1

 

 

2

Funkcjonowanie 

Funkcjonowanie 

gospodarki 

gospodarki 

w krótkim okresie

w krótkim okresie

 

 

3

Model agregatowego 

Model agregatowego 

popytu

popytu

– 

– rynek pieniężny

rynek pieniężny

 

 

4

Kontynuujemy teorię agregatowego popytu

Główne tezy tej teorii

:

 

 

5

W krótkim okresie, to 

popyt zmienia GNP

GNP

 

 

6

Zmia

ny po

pytu 

prow

adzą

 

do zm

ian p

odaż

y

Zmian

y pod

aży p

rowad

zą 

do zm

ian do

chodu

MR

MS      



     VP      



       MR

 

 

7

Na wielkość popytu agregatowego 

wpływają dwie siły

Siły realne

Siły finansowe

MS

Do tej pory omówiliśmy 

siły realne, teraz chcemy 

zająć się siłami finansowymi

Chcemy je jednak omawiać 

w nawiązaniu do sił realnych

przypomnijmy więc główne 

pewniki związane z tymi siłami

 

 

 

8

Energią gospodarki jest wydatek autonomiczny

GNP    =    A

Zmiany wydatku decydują o zmianie
 aktywności  gospodarczej

Pytanie:

Co w danym momencie decyduje o
 poziomie wydatku autonomicznego

o poziomie wydatku współdecydują 
zmienne finansowe, tj. popyt i podaż
pieniądza oraz stopa procentowa

 

 

9

Wprowadzamy pieniądz

Rynek

towarowy

Rynek

 pieniężny

 

 

10

Wykorzystujemy do tego 

celu poznane zależności

        

VP    =       MR

      

MR

VP

VP = MR

Warunek I

Pieniądz wtapiamy w część 

równania zgody, modyfikując 

odpowiednio to równanie

 

 

11

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

MR 

 

to roczny dochód agregatowy

M

dochód ów technicznie obsług-
wany jest za pomocą pieniądza

 

 

12

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

M

Dany zasób pieniądza ( 

przeciętny banknot

)

 nie jest w ciągu roku używany tylko raz

 lecz kilka razy.

To ile razy przeciętny banknot 

( masa pieniężna) był użyty w

ciągu roku oznaczamy

 

przez

V

V

 

 

13

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

M

V

V

ilość znaków pieniężnych równą

ilość znaków pieniężnych równą

 

dlatego dana masa 

dlatego dana masa 

pieniężna w ciągu 

pieniężna w ciągu 

roku wytwarza

roku wytwarza

M

M

 V

 V

 

 

14

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

V

V

M

M

 V

 V

ta ilość  znaków pieniężnych 
technicznie obsługuje roczny
dochód agregatowy

Roczny dochód agregatowy 

wyrażony w znakach pienięż-

nych zapisujemy

M

V

 

 

15

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

M

V

 

 

16

        

VP    =       MR

      

   

Q  P

M

V

=

GNP

  A

M

V

=

Sektor towarowy

Sektor pieniężny

 

 

17

R

Wzrost wartości sektora 

pieniężnego wymu

sza stosowne zmiany w sektorze 

towaro-

wym. Jest to konieczność 

matematyczna

Stąd pytanie

W jaki sposób impuls zaistniały w sek-
torze pieniężnym przenoszony jest na 

sektor towarowy

Dokonuje się to via mechanizm 

stopy procentowej

Zmiany w sektorze finansowym powodują 

zmiany stopy procentowej

Zmiany stopy procentowej prowadzą do

 zmian wielkości wydatku autonomicznego

R

A     =       

M  V

        

 

Sektor towarowy

     

Sektor pieniężny

 

 

18

R

A

A

 GNP

 

 

19

Stopa procentowa 

a wydatek autonomiczny

 

 

20

Stopa procentowa oddziałuje na

 wszystkie składniki 

wydatku autonomicznego

I
a
X
G

A

R

 

     

Funkcja inwestycji

 

Funkcja konsumpcji auton

     

Funkcja eksportu netto

    

Funkcja zakupów 

   rządowych

 

 

21

Funkcja 
Inwestycji

Funkcja 
Inwestycji

R

I

 

 

22

Inwestycje w skali makro są

Inwestycje w skali makro są

finansowane z oszczędności

finansowane z oszczędności

S           I

dlaczego bankowa stopa procentowa 

wpływa na poziom inwestycji i ich 

zmiany ???

 

 

23

istnienie konkurencji

istnienie konkurencji

 

dlaczego bankowa stopa procentowa 

wpływa na poziom inwestycji i ich 

zmiany ???

Gdyby oszczędności musiały płynąć tylko

 na inwestycje, to stopa procentowa 

nie miała żadnego wpływu na inwestycje

 

Powodem jest

Konkurencja do oszczędności jest  duża

Konkurencja do oszczędności jest  duża

 

 

24

Formy lokat oszczędności

fundusz powierniczy

 

Konkurencja do oszczędności jest  duża

Konkurencja do oszczędności jest  duża

inwestycje

obligacje

lokaty terminowe

akcje

fundusz emerytalny

S

S

 

 

25

fundusz powierniczy

 

Aktywa

 finansowe

inwestycje

    

 

bony

obligacje

lokaty terminowe

akcje

fundusz emerytalny

 

 

26

obligacje

lokaty terminowe

fundusz powierniczy

 

akcje

fundusz emerytalny

inwestycje

Aktywa

 finansowe

    

 

bony

Bierzemy tylko jednego reprezen-

tanta aktywów finansowych , to 

wystarczy, aby inwestycje w drodze 

do oszczedności

natrafiały na konkurencję

Innymi słowy swoje oszczędności 

możesz lokować 

albo w bony albo w inwestycje

 

 

27

inwestycje

    

 

bony

Bony przynoszą  dodatkowy
 przychód w postaci odsetek

Inwestycje przynoszą tzw.

 zysk produkcyjny

Kryterium wyboru

U podstaw decyzji 

lokacyjnych leży 

maksymalizacja przyszłego 

docho-du z czynionych  dziś 

lokat

 

 

28

Przykład numeryczny

Przyjmijmy, iż chcesz upostaciowić swoje 

oszczę-dności, które wynoszą 6000$. 

Stoisz przed wyborem albo zainwestować

 w produkcję lodów albo nabyć bony

.

swoje środki rozdysponujesz pomiędzy 

bony i lody tak, aby osiągnąć z nich 

maksimum

 przychodu

  

Aby to uczynić, musisz znać wielkość zysku, 
jaki osiągniesz lokując środki w bony i lody

 

 

29

Posiadane oszczędności parcelujesz na 100$ 
pakiety.  Dysponujesz 60 pakietami

.

