MEDYCYNA

MEDYCYNA

FIZYKALNA

FIZYKALNA

Katedra i Klinika

Katedra i Klinika

Rehabilitacji

Rehabilitacji

Collegium Medicum

Collegium Medicum

Charakterystyka

Charakterystyka

medycyny fizykalnej

medycyny fizykalnej

(

(

physis

physis

z greckiego natura, przyroda)

z greckiego natura, przyroda)

Medycyna fizykalna zajmuje się zastosowaniem

Medycyna fizykalna zajmuje się zastosowaniem

metod fizycznych w celach leczniczych,

metod fizycznych w celach leczniczych,

zapobiegawczych i diagnostycznych.

zapobiegawczych i diagnostycznych.

W zakres medycyny fizykalnej wchodzą:

W zakres medycyny fizykalnej wchodzą:

1) fizykoterapia

1) fizykoterapia

2) fizjoprofilaktyka

2) fizjoprofilaktyka

3) fizykalne metody

3) fizykalne metody

diagnostyczne

diagnostyczne

Fizykoterapia

Fizykoterapia

Dział lecznictwa, w którym stosuje się

Dział lecznictwa, w którym stosuje się

występujące w przyrodzie naturalne

występujące w przyrodzie naturalne

czynniki fizyczne wytworzone przez różnego

czynniki fizyczne wytworzone przez różnego

rodzaju urządzenia, takie jak: dostarczające

rodzaju urządzenia, takie jak: dostarczające

energii cieplnej, prądów małej i średniej

energii cieplnej, prądów małej i średniej

częstotliwości oraz ultradźwięków.

częstotliwości oraz ultradźwięków.

FIZJOTERAPIA

FIZJOTERAPIA

=

=

kinezyterapia

kinezyterapia

+fizykoterapia

+fizykoterapia

+ masaż

+ masaż

Czynniki fizyczne

Czynniki fizyczne



termiczne

termiczne



fotochemiczne

fotochemiczne



elektrokinetyczne

elektrokinetyczne



elektrochemiczne

elektrochemiczne



mechaniczne i kinetyczne

mechaniczne i kinetyczne

Podział metod

Podział metod

fizykoterapeutycznych

fizykoterapeutycznych

z uwagi na rodzaj stosowanej energii

z uwagi na rodzaj stosowanej energii



mechanoterapia : kinezyterapia i masaż

mechanoterapia : kinezyterapia i masaż



elektroterapia : prąd galwaniczny, prądy małej, średniej,

elektroterapia : prąd galwaniczny, prądy małej, średniej,

wielkiej częstotliwości

wielkiej częstotliwości



magnetoterapia : pulsujące pole magnetyczne małej

magnetoterapia : pulsujące pole magnetyczne małej

częstotliwości, impulsowe pole magnetyczne wielkiej

częstotliwości, impulsowe pole magnetyczne wielkiej

częstotliwości

częstotliwości



termoterapia :hydroterapia, prądy wielkiej częstotliwości ,

termoterapia :hydroterapia, prądy wielkiej częstotliwości ,

ultrasonoterapia , promienie podczerwone, parafinoterapia,

ultrasonoterapia , promienie podczerwone, parafinoterapia,

krioterapia

krioterapia



fototerapia: światło słoneczne, prom. nadfioletowe,

fototerapia: światło słoneczne, prom. nadfioletowe,

chromoterapia, lasery

chromoterapia, lasery



aerozoloterapia

aerozoloterapia



klimatoterapia

klimatoterapia



balneoterapia

balneoterapia



rehabilitacja uzdrowiskowa

rehabilitacja uzdrowiskowa

CELE FIZYKOTERAPII

CELE FIZYKOTERAPII



Zwalczanie bólu

Zwalczanie bólu



Zwalczanie stanów zapalnych

Zwalczanie stanów zapalnych



Zwiększenie odporności organizmu

Zwiększenie odporności organizmu



Usprawnienie procesów metabolicznych

Usprawnienie procesów metabolicznych



Poprawa wydolności

Poprawa wydolności



Usprawnienie czynności narządów i

Usprawnienie czynności narządów i

całego organizmu

całego organizmu

Działanie czynników

Działanie czynników

fizycznych

fizycznych



Podstawę leczniczego działania zabiegów stanowi

Podstawę leczniczego działania zabiegów stanowi

pobudliwość tkanek czyli zdolność reakcji na bodźce

pobudliwość tkanek czyli zdolność reakcji na bodźce



Reakcja organizmu zależy od

Reakcja organizmu zależy od



siły bodźca

siły bodźca



rodzaju bodźca

rodzaju bodźca



sposobu działania bodźca

sposobu działania bodźca



długości działania bodźca

długości działania bodźca



powierzchni ,na którą działa bodziec

powierzchni ,na którą działa bodziec



częstotliwości bodźca

częstotliwości bodźca

Reakcje organizmu na

Reakcje organizmu na

bodźce

bodźce



Szybkie lub wolne

Szybkie lub wolne



Natychmiastowe lub z opóźnieniem

Natychmiastowe lub z opóźnieniem



Miejscowe lub ogólne

Miejscowe lub ogólne

–

Zależne od pobudliwości organizmu

Zależne od pobudliwości organizmu

–

Zależne od właściwości osobniczych

Zależne od właściwości osobniczych

–

Stanu zdrowia

Stanu zdrowia

–

Właściwości tkanek

Właściwości tkanek

–

Stanu układu nerwowego

Stanu układu nerwowego

–

Rytmów biologicznych

Rytmów biologicznych

Działy medycyny fizykalnej

Działy medycyny fizykalnej



wodolecznictwo

wodolecznictwo



światłolecznictwo

światłolecznictwo



elektrolecznictwo

elektrolecznictwo



laseroterapia

laseroterapia



termoterapia

termoterapia



krioterapia

krioterapia



ultradźwięki

ultradźwięki



pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości

pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości



wziewania

wziewania



balneologia i balneoterapia

balneologia i balneoterapia



leczenie uzdrowiskowe

leczenie uzdrowiskowe



masaż

masaż

WODOLECZNICTWO

WODOLECZNICTWO



Wykorzystuje właściwości wody:

