Złote standardy w
diagnostyce chorób
układowych

Klinika Chorób Wewnętrznych,

Nefrologii i Dializoterapii

USK nr 2 im. WAM

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Metody stosowane w
diagnostyce
autoimunologicznej:

-

Metoda immunofluorescencji

-

Immunodyfuzja

-

Immunoblot

-

ELISA

-

Inne: - koagulometryczne

- nefelometryczne
- chemiluminescencyjne

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Metoda immunofluorecsencji

Technika wprowadzona 40 lat temu, wciąż jest

podstawową

techniką

immunologiczną.

Charakteryzuje

się

wysoką

czułością

i

swoistością . W metodzie tej żródłem natywnych
( niezmienionych) antygenów są substraty
tkankowe pozwalajace na wykrycie przeciwciał.

Dwa podstawowe warianty IF:
- Metoda bezpośrednia DIF ( do wykrywania

immunoglobulin i dopełniacza)

- Metoda pośrednia IIF ( do wykrywania

przeciwciał krążących)

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Immunodyfuzja

•

Jest metodą pomocniczą przy
wykrywaniu przeciwciał
precypitujacych skierowanych
przeciwko rozpuszczalnym
antygenom jądrowym. Należą do
nich nRNP, Sm, Ro, La, Scl-70.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Immunoblot

•

W tej metodzie otrzymuje się
rozdział poszczególnych
antygenów. Umożliwia dokładne
określenie podjednostki
antygenów, z którymi łączą się
przeciwciała.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

ELISA

•

Testy oparte na metodach
immunoenzymatycznych ( Enzyme
Linked ImmunoSorbent Assay) dają
wyniki ilościowe. Metoda ta nie
wystarcza do oceny przeciwciał
przeciwjądrowych, należy więc po
niej przeprowadzić test
immunofluorescencji.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Najważniejsze grupy
autoprzeciwciał:

Przeciwciała przeciwjądrowe i

przeciwcytoplazmatyczne:

Przeciwciała przeciwjadrowe ( ANA- Anti Nuclear

Antibodies)

obejmują

heterogenną

grupę

przeciwciał

skierowanym

przeciw

różnym

antygenom

zarówno

jądrowym

jak

i

cytoplazmatycznym. Podstawowe typy fluorescencji

jadrowej:

-

Homogenny - obwodowy - jaderkowy

-

Drobnoziarnisty - gruboziarnisty

-

antycentromerowy

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Podstawowe rodzaje
przeciwciał
przeciwjadrowych:

•

dsDNA – marker ciężkich postaci tocznia

trzewnego (SLE) , a w szczególności jego postaci

z zajeciem nerek

•

Histonowe- obecne w toczniu indukowanym

lekami ( szczególnie prokainamidem i

hydralazyną), rzadko w SLE bez etiologii

polekowej, wystepują także w reumatoidalnym

zapaleniu stawów

•

U1-nRNP- marker mieszanej choroby tkanki

łącznej ( MCTD) i SLE o łagodnym przebiegu

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Podstawowe rodzaje
przeciwciał przeciwjadrowych
c.d:

•

Ro ( SS-A)/La (SS-B) - obecne w różnych

postaciach tocznia, w Zespole Sjogrena,

i w twardzinie układowej

•

Sm- marker ciężkich postaci tocznia,

często z zajęciem układu nerwowego

•

Scl-70 – marker twardziny układowej

•

ACA ( przeciwciała antycentromerowe) –

marker łagodnej postaci twardziny,

Zespołu CREST

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Podstawowe rodzaje
przeciwciał przeciwjądrowych
c.d:

•

Jo-1 – marker zapalenia wielomięsniowego

( polymyositis)

•

U3- nRNP ( fibrylarynowe)- obecne w

twardzinie układowej

•

RNA- polimereza I – obecna w twardzinie

układowe, PM-Scl wystepują w zespołach

nakładania

•

PCNA ( cyklinowe)- wystepują w toczniu

układowym trzewnym, Ku obecne w toczniu

układowym, twardzinie, w zespołach

nakładania

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Podstawowe rodzaje
przeciwciał przeciwjadrowych
c.d:

•

Mi-1 i Mi-2n – wystepują w zapaleniu skórno-
mięśniowym ( dermatomyositis)

•

Antyrybosomalne- obecne w toczniu z
zaburzeniami psychicznymi

•

AnuA- wystepują w toczniu trzewnym,
wykorzystywane są do różnicowania tocznia
trzewnego od twardziny układowej

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała wykrywane w zapaleniach
naczyń (vasculitis):

•

Przeciwciała przeciw antygenom cytoplazmy neutrofilów
( ANCA). Wyróżnia się ich dwa podstawowe typy:

•

Cytoplazmatyczny (cANCA): związany z Ziarnikowatością
Wegenera, chorobą Crohna, Churg-Straussa, polyateritis
nodosa. Antygenem reagującym z surowicą pacjenta jest
proteinaza 3 znajdująca się w cytoplazmie granulocytów.

