Rachunkowość

(wykład)

Rachunkowość

(wykład)

Copy right © dr Zbigniew Pawlak
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie

Cz.II RACHUNKOWOŚĆ

ZARZĄDCZA

Cz.II RACHUNKOWOŚĆ

ZARZĄDCZA

KONTAKT POCZTOWY

e-mail:

zpawlak@zpawlak.com.pl

KONTAKT TELEFONICZNY

602 247 099

RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ

1.Klasyfikacja i rachunek kosztów
2.Analiza progu rentowności przedsiębiorstwa
3.Analiza wrażliwości zysku
4.Ocena efektywności inwestycji
5.Ocena ryzyka inwestycyjnego
6.Wycena przedsiębiorstwa
7.Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa
8.Budżetowanie

LITERATURA

 W.Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, DIFIN

Warszawa 2002 i dalsze

 A.Jaruga, W.A.Nowak, A.Szychta, Rachunkowość zarządcza.

Koncepcje i zastosowania, Społeczna Wyższa Szkoła
Przedsiębiorczości i Zarządzania, Łódź 2001

 Malinowska U., Wycena przedsiębiorstwa w warunkach

polskich, DIFIN Warszawa 2001

 S.Sojak, Rachunkowość zarządcza, Dom Organizatora Toruń

2003

Klasyfikacja i rachunek kosztów

DEFINICJA KOSZTÓW

Według ustawy o rachunkowości - koszty to

uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie

sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, których wartość

można wiarygodnie określić.

 Występują one w formie zmniejszenia wartości aktywów albo

zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które spowodują
zmniejszenie kapitału własnego albo zwiększenie jego niedoboru
inaczej niż przez wycofanie środków przez właścicieli lub
udziałowców.

 Koszty oznaczają wyrażone w mierniku wartościowym celowe

zużycie czynników produkcji (materiałów, energii, rzeczowych
składników majątku, usług obcych, pracy), związane z normalną
działalnością przedsiębiorstwa, tj. zakupem, produkcją, sprzedażą,
zarządem.

KRYTERIA KLASYFIKACJI KOSZTÓW

(według celu)

1) dla celów sprawozdawczych

2) dla celów decyzyjnych

3) dla celów kontrolnych

KRYTERIA KLASYFIKACJI KOSZTÓW

(dla celów sprawozdawczych)

1) układ kosztów rodzajowych – jakie koszty poniesiono?

2) funkcjonalny (podmiotowy) układ kosztów – gdzie koszty poniesiono?

(w jakiej fazie procesu, w jakiej komórce organizacyjnej?)

3) kalkulacyjny (przedmiotowy) układ kosztów – na co poniesiono

koszty? (wyrób, usługa)

UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW

(jedyny obligatoryjny dla firm prowadzących księgi

rachunkowe)

1) amortyzacja

2) zużycie materiałów i energii

3) usługi obce

4) podatki i opłaty

5) wynagrodzenia

6) świadczenia na rzecz pracowników

7) pozostałe koszty rodzajowe

UKŁAD FUNKCJONALNY KOSZTÓW

(według funkcji gospodarczych)

1) koszty fazy zakupu

2) koszty fazy produkcji

3) koszty fazy sprzedaży

4) koszty ogólnego zarządu

UKŁAD KALKULACYJNY KOSZTÓW

(celem jest kalkulacja kosztu jednostkowego wyrobu)

1) koszty bezpośrednie



materiały



robocizna



pozostałe koszty bezpośrednie

2) koszty pośrednie (wydziałowe)

---------------------------------------------

3) techniczny koszt wytworzenia
4) koszty ogólnego zarządu

---------------------------------------------

5) fabryczny (zakładowy) koszt wytworzenia
6) koszt sprzedaży

---------------------------------------------

7) koszt własny sprzedaży

STRUKTURA KOSZTÓW W RACHUNKU KALKULACYJNYM

Koszty
bezpośrednie

materiały
bezpośrednie,
koszty zakupu
materiałów

Koszty
materiałowe

Koszt
wytworzenia
(techniczny
koszt
wytworzenia)
Koszty
produkcyjne

Koszt
produktów
sprzedanych
(koszt własny
sprzedaży)

płace
bezpośrednie,
inne koszty
bezpośrednie

Koszty
przerobu

Koszty
pośrednie

Koszty
wydziałowe
-zmienne
-stałe

Koszty ogólnego zarządu

Koszty nie
produkcyjne

Koszty sprzedaży

KOSZTY ROZLICZANE W CZASIE

 Obowiązuje zasada wykazywania w rachunku zysków i strat kosztów

współmiernych z osiągniętymi przychodami w danym okresie.

 Klasyfikacja kosztów według kryterium czasowego:

a) koszty poniesione w danym okresie i rozliczone na:



koszt własny sprzedaży



produkty aktywowane

b) koszty poniesione w danym okresie, lecz dotyczące w całości

przyszłych okresów (rozliczenia międzyokresowe czynne - np. czynsz
dzierżawny zapłacony „z góry”)

c) koszty dotyczące danego okresu, lecz pociągające wydatek pieniężny

w przyszłości (rozliczenia międzyokresowe bierne - np. rezerwy na
koszty remontowe)

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZTÓW DLA CELÓW

DECYZYJNYCH

1) sposób zachowania się kosztów (i przychodów) w zależności od

wielkości produkcji – koszty całkowite, koszty stałe i koszty zmienne

2) koszty relewantne (istotne) i nierelewantne (nieistotne) dla danej

decyzji

3) tzw. koszty utracone (utopione, nie do odzyskania)

4) tzw. koszty utraconych możliwości

5) koszty i przychody krańcowe

KOSZTY W ZALEŻNOŚCI

OD WIELKOŚCI PRODUKCJI





gdzie:
Kc – koszty całkowite produkcji
Ks – koszty stałe
Kz – koszty zmienne

KOSZTY STAŁE

 Koszty stałe to koszty, które nie zależą od wielkości produkcji, np.

czynsz dzierżawny, amortyzacja, wynagrodzenia zarządu.

 Koszty stałe jednostkowe maleją wraz ze wzrostem produkcji.

 Gdy firma wykorzystuje w 100% moce produkcyjne koszty

jednostkowe stałe są najniższe - tzw. koszty stałe użyteczne.

 Gdy firma nie wykorzystuje 100% mocy wytwórczych koszty stałe

dzielą się na koszty stałe użyteczne oraz koszty stałe puste
(nieużyteczne).