Dokonujesz symulacji: 
    

jaki przychód uzyskasz z każdych 

kolejnych

   100 dolarów ulokowanych w bony i w 
sprzęt 
   do  produkcji lodów (inwestycje)

Tworzysz mapkę zysku z lokat w bony i lody

 

 

30

Mapka zysku 

Mapka zysku 

 

 

z bonów

z bonów

 

 

31

Za zgromadzone 6000$ kupujesz

 bony stu dolarowe

B

Zysk z 100$ bonu

12$

R

Zysk, z każdego kolejnego
 bonu jest taki sam, np. 12$

12 $ z bonu studolarowego to 12%

Stopa zwrotu każdego pojedynczego 

bonu jest taka sama

 

 

32

Mapka zysku 

Mapka zysku 

 

 

z inwestycji

z inwestycji

 

 

33

Za swe oszczędności  dokonujesz

 inwestycji, gdzie jednostka inwesty-

 cyjna wynosi 100$

MPK

n

O wielkości zysku, jaki osiągniesz z każ-
dej kolejnej 100$ inwestycji decyduje
 wielkość produkcji z tejże inwestycji 

Przyrost produkcji osiągany z każdej

kolejnej jednostki kapitału (inwetsycji)

nazywamy MPK

n

K

Na tym odcinku rządzi prawo

malejącej produktywności kapitału

przyrost produkcji, jaki towarzyszy 

powiększaniu kapitału o jednostkę, 

jest coraz mniejszy 

 

 

34

MPK

n

K

przyrost produkcji, jaki towarzyszy 

powiększaniu kapitału o jednostkę, 

jest coraz mniejszy 

17 jednostka nie przynosi już 
żadnego efektu produkcyjnego

Marginalny produkt siedemnastej
 jednostki kapitału wynosi zero

MPK

17 

= 0

17-ta

 jednostka wyznacza graniczny 

poziom dopuszczalnych inwestycji

graniczne inwestycje to

 

inwestycje potencjalne

inwestycje potencjalne

inwestowanie ponad tą 

wielkość przyniesie straty

 

 

35

K

MPK

n

e

graniczne inwestycje to

 

inwestycje potencjalne

inwestycje potencjalne

Potencjalne inwestycje 

Potencjalne inwestycje 

oznaczamy przez „ 

oznaczamy przez „ e

e

”

”

 

 

36

Od produktu marginalnego

Od produktu marginalnego

 

 

do

do

 

 

zysku z jednostki kapitału

zysku z jednostki kapitału

zysk zależy od produkcji

 

 

37

MPK

n

K

Produkt marginalny wyrażony 
jest w jednostkach fizycznych
  (

tonach, kg. litrach, paczkach

)

Gdy znana jest wartość zysku
 jednostkowego „z

j” 

to przemna-

żając tą wielkość przez MPK

otrzymujemy

Zysk jaki osiągniemy z 100$

 lokując je w lody

Niechaj zysk jednostkowy

 z kg lodów wynosi 50c

Zysk z kolejnych 100$ jednostek 

kapitału ulokowanych w produk

cję lodów wyniesie

50

42

36

28

20

25

21

14

10

8

MPK

n

Zysk 

z

 100$

 

 

38

MPK

n

K

Zysk z kolejnych 100$ jednostek 

kapitału ulokowanych w produk

cję lodów wyniesie

25

21

14

10

8

Zysk 

z

 100$

2
5

25 $ z inwestycji 100 

dolarowej

to inaczej 25%

Zysk ze 100$ - wej  inwestycji w 

lody to stopa zwrotu R

n

 R

n

Rentowność kolejnych 

nakładów inwestycyjnych 

jest coraz mniejsza

K

 R

n

 

 

39

MPK

n

K

Zysk 

z

 100$

 R

n

Kreślimy mapkę rentowności

Kreślimy mapkę rentowności

 

 

(zysku) kolejnych jednostek

(zysku) kolejnych jednostek

 

 

 

40

K

 R

n

Zysk 

z

 100$

 R

n

Kreślimy mapkę rentowności

Kreślimy mapkę rentowności

 

 

(zysku) kolejnych jednostek

(zysku) kolejnych jednostek

 

 

 

41

Porównujemy mapkę 

zysku z bonów z mapką 

zysku z inwestycji w 

produkcję lodów

 

 

42

K

K

K

 R

n

 R

n

 R

n

R

R

R

n

stopa zwrotu z  jednostki 

kapitału produkcyjnego

bankowa 

stopa

 procentowa

 

 

43

+

Rentowność tych inwestycji jest
większa od rentowności bonów

 

 R

n

 R

n

K

Rentowność tych inwestycji jest
mniejsza od rentowności bonów

 

R

R

n

 

 

44

Realizowane będą tylko te inwestycje,

Realizowane będą tylko te inwestycje,

 

 

których rentowność jest wyższa

których rentowność jest wyższa

 

 

od rentowności bonów

od rentowności bonów

 

 R

n

 R

n

K

R

n

R

Pozostałe oszczędności

Pozostałe oszczędności

ulokowane zostaną w bony

ulokowane zostaną w bony

 

inwestycje

inwestycje

bony

bony

 

 

45

 R

n

 R

n

K

13

R

n

R

Pozostałe oszczędności

Pozostałe oszczędności

ulokowane zostaną w bony

ulokowane zostaną w bony

 

Ilość realizowanych 

inwestycji 

w lody wyznacza ta 

jednostka,

 której rentowność 

zrównuje 

się z bankową stopą 

procentową 

R

n

 = R

bony

bony

inwestycje

inwestycje

 

 

46

Formalizacja funkcji 

inwestycji

 

 

47

 

R

n

R

Krzywa stopy

 

zwrotu  w krótkim

 okresie nie ulega zmianie

K

zmienia się tylko 

stopa procentowa

 

z tej racji

To bankowa stopa procentowa 

dokonuje selekcji inwestycji

 

 

48

K

e

Selekcja jest dokonywana w obrębie

 granicznej wielkości dopuszczalnych

 inwestycji  „

e”

jedne  z nich dopuszcza 

do realizacji, pozostałe nie

 

R

n

R

 

 

49

K

Inwestycje dopuszczone 

do realizacji

Inwestycje wycięte 

z realizacji

e

Realizowane są tyko te 

inwestycje, 

które  przeskakują  próg  

rentow-

ności wyznaczony przez 

bankową stopę procentową

 

 

R

n

R

R

n

 > R

R

n

 < R

Te inwestycje, które nie wypełniają 

wymogu rentowności nie są do -

puszczane do realizacji

 

 

50

Wyprowadzenie 

Wyprowadzenie 

wzoru

wzoru

 

 

 

 

51

e

0

1

2

3

4

K

Gdy stopa procentowa wynosi zero,

 to realizowana jest graniczna wielkość

 dopuszczalnych inwestycji

Wszystkie inwestycje są

 dopuszczone do realizacji

Będziemy teraz stopę procentową

 podnosić o jeden punkt procentowy

 

 

52

e

0

1

2

3

4

K

Inwestycje

 

realizowane

Inwestycje wycięte

Stopa procentowa rośnie

 od zera do 1 procent

 

 

53

e

0

1

2

3

4

K

Inwestycje

 

realizowane

Inwestycje wycięte

Stopa procentowa rośnie o kolejny

 punkt procentowy

 

 

54

e

0

1

2

3

4

K

Inwestycje

 

realizowane

Inwestycje wycięte

ZAPAMIĘTAJ

Wzrost stopy procentowej 

powoduje spadek 

realizowanych inwestycji

powód

Coraz więcej inwestycji 

zostaje wyciętych

coraz mniej inwestycji jest w

 stanie sprostać rosnącym

 wymogom rentowności

 

 

55

0

1

2

3

4

K

Inwestycje wycięte

Inwestycje

 

realizowane

Stopa procentowa rośnie

 o kolejny punkt procentowy

e

 

 

