Międzynarodowa

Międzynarodowa

współpraca gospodarcza

współpraca gospodarcza

mgr Emil Ochnio

mgr Emil Ochnio

Katedra Ekonomii i

Katedra Ekonomii i

Polityki Gospodarczej

Polityki Gospodarczej

Wydział Nauk Ekonomicznych

Wydział Nauk Ekonomicznych

SGGW

SGGW

Plan zajęć

Plan zajęć

1.

1.

Podstawowe teorie handlu zagranicznego (teoria

Podstawowe teorie handlu zagranicznego (teoria

kosztów absolutnych i komparatywnych),

kosztów absolutnych i komparatywnych),

2.

2.

Wskaźniki „term od trade” i ich wpływ na

Wskaźniki „term od trade” i ich wpływ na

strukturę handlu zagranicznego,

strukturę handlu zagranicznego,

3.

3.

Efektywność handlu zagranicznego i jej mierniki,

Efektywność handlu zagranicznego i jej mierniki,

4.

4.

Bilans handlowy,

Bilans handlowy,

5.

5.

Bilans płatniczy,

Bilans płatniczy,

6.

6.

Wpływ kapitału zagranicznego na gospodarkę

Wpływ kapitału zagranicznego na gospodarkę

narodową,

narodową,

7.

7.

Zadłużenie narodowe,

Zadłużenie narodowe,

8.

8.

Kursy walutowe.

Kursy walutowe.

1. Podstawowe teorie handlu zagranicznego (teoria kosztów

1. Podstawowe teorie handlu zagranicznego (teoria kosztów

absolutnych i komparatywnych),

absolutnych i komparatywnych),

Teoria kosztów absolutnych – Autorem jest Adam Smith.

Teoria kosztów absolutnych – Autorem jest Adam Smith.

Zauważył, iż wydajność pracy robotników związana jest z ich

Zauważył, iż wydajność pracy robotników związana jest z ich

specjalizacją i podziałem pracy. Na tej podstawie wysnuł

specjalizacją i podziałem pracy. Na tej podstawie wysnuł

wniosek, że specjalizacja w ramach gospodarki pozwala na

wniosek, że specjalizacja w ramach gospodarki pozwala na

zwiększenie ilości wytwarzanych dóbr. Podobnie w gospodarce

zwiększenie ilości wytwarzanych dóbr. Podobnie w gospodarce

międzynarodowej może dojść do międzynarodowego podziału

międzynarodowej może dojść do międzynarodowego podziału

pracy co pozwoli na powiększenie dóbr dostępnych dla

pracy co pozwoli na powiększenie dóbr dostępnych dla

każdego społeczeństwa, biorącego udział w wymianie

każdego społeczeństwa, biorącego udział w wymianie

międzynarodowej. Międzynarodowy podział pracy pozwala

międzynarodowej. Międzynarodowy podział pracy pozwala

lepiej spożytkować przez kraje uczestniczące w wymianie

lepiej spożytkować przez kraje uczestniczące w wymianie

posiadane przez nie zasoby, i eksportują te dobra. Przy

posiadane przez nie zasoby, i eksportują te dobra. Przy

wyborze specjalizacji powinny być absolutne różnice w

wyborze specjalizacji powinny być absolutne różnice w

kosztach wytworzenia. Wynika to z technologii, doświadczenia

kosztach wytworzenia. Wynika to z technologii, doświadczenia

w produkcji danego dobra czy zasoby naturalne.

w produkcji danego dobra czy zasoby naturalne.

