REAKTYWNE ZAPALENIA

REAKTYWNE ZAPALENIA

STAWÓW

STAWÓW

Definicja

Definicja



Reaktywne zapalenia stawów

Reaktywne zapalenia stawów

charakteryzują się nieropnym zapaleniem

charakteryzują się nieropnym zapaleniem

błony maziowej jednego lub wielu

błony maziowej jednego lub wielu

stawów, najczęściej asymetrycznym

stawów, najczęściej asymetrycznym

kończyn dolnych, występującym po

kończyn dolnych, występującym po

przebytej infekcji przewodu

przebytej infekcji przewodu

pokarmowego, układu moczowo-

pokarmowego, układu moczowo-

płciowego lub oddechowego. Reaktywne

płciowego lub oddechowego. Reaktywne

zapalenia stawów zaliczane jest do

zapalenia stawów zaliczane jest do

spondyloartropatii seronegatywnych

spondyloartropatii seronegatywnych

Kryteria diagnostyczne seronegatywnych

Kryteria diagnostyczne seronegatywnych

spondyloartropatii (kryteria proponowane przez

spondyloartropatii (kryteria proponowane przez

Amora i wsp. z 1990 r.)

Amora i wsp. z 1990 r.)

1.

1.

Ból okolicy lędźwiowej i grzbietowej występujący w nocy i/lub

Ból okolicy lędźwiowej i grzbietowej występujący w nocy i/lub

sztywność poranna tych okolic 1p

sztywność poranna tych okolic 1p

2.

2.

Asymetryczne zapalenie stawów. 2p

Asymetryczne zapalenie stawów. 2p

3.

3.

Ból pośladków (jeśli jest naprzemienny). 1(2)p.

Ból pośladków (jeśli jest naprzemienny). 1(2)p.

4.

4.

Dactylitis

Dactylitis

(zapalenie palców). 2p

(zapalenie palców). 2p

5.

5.

Ból pięty lub inna dobrze zdefiniowana entezopatia. 2p

Ból pięty lub inna dobrze zdefiniowana entezopatia. 2p

6.

6.

Ostre zapalenie przedniej naczyniówki. 2p

Ostre zapalenie przedniej naczyniówki. 2p

7.

7.

Ostre zapalenie cewki moczowej lub szyjki macicy na 1 miesiąc

Ostre zapalenie cewki moczowej lub szyjki macicy na 1 miesiąc

przed zapaleniem stawów. 1p

przed zapaleniem stawów. 1p

8.

8.

Ostra biegunka na 1 miesiąc przed zapaleniem stawów. 1p

Ostra biegunka na 1 miesiąc przed zapaleniem stawów. 1p

9.

9.

Łuszczyca lub balanitis

Łuszczyca lub balanitis

,

,

lub zapalna choroba jelit. 2p

lub zapalna choroba jelit. 2p

10.

10.

Zmiany radiologiczne. Zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych 2

Zmiany radiologiczne. Zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych 2

stopnia, jeśli jest obustronne, 3 stopnia, jeśli jest jednostronne. 2p

stopnia, jeśli jest obustronne, 3 stopnia, jeśli jest jednostronne. 2p

11.

11.

Podłoże genetyczne. Obecność antygenu HLA B27 i/lub

Podłoże genetyczne. Obecność antygenu HLA B27 i/lub

występowanie w rodzinie zzsk, reaktywnych zapaleń stawów,

występowanie w rodzinie zzsk, reaktywnych zapaleń stawów,

zapalenia naczyniówki, łuszczycy lub zapalnej choroby jelit. 2p

zapalenia naczyniówki, łuszczycy lub zapalnej choroby jelit. 2p

12.

12.

Odpowiedź na leczenie, poprawa po 48 godz. przyjmowania NLPZ

Odpowiedź na leczenie, poprawa po 48 godz. przyjmowania NLPZ

lub gwałtowny nawrót bólu po odstawieniu. 2p

lub gwałtowny nawrót bólu po odstawieniu. 2p

Minimum do postawienia rozpoznania = 6 punktów

Minimum do postawienia rozpoznania = 6 punktów

Kryteria klasyfikacyjne zespołu

Kryteria klasyfikacyjne zespołu

Reitera Amerykańskiego

Reitera Amerykańskiego

Towarzystwa

Towarzystwa

Reumatologicznego

Reumatologicznego

Kryterium

Czułość

Specyficzno

ść

1. Epizod zapalenia stawów trwający

powyżej miesiąc z zapaleniem cewki

moczowej lub/i szyjki macicy

(84.3%

)

(98.2%)

2. Epizod zapalenia stawów trwający

powyżej miesiąc oraz zapalenie cewki

moczowej lub szyjki macicy lub obustronne

zapalenie spojówek

(85.5%

)

(96.4%)