Wykorzystuje właściwości wody:

–

termiczne

termiczne

–

mechaniczne

mechaniczne

–

chemiczne

chemiczne

–

fizyczne

fizyczne

Podział zabiegów

Podział zabiegów

wodoleczniczych

wodoleczniczych



kąpiele

kąpiele



masaż podwodny

masaż podwodny



polewania

polewania



natryski

natryski



zmywania

zmywania



nacierania

nacierania



zawijania

zawijania



okłady

okłady



kompresy

kompresy



sauna

sauna



kąpiele parowe

kąpiele parowe

Właściwości termiczne

Właściwości termiczne

wody

wody



woda zimna - 8-20

woda zimna - 8-20

0

0

C

C



woda chłodna - 21-27

woda chłodna - 21-27

0

0

C

C



woda letnia - 28-33

woda letnia - 28-33

0

0

C

C



woda ciepła - 34-37

woda ciepła - 34-37

0

0

C

C



woda gorąca - 38-40

woda gorąca - 38-40

0

0

C

C

JAK WPŁYWAJA NA ORGANIZM

JAK WPŁYWAJA NA ORGANIZM

ZABIEGI O RÓŻNEJ

ZABIEGI O RÓŻNEJ

TEMPERATURZE?

TEMPERATURZE?

Naczynia krwionośne

Naczynia krwionośne



Prawo Dastre-Morata

Prawo Dastre-Morata

- naczynia krwionośne

- naczynia krwionośne

narządów wewnętrznych zachowują się

narządów wewnętrznych zachowują się

przeciwnie do naczyń krwionośnych skóry.

przeciwnie do naczyń krwionośnych skóry.

Nie podlegają temu prawu i zachowują się jak

Nie podlegają temu prawu i zachowują się jak

naczynia skóry naczynia:

naczynia skóry naczynia:

»

nerek

nerek

»

śledziony

śledziony

»