Źródło:

Źródło:

http://pl.wikipedia.org/wiki/teoria_przewagi_absolutnej

http://pl.wikipedia.org/wiki/teoria_przewagi_absolutnej

z dnia 29 grudnia 2009

z dnia 29 grudnia 2009

Teoria przewagi komparatywnej

Teoria przewagi komparatywnej

(teoria kosztów

(teoria kosztów

komparatywnych)

komparatywnych)

Sformułowana przez D. Ricardo. Teoria ekonomiczna

Sformułowana przez D. Ricardo. Teoria ekonomiczna

wyjaśniająca mechanizm obustronnie korzystnej

wyjaśniająca mechanizm obustronnie korzystnej

międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji

międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji

znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie

znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie

jednego z partnerów wymiany. Zgodnie z tą teorią

jednego z partnerów wymiany. Zgodnie z tą teorią

decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez

decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez

obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny

obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny

stosunek kosztów produkcji dóbr, będących

stosunek kosztów produkcji dóbr, będących

przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie

przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie

bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych

bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych

krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr.

krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr.

Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu

Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu

międzynarodowego jest występowanie względnych

międzynarodowego jest występowanie względnych

różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami

różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami

pracy.

pracy.

Źródło:

Źródło:

http://wapedia.mobi/pl/Teoria_przewagi_komparatywnej

http://wapedia.mobi/pl/Teoria_przewagi_komparatywnej

z dnia 29 grudnia 2009

z dnia 29 grudnia 2009

2. Wskaźniki „terms of trade” i ich wpływ na

2. Wskaźniki „terms of trade” i ich wpływ na

strukturę handlu zagranicznego

strukturę handlu zagranicznego

Terms of trade – relatywne ceny dóbr

Terms of trade – relatywne ceny dóbr

eksportowanych do importowanych (w

eksportowanych do importowanych (w

danym państwie), określane warunkami

danym państwie), określane warunkami

wymiany międzynarodowej. Term of trade

wymiany międzynarodowej. Term of trade

może być cenowe (nominalne) lub ilościowe

może być cenowe (nominalne) lub ilościowe

(realne). Wskaźnik ten pokazuje zmiany siły

(realne). Wskaźnik ten pokazuje zmiany siły

nabywczej eksportu w stosunku do importu

nabywczej eksportu w stosunku do importu

poszczególnych krajów.

poszczególnych krajów.

Na kształtowanie się wskaźnika terms of trade

Na kształtowanie się wskaźnika terms of trade

decydujący wpływ mają ceny na rynkach

decydujący wpływ mają ceny na rynkach

światowych.

światowych.

Terms of trade

Terms of trade

W opracowaniach statystycznych

W opracowaniach statystycznych

Głównego Urzędu Statystycznego

Głównego Urzędu Statystycznego

wykorzystuje się poniższy wzór:

wykorzystuje się poniższy wzór:

TT = Ie/Ii, gdzie:

TT = Ie/Ii, gdzie:

TT = wskaźnik „terms of trade”

TT = wskaźnik „terms of trade”

Ie = wskaźnik cen eksportu

Ie = wskaźnik cen eksportu

Ii = wskaźnik cen importu

Ii = wskaźnik cen importu

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Wyróżniamy następujące terms of trade:

Wyróżniamy następujące terms of trade:

1.

1.

Cenowe terms of trade,

Cenowe terms of trade,

2.

2.

Czynnikowe terms of trade

Czynnikowe terms of trade

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Cenowe terms of trade

Cenowe terms of trade

Jest to innymi słowy stosunek cen dewizowych w eksporcie do zmiany cen

Jest to innymi słowy stosunek cen dewizowych w eksporcie do zmiany cen

dewizowych w imporcie, który może być określany zarówno przy stałej jak i

dewizowych w imporcie, który może być określany zarówno przy stałej jak i

zmiennej strukturze rzeczowej handlu międzynarodowego.

zmiennej strukturze rzeczowej handlu międzynarodowego.

1.

1.

