Żywienie Zwierząt i
Paszoznawstwo

Semestr letni
Weterynaria

Prowadzący:
mgr. Tomasz Hikawczuk

Katedra Żywienia Zwierzat i
Paszoznawstwa

Dane kontaktowe:

• e-mail:

[e-mail]

• tel. [phone]

• kom. 600341868

Warunki zaliczenia ćwiczeń:

•

obecność na zajęciach

•

3 pozytywnie zaliczone kolokwia

•

Zaliczone zadania

Program zajęć:

1. Analiza

składu

chemicznego

pasz.

Techiki

badań

strawnościowych, strawność składników pokarmowych (metoda

bilansowa i wskaźnikowa).

2. Mierniki wartości energetycznej pasz- obliczanie jednostek

energetycznych według różnych systemów dla zwierząt

monogastrycznych oraz przeżuwajacych ( DLG, INRA, stare

systemy wartościowania energii).

3. Wyznaczanie wskaźników jakości i wartości białka w

materiałach paszowych.

4. Kolokwium- ćwiczenia 1-3

5. Charakterystyka pasz stosowanych w żywieniu przeżuwaczy

( dawkowanie pasz, omówienie błędów żywieniowych i chorób

metabolicznych).

6. Praktyczne żywienie krów w okresie zasuszenia, rozdajania.

7. Kolokwium- żywienie przeżuwaczy i pasze objętościowe.

9. Podstawy żywienia drobiu charakterystyka pasz stosowanych w

żywieniu drobiu.

10. Praktyczne układanie receptur mieszanek pełnoporcjowych dla

drobiu.

11. Podstawy żywienia trzody chlewnej,.

12. Omówienie materiałów paszowych. Praktyczne układanie

mieszanek paszowych dla świń (prosięta, warchlaki, tuczniki,

lochy) w zależności od kierunku produkcji i fazy odchowu.

13. Kolokwium- żywienie drobiu i trzody chlewnej, pasze

treściwe.

14. Żywienie zwierząt amatorskich ( konie lub psy).

15. Zaliczenie ćwiczeń

Literatura - propozycje:

• „Żywienie Zwierząt i Paszoznawstwo” pod red. Prof.. D. Jamroz
PWN 2006, 2001

• „Pasze” J.Chachułowa

• „Biochemia” Berg, Tymoczko, Stryer

• Poultry Science

• Journal of Dairy Science

• Medycyna Weterynaryjna

• Journal of Nutrition

• Wyszukiwarki naukowe:

Pub Med.
Scientificcommons
Arianta- PL
Elsevier

Analiza składu
chemicznego pasz.

Pasza- materiał pochodzenia roślinnego, zwierzęcego
lub mineralnego stosowany w żywieniu zwierząt
gospodarskich

Pasze

Objętościow
e

Pasze objętościowe

Zielonki

Kiszoniki i sianokiszonki

Rośliny okopowe

Siano

Wodniste produkty
uboczne pochodzenia
przemysłowego

Pasze treściwe- ziarna zboż

Pszenica

Jęczmień

Owies

Kukurydza

Pasze treściwe- ziarno roślin
strączkowych

Groch siewny

Łubin żółty
Łubin
wąskolistny

Soja

Rzepak

Produkty uboczne przemysłu
olejarskiego

W zależności od technologi produkcji oleju, możemy otrzymywać
następujące pasze:

• śrutę poekstrakcyjną ( 1-2% tł.)

• makuch ( 8-12% tł.)

• ekspelery ( 5-8 % tł.)

• wytłoki ( 10-14 % tł.)

Podział pasz

•

Pasze

•

białkowe

•

Pasze mlekopędne:

•

Zielonki

•

Otręby

•

Pasze o działaniu
zatwardzającym i
rozwadniającym

energetycz
ne

•

Wartość pokarmowa paszy -zawartość
składników pokarmowych w jednostce
wagowej suchej masy lub jednostce
wagowej o określonej wilgotności

•

Wartość odżywcza paszy- zaw.
składników strawnych, które sa
wchłaniane w przewodzie pokarmowym, a
następnie wykorzystywane w procesach
metabolicznych

•

Przydatność żywieniowa paszy

Składniki pokarmowe pasz:

•

Białka

•

Tłuszcze

•

Węglowodany

•

Substancje mineralne

•

Witaminy

Białka

•

Są związkami
budulcowymi organizmu

•

Umożliwiają ruch
organizmom żywym

•

Tworzą enzymy

•

Funkcja transportowa

•

Funkcja immunologiczna

•

Białka

globularne

Strukturaln
e
(fibrylarne)

• kolagen

• keratyna

• elastyna

•
fibrynogen

• miozyna

Trudno

rozpuszczal

ne w

wodzie

prost

e

złożone

Tłuszcze

Tłuszcze proste

Tłuszcze złożone

Pochodne

tłuszczy

• Tłuszcze
właściwe

• Woski

• Fosfolipidy

• Glikolipidy

• karotenoidy

•Terpeny

•Olejki
eteryczne

Węglowodany

polisacharydy

Monosacharydy

• glukoza

• fruktoza

• galaktoza

Disacharydy

• sacharoza

• maltoza

Skrobia
(rośliny)

