05 Przewód pokarmowy

background image

Seminarium 5

Przewód pokarmowy

Żołądek i dwunastnica

Jelito cienkie

Jelito grube

„Ostry brzuch”

background image

Diagnostyka obrazowa przewodu pokarmowego

background image

1 . Żołądek i dwunastnica

Metody badania

Badania jedno- i
dwukontrastowe

Endoskopia

Ultrasonografia endoskopowa

Ultrasonografia konwencjonalna

Tomografia komputerowa

Farmakoangiografia

background image

Anatomia radiologiczna

Żołądek dzielimy na:

część wpustową

dno żołądka

trzon

część odźwiernikowa

background image

background image

Wpust

Odźwiernik

background image

Pasaż
przewodu
pokarmoweg
o

background image

Rzeźba błony śluzowej
żołądka

Fałdy żołądkowe
(przednia i tylna ściana)

Pola żołądkowe
(wyniosłości błony
śluzowej 1-6 mm,
tworzą obraz plastra
miodu)

background image

Czynność ruchowa żołądka

Pojedyncze okrężne i symetryczne
skurcze – fala perystaltyczna

Skurcze widoczne w 2/3 dolnych
żołądka co 15-30 sekund

Spoczynek – obkurczony wpust i
odźwiernik

Odźwiernik otwiera się tylko
podczas procesu trawienia

background image

Fala perystaltyczna

background image

Wrzód trawienny żołądka

Jest to ostro odgraniczony ubytek
tkanki, którego głębokość zależy
od stopnia drążenia ściany żołądka

- nadżerka

(nie przekracza warstwy

podśluzowej)

- wrzód drążący

(przenika błonę śluzową –

penetruje warstwę podśluzową i błonę

mięśniową)

background image

Lokalizacja wrzodów w obrębie
żołądka

64% - krzywizna mniejsza

32% - okolica
odźwiernikowa

3% - krzywizna większa

1% - część wpustowa

background image

Objawy radiologiczne niszy
wrzodowej

Naddatek cieniowy na zarysie żołądka

Zarysy niszy są gładkie i regularne

W rzucie P-A okrągła lub owalna plama

zalegającego środka cieniującego

Pierścieniowate przejaśnienie wokół –

obrzęk,

z boku kształt grzyba

Linia Hamptona - nawis błony śluzowej

na brzegu niszy

Zbieżny układ fałdów błony śluzowej

w kierunku owrzodzenia

background image

Objawy towarzyszące
chorobie wrzodowej

Wzmożona lub upośledzona

czynność ruchowa żołądka

Zmienne napięcie błony mięśniowej

Kurcz odźwiernika

Nadmierne wydzielanie

Wciągnięcie krzywizny większej do

światła żołądka na poziomie wrzodu

Zrosty około żołądkowe – zmiana

położenia narządu i jego kształtu

Skrócenie krzywizny mniejszej

background image

Cechy wrzodu łagodnego - schemat

background image

Nisza wrzodowa

naddatek cienia i zbieżność fałdów

background image

Nisza wrzodowa

Wciąganie krzywizny większej (skurcz)

Linia Hamptona

background image

Nisza wrzodowa

w okolicy odźwiernikowej

background image

Powikłania choroby wrzodowej

Krwawienie z przewodu pokarmowego

Perforacja wrzodu

Zwężenie odźwiernika

Perforatio

tecta

background image

Zwężenie odźwiernika

background image

Krwawienie z przewodu pokarmowego

z perforacją

background image

Anatomia radiologiczna dwunastnicy

Opuszka

Zagięcie górne

Część zstępująca

Zagięcie dolne

Część wstępująca

background image

Obraz błony śluzowej dwunastnicy

Opuszka – cienkie
podłużne fałdy

Część dalsza
fałdy okrężne
Kerckringa

(o charakterystycznym

pierzastym wyglądzie)

background image

Czynność ruchowa dwunastnicy

Skurcze koncentryczne

przemieszczające

treść pokarmową

background image

Choroba wrzodowa dwunastnicy

Najczęstsza lokalizacja to opuszka

(rzadziej - ściana przednia i tylna)

