SALMONELLA

Pałeczki gramm ujemne,

2400 typów

serologicznych

•

urzęsione,

nie

wytwarzają
przetrwalników,

nie

fermentują laktozy i nie
wytwarzają indolu;
• Rosną w warunkach
tlenowych

lub

są

względnymi
beztlenowymi;
•

mogą

wywoływać

bakteriemie i posocznice,
zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych

oraz

zakażenia

dróg

moczowych;
• odporne na wysychanie;

Źródła zakażenia

INFEKCJA

Okres wylęgania choroby to 8 do 48 godzin.
Objawami są:
• nudności,
• bóle brzucha i biegunka,

Salmonella Typhi, czyli pałeczka duru brzusznego,

wywołuje chorobę szerzącą się tylko wśród ludzi i
tylko ludzie są jej rezerwuarem. Choroba ta
objawia się wysoką gorączką, wymiotami,
biegunką lub zaparciami, na skórze pojawia się
wysypka.

CZYNNIKI WIRULENCJI

*endotoksyna: lipopolisacharyd (LPS);
*zdolność do produkcji i wydzielania egzotoksyn,

np.:

- enterotoksyna zakłócająca wymianę elektrolitów i

warunkująca powstawanie biegunek;

- cytotoksyna odpowiedzialna za destrukcję

komórek nabłonka, czego objawem są krwawienia
i owrzodzenia;

- zdolność do penetracji komórek organizmów

wyższych;

ETAPY INWAZJI

W pierwszym etapie komórki Salmonelli wiążą się z

receptorami nabłonkowymi;

Kolejnym jest inwazja zależna od rearanżacji szkieletu

komórki, która to umożliwia endocytozę bakterii.
Salmonella namnaża się endocytarnie w utworzonym
fagosomie.

W momencie fuzji fagosomu z błoną komórkową u

podstawy komórki nabłonka jelitowego dochodzi do
uwolnienia komórek Salmonelli. Bakterie przedostają
się do układu chłonnego i krwi, a z nią docierają do
różnych narządów i powodują zakażenia między
innymi wątroby, śledziony, nerek czy płuc.

SHIGELLA

• pałeczka gramm ujemna,
nieorzęsiona.

• wyróżnia się 4 podgrupy
serologiczne

na

podstawie

antygenu O: A-S dysenterine
(najbardziej zjadliwy serotyp),
B-S flexneri, C-S boydii oraz D-
S

sonnei

(powoduje

dekarboksylację ornityny i nie
rozkłada glukozy).

• Wszystkie są bezwzględnie
patogenne,

powodują

czerwonkę bakteryjną (krwawa
biegunka, choroba brudnych
rąk).

ZAKAŻENIE

Droga pokarmowa za pośrednictwem
• Brudnych rąk;
• Spożywanie skażonej, brudnej wody;
• Produktów zanieczyszczonych kałem ludzkim;

Bakterie

z

tego

rodzaju

uważa

się

za

chorobotwórcze,

nie

wchodzące

w

skład

naturalnej flory organizmu. Rezerwuar tych
pałeczek stanowią tylko ludzie.

OBJAWY

Symptomy choroby pojawiają się po 1-4 dniach od

kontaktu z patogenem. Pałeczki rzadko wnikają do
krwi i uczestniczą w sepsie.

Czerwonka pojawia się sezonowo (czerwiec-lipiec)

głównie w populacji dziecięcej.

Wczesne objawy to: gorączka, biegunki, kolkowe bóle

brzucha,

wzmożona

ruchliwość

jelit,

ogólne

osłabienie.

Wraz z zaawansowaniem w kale pojawia się śluz i

krew, w preparatach neutrofile. Niewielka dawka
infekcyjna (ok. 102 komórki) może wywołać
zakażenie u zdrowych osób.

PRZYSTOSOWANIE DO

ATAKOWANIA JELIT

Przystosowaniem jest zdolność przeżywania w

niskim pH żołądka. W pewnych fazach wzrostu
pałeczki adaptują się do kwasowego środowiska
kosztem tymczasowej utraty inwazyjności.

Gdy zmienia się pH otoczenia na neutralne lub

zasadowe w kolejnych odcinkach fenotyp
inwazyjności uaktywnia się, a odporność na niskie
pH spada.

ETAPY INWAZJI

Bakterie penetrują warstwy nabłonka jelit za pośrednictwem

makrofagów. W trakcie inwazji i namnażania bakterii w

komórkach dochodzi do zniszczenia komórek nabłonka,

czego objawem są krwawiące owrzodzenia.

Najważniejszym

mechanizmem

w

chorobotwórczości

Shigella jest enterozinwazja, obejmująca penetrację

komórki bakterii do wnętrza komórek nabłonka i

namnażanie się w nich, co prowadzi do całkowitej

destrukcji enterocytów.

Czynnik zjadliwości to głównie wytwarzanie toksyny Shiga,

która niszczy od wewnątrz komórki epitelialne i

enterocyty poprzez destrukcję podjednostki rybosomu

60S. Efektem jest również zaburzone zwrotne wchłanianie

jonów sodu. Mechanizm oddziaływanie enterotoksycznego

powoduje silne efekty neurotoksyczne.