MDT McKenzie

Metoda Mechanicznego Diagnozowania i Terapii

McKenziego

McKenizie Instytut Polska :
www.mckenzie.pl

Międzynarodowy Instytut McKenizego : www.mckenziemdt.org

• Metoda McKenziego to system

diagnostyczny oparty na znajomości
wzorców bólowych i analizie
zachowania się objawów w wywiadzie i
badaniu przedmiotowym. Pozwala na
postawienie rozpoznania w
schorzeniach narządu ruchu

(kręgosłupa i kończyn) opartego na

znajomości topografii i rodzaju objawów
oraz rozpoznawaniu specyficznych
wzorców zachowania się objawów.

Jak to się zaczęło?

• W 1956 roku pewien pacjent z bólem dolnego odcinka

pleców oraz kończyny dolnej przez ponad trzy miesiące
nie odczuwał poprawy pomimo prowadzonego leczenia.
W czasie jednej z wizyt w wyniku nieporozumienia
chory spędził dziesięć minut, leżąc na brzuchu w
pozycji silnego przeprostu. W myśl powszechnie
panujących wówczas teorii dotyczących leczenia
kręgosłupa ta pozycja powinna nasilić objawy. Zamiast
tego ból kończyny pośladka oraz znaczna część bólu
pleców ustąpiły. Następnego dnia pacjent został
ponownie ułożony w identycznej pozycji , co sprawiło,
że ból pleców znikł w wkrótce nastąpiło pełne
wyleczenie. Od tego czasu McKenzie zaczął badać
reakcję na tę przeprostną pozycję u pacjentów z bólami
krzyża promieniującymi do kończyny.

Czynniki predysponujące

do bólów krzyża

1.Nieprawidłowa postawa w pozycji

siedzącej

• Siedzenie w postawie zgarbionej

sprawia iż kręgosłup przybiera pozycję

zgięcia, identycznie jak podczas stania

w pełnym pochyleniu. Obciążenia

zgięciowe podczas pracy utrwalają się,

obejmując również okres wypoczynku.

• W pozycji siedzącej im bardziej

lędźwiowy odcinek kręgosłupa zbliża

swe ustawienie do kifozy, tym wyższe

jest ciśnienie wewnątrzdyskowe; im

bardziej ustawienie zbliżone jest do

lordozy, tym ciśnienie

wewnątrzdyskowe obniża się.

• Zgarbiona pozycja siedząca powoduje

również nadmierne rozciąganie tylnych
struktur więzadłowych kręgosłupa,
ustawionego w pozycji końcowego
zakresu ruchu.

Niektóre przypadki bólów krzyża

spowodowane przez wadliwą pozycję
siedzącą, zaś niemal wszystkie ulegają
pod jej wpływem nasileniu i utrwaleniu

2.Częstość ruchu zgięcia
• Od wstania z łóżka rano aż do położenia

się wieczorem ludzie przez większość

czasu przybierają pozycję i wykonują

czynności wiążące się ze zgięciem

kręgosłupa, rzadko wykonując ruch

prostowania.

Dwa powyższe czynniki predysponujące,

przy łącznym działaniu, prowadzą do

utraty ruchu przeprostu.

Struktura, funkcja i

biomechanika krążka

międzykręgowego

• Koncentryczne warstwy pierścienia

włóknistego

• Otaczają nieściśliwie jądro miażdżyste
• Jądro miażdżyste powoduje równomierne

rozkładanie się ciśnienia

• Wykazuje zachowanie hydrostatyczne
• Zewnętrzna część pierścienia posiada

unerwienie, w zwyrodniałych dyskach

sięgające głębiej.

• Tylno-boczna część pierścienia jest najsłabsza,

posiada najmniejszy przekrój, jest słabiej

przytwierdzona do płytki granicznej kręgu i

nie jest pokryta więzadłem podłużnym tylnym.

• Kompresja przedniej części dysku

powodowana przez ruch zgięcia

• „przeciska” jądro ku tyłowi i na

odwrót, przeprost przemieszcza je ku

przodowi

• Pozycje kręgosłupa, powodujące

niecentralne położenie jądra

miażdżystego wskutek asymetrycznego

obciążania segmentu

międzykręgowego, odgrywają istotną

rolę w patogenezie i profilaktyce

schorzeń krążka międzykręgowego.

