Rodzaj Shigella

Systematyka

Królestwo

bakterie

Typ

proteobakterie

Klasa

gammaproteobakterie

Rząd

Enterobacteriales

Rodzina

Enterobacteriaceae

Rodzaj

Shigella

Cechy

Kształt

pałeczka

Barwienie
metodą
Grama

ujemne



nieruchome



nie fermentują laktozy na podłożu
MacConkeya



nie wydzielają gazu w trakcie fermentacji
węglowodanów



nie wytwarzają H

2

S z tiosiarczanu



Grupa A. (S. dysenteriae)



Grupa B. (S. flexneri)



Grupa C. (S. boydii)



Grupa D. (S. sonnei)

Shigella charakteryzują właściwości inwazyjne.

Mogą penetrować śluzówkę okrężnicy,
powodując miejscowe zakażenia martwicze.
Ludzie stanowią jedyne źródło infekcji, ponieważ
bakterie te są patogenne tylko dla człowieka.
Patogeny mogą przenosić się bezpośrednio,
jednak częściej przenoszą się pośrednio za
pośrednictwem pożywienia bądź wody.

Shigella jest czynnikiem etiologicznym

czerwonki bakteryjnej ( shigellosis).

Może także wywoływać wodnistą biegunkę.

Shigella dysenteriae.

spożycie Shigella

transport do tkanki podśluzowej przez komórki M

inwazja do komórek błony śluzowej

owrzodzenie

krwawa biegunka ze śluzem i ropą

Komórki bakteryjne dostają się do organizmu pacjenta po ich spożyciu

– dawka infekcyjna to zaledwie kilkaset bakterii. Shigella docierają do

końcowego odcinka jelita krętego i okrężnicy, gdzie są wychwytywane

przez komórki M umiejscowione w błonie śluzowej w bezpośrednim

sąsiedztwie makrofagów. Następnie są fagocytowane przez makrofagi;

bakterie doprowadzają jednak do lizy fagosomu i aktywnie indukują

apoptozę makrofaga. Po opuszczeniu martwych makrofagów komórki

bakteryjne są wychwytywane przez enterocyty od wewnętrznej strony

śluzówki (transport wsteczny). Inwazja jest związana z obecnością

inwazyn (polipeptydów błony zewnętrznej) kodowanych przez geny

inv zlokalizowane na plazmidach 180-240 kb. Sąsiednie enterocyty są

atakowane przez bakterie pochodzące z zajętych komórek. W

enterocytach patogeny dzielą się, prowadząc do śmierci komórek.

Shigella dysenteriae wytwarza shigatoksynę prototyp rodziny toksyn

shigapodobnych (lub werocytotoksyn), które występują u niektórych

innych Enterobacteriaceae. Toksyna hamuje biosyntezę białka w

komórkach eukariotycznych poprzez przecinanie 23S rRNA w

określonym miejscu. Shigatoksyna odpowiada za uszkodzenie

nabłonka okrężnicy, „małą biegunkę jelitową” z wodnistymi stolcami i

(rzadziej za zespół hemolityczno-mocznicowy).



Po okresie wylęgania (2-5 dni) choroba objawia się obfitą

wodnistą biegunką („ małą biegunką jelitową). Później

w stolcu pojawia się śluz, ropa i krew. W dalszym

przebiegu choroby obserwuje się skurcze jelit, ból

przy oddawaniu stolca i gorączkę. Do powikłań

należą: masywny krwotok z jelita i perforacja z

zapaleniem otrzewnej. Te poważne skutki są

powodowane głównie przez S.dysenteriae, podczas gdy

S.sonnei zazwyczaj powoduje jedynie biegunkę.



Zespół hemolityczno-mocznicowy może rozwijać się

w przypadku zakażenia S.dysenteriae typu I i jest

przypisywany aktywności toksyny Shiga, która powoduje

rozsiane uszkodzenie śródbłonka, doprowadzając do

wewnątrznaczyniowego wykrzepiania, hemolizy i

niewydolności nerek.

1)

Inwazyjne antygeny kodowane przez

plazmidy

–

pośredniczą w przyleganiu i penetracji

do komórek nabłonkowych błony śluzowej,

warunkują ucieczkę z pęcherzyków fagocytarnych

2)

Białka związane z szerzeniem się

wewnątrzkomórkowym

–

pośredniczą w

przyleganiu do białek cytoszkieletu, ułatwiają

przechodzenie bakterii do sąsiadujących komórek

przez wypustki błon

3)

Toksyna (czerwonkowa) Shiga

-

inaktywuje

podjednostkę 60S rybosomów komórkowych ssaków,

dlatego hamuje syntezę białek



- Shigella jest ludzkim czynnikiem chorobotwórczym, który nie

ma rezerwuarów zwierzęcych. Shigella szerzy się z człowieka na

człowieka drogą fekalno-oralną przez skażony pokarm i wodę

lub przez kontakt bezpośredni (w tym kontakty seksualne).

Najbardziej pomagają czerwonce muchy i brudne ręce.



- różne gatunki Shigella przeważają w różnych regionach świata.

W USA dominuje S.sonnei (70% przypadków) następnie

S.flexneri. W krajach rozwijających się dominują gatunki:

S.dysenteriae i S.boydii.



- Wojny, trzęsienia ziemi i inne kataklizmy zwykle sprzyjają

epidemiom czerwonki.



-około pół miliona dzieci rocznie ginie na świecie z powodu

biegunki bakteryjnej



- w Polsce czerwonka jest chorobą rzadką. W 1999 roku

zanotowano 292 zachorowania. Zgonów nie było.



- w zapobieganiu chorobie najważniejszymi elementami są

higiena osobista i dobre warunki sanitarne.

Do potwierdzenia rozpoznania Shigella musi

zostać wyizolowana z odpowiednich próbek
materiału klinicznego:



- materiałem diagnostycznym pobieranym
do hodowli jest kał i wymazy odbytnicze z
owrzodzeń śluzówki, pobrane podczas
sigmoidoskopii



- barwienie błękitem metylenowym
leukocytów



- test Sereny’ego (może potwierdzać
inwazyjność wyizolowanych szczepów Shigella)