Obrót towarowy
TOWAR
rzeczowy składnik aktywów obrotowych,
przeznaczony do dalszej odsprzedaży
w stanie nieprzetworzonym
Szczeble obrotu
ZBYT
jest
źródłem
towarów.
Przedsiębiorstwo
produkcyjne
sprzedaje
wyroby gotowe hurtowni.
HURT przyjmuje towary od producentów,
importerów oraz skupu i odsprzedaje je do
detalu
(duże
partie,
magazynowanie,
kompletacja,
uszlachetnianie,
przystosowanie do sprzedaży).
DETAL zakupuje towary w hurcie lub wprost
od
producenta
i
odsprzedaje
je
indywidualnemu nabywcy.
Formy obrotu towarowego
MAGAZYNOWY
BEZPOŚREDNI
TRANZYT
Rozliczany
Organizowany
OBRÓT
TOWAROWY
Obrót towarowy
Magazynowy - fizyczne przemieszczanie
towarów pomiędzy magazynami jednostek
Tranzytowy - jedynie przemieszczanie
dokumentów kupna/sprzedaży pomiędzy
jednostkami, towar fizycznie trafia z
magazynu
dostawcy
(producenta)
do
magazynu detalisty.
Ceny na szczeblach obrotu
Cena zbytu (c. sprzedaży producenta,
importera, skupu)
+ marża hurtowa
= cena hurtowa (c. zakupu netto dla
detalisty)
+ marża detaliczna
= cena sprzedaży netto
+ VAT należny
= cena sprzedaży brutto
Marża może być ustalana w
sposób:
1. kwotowy
2. procentowy
Marża kwotowa
konkretna kwota dodawana do ceny zakupu
netto, tworząc w ten sposób cenę sprzedaży
netto.
Csn = Czn + M
Csn- cena sprzedaży netto
Czn – cena zakupu netto
M – kwota marży
Metody liczenia marży
procentowej:
1. jako narzut procentowy na cenę
zakupu netto
2. jako rabat procentowy do ceny
sprzedaży netto (rachunkiem w stu)
Wzór na cenę sprzedaży, gdy marża ustalana
jest jako narzut na cenę zakupu
Csn = Czn + M%* Czn
Csn- cena sprzedaży netto
Czn – cena zakupu netto
M % – procent marży
Wzór na cenę sprzedaży, gdy marża ustalana
jest jako rabat od ceny sprzedaży
Przykład – Ustalanie ceny sprzedaży
Z: cena zakupu wynosi 100 zł, marża 20%
1)
Marża liczona jako narzut na cenę zakupu
Cs = 100 zł +0,2* 100zł = 120zł
2) Marża liczona jako rabat od ceny
sprzedaży
Obrót towarowy
1. zakup towarów
2. sprzedaż towarów
Przy zakupie towarów występują
dwa momenty:
1. moment otrzymania faktury VAT za
zakupione towary
2. moment fizycznego przyjęcia towarów
Sprzedaż towarów sprowadza się do
dwóch zdarzeń:
1.
fizycznego wydania towarów
2. wystawienia faktury VAT na
sprzedaż (w detalu paragonu
fiskalnego)
Ewidencja towarów zależy od zakresu
występowania działalności handlowej
oraz jej form (detaliczna, hurtowa).
Ewidencja szczegółowa (w księgach
pomocniczych) może być prowadzona
w formie:
• ewidencji ilościowo-wartościowej, w której dla każdego
składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i
pieniężnych,
• ewidencji ilościowej, prowadzonej dla poszczególnych
składników w jednostkach naturalnych, wartość stanu wycenia się
przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który
następują rozliczenia z budżetem,
• ewidencji wartościowej, w jednostkach dokonujących
sprzedaży detalicznej,
• ewidencji polegającej na odpisywaniu w koszty wartości
towarów w momencie ich zakupu, połączonej z ustalaniem
stanu tych składników oraz korektą kosztów, nie później niż na
dzień bilansowy.
(art. 17 ust. 2 UoR)
Wycena zapasów
Przy wycenie zapasów w ewidencji można
stosować ceny zakupu, ceny nabycia lub
ceny ewidencyjne ustalone na poziomie cen
zakupu, nabycia lub cen sprzedaży,
stosowane w przypadku wartościowej
ewidencji towarów, np. w sklepach lub
zakładach gastronomicznych.