Ból przeniesiony

(rzutowany)

Przemieszczenie się zawartości krążka

międzykręgowego powoduje zazwyczaj

ucisk na rdzeń kręgowy, korzenie i

struktury nerwowe. Jednocześnie

powoduje to zmniejszenie przestrzeni

pomiędzy łukami kręgów, tworzącą

otwory międzykręgowe. Doprowadza to

do klasycznego promieniującego objawu

bólowego wzdłuż przebiegu uciskanego

nerwu.
Przemieszczony krążek może również

zrosnąć się z otaczającymi go tkankami,

nie powodując bólu, i doprowadzić do

usztywnienia danego segmentu

kręgosłupa.

• Drażnienie korzonków na poziomie splotu

szyjnego ( C1-C4 ), powoduje tzw.zespół
szyjny: trudności w połykaniu, bóle i zawroty
głowy, zaburzenia wzroku i słuchu

• Ucisk korzeni nerwowych od C5-Th1 jest

przyczyną tzw. Rwy ramiennej (barkowej)

• Ucisk na korzeń C5 – ból i zaburzenia czucia

w okolicy mięśnia naramiennego (utrudnione
odwodzenie kończyny górnej, zgięcie w stawie
ramiennym i łokciowym, spowodowane
osłabieniem mięśnia dwugłowego ramienia).

• Uciśnięcie korzenia C6 – dolegliwości w

bardziej dystalnych obszarach kończyny
górnej (ból i zaburzenia czucia bocznej części
ramienia i przedramienia, mrowienie w
okolicy kciuka i wskaziciela)

• C7 – ból tylnej powierzchni ramienia i

przedramienia, trudności w

prostowaniu stawu stawu łokciowego

(niedowład mięśnia trójgłowego

ramienia) oraz parestezje palca

środkowego

• Th1 – ból przedniej powierzchni

ramienia i przedramienia, drętwienia

palca serdecznego i małego.

• Nerwy piersiowe powstają nie tworząc

splotów z gałęzi przednich nerwów

rdzeniowych Th1-Th12 i biegną wzdłuż

przestrzeni międzyżebrowych. Tzw.

Zespół piersiowy powstaje w wyniku

uciśnięcia korzeni nerwowych (ból

odcinka piersiowego i ograniczenia

ruchomości ).

• Wypadnięcie jądra miażdżystego w

odcinku lędźwiowym w 90%

przypadków następuje na poziomie L4-

L5 lub L5-S1 w kierunku grzbietowo-

bocznym i tak uciśnięte korzenie na

poziomie:

L4 – objawy po zew. stronie uda, w

okolicy rzepki i po wew. stronie łydki,

czasami niedowład mięśnia

piszczelowego przedniego;

L5 – zew. strona kolana, brzuszno-boczna

łydki, grzbiet stopy oraz do palucha;

S1 – ból boczno-grzbietowej strony uda i

łydki, pięty aż do małego palca stopy

Trzy grupy zespołów

bólowych:

Zespół posturalny (postural
syndrom)

II. Zespół dysfunkcyjny
(dysfunction syndrome)
I.

Zespół zaburzeń strukturalnych

( derangement syndrome)

Zespół posturalny

To kliniczny zespół bólowy, który związany jest z

przeciążeniem ekstremalną pozycją końcowego zakresu

ruchu tkanek nie zmienionych patologicznie.

• Niestały ból, wywołany wyłącznie przez długotrwałe

obciążenia statyczne zdrowych tkanek

• Czas jest zasadniczym czynnikiem przyczynowym
• Zwykle dotyczy ludzi młodych
• Siedzący tryb życia
• Objawy zawsze niestałe
• Ból zawsze miejscowy

• Brak bólu pod wpływem

jakiegokolwiek ruchu bądź
czynności

• Najczęstszą postawą prowokującą

objawy jest pozycja zgarbiona
podczas siedzenia (w odcinku
szyjnym, piersiowym i
lędźwiowym)

• Korekcja postawy eliminuje

objawy

• Brak utraty ruchu
• Powtarzane ruchy nie wywołują

zmian

Zespół dysfunkcyjny

To kliniczny zespół bólowy, który

związany jest z przeciążeniem

ekstremalną pozycją końcowego

ograniczonego zakresu ruchu tkanek

obkurczonych patologicznie

(przykurcze, blizny, zwłóknienia, zrosty)