Przy stałej strukturze handlu międzynarodowego:

Przy stałej strukturze handlu międzynarodowego:

–

0 = okres podstawowy

0 = okres podstawowy

–

t

t

= okres badany

= okres badany

–

D

D

Ex

Ex

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku międzynarodowym)

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku międzynarodowym)

–

D

D

Im

Im

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku międzynarodowym)

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku międzynarodowym)

–

Q

Q

Ex

Ex

= wolumen eksportu

= wolumen eksportu

–

Q

Q

Im

Im

= wolumen importu

= wolumen importu

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

2. Przy zmiennej strukturze handlu międzynarodowego:

2. Przy zmiennej strukturze handlu międzynarodowego:

–

0 = okres podstawowy

0 = okres podstawowy

–

t

t

= okres badany

= okres badany

–

D

D

Ex

Ex

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku międzynarodowym)

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku międzynarodowym)

–

D

D

Im

Im

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku międzynarodowym)

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku międzynarodowym)

–

Q

Q

Ex

Ex

= wolumen eksportu

= wolumen eksportu

–

Q

Q

Im

Im

= wolumen importu

= wolumen importu

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Czynnikowe terms of trade

Czynnikowe terms of trade

1.

1.

Przy stałej strukturze handlu międzynarodowego:

Przy stałej strukturze handlu międzynarodowego:

–

0 = okres podstawowy

0 = okres podstawowy

–

t

t

= okres badany

= okres badany

–

D

D

Ex

Ex

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku

międzynarodowym)

międzynarodowym)

–

D

D

Im

Im

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku

międzynarodowym)

międzynarodowym)

–

Q

Q

Ex

Ex

= wolumen eksportu

= wolumen eksportu

–

Q

Q

Im

Im

= wolumen importu

= wolumen importu

–

K

K

Ex

Ex

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług eksportowanych

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług eksportowanych

–

K

K

Im

Im

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług importowanych

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług importowanych

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

2. Przy zmiennej strukturze handlu międzynarodowego:

2. Przy zmiennej strukturze handlu międzynarodowego:

–

0 = okres podstawowy

0 = okres podstawowy

–

t

t

= okres badany

= okres badany

–

D

D

Ex

Ex

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku

= ceny towarów i usług eksportowanych (na rynku

międzynarodowym)

międzynarodowym)

–

D

D

Im

Im

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku

= ceny towarów i usług importowanych (na rynku

międzynarodowym)

międzynarodowym)

–

Q

Q

Ex

Ex

= wolumen eksportu

= wolumen eksportu

–

Q

Q

Im

Im

= wolumen importu

= wolumen importu

–

K

K

Ex

Ex

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług eksportowanych

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług eksportowanych

–

K

K

Im

Im

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług importowanych

= wskaźnik cen krajowych towarów i usług importowanych

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Jeżeli któryś z powyższych wskaźników

Jeżeli któryś z powyższych wskaźników

jest większy od 1 – oznacza to, że

jest większy od 1 – oznacza to, że

zmiany cen dewizowych w handlu

zmiany cen dewizowych w handlu

międzynarodowym działają pozytywnie

międzynarodowym działają pozytywnie

na bilans towarów i usług. Tym samym

na bilans towarów i usług. Tym samym

oddziałują również pozytywnie na

oddziałują również pozytywnie na

dochód narodowy. Cenowe Terms of

dochód narodowy. Cenowe Terms of

trade – przynosi odwrotne rezultaty.

trade – przynosi odwrotne rezultaty.

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Terms_of_trade z dnia 29 grudnia 2009

Terms of trade nie może być używany jako np.

Terms of trade nie może być używany jako np.

wskaźnik dobrobytu danego państwa.

wskaźnik dobrobytu danego państwa.

Wskaźniki Terms of trade mówią nam

Wskaźniki Terms of trade mówią nam

jedynie o relatywnych zmianach w eksporcie

jedynie o relatywnych zmianach w eksporcie

i imporcie w danych krajach. W

i imporcie w danych krajach. W

rzeczywistości, w której istnieje tysiące

rzeczywistości, w której istnieje tysiące

produktów oraz wiele innych czynników –

produktów oraz wiele innych czynników –

obliczenie terms of trade może stać się

obliczenie terms of trade może stać się

bardzo skomplikowane, dlatego też wskaźnik

bardzo skomplikowane, dlatego też wskaźnik

ten może być obarczony znacznym błędem.

ten może być obarczony znacznym błędem.

