Badanie

umieralności

Wykład - 4



Badanie umieralności jest najdłużej stosowaną
metodą oceny stanu zdrowia ludności

(informacje o

pierwszych analizach tego typu pochodzą z XVIII w. z Anglii i
Szwecji)



Badanie umieralności określa
prawdopodobieństwo zgonu w pewnej populacji
w pewnym okresie



Umieralność wyraża się za pomocą
współczynnika podającego liczbę zgonów na
umowna jednostkę ludności dla określonego
miejsca i czasu



Standardowa jednostką ludności (k)

- do której

zwykle liczy się liczbę zgonów

- jest 1000/ 10 000/ 100

000 lub 1000 000 (wybór jednostki

(k)

jest

kwestią przyjętej konwencji i zależy od częstości
zgonów)



Umieralność nie jest dokładnym negatywnym
miernikiem stanu zdrowia ludności

(prawdopodobieństwo zgonu nie jest jednakowe dla różnych
jednostek chorobowych, a wiele chorób nie kończy się
śmiercią)



Współczynnik umieralności jest wartościową
miarą nasilenia choroby w populacji tylko w
odniesieniu do chorób o wysokiej
śmiertelności

(np. nowotwory złośliwe)



Analiza umieralności - w przeciwieństwie do
badania chorobowości - jest łatwiejsza do
interpretacji (zgon jest wydarzeniem
jednorazowym, występującym w ściśle
określonym czasie - nie ma więc problemu z
identyfikacją przypadków i osób)

Mierniki stosowane w badaniu

umieralności

(1)

1)

Współczynnik umieralności ogólnej

Liczba zgonów ogółem w danym czasie

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba ludności narażona na ryzyko zgonu w danym czasie

2)

Cząstkowy współczynnik umieralności



Są to współczynniki wg wieku/ płci i przyczyn

Przykład:

Liczba zgonów w danej grupie w wieku 30-40 lat

-------------------------------------------------------------------------- x K

Liczba ludności w wieku 30-40 lat narażona na ryzyko

zgonu

Mierniki stosowane w badaniu

umieralności

(2)

3)

Wskaźniki umieralności proporcjonalnej



Przedstawia proporcję zgonów z określonej
przyczyny w stosunku do ogółu zgonów

Przykład: wskaźnik umieralności proporcjonalnej z
powodu chorób krążenia

Liczba zgonów z powodu chorób krążenia

--------------------------------------------------------------- x K

Liczba zgonów ogółem

Umieralności niemowląt

(1)



Mianownik współczynnika umieralności
niemowląt zawiera liczbę żywych urodzeń

(nie liczbę ludności)



Wg WHO przez

„urodzenie dziecka żywego”

rozumie się zupełne wydalenie lub
wydobycie z ciała matki, niezależnie od
okresu trwania ciąży, produktu ciąży, który
po wydaleniu z łona matki oddycha lub daje
jakichkolwiek oznaki życia, takie jak bicie
serca, tętnienie pępowiny, skurcze mięśni
zależnych od woli, niezależnie od tego, czy
pępowina została przecięta czy nie, i czy
łożysko zostało wydalone czy nie

Umieralności niemowląt

(2)



Zgon płodu

- następuje przed całkowitym jego

wydaleniem lub wydobyciem z łona matki -
niezależnie od czasu trwania ciąży

(po takim

oddzieleniu lub wydobyciu płód nie oddycha, nie daje
jakichkolwiek oznak życia, takich jak bicie serca, tętnienie
pępowiny, skurcze mięśni zależnych od woli)



Statystyki krajowe dotyczące okresu
okołoporodowego powinny ujmować wszystkie
płody i noworodki, które w chwili urodzenia
ważyły co najmniej 500 g lub

- przy nie znanej masie

urodzeniowej -

urodzone były po 22 tygodniach

ciąży, lub osiągające długość ciała 25 cm

(od

szczytu czaszki do pięty)

-

zarówno żywe jak i

martwe

Umieralności niemowląt

(3)



Noworodek martwo urodzony

- noworodek,

którego zgon nastąpił przed całkowitym jego
wydaleniem lub wydobyciem z łona matki i
którego masa ciała w chwili urodzenia wynosiła
najmniej 1001 g



Noworodek nie zdolny do życia z oznakami życia

-

noworodek o masie ciała najmniej 601 g, a poniżej
1001 g, który po wydaleniu lub wydobyciu z łona
matki żył krócej niż 24 godziny



Noworodek nie zdolny do życia bez oznak życia

-

noworodek o masie ciała najmniej 601 g, a poniżej
1001 g, który po wydaleniu lub wydobyciu z łona
matki nie wykazuje oznak życia

Mierniki stosowane w badaniu

umieralności niemowląt

(1)

1)

Ogólny współczynnik umieralności

niemowląt

Liczba zgonów niemowląt 0-11 miesięcy w roku „x”

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba urodzeń żywych w danym roku

2)

Współczynnik wczesnej umieralności

niemowląt

Liczba zgonów niemowląt w wieku 0-27 dni w roku „x”

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba urodzeń żywych w danym roku

Mierniki stosowane w badaniu

umieralności niemowląt

(2)

3)

Współczynnik późnej umieralności niemowląt

Liczba zgonów niemowląt w wieku 28 dni - 11 m-c w roku

„x”

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba urodzeń żywych w danym roku

4)

Współczynnik umieralności okołoporodowej

Liczba urodzeń martwych + liczba zgonów niemowląt w

wieku 0-6 dni w roku „x”

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba urodzeń żywych i martwych w roku „x”

Mierniki stosowane w badaniu

umieralności niemowląt

(3)



Umieralność okołoporodowa i umieralność wczesna

niemowląt zależą głównie od następstw
wcześniactwa, urazów porodowych lub wad
wrodzonych



Umieralność późna

spowodowana jest głównie przez

choroby układu oddechowego, pokarmowego i
choroby zakaźne

==========================================================

===================

5)

Współczynnik martwo urodzonych

Liczba urodzeń martwych

-------------------------------------------------------------------------- x

1000

Liczba urodzeń martwych + liczba urodzeń żywych

Wskaźnik śmiertelności



Wskaźnik śmiertelności

- jest to odsetek

zgonów na daną chorobę w stosunku do
ogólnej liczby chorych
(W analizie śmiertelności w chorobach
przewlekłych należy pamiętać o tym, że
w mianowniku znajdują się zwykle
chorzy, którzy zachorowali w latach
poprzednich - dla prognozowania
choroby może mieć to bardzo ważne
znaczenie)

Tablice wymieralności



Są szczególnym sposobem wyrażania
współczynnika umieralności w grupie ludności



Elementy, z których konstruuje się tablice są
to prawdopodobieństwa zgonu obliczone
oddzielnie dla poszczególnych lat życia lub
grup wiekowych



Wymieralność określa prawdopodobieństwo
zgonu w odniesieniu do liczebności populacji
na początku badanego okresu



Z tablic wymieralności można obliczyć
przeciętne dalsze trwanie życia dla danego
wieku

(jest to średnia długość życia pozostająca tym

osobom, które dożyły danego wieku)