Syndrom wypalenia

zawodowego

Syndrom wypalenia zawodowego został

rozpoznany w USA przez Herberta

Freudenberger’a w 1974 roku.

Jako zespół sygnałów i symptomów

występuje szczególnie wśród osób, które

wykonują zawody takie jak: lekarz,

pielęgniarka, psycholog, pracownik socjalny i

inne związane z opieką nad ludźmi.

Zjawisko wypalenia było przez bardzo długi

czas spychane na margines zainteresowań

psychologów. Zainteresowanie wzbudziło

dopiero w czasie gdy stało się zjawiskiem

masowym i trudnym do rozwiązania

problemem klinicznym.

Wypalenie się jest procesem destrukcyjnym

odpowiedzialnym za niskie poczucie własnej

wartości pracowników, absencję chorobową

płynność kadr oraz niską jakość usług

świadczonych potrzebującym przez służbę

zdrowia i opiekę społeczną.

Stałe lub ciągle powtarzające się

pobudzenie emocjonalne, takie jak:

stres nadmierny, stres chroniczny, to

bardzo obciążające doznanie dla

każdego człowieka, niejednokrotnie

może odebrać chęć i zdolność do pracy

Samo zjawisko wypalenia zawodowego
oznacza stan fizycznego, psychicznego i
duchowego wyczerpania, poczucia niemocy,
beznadziejności i braku energii.
Często takiego wypalenia się doświadczają
osoby bardzo zaangażowane w swoją pracę.

Cechy syndromu wypalenia

zawodowego

Według Ch. Maslach istnieją trzy cechy

zespołu wypalenia zawodowego:

•

- Wyczerpanie emocjonalne

•

- Depersonalizacja

•

- Obniżone poczucie własnej adekwatności.

Rodzaje wypalenia

zawodowego

Wyróżnia się dwa rodzaje wypalenia

zawodowego:

•

- Wypalenie aktywne

•

- Wypalenie bierne

Rodzaje wypalenia

zawodowego

•

Wypalenie aktywne jest wywołane poprzez
wydarzenia i czynniki zewnętrzne, do
których zalicza się : warunki pracy, takie
jak np. zbyt wielkie wymagania, oraz
aspekty instytucjonalne.

•

Wypalenie bierne to nic innego jak
wewnętrzne reakcje organizmu na wyżej
wymienione czynniki.

Rodzaje wypalenia

zawodowego

"Dynamika wypalenia się jest następstwem kilku
nakładających się czynników: uogólnionego
doświadczenia poczucia niekompetencji, braku
efektywności w zmaganiu ze stresem i konsekwencją
emocjonalnego dyskomfortu w związku z czynnością
wspierania. Wypalenie się należy zatem traktować jako
funkcję braku efektywności zawodowej przy jednoczesnej
niemożności zastosowania skutecznej strategii radzenia
sobie ze stresem zawodowym"
(Okła, Steuden, 1999).

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Przyczyn wypalenia zawodowego

doszukuje się w trzech
płaszczyznach:

•

indywidualnej;

•

interpersonalnej;

•

organizacyjnej.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

•

Silna motywacja do pracy oraz wysoka
reaktywność to cechy indywidualne, mające
istotny wpływ na procesy wypalenia
zawodowego. Duże prawdopodobieństwo
zaistnienia sytuacji wypalenia zawodowego
jest wśród ludzi niewierzących w swoje
możliwości, unikających trudnych sytuacji, a
także wśród ludzi przekonanych, że bardzo
wiele zależy od nich samych. Osoby takie
stawiają sobie bardzo wysokie wymagania, są
perfekcjonistami. Angażując się w pracę
zawodową bez reszty, traktując swój zawód
jako misję do wykonania często kosztem
wyrzeczeń, doznają zawodu, gasną, by
ostatecznie się wypalić.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Czynniki interpersonalne można podzielić na dwie grupy.
Do pierwszej z nich należą czynniki wywodzące się z
relacji pracownik – klient , będą to relacje które wiążą się
z emocjonalnym zaangażowaniem pracownika w sprawy
klienta. Najczęściej są to sytuacje "pomocowe",
polegające na udzielaniu porad, prowadzeniu terapii,
opiece, leczeniu, motywowaniu, wspieraniu. Takie
sytuacje zawodowe wymagają od pracowników
umiejętności społecznych, polegających na tworzeniu
klimatu troski, wzajemnego zaufania, szacunku, dzielenia
się swoimi zasobami energetyczno-emocjonalnymi celem
poprawienia sytuacji klienta, rozwiązania problemu
osoby wspomaganej.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Drugą grupą czynników interpersonalnych,
są czynniki wynikające z kontaktów z
przełożonymi i współpracownikami, rodzące
często stresujące sytuacje. Wśród nich
najistotniejszymi wydają się być sytuacje
konfliktowe, zaburzona komunikacja oraz
szeroko pojęty mobbing.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Do czynników organizacyjnych zaliczamy

przede wszystkim czynniki związane z

rolą zawodową, ze środowiskiem

fizycznym pracy, ze sposobem

wykonywania pracy, rozwojem

zawodowym, stylem kierowania,

przeciążeniem nadmierną ilością

obowiązków, niedostosowaniem czasu i

środków do zleconych zadań. Istotną

wydaje się być również pojawiająca się w

niektórych przypadkach różnica

pomiędzy normami i wartościami

uznawanymi przez pracownika, a celami

instytucji. Wypalenie zawodowe jest

często rezultatem pracy, która staje się

formą bezbarwnej rutyny, pozbawionej

jakichkolwiek twórczych akcentów.

Stadia wypalenia

Stadium pierwsze, nazywa się stadium
ostrzegawczym, rozpoznaje się je po takich
sygnałach jak: poczucie irytacji i napięcia
emocjonalnego, bóle głowy, bezsenność, nie
ustępujące objawy przeziębienia.

Stadia wypalenia

Stadium drugie wypalenia następuje gdy
opisany syndrom trwa dłużej. Towarzyszą mu
wybuchy irytacji, postawa lekceważąca w
stosunku do ludzi, rutynowe wykonywanie
zadań

Stadia wypalenia

Stadium trzecie występuje wtedy, gdy
syndrom staje się chroniczny, rozwijają się
fizyczne, psychiczne i psychosomatyczne
objawy, jak np. nadciśnienie, owrzodzenie
żołądka i dwunastnicy, stany depresyjne.
Powszechne jest uczucie alienacji i
osamotnienia. Na tym etapie wraz z
kryzysami zawodowymi występują kryzysy
rodzinne i małżeńskie