Interwencja w kryzysie

Interwencja w kryzysie

Kryzys



Pani B., 32 letnia mężatka, stan

kompletnego załamania po wyprowadzeniu

się męża, który stwierdził, że układa sobie

życie z inną kobietą – płacze, próbuje się z

nim lub nią kontaktować



Mężczyzna 64 leni nie podejmuje leczenia,

bo dowiedział się, że ma nowotwór

pęcherza moczowego – siedzi i nic nie

mówi, nie chce jeść, nie dba o swoje

potrzeby

Kryzys –

K.A. Slaik

Przejściowy stan zaburzenia równowagi

psychicznej i dezorganizacji zachowania
charakteryzujący się:



Utratą możliwości zmagania się z różnorodnymi
sytuacjami życiowymi przy pomocy znanych
metod rozwiązywania problemów



Pojawieniem się konsekwencji bycia w sytuacji
kryzysowej, która może powodować negatywne
skutki (np. utrata zdrowia, majątku, oceny
siebie), bądź pozytywne efekty (odporność na
stres, zyskanie nowych umiejętności)

Zdarzenia krytyczne



Normatywne zdarzenia krytyczne –
związane z wydarzeniami, które w
określonym czasie zachodzą w życiu
każdej jednostki np. śmierć dziadka czy
babci



Nienormatywne zdarzenia krytyczne –
wydarzenia nieodpowiednie dla wieku czy
nie zdarzające się wszystkim ludziom np.
utrata pracy, śmierć dziecka czy utrata
majątku

Doświadczenie straty -
etapy

1.

Doświadczenie szoku lub odrętwienia

2.

Uświadomienie straty i przeżywanie

żałoby, połączonej z pragnieniem

odzyskania, cofnięcia czasu

3.

Doświadczenie negatywnych uczuć, np.

lęku, winy, złości, cierpienia

4.

Nieustanne wyobrażanie, fantazjowanie i

myślenie o utraconym obiekcie

5.

Rozpacz i behawioralna dezorganizacja

6.

Poszukiwanie nowych rozwiązań,

reorganizacja i akceptacja straty

Sześcioetapowy proces interwencji

kryzysowej



Budowanie relacji – najpierw na podstawie
wsparcia, potem zaufania i współpracy



Interwencje składające się na wysłuchiwanie
– zdefiniowanie problemu, zapewnienie
bezpieczeństwa, wsparcie, polegające
bardziej na wysłuchiwaniu klienta niż
działaniu



Interwencje skoncentrowane na działaniu –
rozważanie możliwości, układanie planów,
uzyskanie zobowiązania od klienta

Etap 1: Słuchanie -

Etap 1: Słuchanie -

zdefiniowanie problemu

zdefiniowanie problemu



Pozycja pozawerbalna – obserwowanie
reakcji klienta, rozumienie i
reagowanie empatią, akceptacją i
troską (pozbawioną osądzania)



Pozycja werbalna – jak klient rozumie
i jak przeżywa na poziomie
subiektywnym problem (co dla osoby
jest najtrudniejsze np. w stracie męża)

Diagnoza - ocena poziomu
kryzysu:



Natężenie kryzysu



Stan emocjonalny klienta



Dostępność możliwości, mechanizmy radzenia

sobie z trudnościami (adaptacyjne i

dezadapatacyjne)



System wsparcia – rodzaje wsparcia

potrzebne klientowi



Stopień w jakim klient zagraża swojemu życiu

lub życiu innych



Różne sposoby myślenia o rozwiązaniach

alternatywnych niż to, które osoba utraciła

Etap 2: Słuchanie –

zapewnienie

bezpieczeństwa



Bezpieczeństwo klienta -
minimalizacja fizycznych i
psychicznych zagrożeń dla klienta
i innych osób np. z rodziny klienta



Bezpieczeństwo jest istotą
oddziaływań związanych z
pomocą w kryzysie

Etap 3: Słuchanie –
wspieranie



Konieczność uświadomienia klientowi,
że prowadzącemu interwencję na nim
zależy



Bezwarunkowa akceptacja wszystkich
klientów, a co za tym idzie ich
problemów



Akceptacja ze strony terapeuty jest
często jedynym zrozumieniem, które
klient uzyskuje w otoczeniu

Wsparcie społeczne -
funkcjonalne



Rodzaj interakcji społecznej, która zostaje
podjęta przez jednego lub obu uczestników
w sytuacji problemowej czy krytycznej



W toku interakcji dochodzi do wymiany:
informacji, emocji, instrumentów działania
i dóbr materialnych



Istotna okazuje się odpowiedniość rodzaju
i wielkości udzielanego wsparcia i
potrzebami odbiorcy