wieńcowe serca

wieńcowe serca

układ

układ

narząd

narząd

woda

woda

ciepła

ciepła

woda

woda

zimna

zimna

naczynia

naczynia

krwionośne

krwionośne

powierzchowne

powierzchowne

rozszerzenie

rozszerzenie

zwężenie a

zwężenie a

następnie

następnie

rozszerzenie

rozszerzenie

naczynia

naczynia

głębokie

głębokie

zgodnie z

zgodnie z

prawem

prawem

Dastre-Morata

Dastre-Morata

czynność serca

czynność serca

przyspieszona

przyspieszona

zwolniona

zwolniona

ciśnienie krwi

ciśnienie krwi

podwyższone

podwyższone

obniżone

obniżone

ukł.oddechowy

ukł.oddechowy

przyspieszenie i

przyspieszenie i

spłycenie

spłycenie

oddechu

oddechu

zwolnienie i

zwolnienie i

pogłębienie

pogłębienie

oddechu

oddechu

ukł.nerwowy

ukł.nerwowy

zmniejszenie

zmniejszenie

pobudliwości

pobudliwości

nerwów

nerwów

zwiększenie

zwiększenie

pobudliwości

pobudliwości

ukł.mięśniowy

ukł.mięśniowy

zmniejszenie

zmniejszenie

napięcia

napięcia

wzmożenie

wzmożenie

napięcia

napięcia

przemiana

przemiana

materii

materii

wzmożenie

wzmożenie

wzmożenie

wzmożenie

Wskazania oraz

Wskazania oraz

przeciwwskazania

przeciwwskazania

do stosowania

do stosowania

zabiegów

zabiegów

wodoleczniczych

wodoleczniczych

Zabiegi o temperaturze

Zabiegi o temperaturze

obojętnej

obojętnej

34-36

34-36

0

0

C

C

WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

NAPIĘCIE PSYCHICZNE I MIĘŚNIOWE

NAPIĘCIE PSYCHICZNE I MIĘŚNIOWE

–

POBUDZENIE I NIEPOKÓJ

POBUDZENIE I NIEPOKÓJ

–

BEZSENNOŚĆ

BEZSENNOŚĆ

–

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

–

ZWIĘKSZONA WRAŻLIWOŚĆ NA ZIMNO

ZWIĘKSZONA WRAŻLIWOŚĆ NA ZIMNO

PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

NIEWYDOLNOŚĆ

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA

OBWODOWEGO

OBWODOWEGO

–

CHOROBY NOWOTWOROWE

CHOROBY NOWOTWOROWE

–

CZYNNA GRUŹLICA

CZYNNA GRUŹLICA

–

ZAKAŹNE CHOROBY SKÓRY

ZAKAŹNE CHOROBY SKÓRY

Zabiegi ciepłe

Zabiegi ciepłe

temperaturze wzrastającej – 35-

temperaturze wzrastającej – 35-

42

42

0

0

C

C



WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

PRZEWLEKŁE PROCESY ZAPALNE

PRZEWLEKŁE PROCESY ZAPALNE

–

WYSIĘKI

WYSIĘKI

–

WZMOŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNI

WZMOŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNI

–

ZABURZENIA ODECHOWE

ZABURZENIA ODECHOWE

–

WZMOŻONA POBUDLIWOŚC

WZMOŻONA POBUDLIWOŚC

–

NIEKTÓRE CHOROBY SKÓRY

NIEKTÓRE CHOROBY SKÓRY



PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

ROPNIE WEWNĘTRZNE

ROPNIE WEWNĘTRZNE

–

CZYNNA GRUŻLICA

CZYNNA GRUŻLICA

–

STWARDNIENIE ROZSIANE

STWARDNIENIE ROZSIANE

–

ZAKAŻNE CHOROBY SKÓRY

ZAKAŻNE CHOROBY SKÓRY

–

CHOROBY NOWOTWOROWE

CHOROBY NOWOTWOROWE

–

NADCIŚNIENIE

NADCIŚNIENIE

–

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

–

NIEWYRÓWNANE WADY SERCA

NIEWYRÓWNANE WADY SERCA

–

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

–

STANY CHOROBOWE W OKRESIE OSTRYM

STANY CHOROBOWE W OKRESIE OSTRYM

Zabiegi chłodne i zimne –

Zabiegi chłodne i zimne –

12-27

12-27

0

0

C

C

WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

CHOROBY PRZEMIANY MATERII – CUKRZYCA,

CHOROBY PRZEMIANY MATERII – CUKRZYCA,

OTYŁOŚC

OTYŁOŚC

–

OSTRE STANY ZAPALNE W POWŁOKACH CIAŁA

OSTRE STANY ZAPALNE W POWŁOKACH CIAŁA

–

PROCESY ZAPALNE W NARZADACH

PROCESY ZAPALNE W NARZADACH

WEWNĘTRZNYCH

WEWNĘTRZNYCH

–

OPARZENIA SKÓRY

OPARZENIA SKÓRY

PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

–

NISKIE CIŚNIENIE KRWI

NISKIE CIŚNIENIE KRWI

–

NIEWYSTARCZAJĄCA ADAPTACJA DO ZIMNA

NIEWYSTARCZAJĄCA ADAPTACJA DO ZIMNA

–

BRAK REAKTYWNOŚCI SKÓRY

BRAK REAKTYWNOŚCI SKÓRY

–

MIAŻDŻYCA

MIAŻDŻYCA

–

CUKRZYCA

CUKRZYCA

–

CHOROBY PRZEBIEGAJĄCE ZE SKURCZEM NACZYŃ

CHOROBY PRZEBIEGAJĄCE ZE SKURCZEM NACZYŃ

–

STANY CHOROBOWE W OKRESIE OSTRYM

STANY CHOROBOWE W OKRESIE OSTRYM

ŚWIATŁOLECZNICTWO

ŚWIATŁOLECZNICTWO



jest metodą fizykoterapii, która do leczenia wykorzystuje

jest metodą fizykoterapii, która do leczenia wykorzystuje

promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu 15000-

promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu 15000-

280

280

nanometrów.

nanometrów.



ś

ś

wiatło w potocznym rozumieniu tego słowa, to ta część promieniowania

wiatło w potocznym rozumieniu tego słowa, to ta część promieniowania

elektromagnetycznego, która wywołuje wrażenia wzrokowe.

elektromagnetycznego, która wywołuje wrażenia wzrokowe.



ś

ś

wiatłolecznictwo wykorzystuje także zakresy promieniowania

wiatłolecznictwo wykorzystuje także zakresy promieniowania

niewidoczne dla oka: podczerwień i ultrafiolet.

niewidoczne dla oka: podczerwień i ultrafiolet.



ź

ź

ródłem promieniowania elektromagnetycznego jest również Słońce.

ródłem promieniowania elektromagnetycznego jest również Słońce.

Wykorzystanie promieniowania słonecznego do leczenia to helioterapia.

Wykorzystanie promieniowania słonecznego do leczenia to helioterapia.



i

i

nnym źródłem promieniowania elektromagnetycznego,

nnym źródłem promieniowania elektromagnetycznego,

o pewnych specyficznych właściwościach są lasery.

o pewnych specyficznych właściwościach są lasery.

Rodzaje promieniowania

Rodzaje promieniowania

ś

ś

wietlnego

wietlnego



Promieniowanie podczerwone (IR)

Promieniowanie podczerwone (IR)

–

IR-A krótkofalowe 770-1500 nm

IR-A krótkofalowe 770-1500 nm

–

IR-B średniofalowe 1500-4000 nm

IR-B średniofalowe 1500-4000 nm

–

IR-C długofalowe 4000-15000 nm

IR-C długofalowe 4000-15000 nm



Światło widzialne 380-780

Światło widzialne 380-780

nm

nm



Promieniowanie nadfioletowe (UV)

Promieniowanie nadfioletowe (UV)

–

UV-A 400-315 nm

UV-A 400-315 nm

–

UV-B 315-280 nm

UV-B 315-280 nm

–

UV-C

UV-C

280-200 nm

280-200 nm

Promieniowanie

Promieniowanie

podczerwone

podczerwone



ź

ź

ródłem tego rodzaju promieniowania są ciała ogrzane,

ródłem tego rodzaju promieniowania są ciała ogrzane,

a długość fal zależy od temperatury tego ciała

a długość fal zależy od temperatury tego ciała



w

w

praktyce zabiegowej stosuje się specjalne

praktyce zabiegowej stosuje się specjalne

promienniki , które rozgrzewają się do określonej

promienniki , które rozgrzewają się do określonej

temperatury, lub specjalne żarówki, które w zależności

temperatury, lub specjalne żarówki, które w zależności

od rodzaju żarnika emitują promieniowanie o różnej

od rodzaju żarnika emitują promieniowanie o różnej

długości (lampa Sollux)

długości (lampa Sollux)



Promieniowanie IR wnika, w zależności od długości

Promieniowanie IR wnika, w zależności od długości

fali, od 10 do 30 mm w głąb tkanek

fali, od 10 do 30 mm w głąb tkanek



Efekty działania promieniowania IR wynikają ze

Efekty działania promieniowania IR wynikają ze

stosowania ciepła. Są to:

stosowania ciepła. Są to:

»

rozszerzenie naczyń krwionośnych

rozszerzenie naczyń krwionośnych

»

zmniejszenie napięcia mięśni

zmniejszenie napięcia mięśni

»

działanie przeciwbólowe

działanie przeciwbólowe

»

wzmożenie przemiany materii

wzmożenie przemiany materii

»