3. Efektywność handlu

3. Efektywność handlu

zagranicznego i jej mierniki

zagranicznego i jej mierniki



Wskaźnik term of trade,

Wskaźnik term of trade,



Mnożnik i super mnożnik handlu

Mnożnik i super mnożnik handlu

zagranicznego.

zagranicznego.

Źródło:

Źródło:

http://www.syllabus.agh.edu.pl/GR/ZiM-ZiMwP-MJ/main8.html

http://www.syllabus.agh.edu.pl/GR/ZiM-ZiMwP-MJ/main8.html

z dnia 29 grudnia 2009

z dnia 29 grudnia 2009

4. Bilans handlowy

4. Bilans handlowy

Obroty towarowe (inaczej – widzialne)

Obroty towarowe (inaczej – widzialne)

obejmują eksport i import dóbr

obejmują eksport i import dóbr

(samochody, żywność i stal). Obroty

(samochody, żywność i stal). Obroty

usługowe lub – inaczej- niewidzialne

usługowe lub – inaczej- niewidzialne

to eksport i import usług (usługi

to eksport i import usług (usługi

bankowe, frachtowe, turystyka). Te

bankowe, frachtowe, turystyka). Te

dwa rodzaje obrotów łącznie składają

dwa rodzaje obrotów łącznie składają

się na bilans handlowy albo – inaczej

się na bilans handlowy albo – inaczej

– eksport netto dóbr i usług.

– eksport netto dóbr i usług.

Bilans handlowy a rachunek

Bilans handlowy a rachunek

obrotów bieżących w bilansie

obrotów bieżących w bilansie

płatniczym

płatniczym

Bilans handlowy nie jest identyczny z rachunkiem

Bilans handlowy nie jest identyczny z rachunkiem

obrotów bieżących w bilansie płatniczym.

obrotów bieżących w bilansie płatniczym.

Trzeba bowiem uwzględnić także płatności

Trzeba bowiem uwzględnić także płatności

transferowe pomiędzy krajami (takie jak np.

transferowe pomiędzy krajami (takie jak np.

pomoc zagraniczna czy wpłaty do budżetu Unii

pomoc zagraniczna czy wpłaty do budżetu Unii

Europejskiej) i przepływy dochodów

Europejskiej) i przepływy dochodów

majątkowych netto (odsetki, zyski, dywidendy),

majątkowych netto (odsetki, zyski, dywidendy),

które powstają wówczas, gdy mieszkańcy

które powstają wówczas, gdy mieszkańcy

jednego kraju są właścicielami przynoszących

jednego kraju są właścicielami przynoszących

dochód aktywów w innych krajach.

dochód aktywów w innych krajach.

5. Bilans płatniczy

5. Bilans płatniczy

Bilans płatniczy jest to usystematyzowane

Bilans płatniczy jest to usystematyzowane

zestawienie wszystkich transakcji

zestawienie wszystkich transakcji

zawieranych pomiędzy mieszkańcami

zawieranych pomiędzy mieszkańcami

danego kraju z zagranicą.

danego kraju z zagranicą.

Bilans płatniczy przedstawia napływ netto

Bilans płatniczy przedstawia napływ netto

środków pieniężnych do danego kraju

środków pieniężnych do danego kraju

wynikający z transakcji zawieranych przez

wynikający z transakcji zawieranych przez

osoby fizyczne, przedsiębiorstwa i państwo,

osoby fizyczne, przedsiębiorstwa i państwo,

dokonywanych w istniejącej sytuacji

dokonywanych w istniejącej sytuacji

rynkowe.

rynkowe.