KOSZTY STAŁE CAŁKOWITE I JEDNOSTKOWE

Koszty stałe całkowite

Koszty stałe jednostkowe

Koszty całkowite

Wielkość
produkcji

Koszty jednostkowe

Wielkość
produkcji

KOSZTY STAŁE UŻYTECZNE I PUSTE

Koszty stałe całkowite

Wielkoś
ć
produk
cji

koszty stałe

użyteczne

koszty stałe

puste

WZROST KOSZTÓW STAŁYCH

Koszty stałe całkowite

Wielkoś
ć
produk
cji

KOSZTY ZMIENNE

 Koszty zmienne to koszty, które zależą od wielkości produkcji. Są 3

rodzaje kosztów zmiennych pod względem zmienności:

1) proporcjonalne – wzrastają w tym samym tempie, co produkcja

(np. materiały, płace akordowe)

2) progresywne – wzrastają szybciej niż wzrost produkcji (np.

wynagrodzenia w akordzie progresywnym)

3) degresywne – rosną wolniej niż wzrost produkcji (np. płace w

akordzie degresywnym)

KOSZTY ZMIENNE PROPORCJONALNE

Koszty zmienne całkowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty całkowite

Wielkość
produkcji

Koszty jednostkowe

Wielkość
produkcji

KOSZTY ZMIENNE PROGRESYWNE

Koszty zmienne całkowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty całkowite

Wielkość
produkcji

Koszty jednostkowe

Wielkość
produkcji

KOSZTY ZMIENNE DEGRESYWNE

Koszty zmienne całkowite

Koszty zmienne jednostkowe

Koszty całkowite

Wielkość
produkcji

Koszty jednostkowe

Wielkość
produkcji

KOSZTY RELEWANTNE

 Koszty relewantne to koszty, które są ważne z punktu widzenia

podejmowanych decyzji (są różne w różnych wariantach
decyzyjnych)

 Dwie cechy kosztów relewantnych:

1) są to koszty przyszłe (bo decyzje dotyczą przyszłości)
2) są różnicą pomiędzy dwiema alternatywnymi decyzjami

KOSZTY UTRACONE

 Koszty utracone, to koszty które są efektem decyzji menedżerskich

podjętych w przeszłości, i na które obecnie nie mamy wpływu:



np. koszty nadmiernych zapasów



np. wartość netto maszyny produkcyjnej

KOSZTY UTRACONYCH MOŻLIWOŚCI

 Są nimi utracone dochody z powodu podjęcia jakiejś decyzji

(zaniechanie jakiegoś działania na rzecz innego), np. rezygnujemy z
produkcji wyrobu A na rzecz wyrobu B (dochody z produkcji wyrobu
A będą kosztem utraconych możliwości.

KOSZTY I PRZYCHODY KRAŃCOWE

 Koszty krańcowe to koszty wytworzenia dodatkowej jednostki

produkcji.

 Przychody krańcowe to przychody uzyskane ze sprzedaży

dodatkowej jednostki produkcji.

 Znajomość kosztów i przychodów krańcowych potrzebna jest do

ustalenia optymalnego poziomu produkcji.

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE KOSZTÓW DLA CELÓW

KONTROLNYCH

 Są dwa podziały kosztów dla celów kontrolnych.

 I podział – przyporządkowanie kosztów poszczególnym ośrodkom,

które są za nie odpowiedzialne:

1) ośrodki kosztów – menedżerowie odpowiedzialni jedynie za

koszty

2) ośrodki zysku – menedżerowie odpowiedzialni za koszty,

przychody i zyski

3) ośrodki inwestycyjne – menedżerowie odpowiedzialni za koszty,

przychody, zyski i inwestycje.

 II podział – wewnątrz każdej grupy ośrodków na:

1) koszty, które mogą być kontrolowane
2) koszty, które nie mogą być kontrolowane.

MODELE RACHUNKU KOSZTÓW

1) Rachunek kosztów pełnych

 Historycznie wcześniejszy

 Istota: koszt wytworzenia produkcji obejmuje koszty

bezpośrednie i koszty pośrednie, a koszty zarządu i sprzedaży
są kosztami okresu

2) Rachunek kosztów zmiennych

 Historycznie późniejszy

 Istota:



koszty dzieli się na koszty stałe i zmienne



koszty bezpośrednie są traktowane jako zmienne



koszty pośrednie (wydziałowe) dzielone są na koszty stałe i
zmienne

 Różnice:



w rachunku kosztów pełnych techniczny koszt wytworzenia
jest wyższy niż w rachunku kosztów zmiennych



zysk według rachunku kosztów pełnych jest wyższy niż w
rachunku kosztów zmiennych (w rachunku kosztów pełnych
aktywowane koszty produktów nie sprzedanych są wyższe od
kosztów zmiennych produktów niesprzedanych)

KOSZTY W MODELU RACHUNKU KOSZTÓW PEŁNYCH

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Bilans

Koszty

bezpośrednie

Koszty

pośredni

Materiały

Płace

Inne koszty

Koszty

wydziałowe

Koszty okresu

Koszty

zarządu

Koszty

sprzedaż

Produkcj
a
w toku

Produkt

gotowe

sprzedane

niesprzedane

Rachunek wyników

KOSZTY W MODELU RACHUNKU KOSZTÓW ZMIENNYCH

Koszty

Koszty produkcyjne

Koszty nieprodukcyjne

Bilans

Koszty

bezpośrednie

Koszty

pośredni

Materiały

Płace

Inne koszty

Koszty

wydziałowe

Koszty okresu

Koszty

zarządu

Koszty

sprzedaż

Produkcj
a
w toku

Produkt

gotowe

sprzedane

niesprzedane

Rachunek wyników

Zmienne

Stałe

Analiza progu rentowności

ANALIZA PROGU RENTOWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

Próg rentowności

(PR)

to taka ilość produkcji (sprzedaży), przy której

przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite produkcji.

Próg rentowności wyrazić można w:

1) wielkościach naturalnych – jako ilość produkcji (sprzedaży), przy

której przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite
produkcji

2) wielkościach pieniężnych – jako wartość produkcji (sprzedaży),

przy której przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite
produkcji

3) wielkościach procentowych – jako stopień (%) wykorzystania

zdolności produkcyjnych, przy którym przychody ze sprzedaży
równoważą koszty całkowite produkcji

Równanie progu rentowności

S 

gdzie:

S – przychody ze sprzedaży
K

– koszty całkowite produkcji

Przychody ze sprzedaży





gdzie:

S – przychody ze sprzedaży
l – ilość produkcji (sprzedaży)
c – jednostkowa cena produktu

Koszty całkowite produkcji





gdzie:

Kc – koszty całkowite
Ks – koszty stałe
Kz – koszty zmienne

KOSZTY STAŁE

 te pozycje kosztów, których poziom nie zależy od wielkości produkcji:

1. amortyzacja,
2. koszty administracyjne,
3. koszty zarządu,
4. koszty podatków od nieruchomości,
5. koszty ubezpieczeń itd.

