ANTROPOLOGIA

ANTROPOLOGIA

KULTUROWA

KULTUROWA

PROGRAM

PROGRAM

ZAGADNIENIA DO

ZAGADNIENIA DO

EGZAMINU

EGZAMINU

Człowiek – kultura –

Człowiek – kultura –

antropologia

antropologia



Człowiek jako twórca kultury

Człowiek jako twórca kultury



Od natury – do kultury. Od

Od natury – do kultury. Od

neandertalczyka – do homo sapiens

neandertalczyka – do homo sapiens



„

„

Praktyczność codzienności” i

Praktyczność codzienności” i

piękno kreacji

piękno kreacji



Cywilizacja i kultura

Cywilizacja i kultura



Antropologia jako „filozofia w

Antropologia jako „filozofia w

drodze”

drodze”

Kultura i antropologia

Kultura i antropologia

kulturowa –problem

kulturowa –problem

przedmiotu

przedmiotu



Definicja kultury

Definicja kultury



Ponadjednostkowy (wspólnotowy) charakter

Ponadjednostkowy (wspólnotowy) charakter

kultury

kultury



Uwarunkowania i cechy zjawisk kulturowych:

Uwarunkowania i cechy zjawisk kulturowych:

uniwersalność, zmienność, mentalność,

uniwersalność, zmienność, mentalność,

normatywność, „transformacyjność”

normatywność, „transformacyjność”



Antropologia kulturowa jako dziedzina

Antropologia kulturowa jako dziedzina

humanistyki i program badawczy: cele,

humanistyki i program badawczy: cele,

zakres, metody badawcze

zakres, metody badawcze



Antropologia kulturowa wobec innych nauk

Antropologia kulturowa wobec innych nauk

Człowiek „w” i „wobec”

Człowiek „w” i „wobec”

kultury

kultury



Tożsamość kulturowa i wielokulturowość

Tożsamość kulturowa i wielokulturowość



Teorie kultury: areał kulturowy (I.

Teorie kultury: areał kulturowy (I.

Kroeber), kultura symboliczna (E.

Kroeber), kultura symboliczna (E.

Cassirer), kultura jako źródło cierpień (Z.

Cassirer), kultura jako źródło cierpień (Z.

Freud), zabawa jako źródło kultury (J.

Freud), zabawa jako źródło kultury (J.

Huizinga).

Huizinga).



Pojęcie kultury a ewolucjonizm,

Pojęcie kultury a ewolucjonizm,

dyfuzjonizm, funkcjonalizm, strukturalizm

dyfuzjonizm, funkcjonalizm, strukturalizm



Etnocentryzm a relatywizm kulturowy

Etnocentryzm a relatywizm kulturowy

Czas i przestrzeń w

Czas i przestrzeń w

kulturze

kulturze



Czas natury-czas kultury:

Czas natury-czas kultury:

cykliczne i linearne

cykliczne i linearne

historyczne i współczesne

historyczne i współczesne



Przestrzeń i relacje międzyludzkie

Przestrzeń i relacje międzyludzkie



Przestrzeń święta: przestrzeń świecka

Przestrzeń święta: przestrzeń świecka



Struktury przestrzeni

Struktury przestrzeni

„

„

Antynomie” w kulturze

Antynomie” w kulturze



Duchowe i materialne: sacrum i

Duchowe i materialne: sacrum i

profanum

profanum



ciało i dusza

ciało i dusza



życie i śmierć

życie i śmierć

Wiara, rozum i mit w

Wiara, rozum i mit w

kulturze

kulturze



ethos i mythos – próby

ethos i mythos – próby

porządkowania egzystencji

porządkowania egzystencji



magia i wierzenia pierwotne

magia i wierzenia pierwotne



wiara i rozum, religia i nauka

wiara i rozum, religia i nauka

– dylemat nierozstrzygnięty?

– dylemat nierozstrzygnięty?