odruchowy wpływ na narządy położone głębiej przez

odruchowy wpływ na narządy położone głębiej przez

pobudzenie receptorów cieplnych skóry

pobudzenie receptorów cieplnych skóry



Filtr niebieski

Filtr niebieski

– ogranicza oddziaływanie

– ogranicza oddziaływanie

promieni podczerwonych, głównie

promieni podczerwonych, głównie

niebieskie światło widzialne, działa

niebieskie światło widzialne, działa

przeciwbólowo, przeciwzapalnie,

przeciwbólowo, przeciwzapalnie,

nerwobóle, przeczulica

nerwobóle, przeczulica



Filtr czerwony

Filtr czerwony

– podczerwień oraz

– podczerwień oraz

czerwone światło widzialne; stany zapalne

czerwone światło widzialne; stany zapalne

tkanek miękkich, rany, rumień

tkanek miękkich, rany, rumień

fotochemiczny, po radioterapii, blizny,

fotochemiczny, po radioterapii, blizny,

porażenia nerwów obwodowych

porażenia nerwów obwodowych

Wskazania i

Wskazania i

przeciwwskazania

przeciwwskazania



WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

PRZEWLEKŁE I PODOSTRE STANY ZAPALNE

PRZEWLEKŁE I PODOSTRE STANY ZAPALNE

–

PRZEWLEKŁE I PODOSTRE ZAPALENIA STAWÓW

PRZEWLEKŁE I PODOSTRE ZAPALENIA STAWÓW

I OKOŁOSTAWOWE

I OKOŁOSTAWOWE

–

NERWOBÓLE I ZESPOŁY BÓLOWE

NERWOBÓLE I ZESPOŁY BÓLOWE

–

STAN PO PRZEBYTYM ZAPALENIU SKÓRY

STAN PO PRZEBYTYM ZAPALENIU SKÓRY

I TKANEK MIĘKKICH

I TKANEK MIĘKKICH

–

ZABIEG WSTĘPNY PRZED JONOFOREZĄ

ZABIEG WSTĘPNY PRZED JONOFOREZĄ

I MASAŻEM

I MASAŻEM



PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIOWA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIOWA

–

CZYNNA GRUŹLICA

CZYNNA GRUŹLICA

–

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

–

STANY GORĄCZKOWE

STANY GORĄCZKOWE

–

OSTRE ZAPALENIA SKÓRY I TKANEK MIĘKKICH

OSTRE ZAPALENIA SKÓRY I TKANEK MIĘKKICH

–

STANY WYNISZCZENIA ORGANIZMU

STANY WYNISZCZENIA ORGANIZMU

–

NOWOTWORY

NOWOTWORY

PROMIENIOWANIE

PROMIENIOWANIE

NADFIOLETOWE

NADFIOLETOWE



Źródłem promieniowania UV są Słońce, ciała ogrzane do

Źródłem promieniowania UV są Słońce, ciała ogrzane do

wysokiej temperatury, łuki elektryczne, wyładowania jarzeniowe

wysokiej temperatury, łuki elektryczne, wyładowania jarzeniowe



Promieniowanie UV wnika do 2 mm w głąb tkanek

Promieniowanie UV wnika do 2 mm w głąb tkanek



Do reakcji organizmu na działanie promieni UV zalicza się:

Do reakcji organizmu na działanie promieni UV zalicza się:

•

powstanie pigmentu (opalenizna)

powstanie pigmentu (opalenizna)

•

wzmożenie rozpadu białek

wzmożenie rozpadu białek

•

zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy

zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy

•

synteza związków przeciwkrzywiczych

synteza związków przeciwkrzywiczych

•

szybszy wzrost komórek naskórka

szybszy wzrost komórek naskórka

•

pobudzenie działania przysadki, tarczycy, nadnerczy,

pobudzenie działania przysadki, tarczycy, nadnerczy,

jajników, jąder

jajników, jąder

•

obniżenie podwyższonego ciśnienia krwi

obniżenie podwyższonego ciśnienia krwi

•

zwiększenie liczby krwinek czerwonych i białych

zwiększenie liczby krwinek czerwonych i białych

•

działanie bakteriobójcze.

działanie bakteriobójcze.

Wskazania

Wskazania



choroby gardła i nosa

choroby gardła i nosa



nieżyty oskrzeli

nieżyty oskrzeli



krzywica

krzywica



nerwobóle nerwu kulszowego

nerwobóle nerwu kulszowego



gościec tkanek miękkich

gościec tkanek miękkich



choroba zwyrodnieniowa stawów

choroba zwyrodnieniowa stawów



trądzik

trądzik



stany zapalne tkanek miękkich

stany zapalne tkanek miękkich



łysienie plackowate

łysienie plackowate



owrzodzenia

owrzodzenia



trudno gojące się rany

trudno gojące się rany



łuszczyca

łuszczyca



utrudniony zrost kostny

utrudniony zrost kostny



niedoczynność gruczołów wydzielania wewnętrznego

niedoczynność gruczołów wydzielania wewnętrznego



stany rekonwalescencji

stany rekonwalescencji

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Nowotwory złośliwe

Nowotwory złośliwe



Czynna gruźlica płuc

Czynna gruźlica płuc



Ostre stany chorobowe, gorączka

Ostre stany chorobowe, gorączka



Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy



Niewydolność krążenia

Niewydolność krążenia



Padaczka

Padaczka



Zaburzenia ukrwienia skóry i tkanki podskórnej

Zaburzenia ukrwienia skóry i tkanki podskórnej



Cukrzyca

Cukrzyca



Skłonność do krwawień

Skłonność do krwawień



Zwiększona wrażliwość na światło

Zwiększona wrażliwość na światło

Helioterapia

Helioterapia



Wykorzystanie do celów leczniczych promieniowania słonecznego

Wykorzystanie do celów leczniczych promieniowania słonecznego



Promieniowanie zawiera:

Promieniowanie zawiera:

–

59-65% PROMIENIOWANIA IR

59-65% PROMIENIOWANIA IR

–

33-40% PROMIENIOWANIA WIDZIALNEGO

33-40% PROMIENIOWANIA WIDZIALNEGO

–

1-2% PROMIENIOWANIA UV

1-2% PROMIENIOWANIA UV



WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

GRUŹLICA

GRUŹLICA

–

PRZEWLEKLE STANY ZAPALNE

PRZEWLEKLE STANY ZAPALNE

–

PRZEWLEKŁE NIEŻYTY DRÓG ODDECHOWYCH

PRZEWLEKŁE NIEŻYTY DRÓG ODDECHOWYCH

–

TRĄDZIK, ŁUSZCZYCA

TRĄDZIK, ŁUSZCZYCA

–

KRZYWICA U DZIECI

KRZYWICA U DZIECI



PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

GRUŹLICA

GRUŹLICA

–

OSTRE STANY CHOROBOWE

OSTRE STANY CHOROBOWE

–

NOWOTWORY

NOWOTWORY

–

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

–

ZAAWANSOWANA MIAŻDŻYCA

ZAAWANSOWANA MIAŻDŻYCA

–

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

SKŁONNOŚĆ DO KRWAWIEŃ

Laseroterapia

Laseroterapia



Działanie lasera

Działanie lasera

1.

