BUDOWA I FUNKCJE

KORZENIA

KORZEŃ

Korzeń jest podziemnym

organem rośliny, który jako

pierwszy rozwija się podczas

kiełkowania nasienia.

FUNKCJE KORZENIA:

• umocowanie rośliny w podłożu
• pobieranie wody i soli mineralnych
• gromadzenie substancji zapasowych
• rozmnażanie wegetatywne
• symbioza z bakteriami i grzybami

BUDOWA ZEWNĘTRZNA

KORZENIA

Korzeń dzieli się na kilka

odcinków, tak zwanych stref,

różniących się budową i

pełnionymi funkcjami.

BUDOWA ZEWNĘTRZNA

KORZENIA

strefa korzeni bocznych

strefa włośnikowa
strefa wydłużenia

stożek wzrostu korzenia

czapeczka

BUDOWA ZEWNĘTRZNA

KORZENIA

W budowie zewnętrznej korzenia

można wyróżnić cztery zasadnicze
strefy. Są to kolejno (patrząc od
szczytu korzenia):

• strefa wierzchołkowa (stożek wzrostu)

okryta czapeczką

• strefa wydłużenia (elongacji)
• strefa włośnikowa
• strefa korzeni bocznych

Strefa wierzchołkowa (stożek

wzrostu)

• odpowiada za wzrost komórek
• składa się z drobnych komórek, które

stale się dzielą

• otoczona warstwa komórek osłaniających ,

które tworzy czapeczkę

Strefa wydłużenia

• w strefie tej występują intensywne

podziały komórkowe oraz wzrost
korzenia

Strefa włośnikowa

• strefa różnicowania się
• w strefie tej komórki różnicują się w

skórkę, korę pierwotną, walec
osiowy

• w strefie tej komórki skórki tworzą

cienkie wypustki – włośniki, które
odpowiadają za pobieranie wody z
gleby

Strefa korzeni bocznych

• korzeń tworzy odgałęzienia boczne,

odpowiadające za utrzymanie rośliny
w podłożu

• zawiera uformowane tkanki stałe

BUDOWA WEWNĘTRZNA

KORZENIA

• skórka
• kora pierwotna
• drewno
• łyko

BUDOWA WEWNĘTRZNA

KORZENIA

miazga

(kambium)

łyko

walec

osiowy

drewno

wiązki

przewodzące

skórka

kora pierwotna

okolica (perycykl)

śródskórnia

Skórka

 najbardziej zewnętrzna warstwa

korzenia

 komórki ściśle przylegają do siebie
 wytwarza włośniki które pobierają

wodę z solami mineralnymi

 Stanowi ochrone przed czynnikami

zewnętrznymi

Kora pierwotna

• Utworzona z komórek miękiszowych

o cienkościennych ścianach, z
licznymi przestworami
międzykomórkowymi

Drewno

• transportuje wodę do wyżej

położonych oganów

• naczynia drewna skupione są w

centrum korzenia i w przekroju
poprzecznym przypominają gwiazdę,
między jej ramionami znajduj się
komórki łyka.

SYSTEMY KORZENIOWE

Istnieją dwa typy systemów

korzeniowych:

• system wiązkowy

np. u traw

• system palowy

np. u sosny, róży

KORZENIE

PRZYBYSZOWE

Korzenie wyrastające w nietypowych

miejscach rośliny, np. z boku łodygi
lub na liściach. Ich zadaniem jest
stabilizacja rośliny. Występują
przede wszystkim u roślin rosnących
w lasach tropikalnych gdzie podłoże
jest bardzo podmokłe (np. u
figowców, palm, filodendronów,
pandanów).

MODYFIKACJE

KORZENIA

U niektórych roślin korzenie ulegają

modyfikacją. Przekształcenia dotyczą
dodatkowych, często nietypowych funkcji.
Istnieją więc:

• korzenie spichrzowe
• korzenie podporowe
• korzenie oddechowe
• ssawki
• korzenie powietrzne
• korzenie czepne

Korzenie spichrzowe

• pełnią funkcję organów

magazynujących
substancje pokarmowe,
zapasowe;

• są grube i mięsiste –

charakteryzują się silnie
rozrośniętym miękiszem
spichrzowym;

• występują u marchwi,

buraka, pietruszki, selera,
dalii

Korzenie podporowe

• występują u roślin

rosnących nad
brzegami wód

• chronią roślinę przed

zatopieniem

• występują np. u

kukurydzy, figowców,
palm

Korzenie oddechowe

• mają postać długich

stożków, wyrastających na

powierzchnię gleby lub

wody;

• zapewniają dostęp

powietrza do systemów

korzeniowych zalanych

wodą;

• występują u niektórych

roślin klimatu ciepłego

rosnących na terenach

bagnistych, gdzie jest mało

tlenu ;

• spotykane np. u cypryśnika

błotnego i namorzynów

Korzenie ssawki

• występują u roślin

pasożytniczych i
półpasożytniczych np. jemioła;

• roślina pobiera za pomocą

ssawek wodę lub substancje
odżywcze ze swojego
żywiciela

Korzenie powietrzne

• zwisające swobodnie w

powietrzu

• umożliwiają pobieranie

wody z powietrza,
wchłaniają parę wodną

• występują u niektórych

epifitów rosnących w lasach
tropikalnych

Korzenie czepne

• charakterystyczne dla

pnączy i epifitów;

• służą do

przymocowywania się
do gałęzi lub pni
drzew wysokich, skał,
murów lub ścian;

• obecne są np. u

bluszczu pospolitego.

OSMOZA

Woda wnika do korzenia dzięki

osmozie.

Proces

ten polega na ruchu cząsteczek wody przez błony
półprzepuszczlne z roztworu o niższym stężeniu
do roztworu o stężeniu wyższym. Woda
przepływa tak długo, aż stężenie wyrówna się,
czyli liczba cząsteczek wody po obu stronach
będzie taka sama.

Na sktek osmozy woda przenika z gleby do

włośników, w których stężenie rotworu jest
wyższe. Nastęonie przepływa z nich do komórek
leżących obok, któe zawieają mniej wody.