Cena nabycia
jest to cena zakupu składników aktywów
obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez
podlegających odliczeniu podatku od
towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a
w przypadku importu powiększona o obciążenia o
charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o
koszty bezpośrednio związane z zakupem i
przystosowaniem składnika aktywów do stanu
zdatnego do używania lub wprowadzenia do
obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też
załadunku, wyładunku, składowania lub
wprowadzania do obrotu, a obniżona o rabaty,
opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski
(art. 28 ust. 2 UoR).
Cena zakupu jest ceną, jaką
nabywca płaci za zakupione składniki
majątku, pomniejszoną o podatek od
towarów i usług. W przypadku importu
do ceny zakupu zalicza się również
cło, podatek VAT niepodlegający
odliczeniu oraz podatek akcyzowy.
Stała cena ewidencyjna
to cena ustalona samodzielnie przez
podmiot gospodarczy na poziomie ceny
zakupu lub nabycia. Ceny ewidencyjne
powinny być weryfikowane przynajmniej na
koniec każdego roku obrotowego.
Możliwość stosowania stałych cen
ewidencyjnych wynika z art. 34 ust. 2 uor
Przyjęcie określonej ceny do ewidencji
przychodu towarów (cena zakupu,
cena nabycia, stała cena
ewidencyjna) determinuje przyjęcie
przez jednostkę gospodarczą
określonych metod wyceny ich
rozchodu i stanu końcowego.
W przypadku gdy wycenia się przychody towarów
według cen zakupu, nabycia lub kosztów wytworzenia,
to rozchód można wycenić według następujących
zasad wyceny:
cen przeciętnych, tj. ustalonych w wysokości średniej ważonej
ceny (kosztów) danego składnika,
przyjmując, że rozchód składnika wycenia się kolejno po cenach
(kosztach) tych składników, które jednostka najwcześniej nabyła
(wytworzyła) (zasada: pierwsze przyszło - pierwsze wyszło -
FIFO),
przyjmując, że rozchód zapasów wycenia się kolejno po cenach
(kosztach) tych składników, które podmiot gospodarczy najpóźniej
nabył (wytworzył) (zasada: ostatnie przyszło - pierwsze
wyszło - LIFO),
w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen
(kosztów) tych zapasów, które dotyczą ściśle określonych
przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu lub wytworzenia
(art. 34 ust. 4 uor).
W sytuacji stosowania stałych cen ewidencyjnych wartość
rozchodu wycenia się po tych cenach, a na koniec okresu
sprawozdawczego koryguje o odchylenia od cen ewidencyjnych.
Podstawa prawna: art. 17, art. 28, art. 34 UoR
Ewidencja zakupu i sprzedaży
towarów
Obrót hurtowy prowadzony według cen rzeczywistych
Objaśnienia:
1. Faktura zakupu
a) wartość brutto
b) wartość netto
c) VAT naliczony
2. Przyjęcie towarów (PZ)
3. wydanie sprzedanych towarów (WZ)
4. Faktura na sprzedaż
a) Wartość netto
b) Wartość brutto
c) VAT należny
Jeśli obrót hurtowy prowadzony jest w oparciu o ceny stałe
(na poziomie cen sprzedaży netto)
Objaśnienia:
1.
Faktura zakupu
a) wartość brutto
b) wartość netto
c) VAT naliczony
2. Przyjęcie towarów po cenach ewidencyjnych na
poziomie planowanych cen sprzedaży netto (PZ)
3. Odchylenia dotyczące planowanej do realizacji marży
4. Wydanie sprzedanych towarów w cenach
ewidencyjnych (WZ)
5. Faktura na sprzedaż
a)
wartość netto
b)
wartość brutto
c)
VAT należny
6. Okresowy narzut odchyleń z tytułu marży
Przeciętną zrealizowaną marżę za dany
okres, w zależności od stosowanej metody
naliczania marży oblicza się następująco:
1.
iloraz zrealizowanej marży za dany okres i
wartości sprzedanych towarów po cenach zakupu
netto (przeciętna zrealizowana marża jako narzut
na cenę zakupu)
2. iloraz zrealizowanej marży za dany okres i wartości
sprzedanych towarów po cenach sprzedaży netto
(przeciętna zrealizowana marża jako rabat w
stosunku do cen sprzedaży).