• Ból w momencie osiągnięcia końca

zakresu ruchu

• Każdy wykonany ruch powoduje ten

sam poziom bólu

• Ograniczony zakres ruchu
• Ból zawsze miejscowy (brak

promieniowania), z wyjątkiem zrostów

okołokorzeniowych

• Wywiad ujawniający przebyty uraz,

zespół zaburzeń struktutalnych,
wieloletnią wadliwą postawę lub
obecność zmian zwyrodnieniowych

• Nie stwierdza się zjawiska centralizacji

lub peryferalizacji

• Objawy zawsze niestałe
• Czas trwania objawów co najmniej 6-8

tygodni

W miarę postępów przebudowy i
wydłużania się tkanek oraz
stopniowego odtwarzania
niebolesnych ruchów w pełnym
zakresie objawy stopniowo
ustępują.Powrót do zdrowia nie
odbywa się szybko (tygodnie,
miesiące a nawet lata)

Zespół zaburzeń

strukturalnych

To kliniczny zespół bólowy, który

związany jest z zaburzeniem

wzajemnego układu

(przemieszczenie, uszkodzenie)

struktur wewnątrzstawowych. W

przypadku kręgosłupa ten zespół

dotyczy zaburzenia wzajemnego układu

pomiędzy pierścieniem włóknistym a

jądrem miażdżystym

• Ból w czasie ruchu
• Objawy mogą mieć charakter stały lub

niestały

• Objawy mogą się przemieszczać z

jednej strony na drugą

• Możliwe jest promieniowanie do

kończyny

• Ruchy i pozycje powodują

nasilenie/zmniejszenie,

centralizację/peryferalizację,

wywołanie/eliminację objawów

• Objawy wykazują zmienność w

podczas dnia i na przestrzeni

czasu

• Niestałość i zmienność stanowią

charakterystyczne cechy tego

zespołu

• Mechaniczny obraz kliniczny

zawsze obejmuje ograniczony

zakres lub zablokowanie ruchu

Terapia w tym zespole polega na

zastosowaniu pozycji i ruchów, które

działają korygująco, powodując

centralizację, a następnie eliminację

bólu, (najczęściej wystarcza własna siła

pacjenta).Osiągniętą ,,redukcję ”należy

utrzymać aby umożliwić jej stabilizację

oraz wygojenie tkanek:

• Zapalenie – 0-5 dni
• Naprawa tkanek – do 3 tygodni
• Modelowanie – od 3/4 tygodni

Faza końcowa polega na odtworzeniu

pełnej ruchomości we wszystkich

kierunkach ( w tym również dotychczas

zabronionym)

Fenomen centralizacji i

peryferalizacji

Centralizacja oznacza zjawisko polegające na

tym, że dystalny ból kończyny promieniujący z

kręgosłupa (choć niekoniecznie w kręgosłupie

odczuwany) ulega natychmiast lub po pewnym

czasie eliminacji w odpowiedzi na zamierzone

zastosowanie strategii ruchowych. Zjawisko

centralizacji może pojawić się jedynie w

zespołach zaburzeń strukturalnych i jest

wiarogodnym prognostykiem dobrego wyniku

leczenia zachowawczego. W diagnozowaniu i

leczeniu tych zespołów bólowych staramy się

znaleźć właśnie taki ruch w teście powtarzanymi

ruchami, który to zjawisko centralizacji wywoła.

Mówimy wtedy o tzw. kierunkowej preferencji.

Peryferalizacja polega na trwałym
wywołaniu i/lub pogorszeniu objawów
dystalnych i pojawia się w odpowiedzi na
strategie obciążeń (powtarzane ruchy lub
statyczne pozycje)
W czasie testowania poszczególnych
ruchów pacjent informuje badającego o
wszelkich zjawiskach takich jak:
wywołanie i zanikanie bólu, nasilanie lub
zmniejszanie się bólu, peryferalizacja lub
centralizacja bólu.

Terapia

• Zastosowanie odpowiednich procedur

terapeutycznych zależne jest od postawionej
diagnozy.

W pierwszej kolejności wykorzystuje się techniki

w wykonaniu pacjenta , które mogą być
uzupełniane technikami w wykonaniu
terapeuty, gdy zachodzi konieczność ich
zastosowania ze względu na brak poprawy.

W pewnych sytuacjach zwłaszcza w przypadku

ostrej dekompensacji tułowia , techniki w
wykonaniu terapeuty mogą okazać się
niezbędne.