Patofizjologia

przewodu pokarmowego

Wybrane choroby przewodu

pokarmowego 1.

Niewydolność dolnego zwieracza przełyku.

Występuje

zjawisko

refluxu

– zarzucania ( cofania ) treści żołądkowej

do przełyku - przyczyna

zgagi

Nudności

– nieprzyjemne odczucie lokalizowane w okolicy gardła

i/lub żołądka, towarzyszy mu ślinotok, poty, tachykardia

Wymioty

– wydalanie zawartości żołądka przez gardło i j. ustną

na skutek pobudzenia ośrodków wymiotnych tworu siatkowatego
przez bodźce z żołądka i jelit, podrażnienie podniebienia.
Często towarzyszą bólom trzewnym

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 2.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Czynniki wywołujące

1. Helicobacter pylori – uszkadza ochronny śluz żołądka

2. Kwas solny i pepsyna soku żołądkowego
3. Reflux treści pokarmowej z dwunastnicy do żołądka
4. Zmniejszenie przepływu krwi w ścianie żołądka
5. Niesteroidowe leki przeciwzapalne ( aspiryna )
6. Etanol wysokoprocentowy
7. Składniki dymu tytoniowego
8. Sezonowość ( wiosna – jesień )
9. Stres

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 3.

Prewencja choroby wrzodowej

- dieta z ograniczeniem

Pokarmów pobudzających wydzielanie soku żołądkowego: kawa,
herbata, przyprawy, alkohol ( białe wino !! )

Leki osłaniające śluz żołądkowy, zobojętniające kwaśną treść

Objawy

Ból w śródbrzuszu 2 – 3 godziny po posiłku, na czczo i w nocy
Wywołany zwiększoną produkcją soku żołądkowego

Powikłania

Krwawienia, pęknięcie wrzodu, zmiany bliznowate pogarszające
pasaż treści pokarmowej, rak żołądka

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 4.

Choroby jelit:

Zespół jelita drażliwego – dolegliwości brzuszne o zmiennej
lokalizacji : wzdęcia, biegunki i/lub zaparcia

Patogeneza słabo rozpoznana – częste stany depresyjne i
lękowe obniżenie progu czucia bólu trzewnego

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 5.

Choroby jelit:

Biegunki

Częste > 3x/doba oddawanie stolca wodnistego, papkowatego
> 80% wody.

Przyczyna

1. Niedostateczne wchłanianie substancji znajdujących się w
treści jelitowej.

2. Jeżeli substancje te są wydzielane do światła jelita w zbyt
dużej ilości

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 6.

Rodzaje biegunek:

1. Osmotyczna

– nie wchłanianie substancji osmotycznie

czynnych – laktuloza, sorbit,

2. Z zaburzeń wchłaniania

– nietolerancja niektórych cukrów

np., glukozy, galaktozy, laktozy

3. Z nasilenia motoryki

– nadczynność tarczycy, niektóre leki

przeczyszczające, o podłożu psychicznym

4. Wydzielnicza

– uszkodzenie kosmków jelitowych, wzrost

wydzielania chlorków - cholera

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 7.

Zaparcie

– upośledzenie przemieszczania i zaleganie mas

kałowych w jelicie grubym

Stolec oddawany nieczęsto, twardy, wydalany z wysiłkiem

Długotrwałe zaleganie treści jelitowe powoduje jej odwodnienie

Zaparcie rozwija się głównie na skutek zahamowania
odruchu żołądkowo–odbytniczego – zaparcie nawykowe

(skutki” cywilizacyjne”)

Inne przyczyny

– nadmierna lub upośledzona czynność ruchowa jelita,

defekty w układzie nerwowym regulującym czynność jelita ( megacolon )
Przyjmowanie lub nadmierna sekrecja endogennych opioidów

głowa

trzon

ogon

dwunastnica

część

wewnątrzwydzielnicza

(wyspa Langerhansa)

część

zewnątrzwydzielnicza

(pęczerzyki trzustkowe)

komórki wyspy

Langerhansa

(wewnątrzwydzielnicze)

Komórki pęcherzyków

trzustkowych

(zewnątrzwydzielnicze

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 8.

Ostre zapalenie trzustki

Postać ostra rozwija się w niezmienionym narządzie. Rozwija się
obrzęk i martwica. Alkohol i i kamica przyczyną 80% przypadków.

W warunkach fizjologicznych prekursory fosfolipaz i proteaz są
uwalniane i aktywowane w dwunastnicy. W

OZT

dochodzi do ich

aktywacji w trzustce, która podlega procesowi

” samostrawienia ”

Konsekwencje ogólnoustrojowe –

uszkodzenie przez enzymy błon

ścian naczyniowych,

mikrozakrzepy,

uwalniane kininy – wstrząs

naczyniowy,

zniszczenie surfaktantu – ARDS,

cukrzyca,

wiązanie

Ca przez ogniska martwicze – hipokalcemia ( tężyczka ),

niewydolność nerek i mięśnia serca

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 9

.

Przewlekłe zapalenie trzustki

Przyczyną ponad 90% przypadków PZT jest alkohol

Dochodzi do stłuszczania komórek trzustki, wytrącania
złogów białkowych w przewodach trzustkowych, ich
czopowania i blokowania przepływu soku trzustkowego

Objawy: początkowo ból bardzo silny, przechodzący na
przestrzał pojawiający się po spożyciu alkoholu lub
tłuszczów ( może to trwać kilka lat )

Później dominują objawy niewydolności egzokrynnej
Trzustki, cukrzyca i zaburzenia wchłaniania jelitowego

.

