Diagnostyka układu
krążenia i
oddechowego



TĘTNO :

Zmianom ciśnienia krwi w tętnicach towarzyszy ich

odkształcanie się. Wynika ono z elastyczności ścian tętnic,

które przy wzroście ciśnienia rozszerzają się, a przy spadku

zwężają się. Wyrzut krwi do tętnic będący wynikiem skurczu

komór jest wyczuwalny w postaci tętna ( pulsu ). Pomiaru

tętna dokonuje się na tętnicach położonych blisko

powierzchni ciała, np. na wewnętrznej powierzchni

nadgarstka lub z boku szyi. Jest to jedno z najprostszych

badań diagnostycznych.

U zdrowego, dorosłego człowieka tętno wynosi około

70  uderzeń na minutę.



Ciśnienie tętnicze



W tętnicach, w zależności od fazy skurczu

serca, panuje zmienne



ciśnienie krwi. Podczas skurczu komór krew

wtłaczana jest do tętnic i jej ciśnienie

gwałtownie rośnie :

w aorcie i jej głównych rozgałęzieniach osiąga

wartość 120 - 140 mm Hg. Jest to ciśnienie

skurczowe. Następnie podczas fazy

rozkurczu ciśnienie krwi w tętnicach spada do

około 70 - 90 mm Hg. Jest to ciśnienie

rozkurczowe. W miarę przepływu krwi w

dalszych tętnicach ciśnienie krwi spada, aby

w żyłach osiągnąć wartość kilku  mm Hg.



W diagnostyce medycznej pomiar ciśnienia tętniczego jest
jednym z podstawowych badań krwionośnego. Wykonuje
się go na tętnicy ramiennej w spoczynku. Wynik podaje się
w postaci dwóch liczb, przy czym pierwsza liczba oznacza
wartość ciśnienia skurczowego, a druga rozkurczowego.
U zdrowego, młodego człowieka ciśnienie krwi
wynosi około  120/80 mm Hg.
Wartość ciśnienia wzrasta wraz z wiekiem. Za górną
dopuszczalną granicę przyjmuje się dla ciśnienia
skurczowego wartość 140, a dla rozkurczowego 90 mm Hg .



TONY  SERCA :
Pracy serca towarzyszą charakterystyczne odgłosy
zwane tonami serca. Pierwszy ton to uderzenie krwi o
zamykające się zastawki przedsionkowo - komorowe,
drugi towarzyszy zamykaniu się zastawek
półksiężycowatych. Tony serca najlepiej słyszalne są
przez stetoskop ( słuchawkę lekarską ). Jeśli tonom
serca towarzyszą inne odgłosy ( szmery ), świadczy
to o nieprawidłowościach w pracy serca.



EKG :
Wywoływane przez układ przewodzący serca impulsy
rozchodzą się w mięśniu sercowym w postaci prądów
elektrycznych. Prądy te można wykryć przy użyciu
elektrokardiografu. Urządzenie to zapisuje powstające
różnice potencjałów towarzyszące skurczom i
rozkurczom przedsionków i komór w postaci
odpowiedniego wykresu zwanego
elektrokardiogramem  ( EKG ). EKG to jedno z
podstawowych badań umożliwiających m.in. wykrycie
zawału serca.

Próba
wysiłkowa



PRÓBA WYSIŁKOWA

Test wysiłkowy oparty jest na prostej zależności

zmieniającego się zapisu elektrokardiograficznego od

wzrastającego wysiłku fizycznego w warunkach

prawidłowych i stanach chorobowych. Wysiłek fizyczny

zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.

U osób zdrowych pokrywa je zwiększony przepływ krwi

przez naczynia wieńcowe. U chorych z niewydolnością

wieńcową istnieje pewien krytyczny poziom obciążenia

wysiłkiem, powyżej którego dalsze zapotrzebowanie

na tlen nie może być pokryte, a w zapisie EKG

pojawiają się cechy niedokrwienia mięśnia sercowego.

Próby wysiłkowe służą
zdiagnozowaniu choroby
wieńcowej. Dzięki nim można
ocenić też ryzyko zawału serca



Badanie umożliwia ocenę wydolności
fizycznej organizmu. Badanie to zmuszając
organizm do zwiększonej pracy, przy
jednoczesnym monitorowaniu zapisu EKG i
kontroli ciśnienia tętniczego krwi, pozwala
ocenić wydolność układu krążenia. Jest
pomocne w rozpoznawaniu i ocenie
skuteczności leczenia choroby wieńcowej.
Badanie jest również wykorzystywane do
rehabilitacji chorych.



WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA



Diagnostyka bólów w klatce piersiowej.



Diagnostyka zmian w elektrokardiogramie - ocenianych

jako niespecyficzne.



Ocena zaawansowania choroby niedokrwiennej serca.



Kwalifikacja chorych do badań inwazyjnych (np.

angiokardiografii).



Kwalifikacja chorych do poszczególnych etapów

rehabilitacji (np. po zawale serca) i ocena jej wyników.



Diagnostyka zaburzeń rytmu serca.



Ocena skuteczności leczenia chorób serca.



Ocena wydolności fizycznej i czynności układu krążenia.



Badanie wykonuje się na ergometrze rowerowym

lub bieżni ruchomej. Na klatce piersiowej

badanego, po przygotowaniu skóry (wygoleniu

włosów i odtłuszczeniu alkoholem lub benzyną),

nakleja się elektrody, które łączy się następnie

odpowiednio oznakowanymi kablami z

urządzeniem rejestrującym zapis EKG. Na

ramieniu badanego zakładany jest mankiet do

pomiaru ciśnienia. Próba wysiłkowa na ergometrze

rowerowym polega na stopniowym zwiększaniu

obciążenia przy utrzymaniu stałej prędkości

pedałowania, co daje badanemu wrażenie jazdy

ze stałą prędkością pod coraz większą górkę



Próba wysiłkowa na bieżni ruchomej polega na
stopniowym zwiększaniu szybkości przesuwu
taśmy i wzrostu kąta jej nachylenia, co
odbierane jest przez badanego, jako marsz
coraz szybszym krokiem pod coraz większą
górkę. Próbę wysiłkową przerywa się po
osiągnięciu przewidywanej dla wieku częstości
akcji serca, wystąpieniu dolegliwości lub
pojawieniu się zmian w zapisie EKG, będących
wskazaniem do przerwania badania.

Przeciwwskazania



Bezwzględne



świeży zawał serca



niestabilna dusznica bolesna



przewlekła niewydolność krążenia (III i IV

okres wg NYHA)



kradiomiopatia przerostowa



zwężenie lewego ujścia tętniczego



częstoskurcz nadkomorowy i komorowy



migotanie przedsionków



blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia



tętniak rozwarstwiający aorty



zatorowość płucna i obwodowa



nadciśnienie płucne



nadciśnienie tętnicze przekraczające 180/110 mm Hg



zapalenie mięśnia sercowego, wsierdzia lub osierdzia



ostre choroby infekcyjne



zaawansowane choroby narządowe lub układowe



objawy toksyczne po stosowaniu naparstnicy lub

leków antyarytmicznych



choroby narządu ruchu i układu nerwowego

uniemożliwiające wykonanie badania



brak zgody pacjenta

Względne:



okres 2–6 tygodni od przebycia zawału serca



okres do 6 tygodni od operacji naczyń wieńcowych



zaawansowane wady serca



przewlekła niewydolność krążenia (II okres wg NYHA)



liczna ekstrasystolia komorowa



znaczne powiększenie serca



tętniak lewej komory serca



choroby narządowe, układowe, metaboliczne
(cukrzyca, niedokrwienność, nadczynność cukrzycy)

Badanie 24 godzinne EKG



metoda Holtera pozwala na wielogodzinną
rejestrację EKG w warunkach nieskrępowanej
całodobowej aktywności badanego. Rejestracja
zapisu odbywać się może w dwóch systemach.
System tradycyjny polega na zapisie sygnału
na taśmie magnetycznej w rejestratorze
noszonym przez badanego i analizie tego
sygnału w stacjonarnym urządzeniu z
szybkością 60-240 -krotnie większą od
szybkości rejestracji.



Drugi system opiera się na rejestracji sygnału
w tzw. czasie rzeczywistym, gdzie urządzenie
rejestrujące jest jednocześnie analizatorem
zapisywanego sygnału. W zestawach
holterowskich analizujących zapis w czasie
rzeczywistym, rejestracji sygnału EKG
dokonuje się na taśmie magnetycznej albo
stosuje się rejestratory beztaśmowe,
wykorzystujące pamięć elektroniczną.



Badanie to służy ocenie czynności
elektrycznej serca. Umożliwia rejestrację
zaburzeń rytmu i przewodnictwa, ocenę
pracy rozrusznika serca oraz
nieprawidłowości w ukrwieniu mięśnia
sercowego dzięki zastosowaniu
wielogodzinnej rejestracji zapisu EKG w
warunkach normalnej aktywności badanego.



WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA



Diagnostyka zaburzeń rytmu.



Ocena skuteczności leczenia
antyarytmicznego.



Ocena czynności sztucznego rozrusznika.



Ocena niedokrwienia mięśnia sercowego.



Na klatce piersiowej badanego, po
przygotowaniu skóry (wygoleniu włosów i
odtłuszczeniu alkoholem lub benzyną)
nakleja się elektrody, które łączy się
następnie odpowiednio oznakowanymi
kablami z urządzeniem rejestrującym zapis
EKG. Urządzenie rejestrujące przypinane
jest najczęściej do paska, co umożliwia
badanemu swobodne poruszanie się



Każdy rejestrator ma przycisk "EVENT",
służący do sygnalizowania przez badanego
odczuwanych dolegliwości. Badany
zobowiązany jest do prowadzenia w czasie
rejestracji dziennika pacjenta, w którym
nanoszone są ważniejsze wykonywane
czynności i dolegliwości z zaznaczeniem
godziny, w której wystąpiły.



Badany informowany jest również przy

zakładaniu rejestratora o terminie zgłoszenia

celem zdjęcia aparatu. W czasie trwania

rejestracji obowiązuje zakaz kąpieli i

pryszniców, nie wolno używać poduszek i

koców elektrycznych oraz manipulować w

rejestratorze.

Wynik badania przekazywany jest w formie

opisu, niekiedy z dołączonymi wykresami

(zapisem czynności elektrycznej serca w

wybranym czasie).

Spirometria



Podczas badania spirometrycznego  mierzy
się pojemność płuc, czyli objętość powietrza
jaką można nabrać podczas najgłębszego
wdechu lub wydychając z płuc podczas
najsilniejszego wydechu. Drugą cechą płuc
badaną podczas spirometrii jest szybkość
wydechu czyli maksymalna objętość
powietrza jaką badany wydycha podczas
pierwszej sekundy gwałtownego wydechu. 



Pojemność płuc i szybkość wydechu bada

się za pomocą spirometru. Nowoczesny

spirometr jest  przyrządem elektronicznym

wyposażonym w pamięć i kalkulator.

Badany wykonuje kilka oddechów do

aparatu, który sprawdza czy były one

wykonane prawidłowo, oraz oblicza

stosunek zmierzonych pojemności płuc i

szybkości wydechu do należnych dla wieku,

płci  i wzrostu norm



Spirometria pomaga rozpoznać
przewlekłą obturacyjną chorobę
płuc (POChP). Określa też stopień
jej zaawansowania.



Na polecenie prowadzącego badanie należy wciągnąć
powietrze do płuc a następnie z największą szybkością
i siłą na jaką nas stać wydmuchać całe powietrze z
płuc do aparatu. Taki wydech trwa kilka sekund.
Człowiek nie może wydmuchać wszystkiego powietrza
z płuc, zawsze trochę go musi pozostać, ale ważne
jest aby wydmuchać go jak najwięcej. Ponieważ nie
jest łatwo już za pierwszym razem wykonać badanie
spirometryczne poprawnie, zazwyczaj powtarza się go
kilka razy aż wyniki stają się jednakowe.



Dla uniknięcia uciekania powietrza podczas
badania przez nos, zamyka się go
specjalnym zaciskiem. Wynik spirometrii
zależy od stanu zdrowia płuc ale także od
techniki wykonywania badania. Dlatego, jeśli
wybieramy się na spirometrię dobrze jest
poćwiczyć w domu zgodnie z komendami:



- głęboki, głęboki wdech



- bardzo silny, gwałtowny wydech



- ciągnij, ciągnij wydech do 6 sekund.



Podczas badania aparat wylicza czy wynik
spirometrii jest prawidłowy, a jeśli nie, to
jaki jest ubytek sprawności płuc w
procentach w stosunku do wartości
prawidłowej zależnej od wieku, płci i
wzrostu. Dlatego przed badaniem do
pamięci aparatu spirometrycznego
wprowadza się wiek, płeć i wzrost
badanego.



W badaniu spirometrycznym ważne
są 3 wyniki:



- wynik oznaczony symbolem FVC
(pojemność życiowa płuc)



- wynik oznaczony symbolem FEV1
(szybkość wydechu)



- stosunek FEV1 do FVC.



Dziękuję za uwagę