•

Perinuklearny ( pANCA): związany z innymi zapaleniami
naczyń, np.. Polyangitis microscopica i niekiedy z innymi
chorobami: glomerulonephritis czy colitis ulcerosa.
Antygenami reagującymi z surowicą pacjenta są
mieloperoksydaza, elastaza, laktoferyna, lizozym lub
katepsyna G dyfundujące do błony jądrowej granulocytów.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała wykrywane w Zespole
antyfosfolipidowym (APS):

•

W diagnostyce APS w pierwszej kolejności należy wykonać
oznaczenia obecności przeciwciał antykardiolipinowych w
klasach IgM i IgG i antykoagulantu toczniowego. Zgodnie z
najnowszą definicją zespołu antykardiolipinowego ( kryteria
Sydney) w przypadku wyników ujemnych powinno się
dodatkowo oznaczyć przeciwciała przeciw ß2 – glikoproteinie
I,

by

ostatecznie

wykluczyć

APS.

W

sytuacjach

nieoznaczalnych , które wymagają dalszej diagnostyki
można

dodatkowo

oznaczyć

przeciwciała

przeciw:

protrombinie, fosfatydyloserynie i fosfatydyloinozytolowi.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Antykoagulant toczniowy ( LA )

•

Jest to heterogenna grupa przeciwciał antyfosfolipidowo-
białkowych, które in vitro przedłużąją czasy krzepnięcia
osocza zależne od fosfolipidów. Obserwuje się przedłużenie
czasów krzepnięcia wrażliwych na LA jak APTT (Activated
Partial Thrombin Time) lub dRVVT ( dilute Russel Viper
Venom Time).

•

Uważa się, że LA najlepiej koreluje z ryzykiem powikłań
zakrzepowo-zatorowych.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała antykardiolipinowe
w klasie IgG i IgM

•

Są

one

najczęściej

wykonywanymi

oznaczeniami

w

diagnostyce APS. Należy jednak pamietać, że wykluczenie APS
wymaga wykonania oznaczenia LA i przeciwciał przeciw B2-
glikoproteinie

I.

Każde

badanie

przeciwciał

antykardiolipinowych z wynikiem dodatnim należy powtórzyć
po 12 tygodniach- dopiero dwa wyniki dodatnie uzyskane w
odstępie co najmniej 12-tu tygodni dają podstawę do
rozpoznania APS. Duże ryzyko powikłań związane jest z
występowaniem tych przeciwciał w średnich i wysokich
mianach. Wyniki nisko dodatnie traktuje się jako wątpliwe i nie
dajace podstaw do rozpoznania APS.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała przeciw β2-glikoproteinie I
w klasie IgG i IGM
(anty β2-GPI):

•

Test ten jest mniej czuły w odniesieniu do
objawów APS od testu na obecność przeciwciał
antykardiolipinowych , natomiast ich korelacja z
objawami choroby jest bardziej podobna.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała przeciw protrombinie w
klasie IgG i IgM:

•

Przeciwciała przeciw protrombinie są
drugim najważniejszym kofaktorem
przeciwciał antyfosfolipidowych, są w
niektórych przypadkach związane ze
zjawiskiem LA. Ich korelacja z objawami
klinicznymi APS jest słabsza niż w
poprzednich dwóch grupach przeciwciał.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciała przeciw
fosfatydyloinozytolowi w klasie IgG i
IgM:

•

Obecność tych przeciwciał najczęściej
współistnieje z obecnością innych przeciwciał
antyfosfolipidowych.

Ich obecność wiąże się z tendencją do

występowania poronień u kobiet.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Czynnik Reumatoidalny (RF):

•

Jest to autoprzeciwciało skierowane przeciwko

domenom

CH2

i

CH3

regionu

Fc

immunoglobuliny klasy G ( IgG). Najczęściej

występuje on w klasie IgM, ale może być w

klasie IgG, IgA lub IgE.

