Temat: Kanał Augustowski

Temat: Kanał Augustowski

Informacje ogólne

Informacje ogólne

Kanał Augustowski

Kanał Augustowski

– droga wodna łącząca drogą

– droga wodna łącząca drogą

okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy

okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy

Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły.

Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły.

Kanał Augustowski jest częścią Szlaku Batorego i wraz z

Kanał Augustowski jest częścią Szlaku Batorego i wraz z

zespołem budowli i urządzeń został ujęty w rejestrze

zespołem budowli i urządzeń został ujęty w rejestrze

zabytków nieruchomych, nr rej.:324 z 23.10.1968

zabytków nieruchomych, nr rej.:324 z 23.10.1968

(środkowa część) i 5 z 902.1979 (cały kanał) .

(środkowa część) i 5 z 902.1979 (cały kanał) .

Rozporządzeniem Prezydenta RP z 25 kwietnia 2007

Rozporządzeniem Prezydenta RP z 25 kwietnia 2007

roku (Dz.U. nr 86 z 2007 r., poz. 572) został uznany

roku (Dz.U. nr 86 z 2007 r., poz. 572) został uznany

za pomnik historii . Od roku 2008 kanał był wspólnym

za pomnik historii . Od roku 2008 kanał był wspólnym

polsko-białoruskim kandydatem do wpisania na listę

polsko-białoruskim kandydatem do wpisania na listę

światowego dziedzictwa UNESCO (wniosek wycofano

światowego dziedzictwa UNESCO (wniosek wycofano

w 2010 w celu poprawienia). Kanał Augustowski

w 2010 w celu poprawienia). Kanał Augustowski

włączony został w Europejski Szlak Tematyczny

włączony został w Europejski Szlak Tematyczny

Transport i Komunikacja, będący częścią

Transport i Komunikacja, będący częścią

Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego

Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego

Długość kanału: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski.

Długość kanału: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski.

Kanał, oprócz śluz, których jest 18, tworzą:

Kanał, oprócz śluz, których jest 18, tworzą:

rzeka Netta (w górnym biegu od źródła do jeziora Necko — Rospuda) — rzeka w

rzeka Netta (w górnym biegu od źródła do jeziora Necko — Rospuda) — rzeka w

północno-wschodniej Polsce, prawy dopływ Biebrzy, dł. 102 km, dorzecze 1336

północno-wschodniej Polsce, prawy dopływ Biebrzy, dł. 102 km, dorzecze 1336

km²; częściowo skanalizowana (Kanał Augustowski). Źródła w pobliżu jez. Rospuda,

km²; częściowo skanalizowana (Kanał Augustowski). Źródła w pobliżu jez. Rospuda,

przepływa przez jez. Garbaś, Sumowo, Bolesty, Necko

przepływa przez jez. Garbaś, Sumowo, Bolesty, Necko

rzeka Czarna Hańcza - jest największą rzeką Wigierskiego Parku Narodowego oraz

rzeka Czarna Hańcza - jest największą rzeką Wigierskiego Parku Narodowego oraz

jedną z ważniejszych rzek Suwalszczyzny.

jedną z ważniejszych rzek Suwalszczyzny.

Jeziora augustowskie - posiadają sporą ilość piaszczystych plaż i kąpielisk, co

Jeziora augustowskie - posiadają sporą ilość piaszczystych plaż i kąpielisk, co

spowodowało umiejscowienie wielu ośrodków wypoczynkowych.

spowodowało umiejscowienie wielu ośrodków wypoczynkowych.

Bogaty jest świat wodnych ptaków: łabędzie, kaczki, gęsi. Ryby występujące w Kanale

Bogaty jest świat wodnych ptaków: łabędzie, kaczki, gęsi. Ryby występujące w Kanale

Augustowskim to lin, leszcz, okoń, szczupak, węgorz, karaś, miętus, płoć i ukleja.

Augustowskim to lin, leszcz, okoń, szczupak, węgorz, karaś, miętus, płoć i ukleja.

Z powodu braku regulacji Biebrzy i Narwi obecnie kanał nie jest skomunikowany z

Z powodu braku regulacji Biebrzy i Narwi obecnie kanał nie jest skomunikowany z

innymi drogami wodnymi w Polsce. Od roku 2008, po odbudowaniu stopni

innymi drogami wodnymi w Polsce. Od roku 2008, po odbudowaniu stopni

wodnych od Kurzyńca do Niemnowa, kanał stał się ponownie żeglowny na całej

wodnych od Kurzyńca do Niemnowa, kanał stał się ponownie żeglowny na całej

swojej długości i odzyskał połączenie z rzeką Niemen.

swojej długości i odzyskał połączenie z rzeką Niemen.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych

dróg wodnych kanał ma klasę Ia (droga wodna o znaczeniu regionalnym, maks.

dróg wodnych kanał ma klasę Ia (droga wodna o znaczeniu regionalnym, maks.

długość statków z napędem i barek - 24 m, maks. szerokość - 3,5 m, maks.

długość statków z napędem i barek - 24 m, maks. szerokość - 3,5 m, maks.

zanurzenie - 1 m).

zanurzenie - 1 m).