3. Epizod zapalenia stawów z zapaleniem

cewki moczowej i zapaleniem spojówek

(50.6%

)

(98.8%)

4. Epizod zapalenia stawów trwający

powyżej miesiąc oraz zapalenie cewki

moczowej i zapalenie spojówek

(48.2%

)

(98.8%)

ZMIANY NARZĄDOWE

ZMIANY NARZĄDOWE

Zmiany w narządzie wzroku

Zmiany w narządzie wzroku



W zespole Reitera zapalenie spojówek i/lub

W zespole Reitera zapalenie spojówek i/lub

naczyniówki należy do klasycznej triady

naczyniówki należy do klasycznej triady

objawów chorobowych (zapalenie stawów,

objawów chorobowych (zapalenie stawów,

zapalenie cewki moczowej, zapalenie

zapalenie cewki moczowej, zapalenie

spojówek). Zapalenie spojówek występuje u

spojówek). Zapalenie spojówek występuje u

około 60% chorych, jednostronne zapalenie

około 60% chorych, jednostronne zapalenie

naczyniówki u około 20%.

naczyniówki u około 20%.



W innych reaktywnych zapaleniach stawów

W innych reaktywnych zapaleniach stawów

zmiany w narządzie wzroku są również

zmiany w narządzie wzroku są również

częstym objawem chorobowym.

częstym objawem chorobowym.

ZMIANY NARZĄDOWE

ZMIANY NARZĄDOWE

Zmiany skórne

Zmiany skórne



W zespole Reitera występują zmiany

W zespole Reitera występują zmiany

skórne oraz zmiany na błonach

skórne oraz zmiany na błonach

śluzowych

śluzowych

(balanitis circuata

(balanitis circuata

u 30%,

u 30%,

keratoderma blenorrhagicum

keratoderma blenorrhagicum

u 20%).

u 20%).



W przebiegu spondyloartropatii

W przebiegu spondyloartropatii

seronegatywnych może także

seronegatywnych może także

występować

występować

erythema nodosum.

erythema nodosum.

keratoderma blenorrhagicum

keratoderma blenorrhagicum

balanitis circuata

balanitis circuata

ZMIANY NARZĄDOWE

ZMIANY NARZĄDOWE

Zmiany w mięśniu sercowym w

Zmiany w mięśniu sercowym w

zespole Reitera

zespole Reitera



blok przedsionkowo-komorowy

blok przedsionkowo-komorowy

występuje u około 1% chorych,

występuje u około 1% chorych,



zapalenie aorty również u 1% chorych

zapalenie aorty również u 1% chorych



sporadycznie mogą występować

sporadycznie mogą występować

wady zastawki aortalnej oraz

wady zastawki aortalnej oraz



zapalenie osierdzia.

zapalenie osierdzia.

ZMIANY NARZĄDOWE

ZMIANY NARZĄDOWE

Zmiany w przewodzie

Zmiany w przewodzie

pokarmowym

pokarmowym



W przebiegu niektórych reaktywnych

W przebiegu niektórych reaktywnych

zapaleń stawów proces zapalny jelit,

zapaleń stawów proces zapalny jelit,

często subkliniczny, utrzymuje się

często subkliniczny, utrzymuje się

przez cały czas trwania choroby.

przez cały czas trwania choroby.

ZMIANY NARZĄDOWE

ZMIANY NARZĄDOWE

Zmiany w układzie moczowo-płciowym

Zmiany w układzie moczowo-płciowym



W zespole Reitera oprócz klasycznego

W zespole Reitera oprócz klasycznego

zapalenia cewki moczowej występują

zapalenia cewki moczowej występują

zmiany zapalne prostaty, pęcherza

zmiany zapalne prostaty, pęcherza

moczowego, a u kobiet zapalenie szyjki

moczowego, a u kobiet zapalenie szyjki

macicy i jajowodów.

macicy i jajowodów.



Procesy zapalne układu moczowo-

Procesy zapalne układu moczowo-

płciowego wyprzedzają i inicjują reaktywne

płciowego wyprzedzają i inicjują reaktywne

zapalenia stawów, szczególnie w przypadku

zapalenia stawów, szczególnie w przypadku

infekcji

infekcji

Chlamydia trachomatis.

Chlamydia trachomatis.

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

Reaktywne zapalenia stawów należy różnicować z

Reaktywne zapalenia stawów należy różnicować z



innymi Spondyloartropatiami seronagatywnymi

innymi Spondyloartropatiami seronagatywnymi

(ŁZS, ZZSK)

(ŁZS, ZZSK)



zapaleniami stawów wywołanymi przez

zapaleniami stawów wywołanymi przez

kryształy

kryształy



RZS

RZS



objawami stawowymi choroby nowotworowej,

objawami stawowymi choroby nowotworowej,

szczególnie w przypadku zmian

szczególnie w przypadku zmian

jednostawowych. Bardzo często decydujące jest

jednostawowych. Bardzo często decydujące jest

badanie płynu stawowego (płyn zapalny, ropny,

badanie płynu stawowego (płyn zapalny, ropny,

krwisty, zawierający kryształy).

krwisty, zawierający kryształy).