Kształt niszy -

okrągły, owalny, nieregularny lub

linijny

background image

Objawy radiologiczne
niszy wrzodowej dwunastnicy

Naddatek cieniowy związany szeroką

podstawą ze światłem dwunastnicy

Zmiana kształtu opuszki

Powstawanie zachyłków u podstawy
opuszki

Zanik opuszki

background image

Owrzodzenie dwunastnicy - schemat

background image

background image

background image

Nowotwory żołądka

Rak żołądka

(różne postaci)

Chłoniaki żołądka

(lympho-, reticulosarcoma)

Nowotwory łagodne

-

polipy gruczolakowate i

inne

- mięśniak gładkokomórkowy, tłuszczak,

nerwiakowłókniak

Przerzuty do żołądka

-

czerniak złośliwy, chłoniaki, rak sutka

- rak jelita grubego
- gruczolakorak trzustki – nacieka przez ciągłość

background image

Rak żołądka

Postać zaawansowana

-

przekracza błonę

podśluzową

Klasyfikacja radiologiczna

- trzy postaci:

- postać polipowata
- postać naciekająca
- postać wrzodziejąca

Postać wczesna

- ograniczona do błony

śluzowej, radiologicznie zmiana nie przekracza
2 cm

Diagnostyka:

- gastroskopia

- badanie dwukontrastowe

ocena błony

śluzowej

background image

Różne typy raków żołądka

background image

Postać polipowata

Duży polimorfizm zmian wynikający z położenia

i stopnia rozwoju guza

Dochodzi do uszkodzenia rzeźby błony śluzowej

Nacieczony odcinek jest sztywny, nie bierze

udziału w perystaltyce

Postać wczesna to niewielkie guzki

Postaci zaawansowane prowadzą do

wytworzenia długiego wąskiego kanału o

nierównych granicach

background image

Postać polipowata raka żołądka

background image

Postać naciekająca

Histologicznie związana z typem raka
włóknistego

Rozrost śródścienny

W części odźwiernikowej tworzy lejkowate
zwężenie

Sztywność ścian, brak perystaltyki, ubytki

w rzeźbie błony śluzowej

background image

Postać naciekająca

background image

Postać naciekająca

background image

Postać wrzodziejąca

Jest to pewien okres rozwoju nowotworu

martwica i rozpadu - a następnie do owrzodzenie

Krater owrzodzenia położony jest wewnątrz granic
anatomicznych, zaś wałowate brzegi odpowiadają
masie guza – przy ucisku objaw menisku (Carmana)

Różna głębokość dna niszy przemawia za
rakiem

Zmiany w obrazie błony śluzowej obejmują
powierzchnię 2-4 cm od brzegu niszy

background image

Postać

wrzodziejąc

a

background image

Postać wrzodziejąca - c.d.

Rak złącza przełykowo-żołądkowego

-

trudności w połykaniu

-

rozwój podśluzówkowy z brzusznego
odcinka przełyku przechodzi na wpust,

-

jest to rak płaskonabłonkowy

-

stożkowate zwężenie odcinka brzusznego
przełyku, połączone ze sztywnością ścian

background image

Postać

wrzodziejąc

a

Rak okolicy

wpustowej

background image

Znaczenie TK

Określenie rozległości guza - T

Określenie stanu węzłów chłonnych -
N

Określenie obecności przerzutów - M

background image

Nowotwory łagodne żołądka

Występują rzadko

Polipy gruczolakowate -

pojedyncze lub mnogie,

oraz

mięśniaki gładkokomórkowe, tłuszczaki, nerwiakowłókniaki

Położone na przedniej lub tylnej ścianie

Okrągłe lub owalne ubytki wypełnienia
kontrastu

Mogą w nich pojawić się owrzodzenia

background image

background image

background image

2. Jelito cienkie

Dwunastnica

Jelito czcze - 2,5 m

(szerokość 3-4

cm)

Jelito kręte - 3,5 m

(szerokość 2,5-3cm)

background image

Metody badania jelita cienkiego

Zdjęcie przeglądowe

Badanie dwukontrastowe

Badanie jednokontrastowe

Ultrasonografia

TK i MR

background image

background image

Choroby jelita cienkiego

Uchyłek Meckela

Zmiany zapalne

Zmiany
nowotworowe

background image

Zmiany zapalne –

choroba Leśniowskiego-Crohna

Objawy RTG -
zmiany wczesne

-

pogrubiałe fałdy

-

owrzodzenia
aftowe

-

drobne guzki

background image

Choroba Crohna- c.d.