Rozliczenie odchyleń z tytułu należnego VAT
NO
VAT
-wskaźnik narzutu odchyleń z tytułu VAT
Sp
OVAT
- saldo początkowe odchyleń z tytułu VAT
P
OVAT
- zwiększenia odchyleń z tytułu VAT
Sp
T
- stan początkowy towarów w cenach sprzedaży brutto
P
T
- przychód towarów w bieżącym okresie w cenach sprzedaży
brutto
O
VAT
- Odchylenia z tytułu VAT przypadające na towary sprzedane
R
T
- wartość sprzedaży brutto towarów
Rozliczenie odchyleń z tytułu marży:
N
OM
-wskaźnik narzutu odchyleń z tytułu marży
Sp
OM
- saldo początkowe odchyleń z tytułu marży
P
OM
- zwiększenia odchyleń z tytułu marży
Sp
T
- stan początkowy towarów
P
T
- przychód towarów w bieżącym okresie
Om - Odchylenia z tytułu marży przypadające na towary sprzedane
R
T
- wartość sprzedaży brutto towarów
Obrót detaliczny – ceny ewidencyjne na poziomie cen sprzedaży
brutto
Objaśnienia:
1.
Faktura zakupu (a- wartość brutto, b- wartość netto, c-
VAT naliczony)
2. Przyjęcie towarów po cenach ewidencyjnych na
poziomie planowanych cen sprzedaży brutto (PZ)
3. Odchylenia dotyczące planowanej do realizacji marży
4. Odchylenia dotyczące planowanego należnego podatku
VAT
5. Wydanie sprzedanych towarów w cenach ewidencyjnych
(WZ)
6. Utarg ze sprzedaży a-wartość netto, b- wartość brutto,
c- VAT należny wg kasy fiskalnej (lub struktury
zakupów brutto)
7. Okresowy narzut odchyleń z tytułu marży
8. Okresowy narzut odchyleń z tytułu należnego podatku
VAT
1.
W sklepie spożywczym otrzymano fakturę zakupu na 10 szt. chleba:
10 szt* 1 zł 10,00 zł,
VAT 22% 2,20 zł
Suma faktury 12,20 zł
2.
Chleb przyjęto wg planowanych cen sprzedaży brutto:
cj= 1 zł + marża 20% + VAT należny 22% =
=1,20 zł + 0,264zł = 1,464 zł
10szt * 1,464 zł = 14,64 zł
3. Sprzedano 5 bochenków chleba:
wydano chleb 5 * 1,464 zł = 7,32 zł
3a) Skorygowano wartość sprzedanych towarów o zrealizowaną marżę
0,2* 5 szt= 1 zł
3b) Skorygowano wartość sprzedanych towarów o zrealizowany VAT
należny 0,264* 5 szt = 1,32 zł
4. Zaksięgowano utarg ze sprzedaży:
-
Netto 5 szt*1,20 = 6,00 zł
-
VAT należny 22% 1,32 zł
- Utarg w kwocie brutto 7,32 zł
Rozwiązanie:
VAT przy zakupie towarów
- przykład
Podatnik w listopadzie 2004 r. poniósł
wydatek na nabycie towaru, nie
będącego środkiem trwałym, który
bezpośrednio zaliczył do kosztów
uzyskania przychodów.
Wartość netto towaru wynosiła 10 000
zł, podatek naliczony VAT 2200 zł.
Towar będzie wykorzystany do
działalności opodatkowanej i zwolnionej
od VAT.
Skutki w VAT
W 2003 r. struktura sprzedaży VAT wyniosła 60%.
W 2004 r. podatnik odlicza część VAT naliczonego
2200 zł x 60% = 1320 zł.
W 2004 r. faktyczna struktura sprzedaży wynosi 80%,
faktyczna kwota VAT do odliczenia wyniesie
2200 zł x 80% = 1760 zł.
W 2005 r. (w styczniu) podatnik dokonuje korekty VAT
odliczonego w 2004 r. w ten sposób, iż w styczniu
2005 r. zwiększy kwotę podatku naliczonego do
odliczenia o różnicę 1760 zł - 1320 zł = 440 zł
Skutki w CIT
W 2004 r. kosztem uzyskania przychodów
będzie kwota 10 000 zł (wartość netto) i
naliczony VAT, który nie obniżył w 2004 r.
VAT należnego w kwocie 880 zł (2200 zł -
1320 zł).
W 2005 r. przychodem będzie kwota 440 zł,
tj. kwota podatku VAT w tej części, w jakiej
dokonano korekty powodującej zwiększenie
podatku odliczonego zgodnie z art. 91
ustawy o VAT.