Po kanale pływają statki Żeglugi Augustowskiej, które przewożą rocznie ok. 100 tys.

Po kanale pływają statki Żeglugi Augustowskiej, które przewożą rocznie ok. 100 tys.

pasażerów na kilku trasach (w tym najbardziej popularnej "Papieskiej": port w

pasażerów na kilku trasach (w tym najbardziej popularnej "Papieskiej": port w

Augustowie - rzeka Netta - jezioro Necko - rzeka Klonownica - Jezioro Białe - śluza

Augustowie - rzeka Netta - jezioro Necko - rzeka Klonownica - Jezioro Białe - śluza

w Przewięzi - Jezioro Studzieniczne i powrót, którą na odcinku od Augustowa do

w Przewięzi - Jezioro Studzieniczne i powrót, którą na odcinku od Augustowa do

Studzienicznej 9 czerwca 1999 r. w czasie 7 godzin płynął flagowym statkiem

Studzienicznej 9 czerwca 1999 r. w czasie 7 godzin płynął flagowym statkiem

"Serwy" papież Jan Paweł II). "Serwy" zwodowano w 1962 r. w Gdańsku; kolejny

"Serwy" papież Jan Paweł II). "Serwy" zwodowano w 1962 r. w Gdańsku; kolejny

statek - "Sajno" - w 1960 r. (pływał on kiedyś po Wiśle jako "Świtezianka"),

statek - "Sajno" - w 1960 r. (pływał on kiedyś po Wiśle jako "Świtezianka"),

natomiast najmłodszego "Perkoza" w 1971r. Dwa pierwsze statki mieszczą 203

natomiast najmłodszego "Perkoza" w 1971r. Dwa pierwsze statki mieszczą 203

pasażerów, natomiast trzeci mieści na pokładzie 74 osoby

pasażerów, natomiast trzeci mieści na pokładzie 74 osoby

Przebieg kanału

Przebieg kanału

Kanał Augustowski dzieli się na 2 odcinki:

Kanał Augustowski dzieli się na 2 odcinki:



zachodni - od połączenia z Biebrzą do

zachodni - od połączenia z Biebrzą do

śluzy Augustów (0,0 - 32,50 km)

śluzy Augustów (0,0 - 32,50 km)



wschodni - od śluzy Augustów do śluzy

wschodni - od śluzy Augustów do śluzy

Niemnowo na Białorusi (32,50 - 101,20

Niemnowo na Białorusi (32,50 - 101,20

km)

km)

Kilometraż kanału liczony jest od

Kilometraż kanału liczony jest od

połączenia z Biebrzą.

połączenia z Biebrzą.

Śluzy

Śluzy

W ramach Kanału Augustowskiego wybudowano 18 śluz. Obecnie w granicach Polski znajduje się 14 z

W ramach Kanału Augustowskiego wybudowano 18 śluz. Obecnie w granicach Polski znajduje się 14 z

nich, 3 na terenie Białorusi (Wołkuszek, Dąbrówka, Niemnowo), a przez śluzę Kurzyniec przebiega

nich, 3 na terenie Białorusi (Wołkuszek, Dąbrówka, Niemnowo), a przez śluzę Kurzyniec przebiega

granica polsko-białoruska.

granica polsko-białoruska.

Śluzy wg liczby komór:

Śluzy wg liczby komór:

jednokomorowe: 16

jednokomorowe: 16

dwukomorowe: 1 - Paniewo

dwukomorowe: 1 - Paniewo

czterokomorowe: 1 - Niemnowo (pierwotnie trzykomorowa, czwartą komorę dobudowano latach 2004-

czterokomorowe: 1 - Niemnowo (pierwotnie trzykomorowa, czwartą komorę dobudowano latach 2004-

2006)

2006)

Śluzy pozwalają przenieść statki o:

Śluzy pozwalają przenieść statki o:

15 m na odcinku od Biebrzy do Augustowa

15 m na odcinku od Biebrzy do Augustowa

41 m na odcinku od Augustowa do Niemna

41 m na odcinku od Augustowa do Niemna

Śluzy od rzeki Biebrzy:

Śluzy od rzeki Biebrzy:



Dębowo

Dębowo



Sosnowo

Sosnowo



Borki

Borki



Białobrzegi

Białobrzegi



Augustów

Augustów



Przewięź

Przewięź



Swoboda

Swoboda



Gorczyca

Gorczyca



Paniewo

Paniewo



Perkuć

Perkuć



Mikaszówka

Mikaszówka



Sosnówek

Sosnówek



Tartak

Tartak



Kudrynki

Kudrynki



Kurzyniec

Kurzyniec



Wołkuszek

Wołkuszek



Dąbrówka

Dąbrówka



Niemnowo

Niemnowo

Historia

Historia

Powstanie

Powstanie

Drogi wodne były kluczowe dla gospodarki wielu krajów przed

Drogi wodne były kluczowe dla gospodarki wielu krajów przed

rozwojem kolei w XIX wieku. W dobie rewolucji przemysłowej

rozwojem kolei w XIX wieku. W dobie rewolucji przemysłowej

we wczesnych latach XIX wieku powstała konieczność szukania

we wczesnych latach XIX wieku powstała konieczność szukania

połączeń śródlądowych. Rozwój techniki inżynieryjnej na

połączeń śródlądowych. Rozwój techniki inżynieryjnej na

świecie spowodował budowanie kanałów, czyli sztucznych

świecie spowodował budowanie kanałów, czyli sztucznych

połączeń wodnych wykorzystujących istniejące naturalne cieki

połączeń wodnych wykorzystujących istniejące naturalne cieki

wodne.

wodne.

W Królestwie Polskim po uzyskaniu dużej autonomii (rząd,

W Królestwie Polskim po uzyskaniu dużej autonomii (rząd,

parlament, wojsko), w latach 1815-1830 nastąpił intensywny

parlament, wojsko), w latach 1815-1830 nastąpił intensywny

rozwój przemysłu i ekspansja gospodarcza. Najpoważniejszym

rozwój przemysłu i ekspansja gospodarcza. Najpoważniejszym

problemem stał się eksport towarów, spławianych Wisłą do

problemem stał się eksport towarów, spławianych Wisłą do

Gdańska. Po wprowadzeniu przez Prusy w 1823 represyjnych

Gdańska. Po wprowadzeniu przez Prusy w 1823 represyjnych

ceł (opłaty na niektóre towary, np. żyto i jęczmień wzrosły

ceł (opłaty na niektóre towary, np. żyto i jęczmień wzrosły

sześciokrotnie, na owies trzynastokrotnie) minister skarbu

sześciokrotnie, na owies trzynastokrotnie) minister skarbu

Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki postanowił wybudować

Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki postanowił wybudować

kanał żeglowny z pominięciem Pomorza. Roboty miały być

kanał żeglowny z pominięciem Pomorza. Roboty miały być

wykonywane przez Polaków (dorzecza Wisły i Niemna) i Rosjan

wykonywane przez Polaków (dorzecza Wisły i Niemna) i Rosjan

(dorzecza Niemna i Windawy) tzw. Kanał Windawski).

(dorzecza Niemna i Windawy) tzw. Kanał Windawski).

Historia

Historia

Budowa

Budowa

Kanał został zaprojektowany w 1824 przez gen. Ignacego

Kanał został zaprojektowany w 1824 przez gen. Ignacego

Prądzyńskiego. Budowa rozpoczęła się w 1825 i prowadzona

Prądzyńskiego. Budowa rozpoczęła się w 1825 i prowadzona

była przez Wojskowy Korpus Inżynierów. Pracami kierował

była przez Wojskowy Korpus Inżynierów. Pracami kierował

początkowo Prądzyński (do 1826), później gen. Jan Chrzciciel

początkowo Prądzyński (do 1826), później gen. Jan Chrzciciel

de Grandville Malletski, Jan Paweł Lelewel (do 1830). Prace

de Grandville Malletski, Jan Paweł Lelewel (do 1830). Prace

zostały przerwane z powodu wybuchu powstania

zostały przerwane z powodu wybuchu powstania

listopadowego, a wojska rosyjskie budujące Kanał Windawski

listopadowego, a wojska rosyjskie budujące Kanał Windawski

skierowano do walki z powstańcami.

skierowano do walki z powstańcami.

Po klęsce powstania listopadowego Rosja zlikwidowała autonomię

Po klęsce powstania listopadowego Rosja zlikwidowała autonomię

Królestwa Polskiego i w związku z tym zmieniła się koncepcja

Królestwa Polskiego i w związku z tym zmieniła się koncepcja

budowy kanału. W latach 1833-1839 zrealizowano go tylko na

budowy kanału. W latach 1833-1839 zrealizowano go tylko na

odcinku od Biebrzy do Niemna; budowę prowadził wówczas

odcinku od Biebrzy do Niemna; budowę prowadził wówczas

hydrotechnik Teodor Urbański. Wśród budowniczych Kanału

hydrotechnik Teodor Urbański. Wśród budowniczych Kanału

byli m.in. Jerzy Arnold, Tadeusz Edward Bieliński, Michał

byli m.in. Jerzy Arnold, Tadeusz Edward Bieliński, Michał

Horain, Wojciech Korczakowski, Jan Paweł Lelewel, Feliks

Horain, Wojciech Korczakowski, Jan Paweł Lelewel, Feliks

Pancer, August Szulz (Jussuf-aga).

Pancer, August Szulz (Jussuf-aga).

Galeria

Galeria