Glikogen
(zwierzęta)

Celuloza

Arabinoksylan
y

β - glukany

Funkcja

zapasowa

Funkcja

budulcowa

Metoda badań

Analiza weedeńska (Hennenberg ,
Stohmann)

Sucha masa
Popiół surowy
Włókno surowe
Tłuszcz surowy
Białko ogólne
BAW – związki azotowe
niebiałkowe

Sucha

masa

Białko

ogólne

Włókno

surowe

Popiół

surowy

Tłuszcz

surowy

89,4

14,11

6,53

3,44

3,87

Białko ogólne (świeży
materiał)

•

Metoda Kiejdahla, określenie ilości azotu
zawartego w próbie

reakcja próbki w H2SO4

stęż.

z

dodatkiem katalizatorów

destylacja NH4 z powstałego

siarczynu amonowego

wiązanie NH4

1

2

3

Współczynnik

6,25

Tłuszcz surowy

•

Metoda Soxhleta

•

Badana próbka jest ekstrahowana w

rozpuszczalniku organicznym (eter

naftowy lub eter etylowy)

trójglicerydy
karotenoidy
olejki eteryczne
woski

Włókno surowe

•

Gotowanie próby w roztworze kwaśnym i
zasadowym

# 5% kwas siarkowy
# 5% ług sodowy

•

Pozostałość po przesączeniu stanowi
włókno surowe : celuloza, hemicelulozy,
lignina

Popiół surowy

Mineralizacja próbki w temperaturze 550-

600 ⁰C

Zanieczyszczenia (zaw. krzemionki)

oznaczamy poprzez zadziałaniem na popiół
surowy 10% HCl

Związki bezazotowe
wyciagowe

•

BAW= sucha masa- ( białko ogólne +
popiół surowy+ tłuszcz surowy+ włókno
surowe)

•

Cukry proste, dwucukry, skrobia

pasza

H2O

sucha masa

Związki

organiczne

Związki

nieorganiczn

e

Zw. azotowe

(Białko ogólne)

Związki

bezazotowe

Białko

właściwe

Związki azotowe

niebiałkowe

Tłuszcz

surowy

Węglowodan

y

Włókno

surowe

BAW

Analiza włókna pokarmowego metoda Van Soesta

Stosowana w odniesieniu do zwierząt monogastrycznych

NDF – włókno neutralnodetergentowe

ADF- celuloza i lignina

ADL- lignina

Pobranie materiału do analizy

•

Pobieramy materiał z kilku miejsc (worek,
magazyn paszowy), są to próbki
pierwotne (wyrywkowe)

•

Próbki pierwotne miesza się ze sobą,
powstaje w ten sposób próba zbiorcza

•

Ze zmieszanego materiału tworzy się
próbki laboratoryjne (próby średnie)

Analiza

•

Zielonki, kiszonki i okopowe

•

Wymagają podsuszenia ( 105⁰ C), ok. 6h

•

Płyny suszymy stopniowo zwiększając
temperaturę

•

Określany jest współczynnik podsuszenia

Oblicz zawartość składników
pokarmowych (%) w ziarnie
jęczmienia

•

W świeżej paszy oznaczono zawartość N
(%) = 1,778%

•

Proszę wyliczyć zawartość (%) wszystkich
podstawowych składników pokarmowych
w materiale świeżym, podsuszonym oraz
w suchej masie

Składniki

pokarmowe (%)

Materiał świeży Materiał

podsuszony

Zawartość w

suchej masie

Woda

Sucha masa

(SM)

88,2

Białko ogólne

Tłuszcz surowy

2,1

Włókno surowe

4,5

Popiół surowy

2,6

Związki BAW

BO= 1,778% x 6,25 = 11,11

BAW= 88,2 – (11,11 + 2,1 + 4,5 + 2,6) =
67,89

88,2 - 11,11

100 - x
------------------
x = 12,59

11,8

11,11

2,
1

4,
5

2,
6

67,89

10
0

12,59

2,38

5,1

2,95

76,97

Oblicz zawartość składników
pokarmowych (%) w kiszonych
kolbach kukurydzy bez okryw
( CCM)

•

W świeżej paszy oznaczono zawartość N
(%) = 0,784%

•

Proszę wyliczyć zawartość (%) wszystkich
podstawowych składników pokarmowych
w materiale świeżym, podsuszonym oraz
w suchej masie

Współczynnik podsuszenia 0,514

Składniki

pokarmowe

(%)

Materiał

świeży

Materiał

podsuszony

Zawartość w

suchej masie

Woda

Sucha masa

(SM)

50,0

Białko ogólne

Tłuszcz surowy

3,8

Włókno surowe

10,8

Popiół surowy

2,5

Związki BAW

50,0

4,9

Tłuszcz surowy= 3,8 % x 0,514 =
1,953

1,953

5,55

1,285

36,312

100

9,8

3,906

11,
1

2,570

72,624