Objawy RTG- zmiany zaawansowane

-

owrzodzenia większe (podłużne i poprzeczne)

-

ziarnistość błony śluzowej

-

brzeg krezkowy jelita skrócony lub wydłużony

-

zmiany występują niesymetrycznie, wyspowo

oraz dotyczą wszystkich warstw ściany

-

mogą powstawać przetoki, ropnie i

zwłóknienia

background image

Gruźlica jelit

Dotyczy okolicy krętniczo-kątniczej

Początkowe objawy to pogrubienie fałdów
błony śluzowej i powstawanie guzków, kurcz
kątniczy

Objawy późniejsze to owrzodzenia i
zwężenia

W TK widoczne powiększone węzły chłonne,
płyn w jamie otrzewnej, zgrubienia ściany
jelita z zapalnymi masami w otoczeniu

background image

background image

Zapalenie wyrostka
robaczkowego

Badanie usg

pokazuje
obrzęknięte
ściany,
obecność
nacieku i
ropnia w
otoczeniu

Prawidłowy
obraz wyrostka

background image

Nowotwory jelita cienkiego

Nowotwory łagodne: gruczolaki,
mięśniaki i naczyniaki

Nowotwory złośliwe: rakowiak,
chłoniak, rak gruczołowy, przerzuty
do otrzewnej

background image

Rakowiak

Najczęściej występujący nowotwór
jelita cienkiego, częściej u mężczyzn,
70% to zmiany złośliwe

Ubytek wypełnienia lub okrężne
zwężenie

W przypadku nieprawidłowej masy w
krezce może być zagięcie jednej lub
kilku pętli a także usztywnienie i
unieruchomienie ściany jelita

background image

Chłoniak

Najczęściej w końcowym odcinku jelita
krętego

Objawy rtg – drobnoguzkowe, rozsiane
zmiany, zwężenia jelit z płytkimi
owrzodzeniami, duże owrzodzenia i
kraterowate ubytki w guzowatych
naciekach, guzowate zmiany poza
światłem jelita prowadzące do przetok

background image

Rak gruczołowy

W początkowym odcinku jelita
czczego

Okrężny naciek zwężający światło
jelita, rzadziej postać polipowata

background image

Przerzuty

Płyn w jamie otrzewnej

Zmiany na powierzchni krezki, fałdy
błony śluzowej zachowane, jednak
wyraźnie zmienione, podminowane
przez uwypuklające się guzki

Guzy pierwotne to: rak jajnika,
szyjki macicy, okrężnicy

background image

3. Jelito grube

Choroby jelita

grubego:

Uchyłki

Zapalenia

Nowotwory

background image

Metody badania jelita grubego

Zdjęcie przeglądowe

Badanie dwukontrastowe

Badanie
jednokontrastowe

Ultrasonografia

TK

background image

background image

background image

background image

background image

Uchyłki jelita grubego

Występują u 30-50% chorych po 50 r.ż.

Najczęściej na ścianie bocznej esicy
pomiędzy taśmą krezkową a swobodną

U 10-15% we wstępnicy i poprzecznicy

Diverticulosis

– duża ilość uchyłków bez

objawów klinicznych

Diverticulitis

– zmiany zapalne w

następstwie perforacji uchyłka

background image

background image

Zapalenia jelita grubego

Zapalenie na tle perforacji uchyłków

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Choroba Leśniowskiego-Crohna

Gruźlica

background image

Zapalenie jelita na tle perforacji
uchyłków

Objawy kliniczne to: ból, podwyższona
temperatura i leukocytoza

Badanie z wyboru to usg (pogrubienie
ściany jelita, wykazanie uchyłków,
perforacja

KT – z użyciem wodnych środków
cieniujących (naciek zapalny w ścianie i
otoczeniu oraz ropień)

background image

Zapalenie jelita na tle perforacji
uchyłków c.d.