56

0

1

2

3

4

K

Wzrost stopy procentowej o je-

den punkt procentowy powodo-

wał wycięcie inwestycji o taką 

samą wielkość

e

W każdym przypadku wielkość

W każdym przypadku wielkość

 

 

wycięcia była taka sama

wycięcia była taka sama

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

 

 

57

0

1

2

3

4

K

e

„d” 

 

to wskaźnik elastyczności inwestycji

 względem stopy procentowej

Mówi on o ile zmaleją inwestycje, 

gdy stopa procentowa wzrośnie

 o jeden punkt procentowy

 

 

58

0

1

2

3

4

K

e

„

d

”   wyznacza kąt nachy-

       lenia funkcji inwestycji

K

R

 =  

d

 

 

59

e

Trójprocentowa stopa procentowa

 wycina inwestycje rzędu 

„

3d

”

K

0

1

2

3

4

 

 

60

0

1

2

3

4

K

e

W każdym przypadku wielkość

 wycięcia była taka sama

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

Trójprocentowa stopa procentowa

 wycina inwestycje rzędu 

„

3d

”

 

 

61

0

1

2

3

4

K

e

W każdym przypadku wielkość

 wycięcia była taka sama

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

Trójprocentowa stopa procentowa

 wycina inwestycje rzędu 

„

3d

”

 

 

62

0

1

2

3

4

K

e

W każdym przypadku wielkość

 wycięcia była taka sama

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

Trójprocentowa stopa procentowa

 wycina inwestycje rzędu 

„

3d

”

 

 

63

0

1

2

3

4

K

e

W każdym przypadku wielkość

 wycięcia była taka sama

Wielkość tą oznaczamy przez „d”

Trójprocentowa stopa procentowa

 wycina inwestycje rzędu 

„

3d

”

Wielkość wyciętych

 inwestycji 

zapisujemy

Wielkość wyciętych

 inwestycji 

zapisujemy

d 

d R

R

Wielkość realizowanych 

inwestycji wynosi

Wielkość realizowanych 

inwestycji wynosi

I  =  e  -  d

 

R

d

 R

R

n

 

= R

 

 

64

Stopa procentowa 

oddziałuje na poziom

inwestycji tylko drogą

regulacji skali wycięcia

WA

ŻN

E

I  =  e  -  d

 

R

stopa procentowa nie oddziałuje 

na inwestycje potencjalne

 

 

 

65

Przykład numeryczny

 

 

66

Wielkość realizowanych 

inwestycji wynosi

I  =  e  -  d

 

R

0

1

2

3

4

K

Niechaj 

e = 1200, d = 100, R = 3

R = 3

I  =  1200  -  100

 3

900  =  1200  -  300

300

900

300

wartość inwestycji 

o rentowności 

poniżej trzech 

procent

wartość inwestycji 

o rentowności 

powyżej trzech 

procent

900

R

n

 

> R

R

n

 < 

R

 

 

67

I
a
X
G

R

I = e - d

 R

na zmiany stopy „

R

”, podobnie jak inwestycje,

reagują konsumpcja autonomiczna, 

 oraz eksport netto

a = u -  l 

R

X = g - n 

R

G = z - w 

R

szczegóły:  książka

ukryte slajdy do 79

 

 

89

Funkcja wydatku

 autonomicznego

 

 

90

 

I   =   

e

 - d

 R

a    =  

u

  - l 

R

X   =  

g 

 - n

 R

G   =  

z 

 - w

 R

A =  

e

 - d

 R

 + 

u

  - l 

R 

 + 

g 

 - n

 R 

+ 

z 

 - w

 R

(e + u + g  
+ z)

 

  

A

Maksymalne wartości skład-

ników wydatku autonomicz-

nego, jakie zaistniałyby w

 gospodarce, gdyby stopa 

procentowawyniosła zero

Wydatek autonomiczny 

 potencjalny

Wydatek potencjalny to mak-

symalna wartość wydatku,

 jaka może zaistnieć w gospo-

darce w danym okresie

A = I + a + X + G

A = I + a + X + G

 

 

91

 

I   =   

e

 - d

 R

a    =  

u

  - l 

R

X   =  

g 

 - n

 R

G   =  

z 

 - w

 R

A =  

e

 - d

 R

 + 

u

  - l 

R 

 + 

g 

 - n

 R 

+ 

z 

 - w

 R

(e + u + g  
+ z)

 

 - 

(d + l  + n  + w)

R

  

A

  

 d 

A =  

e

 - d

 R

 + 

u

  - l 

R 

 + 

g 

 - n

 R 

+ 

z 

 - w

 R

 

 

92

(e + u + g  
+ z)

 

 - 

(d + l  + n  + w)

R

  

A

  

 d 

A    

-  

   

d

 

R

Wartość wycięcia wydatku autonomicznego 

potencjalnego dokonanego przez daną stopę

 procentową

 

 

93

A*

 =

A    

-  

   

d

 

R

Wydatek rzeczywisty to wydatek, jaki pozostał

 z potencjalnego po „cięciu” stopy procentowej

d

 

R

Wydatek rzeczywisty

 

 

94

A*

 =

A    

-  

   

d

 

R

Funkcja wydatku rzeczywistego

Stopa procentowa oddziałuje na

 poziom wydatku rzeczywistego

tylko drogą regulacji skali wycięcia

 wydatku potencjalnego

A*

 =

A    

-  

   

d

 

R

d

 

R

Stopa procentowa nie oddzia-

łuje  na wydatek  potencjalny

 

 

95

              

A    

-  

   

d

 

R 

A*

 =

 

A

    =    e + u + g  + z

R

A* A*   GNP

Energią gospodarki jest wydatek rzeczywisty

To wydatek rzeczywisty uruchamia

To wydatek rzeczywisty uruchamia

 

 

proces mnożnikowy

proces mnożnikowy

 

 

96

WYDATEK RZECZYWISTY

WYDATEK RZECZYWISTY

 

 

NA WYKRESIE

NA WYKRESIE

 

 

97

R

A*

Wydatek potencjalny wzdłuż 

całej linii jest stały

A

Wartość wydatku

 potencjalnego

Przedłużając linię w dół

Przedłużając linię w dół

otrzymujemy

otrzymujemy

A

 

 

98

R

A*

A

Stopa procentowa przyjmuje

 jednak wartość dodatnią

A

Część wydatku potencjalnego 

Część wydatku potencjalnego 

zostaje wycięta

zostaje wycięta

d 

R

realizowana jest 

realizowana jest 

pozostała część

pozostała część

A  -  d

 

R

 

 

99

R

A*

A

A

A  -  d

 

R

 A*

 =

jest to wydatek 

rzeczywisty

 

 

100

R

A*

A

Gospodarka przesuwa

 się wzdłuż linii funkcji 

wydatku rzeczywistego

Wydatek rzeczywisty zależy od

A*

 =

A  

-  

 

d

 

R

stopy procentowej

wydatku potencjalnego

Gdy stopa procentowa maleje

 

 

101

R

A*

A

Wydatek rzeczywisty rośnie

 

 

102

R

A*

zmiany wydatku rzeczywistego 

osiąganego z danego 

wydatku potencjalnego

zmiany stopy procentowej powodują

A

 

 

103

A

     A*

R

gdy wydatek potencjalny rośnie

to linia wydatku przesuwa 

się równolegle w prawo

A*

 =

A

 

