Klatka piersiowa

Klatka piersiowa

Diagnostyka chorób

Diagnostyka chorób

płuc

płuc

Rak płuca

Rak płuca

Nowotwór z komórek błony śluzowej

Nowotwór z komórek błony śluzowej

oskrzeli

oskrzeli



Histologicznie:

Histologicznie:

rak płaskonabłonkowy,

rak płaskonabłonkowy,

rak drobnokomórkowy, gruczolakorak

rak drobnokomórkowy, gruczolakorak



Klinicznie:

Klinicznie:

niecharakterystyczny obraz

niecharakterystyczny obraz

(kaszel, krwioplucie, utrata masy ciała,

(kaszel, krwioplucie, utrata masy ciała,

gorączka, ból, nawracające zapalenie płuc)

gorączka, ból, nawracające zapalenie płuc)



Radiologicznie:

Radiologicznie:

objawy bezpośrednie

objawy bezpośrednie

(cień guza)

(cień guza)

objawy pośrednie

objawy pośrednie

(niedodma, wysięk

(niedodma, wysięk

opłucnowy, zapalenie płatowe płuc)

opłucnowy, zapalenie płatowe płuc)

Rak płuc - postać

Rak płuc - postać

wnękowa

wnękowa

90% przypadków raka płuc

90% przypadków raka płuc

z oskrzela głównego, płatowego lub segmentalnego

z oskrzela głównego, płatowego lub segmentalnego

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



Cień guza we wnęce

Cień guza we wnęce



Rozedma wentylowa

Rozedma wentylowa

(prześwietlenie – w wydechu

(prześwietlenie – w wydechu

ruch śródpiersia na stronę zdrową)

ruch śródpiersia na stronę zdrową)



Zapalenie płuc

Zapalenie płuc

(zwężenie oskrzela i zaleganie

(zwężenie oskrzela i zaleganie

wydzieliny)

wydzieliny)



Odczyn płynowy w jamie opłucnej

Odczyn płynowy w jamie opłucnej



Niedodma

Niedodma

(całkowite zamknięcie oskrzela, sąsiednie

(całkowite zamknięcie oskrzela, sąsiednie

płaty – zastępcza rozedma)

płaty – zastępcza rozedma)

Rak płuc - postać

Rak płuc - postać

obwodowa

obwodowa

10% przypadków raka płuc

10% przypadków raka płuc

z małego oskrzela obwodowego

z małego oskrzela obwodowego

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



Cień okrągły, owalny, rzadziej nieregularny

Cień okrągły, owalny, rzadziej nieregularny



Trudna diagnostyka różnicowa rtg

Trudna diagnostyka różnicowa rtg

(biopsja

(biopsja

przez ścianę klp lub odcinkowa resekcja płuca)

przez ścianę klp lub odcinkowa resekcja płuca)



Guz Pancoasta –

Guz Pancoasta –

rak szczytu płuca

rak szczytu płuca

(zacienienie w szczycie płuca, niszczenie

(zacienienie w szczycie płuca, niszczenie

przyległych odcinków żeber, zanik mięśni

przyległych odcinków żeber, zanik mięśni

ramienia, naciek splotu barkowego – zespół

ramienia, naciek splotu barkowego – zespół

Hornera)

Hornera)

Rak płuca

Rak płuca



Bronchoskopia – ocena histopatologiczna

Bronchoskopia – ocena histopatologiczna



TK –

TK –

staging

staging

, ocena rozległości i operacyjności

, ocena rozległości i operacyjności

Kryteria nieoperacyjności guzów płuc:

Kryteria nieoperacyjności guzów płuc:



Naciek < 2 cm od ostrogi tchawicy

Naciek < 2 cm od ostrogi tchawicy



Powiększenie węzłów chłonnych

Powiększenie węzłów chłonnych

(wnęk /

(wnęk /

śródpiersia)

śródpiersia)



Naciek śródpiersia: tętnicy płucnej, VCS,

Naciek śródpiersia: tętnicy płucnej, VCS,

objawy porażenia przepony

objawy porażenia przepony

(naciek nerwu

(naciek nerwu

przeponowego)

przeponowego)



Naciek ściany klatki piersiowej

Naciek ściany klatki piersiowej



Przerzuty odległe (kości)