Wlew doodbytniczy

-

objawy

radiologiczne:

- naciek sąsiednich uchyłków
- obkurczenie jelita
- przetoki między uchyłkami

background image

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

Charakter przewlekły – ostre krwiste

biegunki, kurczowe bóle brzucha

Okresy zaostrzeń i remisji

Ostre objawy to konieczność wykonania

zdjęcia przeglądowego- może być

megacolon toxicum

Megacolon toxicum- poszerzenie

poprzecznicy na długości ok. 8 cm, może

dotyczyć też innych odcinków jelita

background image

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

okres wczesny

Okres przekrwienia i obrzęku

Badanie dwukontrastowe- ziarnistość błony

śluzowy o równomiernym charakterze, bez

wyraźnej granicy ze zdrową błoną śluzową

Następnie powstają płytkie owrzodzenia – wygląd

gruboziarnisty, linia profilowa nieregularna

Kolejny etap to polipowatość rzekoma - przerost

i obrzęk wysepek zdrowej śluzówki

Pojawiają się owrzodzenia grzybowate wskutek

podminowania błony śluzowej oraz spłycenie i

zanik fałdów półksiężycowatych

background image

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

okres przewlekły

Skrócenie jelita o mniejszym
przekroju bez haustracji

Zanik fałdów w odbytnicy,
poszerzenie przestrzeni
zaotrzewnowej pomiędzy ścianą
odbytnicy, a kością krzyżową

Niewydolność zastawki krętniczo-
kątniczej

background image

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

okres remisji

Powstają polipy pozapalne o
kształcie nitkowatym lub guzki
sterczące do światła

- jest to regeneracja nabłonka lub
przerost wysepek owrzodzeń -

wyraz

gojenia się tych zmian

background image

background image

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

powikłania

Łagodne przewężenie- esicy lub
odbytnicy są one symetryczne i
łagodnie przechodzą w zdrowe odcinki
jelito

Rak okrężnicy na tle dysplazji – u
chorych z ponad 10-letnim wywiadem
chorobowym, z początkiem w okresie
młodzieńczym lub w dzieciństwie

background image

Choroba Leśniowskiego-
Crohna

Charakter przewlekły z okresami zaostrzeń

Naciek początkowo w błonie podśluzowej

potem objęta jest cała grubość ściany jelita

Tendencja do tworzenia zatok, przetok i

przewężeń

55% zmiany dotyczą okolicy krętniczo-

kątniczej, 30% tylko w jelicie cienkim, 15%

tylko w jelicie grubym

Objawy kliniczne: biegunki, nudności , wymioty

i bóle brzucha czasami stany podgorączkowe

background image

Choroba Leśniowskiego-
Crohna

okres wczesny

Drobne owrzodzenia o charakterze
aftowym otoczone prawidłową błoną
śluzową lub niewielkim obrzękiem
(halo)

Błona śluzowa ma charakter ziarnisty
– okres trudny do odróżnienia od
colitis ulcerosa

background image

Choroba Leśniowskiego-
Crohna

okres zaawansowany

Powstają owrzodzenia kształtu linijnego,
szczelinowatego oddzielające wysepki
błony śluzowej, która ulega obrzękowi
lub przerostowi - objaw kamienia
brukowego

Duże owrzodzenia mogą mieć kształt
grzybowaty ale nie są otoczone ziarnistą
błoną śluzową

Występują polipy zapalne

background image

Choroba Leśniowskiego-
Crohna

okres zaawansowany

Zmiany są asymetryczne,
występują odcinkowo, oddzielone
odcinkami niezmienionego jelita