-  

d

R

 

 

104

A

R

A

gdy wydatek potencjalny rośnie

to linia wydatku przesuwa 

się równolegle w prawo

A*

 =

A

 

-  

d

R

     A*

 

 

105

A

R

A

gdy wydatek potencjalny rośnie

to linia wydatku przesuwa 

się równolegle w prawo

A*

 =

A

 

-  

d

R

     A*

 

 

106

A

R

A

gdy wydatek potencjalny rośnie

to linia wydatku przesuwa 

się równolegle w prawo

A*

 =

A

 

-  

d

R

     A*

 

 

107

A

R

A

gdy wydatek potencjalny rośnie

to linia wydatku przesuwa 

się równolegle w prawo

A*

 =

A

 

-  

d

R

     A*

 

 

108

A

R

wydatek rzeczywisty rośnie

A*

 =

A

 

-  

d

R

     A*

A

 

 

109

R

A* A*     GNP

Stopa procentowa 

zmienia poziom GNP

GNP  =   A*

 

A*

              

A  

-  

 

d

 

R 

=

GNP  =   ( A - 

d

 R )

 

 

110

GNP =     ( 

A

 - d R)

Siły realne

Siły finansowe

Równanie ukazuje jak na GNP 

oddziałują siły realne i siły finansowe

 

 

 

111

GNP =     ( 

A

 - d R)

Równanie równowagi rynku towarowego

 

 

112

Równowaga rynkowa

 po raz ostatni

 

 

113

Gdy odpływy nie równają się 

dopływom to brak jest równowagi

Pytanie

:

W jaki sposób dochodzi do przy-

wrócenia  zgodności  pomiędzy 

odpływami  a  przypływami

, 

 

 

114

Funkcja odpływu

Funkcja dopływu

(1 - r) MR

 

To wydatek rzeczywisty

 popytowy

załóżmy brak równowagi: 

odpływy są większe od dopływów

>

w tej sytuacji prawa strona musi 

dopasować się do lewej

w danym okresie wydatek 

potencjalny jest stały i nie 

ulegnie zmianie

 

              

A  -  d 

R

              

W danym roku odpływy są stałe

a to dokonuje się za sprawą stopy procentowej

w tej sytuacji dopasowanie dopływów 

do odpływów może dokonać się tylko

 drogą regulacji skali wycięcia

WNIOSEK

stopa procentowa poprzez swe zmiany 

dopasowuje odpływy  do dopływów i 

tą drogą zapewnia równowagę globalną  

=

 

 

115

Ilustracja graficzna

Oszczędności - Inwestycje

 

 

116

  R

I  =  e - d R

I, S

Stopa procentowa wynosi

S

S

Oszczędności wynoszą

Inwestycje wynoszą

 

 

117

S

  R

I  =  e - d R

I, S

Inwestycje to jeszcze nie ma -

szyny, budynki, ale środki 

finansowe, które je sfinansują

 

Kredyt inwestycyjny

 

 

118

S

  R

I, S

w warunkach nierównowagi

siły  wewnętrzne  wywierają
 presję na stopę procentową

Stopa procentowa maleje  - inwestycje (kredyt) rosną

 

 

119

S

  R

I, S

Stopa procentowa maleje  - inwestycje (kredyt) rosną

 

 

120

S

  R

I, S

Stopa procentowa maleje  - inwestycje (kredyt) rosną

 

 

121

S

  R

I, S

Stopa procentowa maleje  - inwestycje (kredyt) rosną

 

 

122

S

  R

I, S

Stopa procentowa maleje  - inwestycje (kredyt) rosną

 

 

123

S

  R

I, S

Wszystkie oszczędności zostają

 wybrane na kredyt inwestycyjny

Stopa procentowa poprzez

 swoje zmiany dopasowuje 

odpływy do dopływów

.  

 

 

124

S

  R

I, S

POJĘCIA

bieżąca stopa procentowa

to stopa, jaka  aktualnie

 jest oferowana przez banki

stopa równowagi

to stopa która zapewnia 

dopaso-

wanie  dopływów do  

odpływów

Przyczyną braku równowagi jest to, iż bieżąca stopa 

procentowa jest za wysoka, albo za niska w 

stosunku do stopy równowagi

Równowaga ma miejsce gdy

 

Bieżąca stopa procentowa 

osiąga poziom stopy równowagi

R = R*

R*

 

 

125

 

 

126

Stopa procentowa - poprzez swe zmiany zapewnia 

równowagę pomiędzy odpływami a dopływami

 

 

127

Rola stopy

Rola stopy

 

 

procentowej

procentowej

podsumowanie

 

 

128

Zmiana stopy procentowej zmienia poziom GNP

GNP =    ( 

A

 - d 

R

)

Stopa procentowa poprzez swe 
zmiany na-
prowadza gospodarkę na stan 
równowagi

(

1 - r) MR       =    A - d 

R

 

 

 

129

Zmiana stopy procentowej zmienia poziom GNP

GNP =    ( 

A

 - d 

R

)

Stopa procentowa poprzez swe 
zmiany na-
prowadza gospodarkę na stan 
równowagi

(

1 - r) MR       =    A - d 

R

 

Stopa procentowa wymusza określony przez stopę 
poziom efektywności kraju (selektywna właściwość) 

 

 

130

S

elektywna właściwość stopy procentowej

Stopa procentowa nie dopuszcza do realizacji 

niedostatecznie efektywnych przedsięwzięć, w ten 

sposób chroni gospodarkę przed chybionymi i 

nierentownymi inwestycjami

chroni nasze oszczędności (one finansują 

dopływy) przed „defraudacją”. Sprawia, że nasze 

oszczędności są wykorzystane jak najefektywniej

jednocześnie

R

Gdyby stopa procentowa

 nie działała selektywnie??

PYTANIE

PYTANIE

 

 

131

R

Przyjmijmy, iż dwa lata temu zdepono-

wałeś w banku 1000zł. Po dwu latach

wycofujesz oszczędności i dostajesz 

1400zł.

Jeśli stopa prcentowa nie miałaby 

właściwości selektywnej to teraz 

za te 1400zł kupisz mniej aniżeli

 dwa lata temu za 1000zł

S

elektywna właściwość stopy procentowej

Jeśli na oszczędzaniu ludzie 

będą tracić

to:

to:

nie będzie oszczędności

nie będzie inwestycji

Nie będzie rozwoju

 

 

132

R

W długim okresie czasu selektywna 

właściwość stopy procentowej 

zapewnia gospodarce rozwój

 

 

133

Bieżące 

GNP

Bieżąca 

równowaga

Rozwój

R

R

pod

sum

ow

an

ie

Stopa procentowa 

rządzi gospodarką

Kto ma wpływ na stopę pro-

centową ten ma władzę 

nad gospodarką

 

 

134

R

Każdy decydent chcąc za pomocą stopy

 procentowej zapewnić gospodarce

 

odpowiedni poziom GNP
równowagę globalną
długofalowy rozwój

Kto ma wpływ na stopę pro-

centową ten ma władzę 

nad gospodarką

Musi wiedzieć przy pomocy jakich 

sił oddziaływać na stopę procentową 

i jak tych sił ich używać

Innymi słowy

 

Do tego celu potrzebna jest znajomość

 czynników kształtujących poziom

stopy procentowej

W tym celu należy poznać

podaż pieniądza

popyt na pieniądz

 

 

135

Podaż

 pieniądza

 

 

 

136

           

 

Ms    =     Cu   + 

   D

                                      

p. poza bankiem

Przez pieniądz rozumiemy

p.