KOSZTY ZMIENNE

 te pozycje kosztów, których poziom zależy od wielkości produkcji:

1) koszty materiałów i surowców,
2) koszty paliwa i energii na cele produkcji,
3) koszty robocizny bezpośredniej itp.

jkz





gdzie:

– liczba wyprodukowanych wyrobów

jkz – jednostkowe koszty zmienne

Ustalenie

S 

jkz









jkz









jkz







)

(

)

(

jkz





– próg rentowności w ujęciu ilościowym

w punkcie

Przygotowanie danych do analizy progu rentowności

(PR)

ilość
produkcji

sprzedaż (S)
koszty (K)

koszty stałe

koszty zmienne

Kc = Ks + Kz

sprzedaż

Analiza progu rentowności

(PR)

ilość
produkcji

sprzedaż (S)
koszty (K)

koszty stałe

koszty zmienne

Kc = Ks + Kz

sprzedaż

Strata

Zysk

Obliczanie progu rentowności (tys. zł)

ZAŁOŻENIA UPRASZCZAJĄCE W ANALIZIE

a) założenie o liniowości funkcji kosztów stałych

b) założenie o liniowości funkcji kosztów zmiennych

c) założenie o liniowości funkcji sprzedaży

d) założenie o równości wartości produkcji i wartości sprzedaży

e) założenie o stałości cen

Analiza wrażliwości zysku

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI ZYSKU

Definicja – analiza wrażliwości zysku to proces polegający na

pomiarze wpływu zmian poszczególnych zmiennych rachunku

zysków i strat (lub ich kombinacji) na zysk.

 Rodzaje analizy wrażliwości zysku:

1) ustalanie granicznego poziomu poszczególnych parametrów,

gwarantującego osiągnięcie progu rentowności (dla rentowności = 0)

2) ustalanie marginesu bezpieczeństwa działania
3) analiza wrażliwości zysku na zmienność parametrów, w tym:



dźwignia operacyjna



dźwignia finansowa



dźwignia połączona



mnożniki zysku

USTALANIE WIELKOŚCI GRANICZNYCH





jkz









gdzie:
Zo – zysk operacyjny
c

– cena

jkz – jednostkowe koszty zmienne
l

– planowana sprzedaż

ks – koszty stałe

USTALANIE MARGINESU BEZPIECZEŃSTWA

Definicja - margines bezpieczeństwa (Mb) jest to nadwyżka

aktualnej bądź planowanej wielkości sprzedaży (l) ponad

wyznaczony próg rentowności (x).

Interpretacja: o ile sztuk (%) można zmniejszyć planowaną sprzedaż,

aby znaleźć się jeszcze w progu rentowności.

Mb 



100







DŹWIGNIA OPERACYJNA (1)

Definicja - dźwignia operacyjna odzwierciedla relacje pomiędzy

kosztami zmiennymi i stałymi w przedsiębiorstwie.

Do – dźwignia operacyjna
c – cena
jkz– jednostkowe koszty zmienne
jzo– jednostkowy zysk operacyjny

S – przychody
KZ – koszty zmienne
Zo – zysk operacyjny





jzo

jkz













DŹWIGNIA OPERACYJNA (2)

 Dźwignia operacyjna informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa

zmiana w sprzedaży wpłynie na zmianę zysku operacyjnego.

DŹWIGNIA FINANSOWA

 Dźwignia finansowa określa stopień zwiększenia rentowności

kapitałów własnych z tytułu finansowania działalności kapitałami
obcymi.

Df – dźwignia finansowa
Zo – zysk operacyjny
Zb – zysk brutto

 Dźwignia finansowa informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa

zmiana zysku operacyjnego wpłynie na zmianę zysku brutto.

Df 

DŹWIGNIA POŁĄCZONA

 Dźwignia połączona to iloczyn dźwigni operacyjnej i dźwigni

finansowej.

 Dźwignie operacyjna i finansowa działają w jednakowym kierunku,

dlatego można je traktować łącznie.





DŹWIGNIA FINANSOWA A RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO

 Dźwignia finansowa wpływa na zysk brutto i zysk netto, jest też

wykorzystywana dla podnoszenia rentowności kapitałów własnych.

 Efekt dźwigni finansowej zależy od:

1) struktury kapitałów stałych (własnych i obcych)
2) kosztu kapitału obcego.

 Korzyści z działania dźwigni finansowej występują jedynie wtedy, gdy

wypracowanego zysku operacyjnego wystarcza na pokrycie odsetek
od zaciągniętych kredytów. W przeciwnym wypadku mamy do
czynienia z tzw. maczugą finansową, tj. sytuacją, w której
korzystanie z kapitałów obcych jest nieopłacalne.

MNOŻNIKI ZYSKU

 Mnożniki zysku to mierniki wpływu składników rachunku zysków i

strat na zysk operacyjny.

 Procedura postępowania:

1) Określenie kluczowych elementów kształtujących zysk

operacyjny

2) Obliczenie mnożnika zysku dla każdego elementu z p.1 -

zbadanie wpływu poszczególnych elementów na zysk operacyjny
(bada się jak zmiana np. o 1% danego elementu wpływa na
zmianę zysku operacyjnego)

Mz– mnożnik zysku
Zo – zysk operacyjny
Y – badany element kształtujący zysk

3) Ustalenie ważności wyliczonych mnożników zysku (ustalamy

kierunek oddziaływania elementu oraz siłę)

% zmiana czynnika x Mz = % zmiana Zo





KLUCZOWE CZYNNIKI I MNOŻNIKI KSZTAŁTUJĄCE ZYSK

(przykład)

Cena sprzedaży

Ilość sprzedaży

Materiały

Płace

Koszty wydziałowe

Koszty zarządu

Koszty sprzedaży

5,00

-1,00

-0,3

-0,2

2,00

-0,5

-2,00

Zysk operacyjny

Zysk

netto

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI ZYSKU

Definicja – analiza wrażliwości zysku to proces polegający na

pomiarze wpływu zmian poszczególnych zmiennych rachunku

zysków i strat (lub ich kombinacji) na zysk.

 Rodzaje analizy wrażliwości zysku:

1) ustalanie granicznego poziomu poszczególnych parametrów,

gwarantującego osiągnięcie progu rentowności (dla rentowności = 0)

2) ustalanie marginesu bezpieczeństwa działania
3) analiza wrażliwości zysku na zmienność parametrów, w tym:



dźwignia operacyjna



dźwignia finansowa



dźwignia połączona



mnożniki zysku

USTALANIE WIELKOŚCI GRANICZNYCH













gdzie:
Zo – zysk operacyjny
c

– cena

– jednostkowe koszty zmienne

xp – planowana sprzedaż
s

– koszty stałe

USTALANIE MARGINESU BEZPIECZEŃSTWA

Definicja - margines bezpieczeństwa (Mb) jest to nadwyżka

aktualnej bądź planowanej wielkości sprzedaży (xp) ponad

wyznaczony próg rentowności (x).

Interpretacja: o ile sztuk (%) można zmniejszyć planowaną sprzedaż,

aby znaleźć się jeszcze w progu rentowności.





100







DŹWIGNIA OPERACYJNA (1)

Definicja - dźwignia operacyjna odzwierciedla relacje pomiędzy

kosztami zmiennymi i stałymi w przedsiębiorstwie.

Do – dźwignia operacyjna
c – cena
z – jednostkowe koszty zmienne
zo – jednostkowy zysk operacyjny

P – przychody
Z – koszty zmienne
Zo – zysk operacyjny

















DŹWIGNIA OPERACYJNA (2)

 Dźwignia operacyjna informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa

zmiana w sprzedaży wpłynie na zmianę zysku operacyjnego.