Kłopoty z tożsamością

Kłopoty z tożsamością



„

„

Ja” wobec Innego – bariery etniczne i

Ja” wobec Innego – bariery etniczne i

narodowościowe

narodowościowe



2. Kategoria etniczności –wspólnoty

2. Kategoria etniczności –wspólnoty

etniczne i ich sposoby adaptacji do

etniczne i ich sposoby adaptacji do

środowiska: rozwój technologii i

środowiska: rozwój technologii i

ekonomii

ekonomii



3. Bez granic? Wspólnota w dobie

3. Bez granic? Wspólnota w dobie

globalizacji

globalizacji



4. Myśl globalnie-działaj lokalnie

4. Myśl globalnie-działaj lokalnie

Społeczny i historyczny

Społeczny i historyczny

charakter kultury

charakter kultury



wspólnoty i grupy społeczne

wspólnoty i grupy społeczne



państwo - wspólnotą polityczną

państwo - wspólnotą polityczną



kultura narodowa i ponadnarodowa

kultura narodowa i ponadnarodowa



historyczne typy kultury: rycerska,

historyczne typy kultury: rycerska,

plebejska, szlachecka, mieszczańska,

plebejska, szlachecka, mieszczańska,

proletariacka i ich pozostałości we

proletariacka i ich pozostałości we

współczesnych kodach kulturowych

współczesnych kodach kulturowych



kultura masowa (popularna) i jej

kultura masowa (popularna) i jej

alternatywy kulturowe

alternatywy kulturowe

Język jako narzędzie

Język jako narzędzie

transmisji kultury

transmisji kultury



znak językowy i jego cechy

znak językowy i jego cechy



kulturotwórcza funkcja języka

kulturotwórcza funkcja języka



język i myślenie o świecie:

język i myślenie o świecie:

poznawanie, wartościowanie,

poznawanie, wartościowanie,

werbalizacja

werbalizacja



dobrodziejstwo metodologiczne

dobrodziejstwo metodologiczne

etnolingwistyki

etnolingwistyki

Człowiek jako artysta

Człowiek jako artysta



widowisko w kulturze

widowisko w kulturze



obraz i sztuki wizualne

obraz i sztuki wizualne



słowo, dźwięk, rytm, muzyka.

słowo, dźwięk, rytm, muzyka.

Gdy „przekaźnik jest

Gdy „przekaźnik jest

przekazem”.

przekazem”.

Współczesna kultura

Współczesna kultura

medialna

medialna



Media i komunikacja

Media i komunikacja



„

„

Rzeczywistość” i rzeczywistość –

Rzeczywistość” i rzeczywistość –

„potęga faktów medialnych”

„potęga faktów medialnych”



W wirtualnym świecie Sieci

W wirtualnym świecie Sieci

Literatura

Literatura

Podstawowa:

Podstawowa:



Antropologia kultury

Antropologia kultury

.

.

Zagadnienia i wybór

Zagadnienia i wybór

tekstów

tekstów

, wstęp i red. A. Mencwel, Wyd. UW,

, wstęp i red. A. Mencwel, Wyd. UW,

(dowolne wydanie)

(dowolne wydanie)



Burszta W.,

Burszta W.,

Antropologia kultury

Antropologia kultury

, Zysk i S-ka,

, Zysk i S-ka,

Poznań 1998.

Poznań 1998.



E. Krawczak,

E. Krawczak,

Antropologia kulturowa.

Antropologia kulturowa.

Klasyczne orientacje, szkoły, kierunki

Klasyczne orientacje, szkoły, kierunki

, Wyd.

, Wyd.

UMCS, Lublin 2006.

UMCS, Lublin 2006.



Nowicka E.,

Nowicka E.,

Świat człowieka świat kultury.

Świat człowieka świat kultury.

Systematyczny wykład problemów

Systematyczny wykład problemów

antropologii kulturowej,

antropologii kulturowej,

PWN, Warszawa

PWN, Warszawa

1991.

1991.



Olszewska-Dyoniziak B.,

Olszewska-Dyoniziak B.,

Człowiek- kultura-

Człowiek- kultura-

osobowość. Wstęp do klasycznej antropologii

osobowość. Wstęp do klasycznej antropologii

kultury,

kultury,

Universitas, Kraków 1991.

Universitas, Kraków 1991.



Staszczak Z.,

Staszczak Z.,

Słownik etnologiczny. Terminy

Słownik etnologiczny. Terminy

ogólne,

ogólne,

PWN, Poznań 1987

PWN, Poznań 1987



Wołoszyn –Spirka W., Antropologia kulturowa,

Wołoszyn –Spirka W., Antropologia kulturowa,

Bydgoszcz 2008.

Bydgoszcz 2008.

uzupełniająca

uzupełniająca



Antropologia słowa

Antropologia słowa

, oprac. G. Godlwski, A. Mencwel,

, oprac. G. Godlwski, A. Mencwel,

Warszawa 2003.

Warszawa 2003.



Aveni,

Aveni,

Imperia czasu. Kalendarze, zegary i kultury

Imperia czasu. Kalendarze, zegary i kultury

,

,

Poznań 2001.

Poznań 2001.



Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej -

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej -

kontynuacje

kontynuacje

, red.M.Kempny, E. Nowicka, Warszawa

, red.M.Kempny, E. Nowicka, Warszawa

2004.