Rodzaje wsparcia
funkcjonalnego



Emocjonalne – podtrzymanie, ochronę, opiekę,

akceptację uczuć odbiorcy (konsekwencje –

uśmierzenie bólu)



Informacyjne – pozwalające lepiej rozpoznać

sytuację, osobiste położenie czy problem



Instrumentalne – wymiana instrumentów

zaradczych, modelowanie sposobów radzenia sobie



Rzeczowe – dobra materialne



Duchowe – opieka hospicyjna, pomoc wobec

cierpienia i bólu duchowego związanego z sensem

życia i śmierci

Etap 4: Działanie – rozważenie
możliwości



Mobilizowanie sił i zasobów
koniecznych do borykania się z



Klient znajduje się w sytuacji
krytycznej, ale są w niej zazwyczaj
wybory, które mogą być bardziej
lub mniej korzystne



Klient często nie rozpoznaje
możliwości wyboru i działania

Różne sposoby myślenia o
alternatywach:



Wsparcie sytuacyjne – odnajdowanie ludzi

bliskich, które mogą udzielić wsparcia



Sposoby radzenia sobie z trudnościami –

działania, zachowania i zasoby środowiskowe,

które może klient użyć do poradzenia sobie



Wzorce pozytywnego i konstruktywnego

myślenia o problemie, co może zmniejszyć lęk

i stres.



Wzorce te mają pomóc klientowi

doświadczenie, że nie jest sam w obliczu

problemu

Etap 5: Działanie – układanie
planów



Zidentyfikować inne grupy wsparcia niż
terapeuta



Nauczyć najbardziej podstawowych technik
radzenia sobie z kryzysem, coś konkretnego od
razu do zastosowania



Dokonywanie planów, które mają pozwolić mu
na odzyskiwanie równowagi



Odzyskiwanie kontroli i poczucia niezależności –
od spraw życia codziennego do poważnych
decyzji

Etap 6: Działanie – uzyskanie

zobowiązania od klienta



Sprawdza się czy planowanie było
właściwe, bo wówczas uzyskiwanie
zobowiązań i zgody na ich realizację jest
prawdopodobne



Nakreślenie ram współdziałania, które
może być zachętą do dalszej aktywności
klienta



Praktyczna użyteczność działań
zaplanowanych i uaktywnianych

Zakończenie



Kończenie spotkań
interwencyjnych – poszukiwanie
grup wsparcia ludzi o podobnych
problemach, albo ludzi o
podobnym profilu życia



Wchodzenie w nowe grupy
społeczne

Doświadczanie kryzysu jest

modyfikowane poprzez



Cechy osobowości np. osoby
introwertywne i ekstrawertywne
przeżywają kryzys bardziej internalizując
lub eksternalizując problemy



Typ zaburzeń osobowości np. strata
może być przeżywana inaczej przez
zaburzenia osobowości wiązki A, B, C



Kontekst zewnętrzny

Dwa główne typy:



Zahamowanie żałoby



Recykle w żałobie

Zahamowanie procesu
żałoby



Zahamowanie procesu żałoby – jest to
najczęściej wynik lęku przed doświadczeniem
uczuć negatywnych (por. problemy z
mieszczeniem uczuć i ich samokontrolą) oraz
wielu nieadekwatnych przekonań o
przeżywaniu, na przykład osoba jest
przekonana, że jak zacznie płakać to nie
przestanie albo jak się rozłości to zabije



W konsekwencji następuje powstrzymywanie
żałoby, polegające na dystansowaniu się i
samokontroli

Recykle - powroty żałoby



Zjawisko powracania żałoby jako
proces normalny



Powracanie żałoby w postaci
recykli – zjawisko zatrzymywania
utraconych obiektów (np. w
osobowości symbiotycznej)

Ludzie różnią się:



Potrzebą wsparcia, która ma charakter stałej
cechy osobowościowej



Poszukiwaniem wsparcia, co wskazuje na
poziom proaktywności w radzeniu sobie ze
stresem



Mobilizacją sieci wsparcia, czyli
umiejętnościami pobudza innych do udzielania
wsparcia



Poziomem unikania wsparcia społecznego,
niskie potrzeby wsparcia lub ich nie ujawnianie

Modele wyjaśniania jak działa
wsparcie



Efekt główny lub bezpośredni wsparcia
– działa prozdrowotnie, bo obniża
poziom stresu (przynależenie daje
większe poczucie bezpieczeństwa) oraz
zmniejsza działanie stresów
(przynależenie chroni przed stresem)



Efekt pośredni – działanie
mechanizmów buforowych
osłabiających negatywne skutki stresu