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

W diagnostyce różnicowej bardzo ważne są

W diagnostyce różnicowej bardzo ważne są

badania bakteriologiczne

badania bakteriologiczne



posiewów z moczu, płynu stawowego, krwi,

posiewów z moczu, płynu stawowego, krwi,

wymazów z cewki moczowej, szyjki macicy,

wymazów z cewki moczowej, szyjki macicy,

gardła oraz

gardła oraz



badania serologiczne, szczególnie w

badania serologiczne, szczególnie w

kierunku obecności w surowicy krwi

kierunku obecności w surowicy krwi

swoistych przeciwciał przeciwko

swoistych przeciwciał przeciwko

antygenom bakteryjnym

antygenom bakteryjnym

(Yersinia

(Yersinia

enterocolitica, Chlamydia trachomatis,

enterocolitica, Chlamydia trachomatis,

Salmonella, Shigella).

Salmonella, Shigella).

Leczenie

Leczenie



Farmakoterapia

Farmakoterapia



Fizjoterapia

Fizjoterapia



Rehabilitacja

Rehabilitacja



Balneoterapia

Balneoterapia

Farmakoterapia

Farmakoterapia



We wczesnym okresie lekami z wyboru

We wczesnym okresie lekami z wyboru

są niesteroidowe leki przeciwzapalne.

są niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Reakcja pozytywna na stosowanie tej

Reakcja pozytywna na stosowanie tej

grupy leków w pierwszych 48

grupy leków w pierwszych 48

godzinach podawania jest jednym z

godzinach podawania jest jednym z

kryteriów diagnostycznych choroby.

kryteriów diagnostycznych choroby.



Sulfasalazin EN

Sulfasalazin EN



GKS?

GKS?



Mtx

Mtx

Fizjoterapia

Fizjoterapia



Krioterapia

Krioterapia



Jonoforeza

Jonoforeza



Laseroterapia

Laseroterapia



Terapia ultradźwiekami

Terapia ultradźwiekami

Leczenie inicjującej proces

Leczenie inicjującej proces

chorobowy infekcji

chorobowy infekcji



szczególnie w przypadkach reaktywnych

szczególnie w przypadkach reaktywnych

zapaleń stawów, wywoływanych przez

zapaleń stawów, wywoływanych przez

Chlamydia trachomatis

Chlamydia trachomatis

i

i

Chlamydia pneumoniae

Chlamydia pneumoniae

(należy także leczyć partnera/partnerkę)

(należy także leczyć partnera/partnerkę)



Uzasadnieniem do stosowania antybiotyków są

Uzasadnieniem do stosowania antybiotyków są

nawroty choroby także w późniejszym okresie

nawroty choroby także w późniejszym okresie

jej trwania.

jej trwania.



Stosowanie antybiotyków w późniejszych

Stosowanie antybiotyków w późniejszych

okresach choroby, w reaktywnych zapaleniach

okresach choroby, w reaktywnych zapaleniach

stawów wywołanych przez inne drobnoustroje

stawów wywołanych przez inne drobnoustroje

nie znajduje dotychczas uzasadnienia

nie znajduje dotychczas uzasadnienia

klinicznego.

klinicznego.

Monitorowanie leczenia

Monitorowanie leczenia

Należy uwzględnić następujące elementy:

Należy uwzględnić następujące elementy:



Aktywność procesu zapalnego - oprócz oceny

Aktywność procesu zapalnego - oprócz oceny

przedmiotowej stawów (ucieplenie, obrzęk,

przedmiotowej stawów (ucieplenie, obrzęk,

zaczerwienienia) należy wykonywać

zaczerwienienia) należy wykonywać

podstawowe badania laboratoryjne, tj. OB, CRP

podstawowe badania laboratoryjne, tj. OB, CRP



Istnienie infekcji - w razie wystąpienia nowego

Istnienie infekcji - w razie wystąpienia nowego

rzutu choroby należy wykonać odpowiednie

rzutu choroby należy wykonać odpowiednie

badanie bakteriologiczne i serologiczne.

badanie bakteriologiczne i serologiczne.



Funkcjonowanie stawów obwodowych i

Funkcjonowanie stawów obwodowych i

kręgosłupa (zakres ruchomości, zmiany

kręgosłupa (zakres ruchomości, zmiany

destrukcyjne) - badanie przedmiotowego,

destrukcyjne) - badanie przedmiotowego,

badania radiologiczne

badania radiologiczne