DŹWIGNIA FINANSOWA

 Dźwignia finansowa określa stopień zwiększenia rentowności

kapitałów własnych z tytułu finansowania działalności kapitałami
obcymi.

Df – dźwignia finansowa
Zo – zysk operacyjny
Zb – zysk brutto

 Dźwignia finansowa informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa

zmiana zysku operacyjnego wpłynie na zmianę zysku brutto.

Df 

DŹWIGNIA POŁĄCZONA

 Dźwignia połączona to iloczyn dźwigni operacyjnej i dźwigni

finansowej.

 Dźwignie operacyjna i finansowa działają w jednakowym kierunku,

dlatego można je traktować łącznie.





DŹWIGNIA FINANSOWA A RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO

 Dźwignia finansowa wpływa na zysk brutto i zysk netto, jest też

wykorzystywana dla podnoszenia rentowności kapitałów własnych.

 Efekt dźwigni finansowej zależy od:

1) struktury kapitałów stałych (własnych i obcych)
2) kosztu kapitału obcego.

 Korzyści z działania dźwigni finansowej występują jedynie wtedy, gdy

MNOŻNIKI ZYSKU

 Mnożniki zysku to mierniki wpływu składników rachunku zysków i

strat na zysk operacyjny.

 Procedura postępowania:

1) Określenie kluczowych elementów kształtujących zysk

operacyjny

2) Obliczenie mnożnika zysku dla każdego elementu z p.1 -

zbadanie wpływu poszczególnych elementów na zysk operacyjny
(bada się jak zmiana np. o 1% danego elementu wpływa na
zmianę zysku operacyjnego)

Mz– mnożnik zysku
Zo – zysk operacyjny
Y – badany element kształtujący zysk

3) Ustalenie ważności wyliczonych mnożników zysku (ustalamy

kierunek oddziaływania elementu oraz siłę)

% zmiana czynnika x Mz = % zmiana Zo





KLUCZOWE CZYNNIKI I MNOŻNIKI KSZTAŁTUJĄCE ZYSK

(przykład)

Cena sprzedaży

Ilość sprzedaży

Materiały

Płace

Koszty wydziałowe

Koszty zarządu

Koszty sprzedaży

5,00

-1,00

-0,3

-0,2

2,00

-0,5

-2,00

Zysk operacyjny

Zysk

netto

Ocena efektywności inwestycji

DEFINICJA INWESTYCJI

Słowo

„inwestycja”

oznacza nakład środków finansowych,

służący wielokrotnemu ponawianiu aktu produkcji czy

konsumpcji.

Wymiary inwestycji:

 Wymiar wartościowy inwestycji

–

wielkość nakładu inwestycyjnego

 Wymiar rzeczowy inwestycji

–

sposób przeznaczenia nakładu

inwestycyjnego

 Wymiar czasu inwestycji

– czas trwania procesu inwestycyjnego

RODZAJE INWESTYCJI (1)

 Ze względu na źródła finansowania:



inwestycje ze środków własnych



inwestycje ze środków obcych (np. kredytu lub pożyczki)



inwestycje ze źródeł mieszanych (częściowo własnych, częściowo
obcych)

 Ze względu na inwestora:



ze względu na status własnościowy - inwestycje prywatne i
inwestycje publiczne



ze względu na rodzaj inwestora – inwestycje indywidualne
ludności, inwestycje gospodarstw domowych, inwestycje
organizacji (przedsiębiorstw, zakładów, instytucji, fundacji,
stowarzyszeń, partii politycznych i in.)



ze względu na formę organizacyjno-prawną przedsiębiorstwa -
inwestycje przedsiębiorstw indywidualnych, spółek, spółdzielni,
przedsiębiorstw państwowych



ze względu na kraj pochodzenia - inwestycje krajowe, inwestycje
zagraniczne i inwestycje mieszane (krajowe z udziałem
zagranicznym)



ze względu na sektor gospodarki - inwestycje rolne,
przemysłowe, usługowe itd.

RODZAJE INWESTYCJI (2)

 Ze względu na rodzaj nakładu:



inwestycje rzeczowe (materialne) – grunty, budynki, budowle,
maszyny, urządzenia, środki transportu itp.



inwestycje kapitałowe (finansowe) – lokaty, akcje, obligacje,
bony skarbowe itp.



inwestycje niematerialne patenty, licencje, know-how, szkolenia,
badania i rozwój, ochrona środowiska, projekty inwestycyjne itp.

 Ze względu na przeznaczenie:



inwestycje produkcyjne – służące bezpośrednio wytwarzaniu
wyrobów i usług (np. maszyna czy linia produkcyjna)



inwestycje nieprodukcyjne – nie służące bezpośrednio
wytwarzaniu wyrobów i usług (np. budynek administracji
przedsiębiorstwa, ośrodek wczasowo-szkoleniowy firmy)

 Ze względu na czas:



krótkoterminowe – realizowane w czasie do jednego roku



średnioterminowe – realizowane w okresie od roku do kilku
(pięciu) lat



długoterminowe – realizowane w okresie dłuższym niż pięć lat

RODZAJE INWESTYCJI (3)

 Ze względu na zakres reprodukcji:



nowe



odtworzeniowe



modernizacyjne



rozwojowe

 Ze względu na opłacalność:



opłacalne



nie opłacalne



obojętne

Efektywność inwestycji

gdzie:

–

wskaźnik efektywności inwestycji w okresie życia inwestycji z

–

okres życia inwestycji

–

zsumowane wyniki finansowe z inwestycji planowane do

uzyskania w okresie

życia inwestycji

–

nakłady inwestycyjne początkowe

Efektywność inwestycji oznacza stosunek wyników finansowych

uzyskanych z inwestycji w okresie jej życia do nakładów

finansowych poniesionych na inwestycję.







Efektywność inwestycji

(gdy okres życia inwestycji długi)

gdzie:

– wskaźnik efektywności inwestycji w okresie życia inwestycji z

– okres planowania

– zsumowane wyniki finansowe z inwestycji w okresie planu

WPn– wartość pozostała w ostatnim roku planu
I

– nakłady inwestycyjne początkowe







1

RODZAJE RACHUNKU EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

1) rachunek ex ante

2) rachunek ex post

Sposoby podnoszenia efektywności inwestycji

(strategie inwestycyjne)

min





const

max

const





Strategia oszczędnościowa

Strategia wydajnościowa

METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

a) metody statyczne:

 stopa zwrotu z inwestycji (rentowność inwestycji)

 okres zwrotu

b) metody dynamiczne:

 wartość zaktualizowana netto

 wewnętrzna stopa procentowa

Stopa zwrotu z inwestycji

gdzie:

– stopa zwrotu z inwestycji

– okres życia inwestycji

PPN

– saldo gotówkowe (przepływy pieniężne netto) z inwestycji

planowane w

roku t

– suma nakładów inwestycyjnych początkowych

PPN





Okres zwrotu z inwestycji

gdzie:

– okres zwrotu z inwestycji

– nakłady inwestycyjne początkowe

– średnioroczna nadwyżka finansowa





365

w latach

w dniach

Obliczenie efektu finansowego planowanej inwestycji (tys. zł)

WŁAŚCIWOŚCI KAPITAŁU A WŁAŚCIWOŚCI PIENIĄDZA

GOTÓWKOWEGO

PIENIĄDZ

Pieniądz

zainwestowany

(kapitał)

Pieniądz

gotówkowy

(„w szufladzie”)

właściciel zyskuje

właściciel traci

miarą zysku jest

stopa procentowa

miarą straty jest

stopa

dyskontowa

Współczynnik procentowy

gdzie:

– stopa procentowa

– kapitał początkowy

– kapitał końcowy

kapitał k

po t latach

)

(







)

( 



współczynnik procentowy z

Współczynnik dyskontowy

gdzie:

– stopa dyskontowa

– pieniądz początkowy

– pieniądz końcowy

pieniądz p

po t latach

współczynnik dyskontowy a

)

(





)

(





Stopa procentowa

(stopa dyskontowa)

gdzie:

–

stopa procentowa

–

stopa dyskontowa

–

realna stopa oprocentowania inwestycji nieryzykownych

–

stopa inflacji

–

premia za ryzyko działalności gospodarczej





)

(

Współczynnik dyskonta

gdzie:

–

współczynnik dyskonta

–

rok

–

stopa dyskonta

Współczynnik dyskontujący

służy do aktualizacji przyszłej

gotówki.

Współczynnik dyskontujący

pokazuje, jaka jest dzisiejsza

wartość złotówki, która zostanie uzyskana w roku

)

(





Współczynnik dyskontujący dla stopy dyskontowej 10%

751

)

(

826

)

(

909

)

(















Obliczenie zaktualizowanego efektu finansowego planowanej

inwestycji (tys. zł)

Wartość zaktualizowana netto

gdzie:

WZN

–

wartość zaktualizowana netto

–

dany rok

–

okres życia inwestycji w latach

–

współczynnik dyskonta dla roku t

PPN

–

przepływy pieniężne netto dla roku t

– inwestycje początkowe











PPN

WZN



Wewnętrzna stopa procentowa

Wewnętrzna stopa procentowa jest to taka stopa dyskonta,

przy której zsumowane zdyskontowane przyszłe strumienie

pieniężne z projektu równoważą nakłady inwestycyjne.









PPN











WZN



Metoda graficzna ustalania WSP

dx = WSP



WZN

Ocena ryzyka inwestycyjnego

Efektywność a ryzyko finansowe inwestycji

efektywność

ryzyko

SYTUACJE W GOSPODARCE

 Sytuacja pewności

 Sytuacja ryzyka

 Sytuacja niepewności

SYTUACJA PEWNOŚCI

 gdy dane działanie nie jest w ogóle zagrożone możliwością

niepowodzenia:



prawdopodobieństwo sukcesu

(Ps = 1)



prawdopodobieństwo niepowodzenia

(Pn = 0)

 gdy dane działanie jest całkowicie skazane na niepowodzenie:



prawdopodobieństwo sukcesu

(Ps = 0)



prawdopodobieństwo niepowodzenia

(Pn = 1)

SYTUACJA RYZYKA

 gdy istnieje jakaś możliwość niepowodzenia (powodzenia):



prawdopodobieństwo sukcesu

(Ps = x)



prawdopodobieństwo niepowodzenia

(Pn = y)

P(s), P(n) ≠ 0

P(s), P(n) ≠ 1

x + y = 1

SYTUACJA NIEPEWNOŚCI

 nie jesteśmy w stanie podać wymiaru prawdopodobieństwa sukcesu

ani porażki:



prawdopodobieństwo sukcesu

może przyjąć dowolne

wartości:

Ps = 1,

Ps = 0 lub 0 < Ps <1

 prawdopodobieństwo niepowodzenia

również może przyjąć

dowolne wartości:

Pn = 1, Pn = 0 lub 0 < Pn <1

ELEMENTY RYZYKA GOSPODARCZEGO

 ryzyko inwestycyjne – związane z przygotowaniem i realizacją

przedsięwzięć inwestycyjnych;

 ryzyko operacyjne – dotyczące działalności podstawowej, tj.

produkcji dóbr, świadczenia usług i obrotu towarowego;

 ryzyko finansowe – związane z gospodarowaniem środkami

finansowymi;

 ryzyko kredytowe – związane z udzielaniem i zaciąganiem kredytów;

 ryzyko kontraktowe – dotyczące zawiązywania i rozwiązywania

kontraktów i umów;

 ryzyko zaopatrzeniowe – związane z warunkami zakupów

zaopatrzeniowych;

 ryzyko transportowe – związane z operacjami transportu;

 ryzyko ubezpieczeniowe – dotyczące procedur i kosztów

ubezpieczenia;

 ryzyko cenowe – dotyczące zmian cen;

 ryzyko walutowe (kursowe) – dotyczące zmienności kursów walut;

 ryzyko inflacyjne – związane z możliwymi zmianami stopy inflacji itd.

RODZAJE RYZYKA INWESTYCYJNEGO (1)

Ryzyko inwestycyjne

jest rodzajem ryzyka gospodarczego, związanym z

prowadzeniem działalności inwestycyjnej

 ze względu na poziom:



ryzyko zerowe (sytuacja pewności)



ryzyko niezerowe akceptowalne



ryzyko niezerowe nie akceptowalne

 ze względu na podmiot dokonujący oceny:



ryzyko subiektywne inwestora



ryzyko subiektywne dawcy kapitału zewnętrznego



ryzyko obiektywne (eksperckie)

 ze względu na charakter straty czy sukcesu:



ryzyko finansowe



ryzyko nie finansowe

RODZAJE RYZYKA INWESTYCYJNEGO (2)

 ze względu na fazy cyklu inwestycyjnego:

a) ryzyko przedprojektowe (faza przedinwestycyjna):



ryzyko błędu analiz rynkowych i marketingowych,



ryzyko pomyłek w biznesplanie,

b) ryzyko realizacyjne (faza inwestycyjna):



ryzyko błędów w projekcie technicznym,



ryzyko kontraktowe,



ryzyko kredytowe,



ryzyko zakupów,



ryzyko transportu i dostaw,



ryzyko montażu,

c) ryzyko operacyjne:



ryzyko zaopatrzenia,



ryzyko sprzedaży,



ryzyko cen,



ryzyko inflacji itd.

 ze względu na rodzaj jego czynników:

a) ryzyko systematyczne
b) ryzyko specyficzne

CZYNNIKI RYZYKA INWESTYCYJNEGO (1)

Czynniki ryzyka inwestycyjnego

to wszelkie okoliczności, procesy i

zjawiska mające wpływ na poziom i charakter ryzyka inwestycyjnego

 czynniki wewnętrzne ryzyka projektu:



błąd w projekcie technicznym,



niesolidność, nieterminowość dostawców i wykonawców
inwestycji,



nieprawidłowe finansowanie przedsięwzięcia,



błąd w budowie,



kradzież,



błąd montażu i rozruchu itd.

