EPIDEMIOLOGIA -
zapobieganie chorobom
(2)
EPIDEMIOLOGIA -
zapobieganie chorobom
(2)
Zadania medycyny
zapobiegawczej (1)
Zadaniem medycyny zapobiegawczej
jest:
rozwijanie zdrowia społeczeństwa
zapobieganie chorobom
przedłużanie aktywnego życia jednostek
!!! Medycyna zapobiegawcza stanowi
integralną część medycyny praktycznej
(nie stanowi specjalnej dziedziny
medycyny), jest punktem widzenia
zadań lekarza w zwalczaniu chorób.
Zadania medycyny
zapobiegawczej (2)
Osiągnięcie celu medycyny zapobiegawczej
możliwe jest miedzy innymi dzięki epidemiologii,
która dostarcza ustandaryzowanych opisów
naturalnej historii chorób w populacji oraz
naukowej metodologii służącej znakomicie
uzupełnianiu stanu wiedzy medycznej o etiologii
schorzeń
Fundamentalnym założeniem w
naturalnej historii choroby jest
stwierdzenie, że
przebieg choroby
zmienia się w czasie
, zmiany
patologiczne pojawiają się i utrwalają
stopniowo, aż stają się nieodwracalne
Zadania medycyny
zapobiegawczej (3)
Współczesna polityka zdrowotna kładzie
nacisk na ZAPOBIEGANIE, a nie na leczenie
choroby
Zapobieganie polega na:
- przeciwdziałaniu rozwojowi choroby
- działaniach polegających na przerwaniu lub zahamowaniu
dalszego rozwojowi choroby
Fazy zapobiegania chorobie:
1. Zapobieganie pierwszej fazie
2. Zapobieganie drugiej fazie
(w stadium
przedklinicznym choroby)
3. Zapobieganie trzeciej fazie
(w stadium
zaawansowoanym choroby)
Ad 1.
Zapobieganie pierwszej
fazie (a)
Polega na przeciwdziałaniu powstaniu
choroby powszechnie dostępnymi metodami
(zwiększeniem odporności osobniczej na
zachorowania lub zmniejszeniem ekspozycji
osób wrażliwych na czynniki szkodliwe):
a) szczepienia ochronne w celu
zapobiegania chorobom zakaźnym (np.
odra; błonica; polio- )
b) poprawa jakości środowiska (np.
wzbogacanie soli kuchennej jodem)
c) promocja zdrowia
Ad 1.
Zapobieganie pierwszej
fazie (b)
Działania zmierzające do ogólnej poprawy
stanu zdrowia:
-
wzmocnienie odporności swoistej i nieswoistej
- poprawa warunków życia (mieszkaniowych; pracy; odżywiania;
ect.)
- szeroko rozumiana oświata zdrowotna (zasady higieny;
wychowanie seksualne)
Szacunkowe znaczenie czynników
warunkujących stan zdrowia ludności:
- 53% - styl życia - gł. warunek dobrego stanu
zdrowia
- 21% - dziedziczność
- 16% - opieka zdrowotna
- 10% - środowisko
Dobrostan - dobry stan
zdrowia
Dobrostan - to wynik procesów adaptacji
takich wzorców zachowań osobniczych,
które prowadzą do poprawy zdrowia i
zwiększenia satysfakcji życiowej
poszczególnych członków społeczeństwa
Dobrostan człowieka jest rezultatem
aktywnego procesu brania
odpowiedzialności za własne zdrowie
poprzez zmniejszenie narażenia na
czynniki ryzyka i ukształtowanie
zdrowego trybu życia
Promocja zdrowia
Promocja zdrowia oznacza wdrażanie
zachowań prozdrowatnych przez różne
instytucje i organizacje
Promocja zdrowia polega na działaniu
instytucjonalnym zmierzajacym do
zwiększenia dobrostanu i zdrowia
poszczególnych członków społeczeństwa
przez wychowanie zdrowotne, zmiany
codziennych nawyków i stylu życia
Epidemiologia a promocja
zdrowia
Zastosowanie epidemiologi w
programach promocji zdrowia umożliwia
poznanie czynników ryzyka w różnych
chorobach na poziomie populacji
Metody badań epidemiologicznych są
jedynym kryterium weryfikującym
skuteczność programów promocji
zdrowia ludności
Ad 2.
Zapobieganie drugiej
fazie (a)
Polega na możliwe wczesnym wykryciu
choroby i jej skutecznym leczeniu
Przeciwdziała ujemnym konsekwencjom
zdrowotnym choroby:
a) wczesne rozpoznanie i leczenie
(badania przesiewowe i badania
okresowe)
b) poprawa skuteczności lecznictwa
c) poprawa skuteczności rehabilitacji
Ad 2.
Zapobieganie drugiej
fazie (b)
Wykrycie choroby we wczesnym stadium to
większa szansa:
- szybkiego wyleczenia lub zahamowania
- skuteczniejszego zapobiegania
powikłaniom lub niekorzystnym
następstwom
Leczenia jako zapobieganie drugiej fazie to:
- leczenie nadciśnienia; - cukrzycy; - raka szyjki macicy
Leczenie chorób zakaźnych to zapobieganie fazie pierwszej
u innych osób: - choroby weneryczne
Zapobieganie fazie drugiej zależy od działań lekarza
praktyka i instytucji służby zdrowia
(badania przeglądowe
służące wykrywaniu chorób w fazie przedklinicznej)
Ad 3.
Zapobieganie
trzeciej fazie
Zmierza do przywrócenia choremu pełnego
zdrowia lub całkowitej sprawności czynnościowej
Przeciwdziała nasileniu się inwalidztwa lub
zejściu śmiertelnemu chorych, którzy nie mogą
być leczeni
Polega na zmniejszeniu stopnia inwalidztwa przez
odpowiednie działania REHABILITACYJNE
Rehabilitacja -
to zespół działań ukierunkowany na
przywrócenie osobie poszkodowanej możliwe pełnej
sprawności, potrzebnej do pełnienia ról
społecznych (składniki medyczne i
psychospołeczne)
Naturalna historia choroby i
poziomy zapobiegania
Stadium choroby (wyznaczniki stadium
choroby)
Brak choroby (podatność) -
Czynniki ryzyka -
Zapobieganie I fazy
(oświata zdrowotna;
profilaktyka; szczepienia; etc.)
Stadium przedkliniczne -
Objawy -
Zapobieganie II fazy
(wczesne wykrycie choroby i jej
leczenie)
Stadium kliniczne (*wyleczenie; *inwalidztwo;
*zgon) -
Objawy i oznaki -
Medycyna lecznicza
(rozpoznanie i leczenie
)
Stadium przewlekłe -
Zapobieganie III fazy
(rehabilitacja; opieka społeczna)