Przerzuty odległe (kości)

Rak płuc - przerzuty

Rak płuc - przerzuty

Drogą chłonną i krwionośną

Drogą chłonną i krwionośną

Bliskie:

Bliskie:



Węzły chłonne wnęk – policykliczne cienie

Węzły chłonne wnęk – policykliczne cienie



Węzły chłonne przytchawicze –

Węzły chłonne przytchawicze –

poszerzenie cienia śródpiersia, zesp. żyły

poszerzenie cienia śródpiersia, zesp. żyły

głównej górnej, porażenie nerwu

głównej górnej, porażenie nerwu

przeponowego

przeponowego

Odległe:

Odległe:



Mózg

Mózg



Kości

Kości



Nadnercza

Nadnercza

Przerzuty nowotworowe do

Przerzuty nowotworowe do

płuc

płuc



Drogą krwionośną lub chłonną

Drogą krwionośną lub chłonną



Rak nerki, sutka, kości, tarczycy

Rak nerki, sutka, kości, tarczycy



Badania obrazowe:

Badania obrazowe:

rtg klp, TK

rtg klp, TK

(małe

(małe

zmiany, za sercem, kopułami przepony,

zmiany, za sercem, kopułami przepony,

podopłucnowo)

podopłucnowo)

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



liczne cienie okrągłe w obu płucach,

liczne cienie okrągłe w obu płucach,

głównie środkowe i dolne płaty, ostre

głównie środkowe i dolne płaty, ostre

obrysy, różna wielkość

obrysy, różna wielkość



Rzadziej 1 okrągły cień obwodowo

Rzadziej 1 okrągły cień obwodowo



Lymphangitis carcinomatosa: rozsiew

Lymphangitis carcinomatosa: rozsiew

chłonny

chłonny

(rak sutka, żołądka)

(rak sutka, żołądka)

Pylice płuc

Pylice płuc



Długotrwałe wdychanie pyłów organicznych

Długotrwałe wdychanie pyłów organicznych

lub nieorganicznych

lub nieorganicznych

(krzem, węgiel, azbest,

(krzem, węgiel, azbest,

talk)

talk)



Najczęstsza jest pylica krzemowa

Najczęstsza jest pylica krzemowa



Odkładanie pyłu w zrębie płuc i węzłach

Odkładanie pyłu w zrębie płuc i węzłach

chłonnych

chłonnych

→

→

produkcja kolagenu

produkcja kolagenu

→

→

guzki

guzki

krzemicze + zwłóknienie śródmiąższowe

krzemicze + zwłóknienie śródmiąższowe



Klinicznie:

Klinicznie:

przewlekły nieżyt oskrzeli,

przewlekły nieżyt oskrzeli,

duszność, niewydolność PK

duszność, niewydolność PK

(objawy z

(objawy z

opóźnieniem)

opóźnieniem)



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

wywiad + obraz radiologiczny

wywiad + obraz radiologiczny

Pylice

Pylice

Rtg – dynamika zmian:

Rtg – dynamika zmian:



Wzmożenie rysunku okołooskrzelowego, obraz

Wzmożenie rysunku okołooskrzelowego, obraz

siateczki

siateczki

(zajęcie naczyń chłonnych)

(zajęcie naczyń chłonnych)



Drobne guzki (2-3mm) symetrycznie w polach

Drobne guzki (2-3mm) symetrycznie w polach

środkowych i dolnych obu płuc

środkowych i dolnych obu płuc

(niewidoczne pod

(niewidoczne pod

skopią)

skopią)



Powiększenie węzłów chłonnych, zwapnienia

Powiększenie węzłów chłonnych, zwapnienia

(objaw „skorupki jajka”)

(objaw „skorupki jajka”)



Guzy pylicze – mocno wysycone, zbite cienie

Guzy pylicze – mocno wysycone, zbite cienie

(możliwy wewnętrzny rozpad - obraz jamy)

(możliwy wewnętrzny rozpad - obraz jamy)



Wtórnie:

Wtórnie:

rozedma, rozstrzenia oskrzeli, zrosty

rozedma, rozstrzenia oskrzeli, zrosty

opłucnej, objawy niewydolności PK – serce płucne

opłucnej, objawy niewydolności PK – serce płucne

Grzybniak kropidlakowy

Grzybniak kropidlakowy

aspergilloma

aspergilloma

Rozwój grzybni

Rozwój grzybni

w wygojonej jamie gruźliczej,

w wygojonej jamie gruźliczej,

w rozstrzeniach oskrzeli, w przebytym ropniu,

w rozstrzeniach oskrzeli, w przebytym ropniu,

w jamie nowotworowej

w jamie nowotworowej



Klinicznie:

Klinicznie:

krwioplucia o różnym nasileniu

krwioplucia o różnym nasileniu

(proteolityczne działanie grzybni)

(proteolityczne działanie grzybni)



Radiologicznie:

Radiologicznie:



owalne lub okrągłe zacienienie z rąbkiem

owalne lub okrągłe zacienienie z rąbkiem

powietrza między ścianą jamy a grzybnią

powietrza między ścianą jamy a grzybnią



1-12cm średnicy

1-12cm średnicy



zwykle I-II segm. płata górnego, rzadziej

zwykle I-II segm. płata górnego, rzadziej

segment szczytowy dolnego płata;

segment szczytowy dolnego płata;



grzybniak ruchomy w jamie

grzybniak ruchomy w jamie

Rozedma płuc

Rozedma płuc

Rozdęcie pęcherzyków płucnych, zanik

Rozdęcie pęcherzyków płucnych, zanik

przegród, redukcja łożyska naczyniowego

przegród, redukcja łożyska naczyniowego



Rozedma w mechanizmie zaporowym:

Rozedma w mechanizmie zaporowym:

w przewlekłym nieżycie oskrzeli,

w przewlekłym nieżycie oskrzeli,

astmie, śródmiąższowym zapaleniu płuc;

astmie, śródmiąższowym zapaleniu płuc;

obustronna

obustronna



Rozedma zastępcza:

Rozedma zastępcza:

resekcja, marskość,

resekcja, marskość,

niedodma; może dotyczyć 1 płuca lub płata

niedodma; może dotyczyć 1 płuca lub płata



Rozedma pęcherzowa:

Rozedma pęcherzowa:

duże, cienkościenne

duże, cienkościenne

pęcherze położone podopłucnowo

pęcherze położone podopłucnowo

→

→

odma

odma



Diagnostyka obrazowa:

Diagnostyka obrazowa:

rtg klp, HRCT

rtg klp, HRCT

Rozedma

Rozedma

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



Wdechowe ustawienie klatki piersiowej

Wdechowe ustawienie klatki piersiowej



Poziomy przebieg żeber

Poziomy przebieg żeber



Szerokie międzyżebrza

Szerokie międzyżebrza



Przepona nisko ustawiona, płaskie kopuły

Przepona nisko ustawiona, płaskie kopuły



Szerokie kąty przeponowo-żebrowe

Szerokie kąty przeponowo-żebrowe



Nadmierna przejrzystość pól płucnych

Nadmierna przejrzystość pól płucnych



Redukcja rysunku naczyniowego

Redukcja rysunku naczyniowego



Szerokie gałęzie tętnicy płucnej

Szerokie gałęzie tętnicy płucnej

(amputacja)

(amputacja)



Szeroka przestrzeń zamostkowa (zdj.

Szeroka przestrzeń zamostkowa (zdj.

boczne)

boczne)

Zatorowość płucna

Zatorowość płucna



Materiał zatorowy:

Materiał zatorowy:

skrzeplina, tłuszcz,

skrzeplina, tłuszcz,

powietrze

powietrze

Zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych

Zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych

i miednicy, skrzepliny w sercu

i miednicy, skrzepliny w sercu

(niewydolność krążenia, wady serca,

(niewydolność krążenia, wady serca,

zaburzenia rytmu), długotrwałe

zaburzenia rytmu), długotrwałe

unieruchomienie, nadkrzepliwość

unieruchomienie, nadkrzepliwość



Klinicznie:

Klinicznie:

duszność, ból, kaszel, krwioplucie,

duszność, ból, kaszel, krwioplucie,

gorączka

gorączka



Badania obrazowe:

Badania obrazowe:

rtg klp, scyntygrafia

rtg klp, scyntygrafia

perfuzyjna płuc (mikrosfery albuminy I, Tc),

perfuzyjna płuc (mikrosfery albuminy I, Tc),

arteriografia tętnicy płucnej,

arteriografia tętnicy płucnej,

spiralna TK

spiralna TK

Zatorowość płucna

Zatorowość płucna



Rtg klp:

Rtg klp:

zawał płuca – obwodowe ognisko

zawał płuca – obwodowe ognisko

zagęszczeń pęcherzykowych (50% nie

zagęszczeń pęcherzykowych (50% nie

dochodzi do zawału – tętnice oskrzelowe);

dochodzi do zawału – tętnice oskrzelowe);

wysięk opłucnowy, wyższe ustawienie kopuły

wysięk opłucnowy, wyższe ustawienie kopuły

przepony, płytki niedodmy; poszerzenie pnia

przepony, płytki niedodmy; poszerzenie pnia

tętnicy płucnej i jego gałęzi (porównanie z

tętnicy płucnej i jego gałęzi (porównanie z

wcześniejszym zdjęciem rtg)

wcześniejszym zdjęciem rtg)



Scyntygrafia:

Scyntygrafia:

brak radioaktywności na

brak radioaktywności na

ograniczonym obszarze płuca; wysoka

ograniczonym obszarze płuca; wysoka

czułość metody

czułość metody



Angiografia, TK:

Angiografia, TK:

bezpośrednie uwidocznienie

bezpośrednie uwidocznienie

zatoru, jego lokalizacji (ew. embolektomia);

zatoru, jego lokalizacji (ew. embolektomia);

wysoka swoistość

wysoka swoistość

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej



Etiologia:

Etiologia:

gruźlica, zakażenia nieswoiste,

gruźlica, zakażenia nieswoiste,

nowotwór płuc lub opłucnej, uraz, zawał,

nowotwór płuc lub opłucnej, uraz, zawał,

ropień podprzeponowy

ropień podprzeponowy

Suche

Suche

(włóknikowe)

(włóknikowe)

: rtg – bez objawów;

: rtg – bez objawów;

skopia -ograniczona ruchomość

skopia -ograniczona ruchomość

przepony (ból)

przepony (ból)

Wysiękowe

Wysiękowe

(surowicze, ropne, krwotoczne)

(surowicze, ropne, krwotoczne)

–

–

na zdjęciu przeglądowym:

na zdjęciu przeglądowym:



Ocena ilości płynu

Ocena ilości płynu



Umiejscowienia

Umiejscowienia



Wolny/otorbiony

Wolny/otorbiony



Nie można określić charakteru płynu

Nie można określić charakteru płynu

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej

Rtg:

Rtg:



Zacienienie kąta przeponowo-żebrowego

Zacienienie kąta przeponowo-żebrowego



Zacienienie dolnych pól płucnych bardziej

Zacienienie dolnych pól płucnych bardziej

intensywne u podstawy (linia Ellis

intensywne u podstawy (linia Ellis

-Damoiseau)

-Damoiseau)



Duża ilość płynu – przesunięcie śródpiersia

Duża ilość płynu – przesunięcie śródpiersia

na stronę zdrową, obniżenie przepony,

na stronę zdrową, obniżenie przepony,

szerokie międzyżebrza

szerokie międzyżebrza



Mała ilość płynu – zdjęcie chorego w pozycji

Mała ilość płynu – zdjęcie chorego w pozycji

leżącej na boku poziomym promieniem

leżącej na boku poziomym promieniem

(płyn układa się wzdłuż bocznej ściany klp)

(płyn układa się wzdłuż bocznej ściany klp)