 Czynniki zewnętrzne ryzyka projektu:



uwarunkowania gospodarcze – ogólna koniunktura gospodarcza
w kraju i na świecie, stopa procentowa, inflacja, taryfy
podatkowe;



uwarunkowania polityczne – sytuacja polityczna w kraju i
zagranicą;



uwarunkowania techniczne – postęp naukowo-techniczny,
technologiczny i organizacyjny;



uwarunkowania społeczne – poziom życia ludności, wzorce
kulturowe, moda;



uwarunkowania prawne – przepisy prawa.

CZYNNIKI RYZYKA INWESTYCYJNEGO (2)

 ze względu na przewidywalność:



czynniki przewidywalne



czynniki losowe

 ze względu na stosunek do inwestora:



czynniki ryzyka zależne od inwestora



czynniki niezależne od inwestora.

METODY OCENY RYZYKA FINANSOWEGO INWESTYCJI

 metoda scenariuszy

 analiza wrażliwości

 analiza progu rentowności

METODA SCENARIUSZY

 istota

: budowanie różnych koncepcji rozwoju sytuacji i dokonywanie

oceny ich prawdopodobieństwa

 mierniki oceny

: w oparciu o ocenę prawdopodobieństw

poszczególnych scenariuszy określa się średni ważony poziom
efektywności analizowanej inwestycji

Przykład szacunku ryzyka w metodzie scenariuszy

CELE ANALIZY WRAŻLIWOŚCI

a) ustalenie – jak zmienią się wyniki finansowe projektu inwestycyjnego

(wartość zaktualizowana netto lub wewnętrzna stopa procentowa)
pod wpływem zmian danych wejściowych (parametrów),

b) ustalenie – na zmiany których parametrów projekt inwestycyjny

wykazuje największą wrażliwość (niewielkie zmiany tych parametrów
powodują duże zmiany wyników finansowych projektu).

PROCEDURA ANALIZY WRAŻLIWOŚCI

1) wybieramy parametr projektu, który ma być przedmiotem analizy;

2) ustalamy składowe parametru, czyli kolejne wartości parametru,

które będą wprowadzane do modelu;

3) wprowadzamy kolejno do modelu każdą składową parametru i

uzyskujemy odpowiadający jej wynik finansowy projektu (wartość
zaktualizowaną netto lub wewnętrzną stopę procentową);

4) porównujemy zmienność otrzymanych wyników finansowych projektu

ze zmiennością składowych parametru;

5) wyciągamy wnioski, co do wpływu zmian parametru na zmiany

wyników finansowych projektu;

6) formułujemy konkluzję, biorąc pod uwagę wymagania stawiane

projektowi (poziom granicznej wartości zaktualizowanej netto lub
wewnętrznej stopy procentowej).

Przykład analizy wrażliwości projektu inwestycyjnego ze

względu na jeden parametr (koszt głównego surowca)

ANALIZA PROGU RENTOWNOŚCI INWESTYCJI

Próg rentowności

(PR)

to taka ilość produkcji (sprzedaży), przy której

przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite produkcji.

Próg rentowności wyrazić można w:

1) wielkościach naturalnych – jako ilość produkcji (sprzedaży), przy

której przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite
produkcji

2) wielkościach pieniężnych – jako wartość produkcji (sprzedaży),

przy której przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite
produkcji

3) wielkościach procentowych – jako stopień (%) wykorzystania

zdolności produkcyjnych, przy którym przychody ze sprzedaży
równoważą koszty całkowite produkcji

Analiza progu rentowności

(PR)

ilość
produkcji

sprzedaż (S)
koszty (K)

koszty stałe

koszty zmienne

Kc = Ks + Kz

sprzedaż

Strata

Zysk

OCENA RYZYKA INWESTYCJI ZA POMOCĄ

 Dwa sposoby:

1) na podstawie procentowego wyrażenia progu rentowności,
2) na podstawie symulacji wpływu zmian danych do obliczeń

(głównie cen wyrobów oraz kosztów – stałych i zmiennych) na
wielkość (wartość) progu rentowności.

 Typowe normatywy oceny ryzyka finansowego inwestycji:

1) do 60% - bardzo niskie,
2) 61% - 70% - niskie,
3) 71% - 80% - średnie,
4) 81% - 90% - duże,
5) 91% - 100% - bardzo duże.

Wycena przedsiębiorstwa

WARTOŚĆ

(sens ogólny)

Wartość to cecha lub zespół cech właściwych osobie lub rzeczy,

stanowiących o jej walorach (np. moralnych, artystycznych

itp.) cennych dla ludzi, mogących zaspokajać jakieś ich

potrzeby.

 wartość – pojęcie filozoficzne

 aksjologia – dział filozofii, teoria wartości

WARTOŚĆ

(sens konkretny)

wartość + określenie

 wartość majątkowa

 wartość ekonomiczna

 wartość techniczna

 wartość artystyczna

 wartość moralna

 wartość historyczna

 wartość użytkowa

 wartość rynkowa

 wartość naukowa

 wartość intelektualna

 wartość kulturowa

Przedmioty wyceny

 ludzie

 rzeczy:



proste (obraz, maszyna, drzewo, produkt



złożone (np. nieruchomość - grunt + budynek + drzewa



bardzo złożone (np. przedsiębiorstwo)

 prawa do rzeczy (np. własność, dzierżawa wieczysta)

TYPOWE CELE WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA

 Wycena na potrzeby obrotu cywilno-prawnego (kupno-sprzedaż)

 Wycena na potrzeby przekształceń własnościowych

 Wycena na potrzeby ubezpieczeń

 Wycena na potrzeby zabezpieczania kredytów

 Wycena na potrzeby kontraktów menedżerskich

 Wycena na potrzeby fuzji kapitałowych

 Wycena na potrzeby sprzedaży akcji nowych emisji

 Wycena na potrzeby budowy strategii rozwojowej

PRZEDMIOT WYCENY

1. całe przedsiębiorstwo (cały kapitał):

a) pojedyncze
b) holding (grupa kapitałowa)

2. składniki kapitału przedsiębiorstwa

3. część zorganizowana przedsiębiorstwa (jak samodzielne

przedsiębiorstwo)

4. składniki majątkowe przedsiębiorstwa (wycena w separacji)

5. znak firmowy przedsiębiorstwa

6. nowe przedsiębiorstwo powstające w wyniku fuzji

PROCEDURA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA

Odbiór raportu końcowego

Podpisanie kontraktu na wycenę przedsiębiorstwa

Organizacja zespołu ekspertów

Identyfikacja przedmiotu wyceny

–

określenie celu wyceny

–

określenie terminu wyceny

–

wybór metod wyceny

Zlecenie na wykonanie wyceny

Analiza zebranych informacji

Zbieranie informacji

–

zapotrzebowanie informacyjne

–

wizja lokalna

–

zbieranie dokumentów źródłowych

–

wywiady

Przeprowadzenie oszacowań wartości wybranymi metodami wyceny

Opracowanie raportu końcowego

PRZEDZIAŁ WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

Próg

min

Próg

max

wartość
przedsiębiorstwa ?