Zmiany nasilone są przy jednym
z brzegów jelita - może
dojść do skrócenie ściany

Okres remisji - mogą powstawać
polipy pozapalne

background image

background image

Rożnicowanie pomiędzy chorobą
Leśniowskiego-Crohna a colitis
ulcerosa

Zawsze zmiany asymetryczne

Nigdy ciągłości zmian

Różna rozległość zmian

50% zmian odbytnica

Częste zmiany w jelicie
krętym

Wyjątkowo ziarnistość błony
śluzowe

Prawidłowa błona śluzowa w
otoczeniu wrzodu

Częste przetoki

Częste zwężenia

Wyjątkowe złośliwienie

Nigdy
Zawsze
Różna
Zawsze
Wyjątkowo

Zawsze
Ziarnista

Wyjątkowo
Wyjątkowo
Możliwe

background image

background image

Gruźlica jelita grubego

Współistnieje ze zmianami w płucach

Dotyczy końcowego odcinka j. krętego i kątnicy

W postaci wrzodziejącej widoczne owrzodzenia
linijne, poprzeczne i podłużne

Częste klepsydrowate przewężenia

Podciągnięta ku górze kątnica i bliznowato
pozaciągana

Postać przerostowa – obok zmian guzkowatych
błony śluzowej widoczne są masy zapalne
zagłębiające się do światła jelita

background image

background image

background image

Nowotwory jelita grubego

Wskazania do badania

kontrastowego:

-

polipowatość rodzinna

-

rak jelita grubego w rodzinie

-

przewlekłe zapalenie jelita grubego

-

utajona krew w stolcu

Badania diagnostyczne zawsze zaczynamy

Badania diagnostyczne zawsze zaczynamy

od kolonoskopii !!!

od kolonoskopii !!!

background image

background image

Polipy jelita grubego

Polip -

to każda wyniosłość błony

śluzowej do światła jelita niezależnie

od budowy histologicznej

Wyróżniamy dwa podstawowe typy

polipów:

hiperpastyczne

gruczolakowate

background image

Polip hiperplastyczny

Powstaje na skutek braku równowagi

pomiędzy podziałem komórek błony

śluzowej, a ich złuszczaniem

Są to twory okrągłe, których średnica

nie przekracza 5mm, o gładkiej

powierzchni i dobrze odgraniczone od

otaczającej prawidłowej błony

śluzowej,

- nie ulegają przemianie złośliwej

background image

Polipy

hiperplastycz

ne

background image

Polip nabłonkowy

(gruczolakowaty)

Wielkość:

od kilku mm do kilku cm

(powyżej 10 mm złośliwieją)

Polipy z szypułą są z reguły gruczolakami

rzadziej ulegają przemianie złośliwej

Polipy o nierównej powierzchni częściej

ulegają złośliwieniu (4x)

Najczęściej występują w okrężnicy esowatej

i odbytnicy

Cechy złośliwości to - wciągnięcie zarysów

polipa od strony ściany jelita lub jego

owrzodzenie

i szybki wzrost !!!

background image

Polipy nabłonkowe

background image

Rodzaje polipowatości:

Polipowatość gruczolakowata rodzinna

Zespół Gardnera

W obu zespołach powstają setki

polipów, które ulegają zrakowaceniu

W przeciwieństwie do polipowatości

rzekomej ściana jest elastyczna z

zachowanymi haustracjami a

przestrzeń zaotrzewnowa jest

niezmieniona

background image

background image

Rak jelita grubego

Najczęstsze miejsce występowania to:

odbytnica i esica (kątnica i okrężnica rzadziej)

Najczęstsze postaci występowania to:

- postać pierścieniowata (60%),

- postać polipowata (38%)
- płytkowa (9%)

Badanie dwukontrastowe wykrywa raka

w 90-95%!!!

Stany przedrakowe to:

- polip gruczolakowaty
- dysplazja błony śluzowej

background image

Objawy radiologiczne raka jelita
grubego

Zwężenie okrężne, w nacieku mogą być
widoczne owrzodzenia

Zmiany polipowate o kształcie
grzybowatym

Zagłębienie u podstawy polipa

Nieregularne obrysy polipa

Obraz ubytku płaskiego o kształcie płytki
z wypukłymi brzegami

Guzy z kraterowatym rozpadem i
uniesionymi brzegami

background image

background image

4. „Ostry brzuch”

Pojęcie „ostry brzuch”obejmuje

wiele stanów doraźnego zagrożenia
z reguły wymaga interwencji
chirurgicznej
.