•

Oznaczenia wykonuje się w surowicy, płynie

stawowym oraz płynach z jamy osierdzia i

jamy opłucnej.

•

RF w niskim mianie stwierdza się u 1-2 %

zdrowej populacji

•

Częstość występowania wzrasta wraz z

wiekiem

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przyczyny zwiększonego miana RF i
częstość wystepowania:

•

Choroby Reumatyczne:- RZS ( 80-85%) ,SLE ( 15-35%), - twardzina
układowa ( 20-30 %) , - mieszana choroba tkanki łącznej ( 50-
60%) , - zespól Sjogrena ( 75-95%), Zapalenie wielomięśniowe i
skórnomięśniowe ( 5-10%) , - sarkoidoza (15%), - krioglobulinemia
(40-100%)

•

Choroby zapalne wątroby, zwłaszcza przewlekłe wirusowe
zapalenie

•

Przewlekłe zapalne choroby płuc

•

Nowotwory , zwłaszcza choroby limfoproliferacyjne

•

Zakażenia: wirusowe- AIDS, mononukleoza zakażna, grypa;
bakteryjne: gruzlica, trąd, kiła, salmonelozaa, podostre zapalenie
wsierdzia

•

Stan po szczepieniu

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Przeciwciało przeciw cyklicznemu
cytrulinowanemu peptydowi
( anty-CCP)

•

Oznaczenie wykonuje się metodą ELISA

•

Wykorzystuje się w rozpoznaniu RZS-
swoistość 98% największa spośród
wszystkich znanych markerów RZS.

•

Uważane za serologiczny marker wczesnej
postaci RZS szczególnie u chorych z
obecnym RF w klasie IgM

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Składowe dopełniacza:

•

Jest to kaskada 30 białek enzymatycznych
wytwarzanych przez hepatocyty i monocyty.

•

Bierze udział w reakcji zapalnej i uszkadzaniu
komórek.

•

Przyczyną zwiększonego stężenia składowych
dopełniacza jest ostry proces zapalny.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Krioglobuliny

•

Typ I- immunoglobuliny monoklonalne, najczęściej
klasy M

•

Typ II- immunoglobuliny monoklonalne klasy M
reagujace z poliklonalną immunoglobuliną klasy
G, aktywują układ dopełniacza

•

Typ III- immunoglobuliny poliklonalne, zwykle
klasy M i G, aktywują układ dopełniacza

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Krioglobuliny c.d

•

U zdrowej osoby wynik prawidłowy jest ujemny

•

Choroby w przebiegu których może wystąpić
krioglobulinemia:

- Zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze,

pasożytnicze ( najczęściej zapalenie wątroby typu
C)

- Choroby autoimmunologiczne ( SLE, RZS, guzkowe

zapalenie tętnic, Zespół Sjögrena, twardzina
układowa,

sarkoidoza,

plamica

Henocha

i

Schonleina,

zapalenie

tarczycy,

zapalenie

wielomięśniowe, choroba Behceta)

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Krioglobuliny c.d

-

Choroby limfoproliferacyjne ( makroglobulinemia
Waldenströma, szpiczak mnogi, białaczki z komórek
B- zwłaszcza przewlekła białaczka limfatyczna)

- Kłębuszkowe rozplemowe zapalenie nerek
- Krioglobuliny typu I występują u 25% chorych

najczęściej

w

przebiegu

zespołu

limfoproliferacyjnego, a głównym objawem jest
zespół nadlepkości krwi

- Krioglobuliny typu III występują u 50% chorych a ich

objawem jest zapalenie naczyń.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Markery osteogenezy

•

Fosfataza zasadowa – krążąca we krwi jest

głównie pochodzenia kostnego, pozostała część

pochodzi z wątroby, nerek, jelit i łożyska.

•

Przyczyną zwiększonej aktywności ALP jest

wzmożona

aktywność

osteoblastów,

upośledzone wydalanie ALP przez drogi żółciowe

(żółtaczka zastoinowa) oraz wytwarzanie ALP

przez nowotwory

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Markery osteogenezy c.d

•

Osteokalcyna- białko zależne od
witaminy K wytwarzane przez
osteoblasty, ondoblasty i
chondrocyty

•

Propeptydy prokolagenu typu I

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Markery osteolizy

•

Fosfataza kwaśna oporna na
hamowanie winianem

•

Produkty degradacji kolagenu

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Badania obrazowe

•

Radiografia klasyczna

•

Tomografia komputerowa

•

Rezonans magnetyczny

•

Scyntygrafia

•

Ultrasonografia

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a nerki :