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej



Płyn otorbiony w zrostach opłucnej: pleuritis

Płyn otorbiony w zrostach opłucnej: pleuritis

interlobaris, costalis, diaphragmatica,

interlobaris, costalis, diaphragmatica,

mediastinalis. Rozpoznanie: zdj. PA i boczne

mediastinalis. Rozpoznanie: zdj. PA i boczne



Zrosty opłucnej: zacienienie kąta

Zrosty opłucnej: zacienienie kąta

przeponowo-żebrowego, cienie

przeponowo-żebrowego, cienie

namiotowate nad przeponą, arkadowate

namiotowate nad przeponą, arkadowate

cienie wzdłuż II żebra, pogrubienie szczelin

cienie wzdłuż II żebra, pogrubienie szczelin

międzypłatowych

międzypłatowych



Fibrothorax: zejście ropniaka opłucnej; płuco

Fibrothorax: zejście ropniaka opłucnej; płuco

o zmniejszonej objętości otoczone

o zmniejszonej objętości otoczone

płaszczem zrostów

płaszczem zrostów



Pleuritis calcarea: złogi soli wapnia w

Pleuritis calcarea: złogi soli wapnia w

płaszczyznowatych zrostach opłucnej

płaszczyznowatych zrostach opłucnej

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa



Nagromadzenie powietrza między opłucną

Nagromadzenie powietrza między opłucną

ścienną i trzewną

ścienną i trzewną



Zewnętrzna lub wewnętrzna

Zewnętrzna lub wewnętrzna



Samoistna lub urazowa (jatrogenna)

Samoistna lub urazowa (jatrogenna)



Rtg: obwodowa część klatki piersiowej

Rtg: obwodowa część klatki piersiowej

pozbawiona rysunku naczyniowego

pozbawiona rysunku naczyniowego



Odma pod ciśnieniem – zapadnięte całe

Odma pod ciśnieniem – zapadnięte całe

płuco (twór przywnękowo), śródpiersie

płuco (twór przywnękowo), śródpiersie

przesunięte na stronę zdrową

przesunięte na stronę zdrową



Może towarzyszyć poziom płynu. Zrosty

Może towarzyszyć poziom płynu. Zrosty

przytrzymujące płuco

przytrzymujące płuco

→

→

kilka komór

kilka komór

odmowych

odmowych

Nowotwory opłucnej

Nowotwory opłucnej



Pierwotny: śródbłoniak opłucnej

Pierwotny: śródbłoniak opłucnej

(mesothelioma pleurae) występuje

(mesothelioma pleurae) występuje

dość rzadko

dość rzadko



Wtórne: przerzuty nowotworowe,

Wtórne: przerzuty nowotworowe,

znacznie częstsze

znacznie częstsze



Obu postaciom towarzyszy odczyn

Obu postaciom towarzyszy odczyn

wysiękowy opłucnej

wysiękowy opłucnej



Podstawowa metoda diagnostyczna –

Podstawowa metoda diagnostyczna –

TK, różnicowanie zmiany

TK, różnicowanie zmiany

płucne/opłucnowe

płucne/opłucnowe

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej



Złamania żeber

Złamania żeber



Płyn w opłucnej (krew, po stronie lewej może

Płyn w opłucnej (krew, po stronie lewej może

być chłonka – różnicowanie w TK)

być chłonka – różnicowanie w TK)



Odma opłucnej (prężna odma zastawkowa!)

Odma opłucnej (prężna odma zastawkowa!)



Stłuczenie płuca: 4 godz po urazie, ogniska

Stłuczenie płuca: 4 godz po urazie, ogniska

zagęszczeń pęcherzykowych, ustępują po 6-8

zagęszczeń pęcherzykowych, ustępują po 6-8

dniach

dniach



Krwiak płuca: gładkościenne owalne

Krwiak płuca: gładkościenne owalne

zacienienie, przy łączności z oskrzelem – jama

zacienienie, przy łączności z oskrzelem – jama

z poziomem płynu, narasta kilka dni po urazie

z poziomem płynu, narasta kilka dni po urazie



Uraz tchawicy i oskrzeli: odma śródpiersiowa i

Uraz tchawicy i oskrzeli: odma śródpiersiowa i

podskórna, niedodma płuca

podskórna, niedodma płuca

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej

Badania radiologiczne:

Badania radiologiczne:



Zdjęcie przeglądowe,

Zdjęcie przeglądowe,

prześwietlenie

prześwietlenie



TK

TK



Badanie naczyniowe (podejrzenie

Badanie naczyniowe (podejrzenie

uszkodzenia dużych naczyń)

uszkodzenia dużych naczyń)



USG (diagnostyka i nakłucie płynu

USG (diagnostyka i nakłucie płynu

w opłucnej, osierdziu)

w opłucnej, osierdziu)