6. Wpływ kapitału

6. Wpływ kapitału

zagranicznego na gospodarkę

zagranicznego na gospodarkę

narodową

narodową

Dla eksportera:

Dla eksportera:



Kraj traci część inwestycji, które są za granicą,

Kraj traci część inwestycji, które są za granicą,



Zmniejsza się podaż kapitału (wzrost stóp

Zmniejsza się podaż kapitału (wzrost stóp

procentowych) co powoduje zmniejszenie

procentowych) co powoduje zmniejszenie

inwestycji,

inwestycji,



Eksport kapitału powoduje eksport towarów i usług.

Eksport kapitału powoduje eksport towarów i usług.

Z punktu widzenia bilansu płatniczego: na skutek

Z punktu widzenia bilansu płatniczego: na skutek

wypływu kapitału następuje pogorszenie bilansu

wypływu kapitału następuje pogorszenie bilansu

obrotów kapitałowych, a jednocześnie następuje

obrotów kapitałowych, a jednocześnie następuje

poprawa bilansu obrotów bieżących (poprawa

poprawa bilansu obrotów bieżących (poprawa

bilansu handlowego).

bilansu handlowego).

Importer:

Importer:



Do kraju napływa kapitał. Bilans

Do kraju napływa kapitał. Bilans

obrotów kapitałowych ulega

obrotów kapitałowych ulega

pogorszeniu, z drugiej strony poprawia

pogorszeniu, z drugiej strony poprawia

się bilans obrotów bieżących.

się bilans obrotów bieżących.

7. Zadłużenie narodowe

7. Zadłużenie narodowe

Zadłużenie narodowe są to

Zadłużenie narodowe są to

zobowiązania finansowe (kredyty,

zobowiązania finansowe (kredyty,

pożyczki) wobec państw z którymi

pożyczki) wobec państw z którymi

prowadzi handel międzynarodowy

prowadzi handel międzynarodowy

dany kraj wraz z odsetkami.

dany kraj wraz z odsetkami.

8. Kursy walutowe

8. Kursy walutowe

Rynek walutowy jest to taki rynek

Rynek walutowy jest to taki rynek

międzynarodowy, na którym jedna

międzynarodowy, na którym jedna

waluta krajowa może być wymieniona na

waluta krajowa może być wymieniona na

inną. Cena po której wymieniane są te

inną. Cena po której wymieniane są te

dwie waluty, to inaczej kurs walutowy

dwie waluty, to inaczej kurs walutowy

(wymienny).

(wymienny).

System kursu walutowego jest to

System kursu walutowego jest to

określenie warunków i zasad ustalania

określenie warunków i zasad ustalania

przez rząd danego kraju kursu

przez rząd danego kraju kursu

walutowego.

walutowego.

Rodzaje kursów walutowych

Rodzaje kursów walutowych

Wyróżniamy następujące kursy

Wyróżniamy następujące kursy

walutowe:

walutowe:

1.

1.

Stały kurs walutowy,

Stały kurs walutowy,

2.

2.

Płynny kurs walutowy.

Płynny kurs walutowy.

Zadanie 1.

Zadanie 1.

Jakie będzie zadłużenie państwa X za

Jakie będzie zadłużenie państwa X za

rok, jeżeli:

rok, jeżeli:

Zobowiązania wynoszą 450 mln euro,

Zobowiązania wynoszą 450 mln euro,

Oprocentowanie zobowiązań wynosi 5%

Oprocentowanie zobowiązań wynosi 5%

w skali roku.

w skali roku.

Zadanie 2.

Zadanie 2.

Mając dane:

Mając dane:

Bilans obrotów bieżących: -6,3

Bilans obrotów bieżących: -6,3

Bilans obrotów kapitałowych: 5,2

Bilans obrotów kapitałowych: 5,2

Saldo opuszczeń i błędów: 1,0

Saldo opuszczeń i błędów: 1,0

Oblicz jaki jest bilans płatniczy.

Oblicz jaki jest bilans płatniczy.