2004.



Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej

, red.

, red.

M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004.

M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004.



Benedict R.,

Benedict R.,

Wzory kultury

Wzory kultury

, Warszawa 1996.

, Warszawa 1996.



Burszta W. J.,

Burszta W. J.,

Różnorodność i tożsamość,

Różnorodność i tożsamość,

Poznań 2004.

Poznań 2004.



Cassirer E.,

Cassirer E.,

Esej o człowieku

Esej o człowieku

.

.

Wstęp do filozofii kultury

Wstęp do filozofii kultury

,

,

Czytelnik, Warszawa 1971.

Czytelnik, Warszawa 1971.



Eliade M.,

Eliade M.,

Sacrum, mit, historia. Wybór esejów

Sacrum, mit, historia. Wybór esejów

,

,

Warszawa 1974.

Warszawa 1974.



Etyka. Wybór tekstów

Etyka. Wybór tekstów

, wybór, wstęp i oprac. Z. Kalita,

, wybór, wstęp i oprac. Z. Kalita,

Wrocław 1995, s. 32-41, 228-251.

Wrocław 1995, s. 32-41, 228-251.



Freud Z.,

Freud Z.,

Kultura jak źródło cierpień

Kultura jak źródło cierpień

, Warszawa 1992,

, Warszawa 1992,

wybrany fragment;

wybrany fragment;

Literatura uzupełniająca

Literatura uzupełniająca

cd.

cd.



Heidegger M.,

Heidegger M.,

Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane

Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane

,

,

Czytelnik, Warszawa 1977.

Czytelnik, Warszawa 1977.



Huizinga J.,

Huizinga J.,

Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury

Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury

,

,

Warszawa 1985 (i wznowienia), wybrany fragment;

Warszawa 1985 (i wznowienia), wybrany fragment;

Krąpiec M. A.,

Krąpiec M. A.,

Człowiek w kulturze

Człowiek w kulturze

, Warszawa 1996, s. 10-

, Warszawa 1996, s. 10-

87.

87.



Kroeber A. L.,

Kroeber A. L.,

Istota kultury

Istota kultury

, Warszawa 1989, rozdz.

, Warszawa 1989, rozdz.

Historia i obecne kierunki antropologii kulturowej; cz. I

Historia i obecne kierunki antropologii kulturowej; cz. I

Teoria kultury - Przedmowa, PWN, Warszawa 1989, s. 11-

Teoria kultury - Przedmowa, PWN, Warszawa 1989, s. 11-

29,.

29,.



Lévi – Strauss C.,

Lévi – Strauss C.,

Antropologia strukturalna

Antropologia strukturalna

, PIW, Warszawa

, PIW, Warszawa

1970, s. 451-474.

1970, s. 451-474.



Literatura na świecie

Literatura na świecie

1985, nr 8-9 [śmierć].

1985, nr 8-9 [śmierć].



Malinowski B.,

Malinowski B.,

Jednostka, społeczność, kultura

Jednostka, społeczność, kultura

, Warszawa,

, Warszawa,

PWN 2000.

PWN 2000.



Mathews G.,

Mathews G.,

Supermarket kultury,

Supermarket kultury,

Warszawa 2005.

Warszawa 2005.



Media, red. Edyta Banaszkiewicz-Zygmunt, Warszawa 2000.

Media, red. Edyta Banaszkiewicz-Zygmunt, Warszawa 2000.



Nowicka E.,

Nowicka E.,

Świat człowieka - świat kultury

Świat człowieka - świat kultury

, Warszawa 2002

, Warszawa 2002

(i wcześniejsze).

(i wcześniejsze).

Egzamin

Egzamin



Egzamin pisemny: test

Egzamin pisemny: test



Problematyka wykładów + podręcznik np.

Problematyka wykładów + podręcznik np.

Wiesława Wołoszyn-Spirka,

Wiesława Wołoszyn-Spirka,

Antropologia

Antropologia

kulturowa,

kulturowa,

wyd. Wers, Bydgoszcz 2008

wyd. Wers, Bydgoszcz 2008

.

.



Przykład pytania egz.

Przykład pytania egz.

Zaznaczyć najbardziej adekwatną odpowiedź:

Zaznaczyć najbardziej adekwatną odpowiedź:

Antropologia kulturowa to:

Antropologia kulturowa to:

a. Nauka o człowieku

a. Nauka o człowieku

b. Wiedza o człowieku jako twórcy kultury

b. Wiedza o człowieku jako twórcy kultury

c. Wiedza o artystycznych dokonaniach

c. Wiedza o artystycznych dokonaniach

człowieka

człowieka