain-Barre.

Rodzaje szczepionek:

Rodzaje szczepionek:



podjednostkowe (subunit) –

podjednostkowe (subunit) –

zawierają

zawierają

fragment płaszcza wirusa, są mniej

fragment płaszcza wirusa, są mniej

immunogenne

immunogenne



Influvac

Influvac



rozszczepione (split) – zawierają

rozszczepione (split) – zawierają

fragment wirionu

fragment wirionu



Fluarix

Fluarix



Vaxigrip

Vaxigrip



Begrivac

Begrivac

Szczepienie ma wiele zalet.

Szczepienie ma wiele zalet.

Zmniejsza zachorowalność,

Zmniejsza zachorowalność,

a w przypadku zachorowania

a w przypadku zachorowania

łagodzi

łagodzi

objawy, zmniejsza ryzyko powikłań,

objawy, zmniejsza ryzyko powikłań,

w tym także zgonu.

w tym także zgonu.

Coraz powszechniejsza staje się

Coraz powszechniejsza staje się

praktyka

praktyka

kupowania szczepionek przez

kupowania szczepionek przez

pracodawców,

pracodawców,

ponieważ

ponieważ

bardziej opłacalne jest

bardziej opłacalne jest

zaszczepienie pracowników

zaszczepienie pracowników

niż ponoszenie kosztów ich pobytu

niż ponoszenie kosztów ich pobytu

na zwolnieniu lekarskim.

na zwolnieniu lekarskim.