 

w  banku

depozyty

Gotówka (banknoty i monety)

w obrocie pozabankowym

Nie wszystkie 

depozyty to 

pieniądze

. 

i

Pieniędzmi w banku są tylko

depozyty czekowe

depozyty na żądanie

 

 

137

i

Pieniędzmi w banku są tylko

depozyty czekowe

depozyty na żądanie

karta debetowa

Karta

Karta 

kredytowa

kredytowa 

nie jest pieniądzem

nie jest pieniądzem

 

Pieniądzem musi być aktywem,

nigdy pasywem

 

 

138

W  globalnej podaży pieniądza 

dominują depozyty

           
 

Ms    =     Cu   +    D

                                      

M

M

s

s

Cu

Cu

D

 

 

139

           
 

Ms    =     Cu   +    D

                                      

W obrębie depozytów około 75 - 80% 

                 to tzw. pieniądz bankowy

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

 

 

140

Pieniądz bankowy, to

główny składnik podaży 

masy pieniężnej

 

           
 

Ms    =     Cu   +    D

                                      

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

 

 

141

           
 

Ms    =     Cu   +    D

                                      

Pieniądz tworzą dwie instytucje:

Bank centralny ( mennica)

Banki komercyjne

Efektem działalności 

banków jest 

pieniądz bankowy

Efektem działalności 

mennicy jest 

pieniądz gotówkowy

 

 

142

           
 

Ms    =     Cu   +    D

                                      

Stąd pytanie 

Jak powstaje pieniądz

Jak powstaje pieniądz

 

 

bankowy ???

bankowy ???

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

Pieniądz bankowy, to główny 

składnik podaży masy pieniężnej

 

 

 

143

Podaż pieniądza w banku

Kreacja pieniądza bankowego

 

 

144

D

K

Re

Przyjmowanie 

  depozytów

 

Udzielanie

 kredytów

Bank jest jedyną instytucją, która może

 handlować cudzymi pieniędzmi

Źródłem udzielanego kredytu jest gotówka,

 która wpłynęła w postaci depozytu 

Pozostałe operacje

    

Zwrot 

depozytów

  

Zwrot 

kredytów

%

%

Operacje bierne

 

Operacje czynne

 

 

 

145

D

K

Re

Przyjmowanie 
  depozytów

 

Udzielanie
 kredytów

    

Zwrot 

depozytów

  

Zwrot 

kredytów

%

%

Pytanie:   

dlaczego banki nie boją się braku 

                 wypłacalności

 

 

146

D

K

Re

Mamy tu dwa przeciwstawne procesy:

gotówka do banku napływa

gotówka z banku odpływa

te dwa  przeciwstawne strumienie 

w dłuższym czasie równoważą się

 

 

147

D

K

Re

Na ewentualność przewagi odpływu 

nad napływem gotówki, banki są 

zmuszone do utrzymywania rezerw

W banku są rezerwy przymusowe i dobrowolne

Rezerwy muszą być koniecznie 

utrzymywane w gotówce

 

 

148

D

K

Re

Stopę rezerw oznaczamy przez  „

r

”

 

(

rezerwy przymusowe i dobrowolne

)

          

Poziom rezerw wyznacza formuła     

                            Re = r D

Tyle gotówki musi być zawsze w sejfie

 

 

149

Tworzenie pieniądza  w banku oddaje 

pierwsze prawo bankowe

 

 

150

Pierwsze prawo bankowe

 

Zaciągnąłeś w banku kredyt, np. 10 000.  Za te 

środki kupiłeś w małej firmie dobry komputer. 
Firma część utargu lokuje w banku zakładając 

sobie tam konto. 

W ten sposób powstał nowy depozyt

Każdy kredyt  - 

poprzez osoby trzecie

 -

 tworzy nowy depozyt

 

 

151

Każdy kredyt  - 

poprzez osoby trzecie

 - tworzy 

nowy depozyt

Depozyt powstały na kanwie kredytu to 

depozyt wtórny

 (bezgotówkowy)

Depozyt pierwotny

 (gotówkowy) to depozyt 

liczony ilością gotówki, jaką bank dysponuje
i którą bank pożycza kredytobiorcom  

D

b

D

g

Depozyty pierwotne  - via mechanizm kre-

dytowania - tworzą depozyty wtórne

D

g

D

b

K

II

I

Depozyty wtórne to

pieniądz bankowy

 

 

152

Powrót do definicji

pieniądz bankowy

POJĘCIA

POJĘCIA

 

 

153

W banku są dwa rodzaje depozytów: pierwotne i wtórne

D  =  D

g

  +  D

b

Pieniądz w banku

D

b

Pieniądz bankowy

 

 

154

D  =  D

g

  +  D

b

Definicja podaży pieniądza przyjmuje postać:

   

Ms    =   Cu  +     D

Dg  +   D

b

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

D

D

b

b

 

 

155

D  =  D

g

  +  D

b

Definicja podaży pieniądza przyjmuje postać:

   

Ms    =   Cu  +     D

Dg  +   D

b

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

D

D

b

b

D

D

g

g

 

 

156

   

Ms    =   Cu  +     D

Dg  +   D

b

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

D

D

b

b

D

D

g

g

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

D

D

b

b

D

D

g

g

 

 

157

Cu oraz Dg to gotówka w całej gospodarce,
 nazywamy ją   

bazą monetarną

 ( 

M

B

)

 

M

B

 =   Cu  +  Dg

   

Ms    =   Cu  +  Dg  +   D

b

M

B

Cu

Cu

D

p

ie

n

ią

d

z 

b

an

ko

w

y

D

D

b

b

D

D

g

g

M

M

B

B

 

 

158

M

B

pieniądz „menniczy”, gotówkowy

D

b

pieniądz bankowy, bezgotówkowy

Dwie definicje pieniądza

   

Ms    =   Cu  +  Dg  +   D

b

M

B

           

 

Ms    =   Cu  + D

                                      

 

 

159

   

Ms    =   Cu  +  Dg  +   D

b

M

B

pieniądz gotówkowy (banknoty i monety) 

tworzy tylko bank centralny. 

Bank ten nie może tworzyć 

pieniądza bezgotówkowego

pieniądz bezgotówkowy ( bankowy) 

toworzą tylko banki komercyjne, ale

banki te nie mogą tworzyć 

banki te nie mogą tworzyć 

pieniądza gotówkowego

pieniądza gotówkowego

   

M

s

    =   Cu  + +        

D

b

M

B

+

 

 

160

Kwantyfikacja I prawa bankowego

Kwantyfikacja I prawa bankowego

 

Funkcja podaży pieniądza w banku

Funkcja podaży pieniądza w banku

Ile z danego depozytu gotówkowego powstanie 

pieniądza w banku i tą drogą pieniądza bankowego?

 

 

161

Przykład numeryczny

Nowa gotówka napływa do banku.  

Jej wysokość wynosi 6000zł.  

