Propedeutyka prawa

Zachowanie jednostki i grup ludzi nie jest

zupełnie dowolne, lecz ograniczone

oddziaływaniem środowiska społ., które

opiera się o mniej lub bardziej precyzyjnie

określonej normy społ.

• NORMY SPOŁECZNE- wspólnie tworzą systemy

normatywne (moralne, religijne, obyczajowe,
prawne)

• W większości przypadków systemy te są zgodne

i uzupełniają się, jednak niekiedy może dojść do
konfliktu norm pochodzących z różnych
systemów.

Normy prawne

• Normy prawne to inaczej postępowanie

zabezpieczone sankcją państwa

• Normy prawne nie mają charakteru stałego ani

uniwersalnego, ponieważ są tworzone przez władzę

polityczną, podlegają zmienności charakterystycznej

dla ukł. Politycznego

• Adresatem norm jest ogół ludności albo pewne jej

kategorie lub określony rodzaj instytucji czy

organizacji

• Normy prawne powinny być wewnętrznie ze sobą

powiązane, zróżnicowane hierarchicznie, w

dostatecznym stopniu niesprzeczne oraz w pełni

regulujące ważne aspekty życia społecznego.

• Większość norm prawnych ma charakter generalny i

abstrakcyjny.

Cechy odróżniające normy

prawne od innych norm

społecznych

• Usankcjonowane przez państwo
• Charakter sformalizowany
• Charakter uniwersalny – normy

obowiązują na obszarze objętym
zasięgiem władzy publicznej

Cechy …

• Norma prawne - niezależnie od obszaru społecznego

do jakiego się stosuje, ma określoną strukturę i
składa się z następujących elementów:

- adresat normy - wyraźnie i jednoznacznie wskazuje

do kogo jest kierowana i kogo obowiązuje

- Hipoteza normy – oznacza warunki, w jakich dana

norma ma zastosowanie

- Dyspozycja normy – określa sposób zachowania się

adresata normy

- Sankcja normy – określa konsekwencje

niezastosowania się adresata do dyspozycji normy

Inicjatywna ustawodawcza

• To kompetencja przysługuje określonym

podmiotom, polegająca na przygotowaniu i

przedłożenie parlamentowi projektu nowego aktu

prawnego – ustawy …

• W Polsce prawo do inicjatywy ustawodawczej mają
• Rząd
• Grupa (min 15) posłów
• Senat
• Prezydent
• 100 tys obywateli

System prawa w Polsce

Senat

PREZYDENT

Ma 30 dni, aby podpisać ustawę,

jeśli

się z nią nie zgadza ->

wraca do

Sejmu ustawa

SEJM

rząd

Akty prawne

• W hierarchii aktów prawnych w Polsce (i

zdecydowanej większości krajów świata)
najważniejsza pozycją zajmuje KONSTYTUCJA,
zwana USTAWĄ ZASADNICZĄ

• Niżej w hierarchii aktów prawnych znajdują

się ustawy, a następnie rozporządzenia
(wykonawcze akty prawne)

KONSTYTUCJA USTAWY ZWYKŁE ROZPORZĄDZENIA

Akty prawne c.d.

• Nad zgodnością z konstytucją czuwa

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY, który na
podstawie wytycznych w ustawie
zasadniczej zadań i uprawnień, w
sposób nieodwołalny, orzeka o
zgodności danego aktu prawnego z
konstytucją.

Stosowanie prawa ..

• Stosowanie prawa polega na:
1. ustaleniu, jaka norma ogólna obowiązuje i

jakie ma znaczenie dla rozstrzygnięcie

wniesionej sprawy

2. Udowodnieniu faktu w oparciu o materiał

dowodowy

3. Ustaleniu konsekwencji prawnych - czyli

wydaniu normy konkretnej na podstawie

obowiązującej normy ogólnej

• Stosowanie prawa znajduje wyraz w

wydawaniu orzeczeń (wyroków i

postanowień) przez sądy oraz decyzji przez

organy administracji państwowej.