USTALENIE WYNIKU KOŃCOWEGO WYCENY

1. jeżeli wyniki uzyskane różnymi metodami różnią się nieznacznie (do

25%) - wyciągnąć średnią arytmetyczną zwykłą lub ważoną

2. jeżeli wyniki uzyskane różnymi metodami różnią się istotnie

(powyżej 25 %):

 przeanalizować adekwatność zastosowanych metod do

przypadku

 odrzucić wynik krańcowo wysoki (niski)

 z pozostałych wyników wyceny wyciągnąć ewentualnie średnią

arytmetyczną













PODEJŚCIA DO WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

1. Podejście majątkowe – oszacowaniu podlega tzw. wartość

majątkowa, rozumiana jako suma wartości majątku przedsiębiorstwa

2. Podejście dochodowe – oszacowaniu podlega tzw. wartość

dochodowa, rozumiana jako suma czystych dochodów możliwych do
uzyskania z przedsiębiorstwa

3. Podejście rynkowe – oszacowaniu podlega tzw. wartość rynkowa,

rozumiana jako hipotetyczna cena możliwa do uzyskania ze
sprzedaży przedsiębiorstwa na wolnym rynku

4. Podejście mieszane – oszacowaniu podlega tzw. wartość mieszana,

rozumiana jako wypadkowa czy też średnia arytmetyczna (zwykła,
ważona) wartości majątkowej, dochodowej i rynkowej

KLASYFIKACJA METOD WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA

metody majątkowe

metody dochodowe

metody rynkowe

metody mieszane

księgowa ewidencyjna (aktywów netto)

księgowa skorygowana (skoryg. aktywów netto)

odtworzeniowa

likwidacyjna

zysku skapitalizowanego

zdyskontowanych przyszłych strumieni pieniężnych

porównawcza

mnożników rynkowych

niemiecka

szwajcarska

stuttgarcka

FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ AKTYWÓW

NETTO EWIDENCYJNĄ

ANE

= A - P

ANE

– wartość aktywów netto ewidencyjna (wartość księgowa

netto)

– wartość aktywów razem

– wartość pasywów obcych (rezerwy na zobowiązania,

zobowiązania długoterminowe, zobowiązania krótkoterminowe,
fundusze specjalne, rozliczenia międzyokresowe bierne)

FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ

SKORYGOWANYCH AKTYWÓW NETTO

ANE

= A

- P

ANE

– wartość skorygowanych aktywów netto

– wartość skorygowanych aktywów razem

– wartość skorygowanych pasywów obcych

FORMUŁA WYCENY ŚRODKÓW TRWAŁYCH METODĄ

ODTWORZENIOWĄ

–

wartość odtworzeniowa netto (wartość środka trwałego z

uwzględnieniem

jego zużycia fizycznego i moralnego)

–

wartość odtworzeniowa brutto (wartość nowego środka

trwałego)

– wskaźnik zużycia fizycznego

– wskaźnik zużycia moralnego



 













Zf,



FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ LIKWIDACYJNĄ

(dla potrzeb procedury upadłościowej)

–

wartość likwidacyjna przedsiębiorstwa

n –

liczba składników majątkowych (aktywów) możliwych do

upłynnienia

–

numer kolejnego składnika majątku (aktywów)

–

hipotetyczna cena (wartość upłynnienia) możliwa do uzyskania ze

sprzedaży

składnika majątku o numerze i





FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ LIKWIDACYJNĄ

(dla potrzeb likwidacji nieupadłościowej przedsiębiorstwa)

–

wartość likwidacyjna przedsiębiorstwa

n –

liczba składników majątkowych (aktywów) możliwych do

upłynnienia

–

numer kolejnego składnika majątku (aktywów)

–

hipotetyczna cena (wartość upłynnienia) możliwa do uzyskania ze

sprzedaży

składnika majątku o numerze i

–

należności przedsiębiorstwa

D – długi przedsiębiorstwa
P – szacunek przychodów w okresie likwidacji
K –

szacunek kosztów w okresie likwidacji













1

FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ RYNKOWĄ

PORÓWNAWCZĄ

– wartość rynkowa przedsiębiorstwa

, c

... c

– znane ceny rynkowe podobnych przedsiębiorstw

– liczba porównywanych przedsiębiorstw

– zdolność produkcyjna wycenianego przedsiębiorstwa

– zdolność produkcyjna porównywanego przedsiębiorstwa i

– średnia cena transakcyjna za jednostkę zdolności produkcyjnych podobnych
przedsiębiorstw przy założeniu 0% zużycia fizycznego

Zf – zużycie fizyczne wycenianego przedsiębiorstwa

...























FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ ZYSKU

SKAPITALIZOWANEGO

– wartość dochodowa przedsiębiorstwa

– średni roczny prognozowany zysk netto

– założona stopa kapitalizacji zysku netto

– pożądany okres zwrotu kapitału (w latach)





FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ

ZDYSKONTOWANYCH PRZYSZŁYCH STRUMIENI PIENIĘŻNYCH

NETTO

– wartość dochodowa

– rok analizy

– współczynnik dyskontujący dla roku t

NCF

– przepływy pieniężne netto dla roku t

– wartość pozostała (wartość rezydualna)

NCF













WZORY DODATKOWE

d –

stopa dyskonta

r –

realna stopa procentowa uzyskiwana z inwestycji nieryzykownych

–

stopa inflacji

s –

premia za ryzyko działalności gospodarczej





NCF











WARTOŚĆ RYNKOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

– wartość rynkowa przedsiębiorstwa

– liczba wyemitowanych akcji

– kurs akcji





FORMUŁA WYCENY RYNKOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ

MNOŻNIKÓW RYNKOWYCH

gdzie:

– wartość rynkowa przedsiębiorstwa

R – mnożnik rynkowy
X – wielkość ekonomiczna charakteryzująca przedsiębiorstwo

odpowiednia dla danego mnożnika





TYPOWE MNOŻNIKI RYNKOWE

= R

– mnożnik rynkowy firmy wycenianej

– średni mnożnik rynkowy porównywanych firm notowanych na giełdzie

Mnożniki rynkowe:

WRK – wartość rynkowa kapitału

= L

∙ K

– liczba akcji

– kurs akcji

– zysk netto

– wartość księgowa

– sprzedaż

NCF

– przepływy pieniężne netto

RKA

RKS

RKA

RKS

RKA

RKS

RKA

NCF

RKS

NCF

FORMUŁA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ MIESZANĄ

formuła niemiecka:

G = 0,5 (D – M)

