REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW
 
                Reumatoidalne zapalenie stawów może powodować liczne powikłania: wysiękowe zapalenie opłucnej, zmiany zapalne w osierdziu i wsierdziu, zapalenie mięśnia sercowego, niedokrwistość związaną głównie z niedoborem żelaza, wtórną skrobiawicę nerek, rumień dłoniowy, zapalenie nadtwardówki.

Jest jedną z najczęściej występujących chorób reumatycznych. Niszczy tkanki stawowe, upośledza czynności stawów, może być przyczyną trwałego kalectwa.

Pojęcie reumatoidalnego zapalenia stawów wprowadził do medycyny w 1892 r. Alfred Baring Garrod. Zgodnie z klasyfikacją schorzenie to należy do układowych chorób tkanki łącznej. Wśród chorych przeważają ludzie w wieku 40-60 lat, w większości są to kobiety.

Właściwie specjaliści nie potrafią udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co wywołuje to schorzenie. Mogą tu mieć znaczenie czynniki genetyczne (występowanie tej choroby w rodzinie) i hormonalne, a także palenie papierosów oraz długotrwałe napięcia nerwowe. Ważna jest też rola zakażenia wirusowego, ale ta kwestia nie jest jeszcze dokładnie zbadana. W ostatnich latach mówi się o tym, że w reumatoidalnym zapaleniu stawów mamy do czynienia z pobudzeniem przez nieznany antygen zewnątrzustrojowy niektórych klonów komórek zapalnych. Inna teoria głosi, że przyczyną jest zakłócenie procesu apoptozy (czyli zaprogramowanej śmierci komórki).

Bóle i zniekształcenia stawów.
Choroba ta przebiega zwykle z okresami zaostrzeń i remisji (wycofania się objawów). Przewlekły postępujący proces zapalny błony maziowej, wypełniającej wewnętrzną część stawu, doprowadza do destrukcji stawów i tkanek stawowych.

Pierwszymi sygnałami są zmęczenie, bóle mięśni i stawów, niekiedy zmniejszony apetyt, stany podgorączkowe. W początkowym okresie choroba obejmuje zwykle stawy nadgarstkowe i stawy drobne rąk i nóg. Pojawia się tzw. sztywność poranna stawów i mięśni (utrzymująca się ponad 60 min). Chorzy mogą też odczuwać w godzinach nocnych mrowienie i drętwienie pierwszych trzech palców (wynik rozrostu maziówki w obrębie nadgarstków).

Rozwój schorzenia doprowadza do zniekształceń w stawach rąk - przerostów, podwichnięć, ulnaryzacji (odgięcie palców w stronę łokciową). W stawach drobnych stóp pojawiają się podwichnięcia (tzw. palce młoteczkowate), mogą tworzyć się halluksy (krzywe paluchy) i modzele (zgrubienia naskórka). W zaawansowanej chorobie dochodzi do deformacji stawów międzypaliczkowych, przykurczy i wysięków w stawach łokciowych.

Proces zapalny może też dotyczyć stawów biodrowych, powodując ograniczenie ruchomości, nieprawidłowy sposób chodzenia, bóle w pachwinie, krzyżu, pośladkach. Jeśli zostanie zniszczona głowa kości udowej i panewki, konsekwencją może być kalectwo.
Zmiany zapalne w stawach kolanowych są przyczyną koślawości i przykurczów, a także tzw. torbieli Bakera.
W odcinku szyjnym kręgosłupa postęp choroby powoduje bóle, uczucie sztywności, podwichnięcia stawów kręgosłupa, a w konsekwencji - uszkodzenia rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych.
Do bardzo ważnych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów należą guzki reumatoidalne, które występują najczęściej w tkance podskórnej, mogą też pojawić się w narządach wewnętrznych, na przykład w płucach, nerkach, sercu.
Rozwój procesu zapalnego w tej chorobie doprowadza do zniszczenia chrząstki, powierzchni stawowych kości, uszkodzenia aparatu więzadłowego, powodując trwałe zniekształcenia stawów.

Jak rozpoznać chorobę?
Wyniki badań laboratoryjnych u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów mogą wykazać przyspieszone opadanie krwinek czerwonych, zwiększoną liczbę krwinek białych w osadzie, zwiększoną liczbę płytek krwi, niekiedy obecność białka w moczu. Dodatnie wyniki odczynów Waalera-Rosego i latesowego w surowicy krwi świadczą o obecności czynnika reumatoidalnego (ujawnia się po kilku miesiącach choroby).
U części chorych w surowicy krwi wykrywa się przeciwciała przeciwjądrowe.

Prześwietlenie rentgenowskie może wykazać rozwój choroby, w jej późniejszym etapie bowiem uwidaczniają się zniekształcenia stawów, nadżerki ich powierzchni, zrosty kostne, obrzęk tkanek miękkich.
Podczas badania stawów wyczuwa się ich obrzęk i bolesność, a także ograniczenie ruchomości.

Sposoby leczenia:
Duże znaczenie ma możliwie wczesne rozpoczęcie leczenia przez lekarza reumatologa. W reumatoidalnym zapaleniu stawów stosuje się:

• leczenie farmakologiczne - niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi oraz lekami modyfikującymi proces zapalny (sulfasalazyna, sole złota, D-penicylamina, glikokortykosterydy, leki przeciwmalaryczne, leki immunosupresyjne);

• zabiegi operacyjne o charakterze profilaktyczno-leczniczym i korekcyjno-rekonstrukcyjnym;

• kinezyterapię (leczenie ruchem);

• światłolecznictwo (nagrzewania lampą sollux);

• okłady parafinowe;

• krioterapię (leczenie niską temperaturą);

• elektrolecznictwo (leczenie za pomocą prądu);

• masaże;

• kąpiele solankowe, siarczkowo-siarkowodorowe w uzdrowiskach (nie wolno natomiast korzystać z borowin);

• psychoterapię.

Maciej Jastrzębski [e-mail]

PODOBNY TEMAT:

        (wymagany realplayer)

* Serwis ten ma charakter informacyjny! Autorzy nie ponoszą odpowiedzialności ani żadnych konsekwencji wynikających z zastosowania inform

---