1.

Wzbudzanie atomów ośrodka

Wzbudzanie atomów ośrodka

laserującego(gaz,ciecz,ciało

laserującego(gaz,ciecz,ciało

stałe,półprzewodnik)do emisji fotonów

stałe,półprzewodnik)do emisji fotonów

2.

2.

Stymulowanie emisji dalszych fotonów

Stymulowanie emisji dalszych fotonów

3.

3.

Emisja promieniowania laserowego

Emisja promieniowania laserowego



Światło laserowe

Światło laserowe



Monochromatyczne

Monochromatyczne



Spójne

Spójne



Równoległe

Równoległe



Intensywne

Intensywne

Lasery małej mocy

Lasery małej mocy



Działanie zależy od:

Działanie zależy od:

–

mocy

mocy

–

dawki energii

dawki energii

–

długości fali

długości fali

–

czasu naświetlania

czasu naświetlania

–

częstotliwości impulsów

częstotliwości impulsów

–

liczby zabiegów

liczby zabiegów

–

stanu tkanek

stanu tkanek



Efekt to:

Efekt to:

–

poprawa ukrwienia i odżywieni tkanek

poprawa ukrwienia i odżywieni tkanek

–

pobudzenie regeneracji komórek

pobudzenie regeneracji komórek

–

pobudzenie syntezy białek

pobudzenie syntezy białek

–

zmniejszanie stanów zapalnych i bólu

zmniejszanie stanów zapalnych i bólu



Technika pracy z laserem:

Technika pracy z laserem:

–

kontaktowa

kontaktowa

–

bezkontaktowa

bezkontaktowa

Wskazania i

Wskazania i

przeciwwskazania

przeciwwskazania



WSKAZANIA

WSKAZANIA

–

GOJENIE RAN POOPERACYJNYCH, OWRZODZEŃ I

GOJENIE RAN POOPERACYJNYCH, OWRZODZEŃ I

PRZESZCZEPÓW SKÓRY

PRZESZCZEPÓW SKÓRY

–

CHOROBY NARZĄDU RUCHU

CHOROBY NARZĄDU RUCHU

–

ZMIANY REUMATYCZNE

ZMIANY REUMATYCZNE

–

CHOROBY SKÓRY

CHOROBY SKÓRY

–

PRZEWLEKŁE STANY ZAPALNE

PRZEWLEKŁE STANY ZAPALNE

–

ZESPOŁY BÓLOWE

ZESPOŁY BÓLOWE



PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

–

OCHRANIAMY OCZY !

OCHRANIAMY OCZY !

–

CIĄŻA

CIĄŻA

–

MIESIĄCZKA

MIESIĄCZKA

–

WSZCZEPIONY ROZRUSZNIK SERCA

WSZCZEPIONY ROZRUSZNIK SERCA

–

CHOROBY BAKTERYJNE

CHOROBY BAKTERYJNE

–

GORĄCZKA

GORĄCZKA

–

NOWOTWORY

NOWOTWORY

–

PADACZKA

PADACZKA

–

INNE PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA

INNE PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA

PROMIENIOWANIA

PROMIENIOWANIA

ELEKTROLECZNICTW

ELEKTROLECZNICTW

O

O

PRĄDY STOSOWANE

PRĄDY STOSOWANE

W ELEKTROLECZNICTWIE

W ELEKTROLECZNICTWIE



Małej częstotliwości 0-1000 Hz

Małej częstotliwości 0-1000 Hz



Średniej częstotliwości 1000-

Średniej częstotliwości 1000-

100000 Hz

100000 Hz



Wielkiej częstotliwości 500-5000

Wielkiej częstotliwości 500-5000

MHz

MHz

Prądy małej

Prądy małej

częstotliwości

częstotliwości



Galwanizacja

Galwanizacja

-

-

wykorzystywany jest wpływ na organizm prądu

wykorzystywany jest wpływ na organizm prądu

stałego; elektrody podłączone do źródła prądu stałego umieszcza się

stałego; elektrody podłączone do źródła prądu stałego umieszcza się

w odpowiednich miejscach na skórze

w odpowiednich miejscach na skórze



Dawka prądu zależy od:

Dawka prądu zależy od:

–

Powierzchni elektrody

Powierzchni elektrody

–

Czasu zabiegu

Czasu zabiegu

–

Rodzaju i umiejscowienia schorzenia

Rodzaju i umiejscowienia schorzenia

–

Wrażliwości na prąd

Wrażliwości na prąd



Wskazania

Wskazania

–

Anoda zmniejsza pobudliwość nerwów i ma działanie

Anoda zmniejsza pobudliwość nerwów i ma działanie

przeciwzapalne

przeciwzapalne

–

Katoda powoduje przekrwienie naczyń

Katoda powoduje przekrwienie naczyń

–

Utrudniony zrost po złamaniach kości

Utrudniony zrost po złamaniach kości



Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

–

Ropne stany zapalne

Ropne stany zapalne

–

Stany gorączkowe

Stany gorączkowe

–

Porażenia spastyczne

Porażenia spastyczne



Jonoforeza

Jonoforeza

prąd stały wykorzystuje się do wprowadzenia przez skórę

prąd stały wykorzystuje się do wprowadzenia przez skórę

leków, które ulegają dysocjacji. Leki używane do jonoforezy

leków, które ulegają dysocjacji. Leki używane do jonoforezy

to m.in.: lidokaina, hydrokortyzon, wapń, jod. Efekt serii

to m.in.: lidokaina, hydrokortyzon, wapń, jod. Efekt serii

zabiegów zależy od użytego leku - działanie p.bólowe,

zabiegów zależy od użytego leku - działanie p.bólowe,

p.zapalne, zmniejszające napięcie mięśni

p.zapalne, zmniejszające napięcie mięśni

»

Jonoforeza jodu na blizny

Jonoforeza jodu na blizny

»

Jonoforeza wapnia - utrudniony zrost kosci

Jonoforeza wapnia - utrudniony zrost kosci

»

Jonoforeza lidokainy – nerwobóle, rwa kulszowa

Jonoforeza lidokainy – nerwobóle, rwa kulszowa



Kąpiele wodno-elektryczne

Kąpiele wodno-elektryczne

odmiana galwanizacji polegająca na zanurzeniu w wannach

odmiana galwanizacji polegająca na zanurzeniu w wannach

podłączonych do źródła prądu stałego dwóch lub czterech

podłączonych do źródła prądu stałego dwóch lub czterech

kończyn - kąpiel dwu- lub czterokomorowa.

kończyn - kąpiel dwu- lub czterokomorowa.