Nowa gotówka zawsze pochodzi 

Nowa gotówka zawsze pochodzi 

z banku centralnego

z banku centralnego

BC

BC

BK

BK

B

Bank handlowy zaciąga pożyczkę 

w banku centralnym

 

 

162

Przykład numeryczny

Kolor czerwony informuje o tym gdzie 
            znajduje się gotówka

Nowa  gotówka - to dla banku 

Nowa  gotówka - to dla banku 

handlowego depozyt pierwotny

handlowego depozyt pierwotny

Dg = 6000

r = 0,25

Stopa rezerw wynosi  r = 0,25

 

 

163

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  nowa gotówka napływa 

nowa gotówka napływa 

do banku

do banku

 6000

 

 

164

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

Bankier zabiera gotówkę i przenosi 

Bankier zabiera gotówkę i przenosi 

ją na dział „kredyty”, ale 25% sumy

ją na dział „kredyty”, ale 25% sumy

musi zamknąć w sejfie

musi zamknąć w sejfie

 

 

 

165

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 4500

Bankier zabiera gotówkę i przenosi 

Bankier zabiera gotówkę i przenosi 

ją na dział „kredyty”, ale 25% sumy

ją na dział „kredyty”, ale 25% sumy

musi zamknąć w sejfie

musi zamknąć w sejfie

 

 6000

 

 

166

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 4500

4500

Ktoś przychodzi do banku i zaciąga 

kredyt. 

Gotówka jest wyprowadzona poza bank

Ten ktoś kupuje w jakiejś firmie np. komputer

Ten ktoś kupuje w jakiejś firmie np. komputer

Firma komputerowa cały utarg przynosi 

Firma komputerowa cały utarg przynosi 

do banku i zakłada sobie konto

do banku i zakłada sobie konto

 

 

167

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

W ten sposób powstał

pierwszy 

depozyt bezgotówkowy

 

 

168

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

sytuacja się powtarza

sytuacja się powtarza

 

 

169

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

sytuacja się powtarza

sytuacja się powtarza

 

 

170

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

sytuacja się powtarza

sytuacja się powtarza

 

 

171

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

Powstał kolejny 

depozyt bezgotówkowy

 

 

172

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

Powstał kolejny 

depozyt bezgotówkowy

dlaczego jest to depozyt

 bezgotówkowy ?

z punktu widzenia osoby zakładającej 

konto jest to depozyt gotówkowy

ale  z punktu widzenia  banku nie. 

ale  z punktu widzenia  banku nie. 

Ilość gotówki jaka jest w systemie 

Ilość gotówki jaka jest w systemie 

bankowym nie uległa zmianie

bankowym nie uległa zmianie

Ta gotówka, to dla banku 

nie nowa lecz stara gotówka

 

 

173

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

dlaczego jest to depozyt

 bezgotówkowy ?

z punktu widzenia osoby zakładającej 

konto jest to depozyt gotówkowy

ale  z punktu widzenia  banku nie. 

ale  z punktu widzenia  banku nie. 

Ilość gotówki jaka jest w systemie 

Ilość gotówki jaka jest w systemie 

bankowym nie uległa zmianie

bankowym nie uległa zmianie

 

 

174

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

 

 

175

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

3375

2531

 

 

176

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

 

 

177

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

 

 

178

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

 

 

179

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

 

 

180

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

 

 

181

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

1423

6

 

 

182

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

1423

6

356

 1067

 

 

183

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

1423

6

356

 1067

Są to depozyty wtórne zwane 

pieniądzem bankowym

Każdy kolejny depozyt wtórny

 jest coraz mniejszy

 

Jest to pieniądz 

bezgotówkowy

 

 

184

Depozyt REZERWY Kredyty

 6000

1

  

  1500

 

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

1423

6

356

 1067

 

 

185

Depozyt REZERWYKredyty

 6000

1

  

  1500  

4500

4500

2

1125 

3375

3375

3

844

2531

2531

4

633

1898

5

1898

475

1423

1423

6

356

 1067

n

0

0

0

......

.......

......

6000

18000

Proces tworzenia depozytów 

wtórnych trwa  do czasu 

aż cała gotówka zostanie

 zamknięta w sejfie

Gdy tak się stanie to ilość pie-

niądza stworzonego przez bank 

jest maksymalna.

 

Ilość pieniądza 

w banku jest też maksymalna

24000

Z 6000 gotówki Bank stworzył 24000 pieniądza

 w banku

Ilość 

pieniądza bezgotówkowego (

bankowego

)

stworzonego przez bank wynosi  

D

b

 = 24000 - 6000 = 18000

 

 

186

6000

18000

24000

Z 6000 gotówki Bank stworzył 24000 pieniądza

 w banku

Relacja pieniądza w banku do gotówki, która ten 

pieniądz stworzyła wynosi

24000

6000 =

4

Tę samą relację oferuje

 

Jest to mnożnik

 pieniądza bankowego

1

r

=

1

0,25

= 4

1

r

= 

q

b

To mnożnik pieniądza

 bankowego

Funkcja podaży pieniądza w banku przyjmuje postać

1

r

D

g

D =

Gdy proces tworzenia depozytów ustaje,

 to cała gotówka jest w sejfie

 

Re

Jeśli r = 0,25, a ilość depozytów gotówkowych

 Dg = 2000, to po zakończeniu procesu kreacji

 w banku będzie 8000 depozytów w tym

 pieniądza bankowego 6000

Ile wówczas wyniosą rezerwy ???

2000

 

 

187

Podaż pieniądza w całej gospodarce

 

         (w banku i poza bankiem)

 

 

188

W gospodarce pieniądz funkcjonuje:
 w banku i poza bankiem

        Ms    =     

Cu 

 +  

Dg  +  D

b

Do tej pory 

zajmowaliśmy się 

pieniądzem w banku

D =

 

1

r

D

g

sformułowaliśmy funkcję 

podaży pieniądza w 

banku

 

 

189

W gospodarce pieniądz funkcjonuje:
 w banku i poza bankiem

D =

 

1

r

D

g

Teraz chcemy ustalić od 

czego

 zależy podaż pieniądza w 

całej

 gospodarce

Innymi słowy chcemy sformułować agregatową 

(makroekonomiczną) funkcja podaży pieniądza

Aby to uczynić należy uwzględnić

 pieniądz poza bankiem „

Cu

”

Drogą po temu jest sformułowanie 
współ-
czynnika formy preferencji 
płatności  „c” 

        Ms    =     

Cu 

 +  

Dg  +  D

b

 

 

190

Współczynnik formy preferencji płatności

Cu   -  to roczna wartość transakcji jaką Ty zrerali-
            zowałeś posługując się gotówką , 

np. 1000

D

   - to roczna wartość transakcji zrealizowanych 

        przez Ciebie przy pomocy czeków 

np. 10000

             

informuje o Twoich 

upodobaniach 

              w zakresie form regulacji 

płatności

Cu

D

Dziesięć  razy bardziej wolisz płacić

czekiem niż gotówką. 

     Gotówka jest Ci jednak niezbędna

 

 

191

Cu

D

Dziesięć  razy bardziej wolisz płacić

czekiem niż gotówką. 

     Gotówka jest Ci jednak niezbędna

Taka relacja obliczona dla 

całego społeczeństwa to

C

u

D

Współczynnik formy 

preferencji płatności

c

= c

 

 

192

C

u

D

= c

W skali makro jest on w miarę stały. 