–

wartość mieszana

– wynik wyceny majątkowej

– wynik wyceny dochodowej

– wynik wyceny rynkowej

a, b, c –

wagi przyznawane wynikom wycen

–

goodwill przedsiębiorstwa























Zarządzanie wartością

przedsiębiorstwa

Zarządzanie wartością

przedsiębiorstwa

WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA











NCF











)

(

NCF

)

(





gdzie:

CV - wartość przedsiębiorstwa
t

- kolejny rok działalności przedsiębiorstwa

- założona stopa dyskonta

- współczynnik dyskonta dla roku t

NCF

przepływy pieniężne netto dla roku

CZYNNIKI ROZWOJU KONCEPCJI ZARZĄDZANIA

OPARTEGO NA WARTOŚCI

CZYNNIKI ROZWOJU KONCEPCJI ZARZĄDZANIA

OPARTEGO NA WARTOŚCI

• powszechność inwestowania
• rozwój rynków kapitałowych
• przekształcanie się kapitalizmu menedżerskiego w

kapitalizm inwestorski

• globalizacja procesów gospodarczych
• wzrost konkurencji na rynkach światowych
• rozwój informatyki i telekomunikacji
• działalność firm doradczych

ZYSK A WARTOŚĆ JAKO MIERNIKI OCENY

PRZEDSIĘBIORSTWA

ZYSK A WARTOŚĆ JAKO MIERNIKI OCENY

PRZEDSIĘBIORSTWA

ZYSK

WARTOŚĆ

nie informuje o

rzeczywistej stopie zwrotu

dla właścicieli

nie uwzględnia inwestycji

jako warunku rozwoju

przedsiębiorstwa

nie uwzględnia zmian

wartości pieniądza w

czasie

skłania do

krótkowzroczności

bardzo podatny na

manipulacje księgowe

informuje o stopie zwrotu

z inwestycji w

przedsiębiorstwo

uwzględnia wpływ

inwestycji na rozwój

przedsiębiorstwa

uwzględnia zmiany

wartości pieniądza w

czasie

skłania do myślenia

strategicznego

mniej podatna na

manipulacje księgowe

WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA A CELE

GŁÓWNYCH INTERESARIUSZY

WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA A CELE

GŁÓWNYCH INTERESARIUSZY

WARTOŚĆ

PRZEDSIĘBIORSTWA

WŁAŚCICIELE

SPOŁECZEŃSTW

ODBIORCY

DOSTAWCY

PRACOWNICY

MENEDŻEROWIE

PROCES ZARZĄDZANIA OPARTEGO NA WARTOŚCI

Szacowanie
wartości

Analiza
wrażliwości

Analiza i
ocena opcji
strategicznyc
h

Strategia
działania i
rozwoju

Realizacja
strategii

Audyt
wartości

Działania
motywując
e

Monitoring
strategiczny

Identyfikacja
czynników
determinując
ych wartość

Koncepcje i
metody
podnoszenia
wartości

Opcje
strategiczne

Analiza
strategiczna

Budowa (korekta) strategii

MECHANIZM TWORZENIA WARTOŚCI DODANEJ

DLA WŁAŚCICIELI

MECHANIZM TWORZENIA WARTOŚCI DODANEJ

DLA WŁAŚCICIELI

Wartość dodana

dla właścicieli

Wzrost wartości

udziału (akcji)

Dywidendy

Koszt kapitału

Kapitał całkowity

Zobowiązania

Przepływy

pieniężne

z działalności

operacyjnej

Czynniki

inwestyc.

• Inwestycje w

kapitał
obrotowy

• Inwestycje w

majątek trwały

Czynniki

finansowe

• Kapitał własny
• Zobowiązania

Czynniki

operacyjne

• Sprzedaż
• Koszty

operacyjne

• Stopa podatku

dochodowego

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ DLA

WŁAŚCICIELI

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ DLA

WŁAŚCICIELI

CZYNNIKI

Ogólne

Szczegółowe

Zależne od

Zarządu

Niezależne

od Zarządu

Ujawniane w
sprawozd.

Nieujawnian
e w
sprawozd.

Ze względu na
stopień
szczegółowości

Ze względu na
możliwość
oddziaływania

Ze względu na
stos. do
sprawozdań
finansowych

OBNIŻANIE KOSZTÓW JAKO DETERMINANTA

WARTOŚCI

OBNIŻANIE KOSZTÓW JAKO DETERMINANTA

WARTOŚCI

Czynniki obniżania

kosztów

Metody obniżania

kosztów

• koszty materiałów i

surowców

• koszty energii i paliw
• robocizna bezpośrednia
• koszty wydziałowe
• remonty i konserwacje
• usługi obce
• podatki i opłaty
• koszty ogólnozakładowe
• koszty administracyjne
• koszty marketingu
• koszty złej jakości
• amortyzacja
• itp.

• outsourcing
• restrukturyzacja
• reenginering
• kontrola jakości
• substytuty materiałów i

surowców

• energooszczędne

technologie

• elastyczne zatrudnienie
• budżetowanie
• controlling
• itp.

WZROST SPRZEDAŻY JAKO DETERMINANTA

WARTOŚCI

WZROST SPRZEDAŻY JAKO DETERMINANTA

WARTOŚCI

Czynniki wzrostu

sprzedaży

Metody wzrostu

sprzedaży

• wielkość rynku
• udział w rynku
• struktura sprzedaży
• produkty
• marki
• opakowania
• wchodzenie na nowe rynki
• kanały dystrybucji
• promocja
• wydajność
• itp.

• innowacje produktowe
• dywersyfikacja /

koncentracja

• fuzje
• przejęcia
• franchising
• sponsoring
• public relations
• kreacja marki
• programy lojalnościowe
• itp.

SZACOWANIE WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

gdzie:

CV - wartość przedsiębiorstwa
n

- okres budowy biznesplanu

RV - wartość rezydualna (pozostała)













NCF



ANALIZA WRAŻLIWOŚCI

Warianty

analizowanego

parametru

Zmiany %

parametru

Zmiany % CV

= 800

= 900

= 1 000

= 1 100

= 1 200

-20

-10

+10

+20

34 000

27 000

22 000

16 000

11 000

+54,5

+22,7

0,0

-28,0

-50,0

AUDYT WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ

EVA

(ECONOMIC VALUE ADDED)

AUDYT WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA METODĄ

EVA

(ECONOMIC VALUE ADDED)

gdzie:

EVA - ekonomiczna wartość dodana

NOPAT - zysk operacyjny danego roku po

opodatkowaniu
TC - łączny kapitał zainwestowany (własny i obcy)
d

- średni ważony koszt kapitału

NOPAT

EVA







DZIAŁANIA MOTYWUJĄCE

Pozapłacowe

środki

motywowania

Średnie i niższe

kierownictwo

Personel wykonawczy

• premie i nagrody za

realizację zadań (w tym
od zysku)

• świadczenia

niefinansowe

Naczelne kierownictwo

Bodźce pozytywne

• prowizja (zakup akcji lub

opcja zakupu akcji)

• świadczenia

niefinansowe

Bodźce negatywne

• utrata wcześniej

zarobionej prowizji

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146