 

 

Prądy impulsowe małej

Prądy impulsowe małej

częstotliwości

częstotliwości



Elektrostymulacja mięśni

Elektrostymulacja mięśni

-

-

wykorzystywany jest

wykorzystywany jest

prąd stały impulsowy (płynący z przerwami).

prąd stały impulsowy (płynący z przerwami).



Elektrody umieszcza się na skórze, w odpowiednich

Elektrody umieszcza się na skórze, w odpowiednich

miejscach, zwanych punktami elektromotorycznymi.

miejscach, zwanych punktami elektromotorycznymi.



Celem zabiegu jest pobudzenie mięśni do skurczu

Celem zabiegu jest pobudzenie mięśni do skurczu

(mięśnie kurczą się i odpoczywają w rytm płynącego

(mięśnie kurczą się i odpoczywają w rytm płynącego

z przerwami prądu).

z przerwami prądu).



Wykonuje się elektrostymulację mięśni porażonych

Wykonuje się elektrostymulację mięśni porażonych



(z uszkodzonymi nerwami doprowadzającymi impulsy)

(z uszkodzonymi nerwami doprowadzającymi impulsy)

jako substytut naturalnych pobudzeń

jako substytut naturalnych pobudzeń



zdrowych

zdrowych

mięśni

mięśni

w celu wzmocnienia ich lub poprawy

w celu wzmocnienia ich lub poprawy

krążenia obwodowe

krążenia obwodowe

go

go



FES

FES

- elektrostymulacja czynnościowa. Wykorzystywany jest prąd

- elektrostymulacja czynnościowa. Wykorzystywany jest prąd

impulsowy małej częstotliwości.

impulsowy małej częstotliwości.

- M

- M

ięśnie pobudzane są do skurczu serią impulsów wyzwalanych w

ięśnie pobudzane są do skurczu serią impulsów wyzwalanych w

określonej fazie ruchu.

określonej fazie ruchu.

- N

- N

ajczęstszym zastosowaniem jest FES nerwu strzałkowego

ajczęstszym zastosowaniem jest FES nerwu strzałkowego

wykorzystywana do reedukacji chodu u osób z niedowładem lub

wykorzystywana do reedukacji chodu u osób z niedowładem lub

porażeniem połowiczym. Od wielu lat trwają prace nad

porażeniem połowiczym. Od wielu lat trwają prace nad

wykorzystaniem FES u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego

wykorzystaniem FES u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego

w wyniku którego doszło do porażenia kończyn dolnych (FES

w wyniku którego doszło do porażenia kończyn dolnych (FES

wielokanałowa - odpowiednio zsynchronizowana w czasie

wielokanałowa - odpowiednio zsynchronizowana w czasie

stymulacja grup mięśni imitująca ich pracę jak w czasie

stymulacja grup mięśni imitująca ich pracę jak w czasie

prawidłowego chodu).

prawidłowego chodu).



TENS

TENS

-

-

Przezskórna stymulacja nerwów - metoda

Przezskórna stymulacja nerwów - metoda

elektrostymulacji stosowana w zwalczaniu bólu. Wykorzystywany

elektrostymulacji stosowana w zwalczaniu bólu. Wykorzystywany

jest prąd impulsowy małej częstotliwości, o przebiegu

jest prąd impulsowy małej częstotliwości, o przebiegu

prostokątnym, trójkątnym lub sinusoidalnym i częstotliwościach

prostokątnym, trójkątnym lub sinusoidalnym i częstotliwościach

od 0,5 do 150 Hz.

od 0,5 do 150 Hz.



Stymulacja mikroamperowa MES

Stymulacja mikroamperowa MES

- Stosowany w tej metodzie

- Stosowany w tej metodzie

prąd impulsowy osiąga natężenie zaledwie kilku mikroamperów.

prąd impulsowy osiąga natężenie zaledwie kilku mikroamperów.

Uważa się

Uważa się

,

,

iż przepływ prądu mikroamperowego wspomaga

iż przepływ prądu mikroamperowego wspomaga

działanie naturalnych sił elektromotorycznych powodujących ruch

działanie naturalnych sił elektromotorycznych powodujących ruch

jonów wewnątrz organizmu. Ma to szczególne znaczenie w

jonów wewnątrz organizmu. Ma to szczególne znaczenie w

przypadku stanów chorobowych kiedy naturalny ruch jonów jest

przypadku stanów chorobowych kiedy naturalny ruch jonów jest

zaburzony. MES wywołuje także typowe zjawiska elektrochemiczne.

zaburzony. MES wywołuje także typowe zjawiska elektrochemiczne.

Najczęściej wykorzystywane jest działanie p.bólowe oraz

Najczęściej wykorzystywane jest działanie p.bólowe oraz

wspomagające gojenie.

wspomagające gojenie.