Wybrane choroby przewodu
pokarmowego 10

.

Wirusowe Zapalenie Wątroby

Zakażenia przez wirusy hepatotropowe HAV, HBV, HCV,

HDV, HEV

HAV – przekazywany drogą fekalno-pokarmową, zakażenie przez
WODĘ (

grupy ryzyka – turyści, żołnierze, obozy szkolne, kanalarze )

HBV – WZW typ B najczęstszą postacią na świecie. Zakażenie na
drodze parenteralnej, przezskórnej (

prezent od Służby Zdrowia

)

i

płciowej

. Zagrożeni narkomani, personel medyczny,

chorzy dializowani, poddający się akupunkturze i tatuażowi

HCV - najczęstsza przyczyna marskości wątroby i raka wątroby
na świecie. Najczęściej u dializowanych, po przetoczeniu
krwi, narkomani, nosiciele HIV

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 11

.

Marskość wątroby

Polega na pojawianiu się nieodwracalnych zmian w budowie
wątroby, które są końcowym etapem procesów martwiczych
i regeneracyjnych toczących się w narządzie.

Zaburza podstawową czynność wątroby

Jest konsekwencją wielu chorób – WZW typ B i C, alkoholizm,
choroby autoimmunologiczne i metaboliczne

W rozwiniętej postaci dominują objawy metabolicznej niewydol-
ności wątroby: utrata łaknienia, złe wchłanianie w jelitach,
nietolerancja węglowodanów, obrzęki,
Oraz nadciśnienia wrotnego: żylaki przełyku i odbytu,wodobrzusze
hiperglikemia, pajączki skórne

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 12

.

Żółtaczka

Jest nagromadzeniem w skórze i w innych tkankach bilirubiny
( żółtobrązowego barwnika powstającego z przemiany hemu.

Żółtaczka jest objawem chorób wątroby lub niektórych chorób
krwi

Żółtaczka hemolityczna - nadmierny rozpad erytrocytów
u noworodków, w niedokrwistościach hemolitycznych

Żółtaczka miąższowa ( wątrobowa ) – uszkodzenie miąższu w
stanach zapalnych, marskości, zatruciach (grzyby, chemikalia)

Żółtaczka zastoinowa ( mechaniczna ) – niedrożność dróg
żółciowych

Wybrane choroby przewodu pokarmowego 13.

Kamica dróg żółciowych

Częstość występowania 15%, głównie kobiety 80%.

Patomechanizm –

1. Zwiększone stężenie cholesterolu lub bilirubiny w żółci
i wytrącanie się złogów w przewodach żółciowych

2. Zastój żółci w pęcherzyku, zagęszczanie i krystalizowanie

Budowa części wewnątrzwydzielniczej trzustki

Zaburzenia przemiany materii

Cukrzyca

Jest spowodowana niedoborem insuliny lub
zmniejszoną wrażliwością komórek na insulinę

Jest zespołem objawów, którego główne cechy to:

hiperglikemia i glikozuria

(po przekroczeniu progu nerkowego)

Insulina jest w organizmie głównym hormonem spichrzającym

Insulina nasila dokomórkowy transport glukozy – w wątrobie,
mięśniach ( glikogenogeneza) i tkance tłuszczowej ( lipogeneza )

W adipocytach hamuje rozpad tkanki tłuszczowej

Nasila wychwyt aminokwasów przez komórki oraz syntezę RNA

Cukrzyca

Rozpoznanie poziom glukozy powyżej 95 mg/dl ( 5,3 mmol/l )

Klasyfikacja:

Cukrzyca pierwotna

Typ 1 – cukrzyca zależna od insuliny ( młodzieńcza ) jest skutkiem
bezwzględnego braku insuliny

Typ 2 - cukrzyca niezależna od insuliny ( osób dorosłych )
głównie insulinooporność ( często towarzyszy otyłości )

Cukrzyca wtórna – niedobór insuliny z powodu ostrego zapalenia
Lub nowotworu trzustki, działanie hormonów diabetogennych :
Glikokortykoidy, hormon wzrostu, adrenalina, hormony tarczycy

Cukrzyca

1. Powikłania cukrzycy ostre

śpiączki cukrzycowe

2. Powikłania cukrzycy przewlekłej

Mikroangiopatie , makroangiopatie – retinopatie, nefropatie,
neuropatie, stopa cukrzycowa, udary mózgu

Podatność na infekcje bakteryjne i grzybicze trudne
w leczeniu

Rozwój choroby nadciśnieniowej,

Mukowiscydoza

Jest chorobą genetyczną.

Polega na defekcie kanałów jonowych w nabłonku przez które
wydzielane są chlorki. Patologia dotyczy wielu narządów głównie
płuc - oskrzela, wątroby - drogi żółciowe i trzustki - przewody

Oskrzela – zaleganie gęstego śluzu, który oprócz blokowania
przepływu powietrza jest doskonałą pożywką dla bakterii.
Obturacyjna choroba płuc

Drogi żółciowe – blokowanie odpływu żółci, częste stany zapalne

Przewody trzustkowe – blokowanie przepływu, niewydolność
endokrynna trzustki