Do najważniejszych należą:

- ostra niedrożność jelit
- perforacja przewodu pokarmowego

background image

Niedrożność jelit

Jest to stan w którym dochodzi do zatrzymania

przesuwania się treści jelitowej wskutek

przeszkody mechanicznej w przewodzie

pokarmowym lub porażenia czynności

motorycznej jelit

Objawy kliniczne:

bóle brzucha, wymioty,wzdęcia,

zatrzymanie gazów i stolca

Diagnostyka,

to zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej

wykonanych poziomą wiązką promieni rtg u pacjenta

pozostającego w pozycji siedzącej, leżącej na plecach

i bokach.

background image

Niedrożność jelit c.d.

W patofizjologii niedrożności bierze udział

nagromadzenie w pętlach jelit dużej ilości
płynu i gazu

Płyn - to wydzieliny fizjologiczne:

- ślina, sok żołądkowy, trzustkowy, jelitowy, żółć
(ilość dobowa ok. 5-9 l)
- potem dodatkowo dochodzi płyn obrzękowy
(przesięk z naczyń)

background image

Niedrożność jelit porażenna

Osłabienie lub zatrzymanie

czynności ruchowej jelit

Przyczyny:

zapalenie otrzewnej, mocznica,

zaburzenia elektrolitowe, zabiegi operacyjne

Typowe objawy:

- rozdęcie i poziomy płynów w jelicie cienkim
i grubym, ściany jelit cienkie,
- fałdy okrężne cienkie

(z wyjątkiem zap. otrzewnej)

- może mieć charakter odcinkowy

(np. w

przebiegu

ostrego zapalenia trzustki –”pętla wartownika”)

background image

background image

Niedrożność mechaniczna
jelit

Niedrożność mechaniczna jelita cienkiego

Lokalizacja:

najczęściej miednica mała i

dotyczy jelita krętego

Przyczyny:

zrosty pooperacyjne i pozapalne

Typowy obraz:

wzdęcie pętli jelita powyżej

przeszkody (jelito grube spadnięte,
opróżnione z powietrza i mas kałowych)

background image

background image

background image

Niedrożność mechaniczna
jelit

Niedrożność mechaniczna jelita grubego

Lokalizacja:

dotyczy głównie esicy

Najczęstsza przyczyna:

nowotwór

pierwotny lub skręt jelita

Obraz typowy:

- wzdęcie odcinków jelita położonych

proksymalnie do przeszkody, z

zachowaniem typowej haustracji i

tworzeniem fałdów, które nie przekraczają

1/2 szerokości światła,

- poziomy płynów mniej liczne i dłuższe

background image

background image

Perforacja przewodu
pokarmowego

Najczęściej:

powikłanie choroby

wrzodowej żołądka i dwunastnicy

Następstwo perforacji:

przedostanie się powietrza do jamy

otrzewnej przez otwór perforacji

- widoczny jest zbiornik powietrza między

kopułą przepony, a górną powierzchnią

wątroby - 80% przypadków

- 20% to perforatio tecta!

background image


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PATOMORFOLOGIA 05. Patologia przewodu pokarmowego 1, PATOMORFOLOGIA - PATOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO
Wpływ AUN na przewód pokarmowy
Patologia przewodu pokarmowego CM UMK 2009
Wpływ stresu na motorykę przewodu pokarmowego ready
Krwawienie z przewodu pokarmowego lub zagrażające powikłania oraz dyskomfort pacjenta w zakresie hig
Choroby przewodu pokarmowego
Budowa przewodu pokarmowego
10 Patofizjologia przewodu pokarmowego
Choroby przewodu pokarmowego 4
patomorfologia przewodu pokarmowego
Przewód pokarmowy ver1
CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Zakaenia przewodu pokarmowego, mikrobiologia

więcej podobnych podstron