 

 



Prądy diadynamiczne DD

Prądy diadynamiczne DD

- wykorzystywany jest prąd stały, na

- wykorzystywany jest prąd stały, na

który nałożony jest jednopołówkowo wyprostowany prąd

który nałożony jest jednopołówkowo wyprostowany prąd

sinusoidalnie zmienny; uzyskuje się sześć postaci tych prądów (DF,

sinusoidalnie zmienny; uzyskuje się sześć postaci tych prądów (DF,

MF, CP, LP, RS, MM), mających zróżnicowane działanie na tkanki. Do

MF, CP, LP, RS, MM), mających zróżnicowane działanie na tkanki. Do

zabiegu wykorzystuje się elektrody cyrklowe, punktowe, lub

zabiegu wykorzystuje się elektrody cyrklowe, punktowe, lub

płytkowe. Najczęściej wykorzystywane jest działanie p.bólowe

płytkowe. Najczęściej wykorzystywane jest działanie p.bólowe

prądów DD

prądów DD

 

 

Prądy impulsowe

Prądy impulsowe

średniej częstotliwości

średniej częstotliwości



Prądy interferencyjne

Prądy interferencyjne

-

-

wykorzystywany

wykorzystywany

jest prąd zmienny, średniej częstotliwości

jest prąd zmienny, średniej częstotliwości



różniących się częstotliwością prądu. Po

różniących się częstotliwością prądu. Po

odpowiednim ułożeniu dwóch par

odpowiednim ułożeniu dwóch par

elektrod na skórze, dochodzi do

elektrod na skórze, dochodzi do

interferencji prądu wewnątrz tkanek.

interferencji prądu wewnątrz tkanek.



Różnica w częstotliwości między

Różnica w częstotliwości między

obwodami wynosi od 0 do 100

obwodami wynosi od 0 do 100

Hz

Hz

.

.

Działanie

Działanie

-

-

przeciwbólowe

przeciwbólowe

-

-

pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych

pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych

-

-

rozszerzenie naczyń krwionośnych

rozszerzenie naczyń krwionośnych

-

-

wpływ na autonomiczny układ nerwowy

wpływ na autonomiczny układ nerwowy

-

-

poprawa procesów odżywczych i przemiany

poprawa procesów odżywczych i przemiany

materii

materii



0-10Hz

0-10Hz

skurcz mięśni

skurcz mięśni



25-50Hz

25-50Hz

intensywnie wywołuje skurcz, usprawnia

intensywnie wywołuje skurcz, usprawnia

krążenie obwodowe

krążenie obwodowe



50-100Hz

50-100Hz

przeciwbólowo, usprawnia procesy

przeciwbólowo, usprawnia procesy

odżywcze

odżywcze



90-100Hz

90-100Hz

przeciwbólowo, zmniejsza napięcie

przeciwbólowo, zmniejsza napięcie

wspólczulnego

wspólczulnego

układu nerwowego

układu nerwowego



0-100 Hz

0-100 Hz

sumuje efekty

sumuje efekty

PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA



ostre zapalenia

ostre zapalenia



skłonność do krwawień, żylaki

skłonność do krwawień, żylaki



przerwanie ciągłości skóry

przerwanie ciągłości skóry



gruźlica

gruźlica



SM

SM



choroba Parkinsona

choroba Parkinsona



ciąża

ciąża



zaburzenia rytmu serca, rozrusznik serca

zaburzenia rytmu serca, rozrusznik serca



zmiany zapalne naczyń

zmiany zapalne naczyń



metale w tkankach, endoprotezy

metale w tkankach, endoprotezy

TERMOTERAPIA

TERMOTERAPIA

Stała temperatura ciała utrzymywana

Stała temperatura ciała utrzymywana

jest

jest

dzięki mechanizmom termoregulacji:

dzięki mechanizmom termoregulacji:



Regulacja chemiczna

Regulacja chemiczna

– sterowanie

– sterowanie

przemianą materii

przemianą materii



Regulacja fizyczna

Regulacja fizyczna

– kontrola ilości

– kontrola ilości

ciepła oddawanego

ciepła oddawanego

Podział zabiegów

Podział zabiegów

cieplnych

cieplnych



Łaźnia sucha szafkowa.

Łaźnia sucha szafkowa.



Łaźnia sucha rzymska

Łaźnia sucha rzymska



Sauna

Sauna



Parafina

Parafina

Odczyn

Odczyn

y

y

ustroju na

ustroju na

bodźce cieplne

bodźce cieplne



Odczyn miejscowy: rozszerzenie naczyń

Odczyn miejscowy: rozszerzenie naczyń

krwionośnych i limfatycznych, działanie

krwionośnych i limfatycznych, działanie

przeciwbólowe, zmniejszenie napięcia mięśniowego

przeciwbólowe, zmniejszenie napięcia mięśniowego



Odczyn ogólny: wydzielanie potu, przyspieszenie

Odczyn ogólny: wydzielanie potu, przyspieszenie

przemiany materii (

przemiany materii (





temp. o 1

temp. o 1

o

o

powoduje

powoduje

przyspieszenie przemiany materii

przyspieszenie przemiany materii



Przyspieszenie oddechu

Przyspieszenie oddechu



Zwiększenie czynności wydalniczej nerek przy

Zwiększenie czynności wydalniczej nerek przy

niewielkim ogrzaniu

niewielkim ogrzaniu



Zmniejszenie napięcia mięśni

Zmniejszenie napięcia mięśni

KRIOTERAPIA

KRIOTERAPIA

DZIAŁANIE

DZIAŁANIE



Przeciwb

Przeciwb

ó

ó

lowe

lowe



Przeciwzapalne

Przeciwzapalne



Przeciwkrwotoczne

Przeciwkrwotoczne



Przeciwzapalne, ogranicza powstawanie krwiaka

Przeciwzapalne, ogranicza powstawanie krwiaka

pourazowego

pourazowego



Zmniejszenie obrzęk

Zmniejszenie obrzęk

ó

ó

w pourazowych i zapalnych

w pourazowych i zapalnych

zmniejsza wytwarzanie limfy

zmniejsza wytwarzanie limfy



Obniżenie temperatury tkanek

Obniżenie temperatury tkanek



Zmniejszenie napięcia mięśni (kr

Zmniejszenie napięcia mięśni (kr

ó

ó

tkotrwałe zabiegi

tkotrwałe zabiegi

zimne)

zimne)