Z tej racji jest to  parametr  beha-

wioralny. Opisuje on upodobania 

płatnicze całego społeczeństwa

 

wartość „

c”

 na mocy behawioryzmu jest znana ad hoc

 

 

193

        Ms    =     

Cu  

 +    

Dg  +   D

b

Z tego wzoru obliczamy 

C

u

Cu  =  c D

c D

C

u

D

= c

M

s

M

B

=

1 + c

r + c

=

q

o

Dokonując  odpowiednich  przekształceń otrzy-
mujemy pieniężny mnożnik ogólnogospodarczy

Mnożnik

 „

q

o”  

informuje o masie pieniężnej,

 jaką uzyska się z jednej złotówki 

pieniądza menniczego

 

 

 

194

Z wykorzystaniem mnożnika agregatową 

funkcję podaży pieniądza zapisujemy

M

s

M

B

=

1 + c

r + c

=

q

o

1 + c

r + c

=

M

s

q

o

Jeśli qo = 3 , a baza monetarna 2000,
  to podaż pieniądza wyniesie 6000. 
W tej sumie 4000 to pieniądz bankowy

M

B

 

 

195

Podaż pieniądza w banku i całej gospodarce

W obu przypadkach podaż pieniądza

 zależy od gotówki i mnożnika

M

s

 = q

o

 M

B

1

r

D

g

D =

 

Funkcja podaży pieniądza w banku

Agregatowa funkcja podaży pieniądza

Oba równania mówią o tym samym, 

tj. o podaży pieniądza. Pierwsze o 

podaży pieniądza w banku, drugie 

o podaży w całej gospodarce.

Gotówka w banku

Gotówka w całej gospodarce

 

 

196

M

s

 = q

o

 M

B

1

r

D

g

D =

 

*  

mnożnik bankowy „ 

1/r

” mówi, jak

 „rozmnaża” się gotówka w banku;

mnożnik  ogólnogospodarczy ”qo” mówi,  jak 

 rozmnaża się gotówka w całej gospodarce

W obu przypadkach podaż pieniądza

 zależy od gotówki i mnożnika

Mno

żnik

 ogó

lnog

osp

oda

rczy

 jest

 zaw

sze 

mni

ejsz

y od

 ban

kow

ego

Dlaczego???

 

 

197

Od czego podaż pieniądza nie zależy

M

s

 = q

o

  M

B

Funkcja mówi od czego  w skali
 makro zależy podaż pieniądza,
 w ten sposób mówi też od 
czego nie zależy

Podaż nie zależy od

 :

poziomu GNP

stopy procentowej

 

 

198

To po co zajmowaliśmy się podażą pieniądza?

stopy procentowej

Wprawdzie podaż pieniądza 

nie zależy od stopy procentowej,

to jednak - 

to jednak - 

co potraktujmy jako tezę 

co potraktujmy jako tezę 

do udowodnienia

do udowodnienia- stopa procentowa 

- stopa procentowa 

zależy od podaży pieniądza

zależy od podaży pieniądza

M

M

s

s 

R

R

 

 

199

to jednak - 

to jednak - 

co potraktujmy jako tezę 

co potraktujmy jako tezę 

do udowodnienia

do udowodnienia- stopa procentowa 

- stopa procentowa 

zależy od podaży pieniądza

zależy od podaży pieniądza

chcąc zrozumieć te zależności już teraz

 przygotujmy pod to pole, tj. pokażmy:

podaż pieniądza na wykresie

kontrolę podaży pieniądza

skoro podaż pieniądza określa „R”, to,

 to jak kontroluje się zasób pieniądza

 będzie wpływać na stopę procentową

 

 

200

Podaż pieniądza na wykresie

Ms

R

Ms

Podaż pieniądza nie zależy 

od stopy procentowej

 

 

201

R

Ms

Ms

Podaż pieniądza rośnie

 

Podaż pieniądza na wykresie

 

 

202

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

203

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

204

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

205

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

206

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

207

R

Ms

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

Podaż pieniądza rośnie

 

 

 

208

R

Ms

Ms

Stopa procentowa nie 

ma wpływu na 

zmiany podaży 

pieniądza 

Ms

Ms

Podaż pieniądza na wykresie

 

 

209

Kontrola podaży pieniądza

 

skoro podaż pieniądza określa „R” ,to

 

M

s

 

R

 

 

210

Kontrola podaży pieniądza

 

M

s

 

R

to jak steruje się zasobem pieniądza

to jak steruje się zasobem pieniądza

 

 

będzie wpływać na stopę procentową

będzie wpływać na stopę procentową

 

 

211

O podaży pieniądza decyduje państwo

 

a co z bankami

 

główne parametry podaży pieniądza 

baza monetarna

 i stopa obowiązkowych rezerw

 są w rękach państwa.

 

Rząd określając bazę monetarną i stopę rezerw 
zakreśla pole kreacji pieniądza bankowego.

 

r

r

M

B

Tej wielkości banki nie przekroczą

Banki mają jedynie wpływ na czas w którym, te 

zakreślone przez rząd możliwości wykorzystają

 

      

Pieniądz  bankowy

Pieniądz  bankowy

Na czas wpływ ma stopa procentowa

 

 

212

Rząd oddziałuje na 

 

Mnożnik

 

Bazę monetarną

 

Ms = q

o

  M

B

 

 

213

Rząd a mnożnik

Ms =  q

o

  M

B

q

o

 

 

214

1 + c

r  +  c

q

o  

=

jak  zmiana  mnożnika 

jak  zmiana  mnożnika 

zmienia podaż pieniądza?

zmienia podaż pieniądza?

Ms = 

1 + c

r  +  c

M

B

Wzrost mnożnika sprawia, iż z tej 

samej bazy monetarnej uzyskuję 

się  większą  masę pieniężną.

 

 

215

1 + c

r  +  c

q

o  

=

Wzrost mnożnika sprawia, iż z tej 

samej bazy monetarnej uzyskuję 

się  większą  masę pieniężną.

M

s   

=    

Cu 

 +  

Dg 

 +   

D

b

Ms = 

1 + c

r  +  c

M

B

 

 

216

1 + c

r  +  c

q

o  

=

Gdy zmienia się mnożnik to ilość gotówki

 w banku i poza bankiem nie ulega zmianie

 

zmiana mnożnika zmienia tylko

 ilość depozytów wtórnych

M

s   

=    

Cu 

 +  

Dg 

 +   

D

b

Który skła

dnik poda

ży rośnie?

 

 

217

1 + c

r  +  c

q

o  

=

To upodobania społeczeństwa co do 

korzystania z gotówki, czeków, kart 

płatniczych decydują o poziomie c.

rząd oddziałując na mnożnik

 oddziałuje tylko na rezerwy

 

Rząd chcąc zmienić podaż 

pieniądza nie rusza „c”. Jest to 

parametr behawioralny

 

 

218

rząd oddziałując na mnożnik

 oddziałuje tylko na rezerwy

 

REZERWY

rezerwy

 przymusowe

rezerwy 

dobrowolne

oddziałuje na

stopa rezerw 

obowiązkowych

1 + c

r  +  c

q

o  

=

stopa 

dyskontowa

ręczne sterowanie

 

 

219

Dlaczego stopa dyskontowa wpływa

 na poziom rezerw?

Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy

 do naszych rozważań wprowadzić

BANK CENTRALNY

BANK CENTRALNY

BC

 

 

220

Bank centralny pełni bardzo wiele funkcji

dla nas istotna jest  tu jedna

 

bank centralny - bankiem  
banków

bankiem ostatniej 

instancji

BC

 

 

221

Bank  handlowy w zamian  za  przekazanie  wielu

 swych kompetencji bankowi centralnemu może w 

sytuacji krytycznej zwrócić się do niego o pomoc

Bank centralny pomocy tej nie może odmówić

Bank centralny jest jak karetka 

pogotowia wzywana na pomoc

może zażądać pożyczki gotówkowej

 

 

222

B.H.

Bank centralny

rynek

K

Stopa dyskontowa

Mechanizm „ karetki pogotowia

Mechanizm „ karetki pogotowia”

stopa dyskontowa to 

stopa procentowa po 

jakiej BC udziela 

pożyczki bankom 

handlowym

 

 

223

10%

B.H.

Bank centralny

rynek

K

7%

12%

Stopa dyskontowa 

stopą karną

, która ma sprawić, iż banki

 handlowe po kredyt  do BC zwrócą się w ostateczności

chroni to bank centralny przed naduży-

waniem go przez banki handlowe

przyjmijmy, iż stopa dyskontowa

 wynosi też 7%

7%

U kogo teraz bank handlowy wolałby

 pożyczać gotówkę ???

 

 

224

Mechanizm stopy karnej

Mechanizm stopy karnej

 

Biorąc pożyczkę z banku centralnego bank komer-
cyjny odniesie z tego tytułu stratę

Więc po co ją bierze?

Aby przetrwać. Tą drogą uzyskuje czas, 

który pozwala mu na poprawę sytuacji 

 

 

225

Bank handlowy nie musi iść po gotówkę do banku 
centralnego, może wcześniej sam stworzyć u siebie
 zapas gotówki, po który sięgnie w trudnej sytuacji

.

Biorąc pożyczkę z banku centralnego bank komer-
cyjny odniesie z tego tytułu stratę

Zapas gotówki to tzw.

 rezerwy dobrowolne.

 

Bank utrzymuje dwa rodzaje rezerw

muszą być utrzymywane 

(o tym decyduje BC)

przymusowe

 

dobrowolne

 

mogą być utrzymywane

 o tym ile decyduje BH

Mechanizm stopy karnej

Mechanizm stopy karnej

 

 

 

226

Zarówno kredyt z banku centralnego 

jak i rezerwy dobrowolne przyniosą 

bankowi handlowemu stratę

 

dlaczego utrzymywanie

 rezerw dobrowolnych 

przynosi bankowi stratę

 

 

227

Są tu dwa rodzaje strat

Strata na kanwie 

Strata na kanwie 

kredytu z

kredytu z

 

 

BC

BC

Strata tytułem 

Strata tytułem 

rezerw 

rezerw 

dobrowolnych

dobrowolnych

decyduje poziom 

stopy dyskontowej

decyduje poziom 

stopy od kredytów

S

S

BC

S

S

Re

 

 

228

Są tu dwa rodzaje strat

S

S

BC

S

S

Re

Bank porównuje ze sobą obie straty

wybiera mniejsze zło

 

 

229

S

S

BC

S

S

Re

Jeśli strata wynikła  z kredytu zaciągniętego 

w banku  centralnym jest większa  od straty

 wynikłej z utrzymywania rezerw 

dobrowolnych, to wtedy

 :

Banki handlowe będą groma-

dziły  rezerwy dobrowolne

Bank porównuje ze sobą obie straty

 

 

230

Jeśli stopa dyskontowa jest ustalona na poziomie, 

który zachęca banki handlowe do utrzymywania 

 rezerw,  to wówczas:

jakakolwiek zmiana stopy dyskontowej prowadzi

 do zmiany  poziomu rezerw dobrowolnych

 

 

231

nie wszystkie banki handlowe 

utrzymują rezerwy dobrowolne

czynią to tylko 

czynią to tylko 

banki duże

banki duże

 

 

232

BC

BH

BH

BH

BH

BH

BH

potrzebujący bank

czynią to tylko 

czynią to tylko 

banki duże

banki duże

w tej sytuacji

nie musi zwracać się o pożyczkę do BC

 

pożyczkę może zaciągnąć w banku komercyjnym

pożyczkę może zaciągnąć w banku komercyjnym

 

 

233

BC

BH

BH

BH

BH

BH

BH

Mówimy o pożyczce 

Mówimy o pożyczce 

na rynku

na rynku

międzybankowym

międzybankowym

 

 

234

BC

BH

BH

BH

BH

BH

BH

międzybankowym

międzybankowym

Na tym rynku

 obowiązuje

R

B

R

B

międzybankowa stopa

 procentowa

WIBOR

WIBOR

 

 

235

BC

BH

BH

BH

BH

BH

BH

R

B

„

WIBOR

” jest mniejsza od stopy 

dyskontowej banku centralnego

R

Dlatego

Dlatego

bank centralny ustala 

stopę dyskontową

wzrost stopy dyskontowej

powoduje wzrost stopy na 

rynku  międzybankowym

 

 

236

BC

BH

BH

BH

BH

BH

BH

R

B

R

Oddziaływanie stopy dyskontowej

na poziom rezerw dobrowolnych

dokonuje się

 

nie bezpośrednio lecz pośrednio

 

 

237

BC

R

B

R

Zmiana stopy dyskontowej zmienia stopę 

procentową na rynku międzybankowym  

a ta

zmienia poziom rezerw dobrowolnych 
utrzymywanych przez duże banki

rezerwy

 dobrowolne

 

 

238

Skoro gdy bank potrzebuje pomocy to musi

zaciągnąć pożyczkę w 
banku centralnym

albo

sięgnąć do rezerw 

dobrowolnych

gromadził rezerwy przymusowe

 skoro teraz nie sięga po nie???

to po co

 

 

239

Zmiany bazy monetarnej

Ms =  q

o

  M

B

M

B

M

s

 

R

 

 

240

Baza monetarna to gotówka w całej gospodarce tzn. 

w systemie banków komercyjnych oraz u firm i

 gospodarstw domowych.

Jest to gotówka, która służy do obsługi 

obrotu towarowego

M

B

 

= Cu + Dg

 

 

241

Bazą monetarną nie jest gotówka prze-

chowywana w banku centralnym. 

 

Banknoty zgromadzone w banku centralnym 

to magazyn banknotów. Te bilety bankowe  nie 

obsługują obrotu gospodarczego

M

B

 

= Cu + Dg

 

 

242

Bank 

centralny

Otoczenie gospodarcze

banku centralnego

 

 

243

Banknoty w 

gospodarce

Banknoty w magazynie
 banku centralnego

 

 

 

244

W

zro

st b

azy

 m

on

eta

rn

ej

Banknoty  z magazynu przedostają

 się do gospodarki, 

 

 

245

W

zro

st b

azy

 m

on

eta

rn

ej

Banknoty  z magazynu przedostają

 się do gospodarki, 

 

 

246

W

zro

st b

azy

 m

on

eta

rn

ej

Banknoty  z magazynu przedostają

 się do gospodarki, 

 

 

247

W

zro

st b

azy

 m

on

eta

rn

ej

Banknoty  z magazynu przedostają

 się do gospodarki,