•

RZS- białkomocz może pojawić się późniejszym
okresie choroby

•

SLE- powoduje objawy zespołu nerczycowego i
postępującej niewydolności nerek

•

Toczeń

polekowy-

cechy

kłębuszkowego

zapalenia nerek, identyczne jak w SLE należą do
rzadkości. W tych przypadkach są obecne p-
ANCA,

a

lekiem

wywołującym

bywa

penicylamina lub dihydralazyna

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a nerki :

•

Twardzina układowa – zwykle skąpe i
mało

charakterystyczne

pomimo

zaawansowanych zmian w nerkach.
Opisywano

twardzinowy

przełom

nerkowy- SRC rozwija się u < 20%
chorych z dSSc w 80% przypadków w
ciągu pierwszych 4 lat, znacznie rzadziej
<2% u chorych z ISSc.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a
nerki :

•

Twardzinowy przełom nerkowy objawia
się szybko narastającym nadciśnieniem
tętniczym niekiedy z silnym bólem
głowy,

zaburzeniami

widzenia,

drgawkami,

ostrą

niewydolnością

lewokomorową

oraz

cechami

niewydolności nerek. Może ponadto
wystąpić niedokrwistość hemolityczna
mikroangiopatyczna.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a
nerki:

•

Mieszana choroba tkanki łącznej i zespół

nakładania – zespół nerczycowy w przebiegu

błoniastego kłębuszkowego zapalenia nerek

•

Ziarniniakowatość Wegenera – ostatecznie u 70%

chorych pod postacią kłębuszkowego zapalenia

nerek ujawniającego się głównie zmianami w

osadzie moczu. Zdarza się postać ograniczona

wyłącznie do nerek- samoistne martwicze

kłębuszkowe zapalenie nerek mogące przybrać

postać gwałtownie postępującego

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a nerki:

•

Mikroskopowe zapalenie naczyń- zajęcie nerek u
80-90%, u 2/3 rozwija się niewydolność nerek

•

Zespół Churga - Strauss – kłębuszkowe zapalenie
nerek występuje u 85% chorych są zwykle
łagodniejsze i związane z obecnością ANCA

•

Choroba Goodpasture´a – obecność przeciwciał
przeciwko błonie podstawnej, powodujących
ostre kłębuszkowe zapalenie nerek i krwawienia
do pęcherzyków płucnych.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a
nerki:

•

Plamica Henocha i Schonleina – występuje

najczęściej krwiomocz ponadto krwinkomocz,

białkomocz, zwiększone stężenie kreatyniny w

surowicy , choroba związana z obecnością złogów

IgA. Gdy choroba jest ograniczona wyłącznie do

nerek rozpoznajemy Nefropatię IgA.

•

Zapalenie

naczyń

związane

z

samoistną

krioglobulinemią

mieszaną

–

kłębuszkowe

zapalenie nerek z obrzękami obwodowymi i

nadciśnienie tętniczym

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a
nerki:

•

Guzkowe zapalenie tętnic – nadciśnienie

tętnicze

naczyniowonerkowe,

objawy

niewydolności nerek, rzadko zawał nerki z

silnym nagłym bólem okolicy lędźwiowej

•

Choroba Behceta – nawracające owrzodzenia

narządów płciowych prącia i moszny u

mężczyzn oraz sromu i pochwy u kobiet

•

Zespól

Sjöogrena

–

głównie

zapalenie

śródmiąższowe, rzadziej kwasica cewkowa,

czasem kamica i upośledzenie czynności nerek

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©

Choroby tkanki łącznej a
nerki:

•

ZZSK – białkomocz związany z odkładaniem się

złogów amyloidu oraz nefropatią IgA oraz

krwinkomocz

•

Reaktywne zapalenie stawów – pęcherzyki,

nadżerki, plamki głównie w ujściu cewki

moczowej, na żołędzi lub trzonie prącia,

niebolesne, nie pozostawiające blizn. Ponadto

wyciek z cewki moczowej i bolesne oddawanie

moczu, zapalenie stercza, najądrza, pęcherza

moczowego, szyjki macicy i pochwy.

M

a

te

ri

a

ł

e

d

u

k

a

c

y

jn

y

w

y

łą

c

z

n

ie

d

la

s

tu

d

e

n

tó

w

U

M

w

Ł

o

d

z

i

-

2

0

0

7

©