Zmniejszenie pobudliwości obwodowych nerw

Zmniejszenie pobudliwości obwodowych nerw

ó

ó

w

w

czuciowych i ruchowych (kr

czuciowych i ruchowych (kr

ó

ó

tkotrwałe zabiegi zimne)

tkotrwałe zabiegi zimne)



Zwolnienie i pogłębienie oddechu

Zwolnienie i pogłębienie oddechu

Podział zabiegów

Podział zabiegów

zimnych

zimnych

 

 



Zabiegi miejscowe

Zabiegi miejscowe

: ostre zapalenia, obrzęki,

: ostre zapalenia, obrzęki,

urazy, choroby zapalne stawów, zwyrodnieniowe,

urazy, choroby zapalne stawów, zwyrodnieniowe,

zapalne i zwyrodnieniowe choroby chrząstek

zapalne i zwyrodnieniowe choroby chrząstek

stawowych, wypadnięcie jądra miażd

stawowych, wypadnięcie jądra miażd

ż

ż

ystego,

ystego,

zespoły bólowe kręgosłupa, nerwobóle, choroby

zespoły bólowe kręgosłupa, nerwobóle, choroby

chirurgiczne, zespoły neurologiczne

chirurgiczne, zespoły neurologiczne



 

 

Całego ciała

Całego ciała

: przewlekłe choroby staw

: przewlekłe choroby staw

ó

ó

w,

w,

gościec łuszczycowy, liszaj rumieniowaty,

gościec łuszczycowy, liszaj rumieniowaty,

kolagenozy

kolagenozy

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



krioglo

krioglo

b

b

ulinemia

ulinemia



hemoglobinuria

hemoglobinuria



nadwrażliwość na zimno

nadwrażliwość na zimno



pokrzywka

pokrzywka



ch

ch

oroba

oroba

Raynauda

Raynauda



zaburzenia czucia

zaburzenia czucia



odmrożenia

odmrożenia



zab

zab

urzenia

urzenia

mikrokrążenia

mikrokrążenia

PULSUJĄCE POLE

PULSUJĄCE POLE

MAGNETYCZNE MAŁEJ

MAGNETYCZNE MAŁEJ

CZĘSTOTLIWOŚCI

CZĘSTOTLIWOŚCI

D

D

ZIAŁANIE

ZIAŁANIE



zmiana potencjału błon komórkowych

zmiana potencjału błon komórkowych



wzmożenie wymiany jonów

wzmożenie wymiany jonów



stymulacja przemiany biochemiczne

stymulacja przemiany biochemiczne



usprawnienie krążenia obwodowego

usprawnienie krążenia obwodowego



lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen i lepsze jego

lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen i lepsze jego

wykorzystanie

wykorzystanie



zmiany własności fizycznych wody

zmiany własności fizycznych wody



przyspieszają proces tworzenia kostniny

przyspieszają proces tworzenia kostniny



zwiększają zawartość DNA

zwiększają zawartość DNA

Wskazania

Wskazania

 

 



pourazowe choroby narządu ruchu

pourazowe choroby narządu ruchu



zwichnięcia staw

zwichnięcia staw

ó

ó

w, naderwania ścięgien, więzadeł,

w, naderwania ścięgien, więzadeł,

torebki stawowej

torebki stawowej



krwiaki

krwiaki



choroba zwyrodnieniowa

choroba zwyrodnieniowa



st

st

any

any

zapalne staw

zapalne staw

ó

ó

w

w



osteoporoza

osteoporoza



nadciśnienie tętnicze , choroba niedokrwienna serca

nadciśnienie tętnicze , choroba niedokrwienna serca



choroby neurologiczne (migrena, b

choroby neurologiczne (migrena, b

ó

ó

le głowy naczynio-

le głowy naczynio-

ruchowe, stany po udarach)

ruchowe, stany po udarach)



choroby przewodu pokarmowego

choroby przewodu pokarmowego



choroby dr

choroby dr

ó

ó

g oddechowych (zapalnie zatok, oskrzeli)

g oddechowych (zapalnie zatok, oskrzeli)



choroby ginekologiczne (zapalenie jajników)

choroby ginekologiczne (zapalenie jajników)



choroby dermatologiczne (owrzodzenia, rany)

choroby dermatologiczne (owrzodzenia, rany)

ULTRADŹWIĘKI

ULTRADŹWIĘKI

Działanie

Działanie



Cieplne - celowe przegrzanie tkanek

Cieplne - celowe przegrzanie tkanek

głębiej położonych

głębiej położonych



Mechaniczne - drgania cząstek -

Mechaniczne - drgania cząstek -

mikromasaż

mikromasaż



Fizykochemiczne - powodują procesy

Fizykochemiczne - powodują procesy

utleniania i redukcji, wzrost dyfuzji

utleniania i redukcji, wzrost dyfuzji

przez błony, wpływ na pH tkanek

przez błony, wpływ na pH tkanek

Wskazania

Wskazania



artrozy , zgrubienie okostnej

artrozy , zgrubienie okostnej



choroby ścięgien,

choroby ścięgien,



przyczepów mięśni

przyczepów mięśni



przewlekłe choroby reumatyczne

przewlekłe choroby reumatyczne



stany po złamaniu kości

stany po złamaniu kości



zespół Sudecka

zespół Sudecka



sklerodermia

sklerodermia



zespoły bólowe kręgosłupa

zespoły bólowe kręgosłupa

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



nowotwory

nowotwory



ciąża

ciąża



czynna gruźlica

czynna gruźlica



skazy krwotoczne

skazy krwotoczne



zaburzenia rytmu serca

zaburzenia rytmu serca



wszczepiony rozrusznik

wszczepiony rozrusznik



zaburzenia ukrwienia obwodowego

zaburzenia ukrwienia obwodowego



zakrzepowe zap. żył

zakrzepowe zap. żył



gorączka , ostre procesy zapalne

gorączka , ostre procesy zapalne



nie zakończony wzrost kości

nie zakończony wzrost kości



metalowe implanty

metalowe implanty



nerwica wegetatywna

nerwica wegetatywna



nerwobóle nie wyjaśnionego pochodzenia

nerwobóle nie wyjaśnionego pochodzenia





Przeciwwskazania

Przeciwwskazania