Syndrom wypalenia 

zawodowego

Ewelina Andreasik

Sebastian Czyjt

Agnieszka Dul

Jolanta Rogoża

Małgorzata Walczyszewska

Syndrom wypalenia 

zawodowego

Syndrom wypalenia zawodowego 

został rozpoznany w USA przez  

Herberta Freudenberger’a w 1974 

roku. Jako zespół sygnałów i 

symptomów występuje szczególnie 

wśród osób, które wykonują zawody 

takie jak: lekarz, pielęgniarka, 

psycholog, pracownik socjalny i inne 

związane z opieką nad ludźmi.

Zjawisko wypalenia było przez 

bardzo długi czas spychane na 

margines zainteresowań 

psychologów. Zainteresowanie 

wzbudziło dopiero w czasie gdy 

stało się zjawiskiem masowym 

i trudnym do rozwiązania 

problemem klinicznym.

Wypalenie się jest procesem 

destrukcyjnym odpowiedzialnym 

za niskie poczucie własnej 

wartości pracowników, absencję 

chorobową płynność kadr oraz 

niską jakość usług świadczonych 

potrzebującym przez służbę 

zdrowia i opiekę społeczną

.

Stałe lub ciągle powtarzające się 

pobudzenie emocjonalne, takie 

jak: stres nadmierny, stres 

chroniczny, to bardzo 

obciążające doznanie dla 

każdego człowieka, 

niejednokrotnie może odebrać 

chęć i zdolność do pracy

Samo zjawisko wypalenia 

zawodowego oznacza stan 
fizycznego, psychicznego i 
duchowego wyczerpania, poczucia 
niemocy, beznadziejności i braku 
energii.

Często takiego wypalenia się 

doświadczają osoby bardzo 
zaangażowane w swoją pracę.

Cechy syndromu wypalenia

 

zawodowego

Według Ch. Maslach istnieją trzy 

cechy zespołu wypalenia 
zawodowego:

• Wyczerpanie emocjonalne
• Depersonalizacja
• Obniżone poczucie własnej 

adekwatności.

Rodzaje wypalenia 

zawodowego

Wyróżnia się dwa rodzaje 

wypalenia zawodowego:

•Wypalenie aktywne
•Wypalenie bierne

Rodzaje wypalenia 

zawodowego

• Wypalenie aktywne jest wywołane 

poprzez wydarzenia i czynniki 
zewnętrzne, do których zalicza się : 
warunki pracy, takie jak np. zbyt 
wielkie wymagania, oraz aspekty 
instytucjonalne.

• Wypalenie bierne to nic innego jak 

wewnętrzne reakcje organizmu na 
wyżej wymienione czynniki.

Rodzaje wypalenia 

zawodowego

"Dynamika wypalenia się jest następstwem kilku 

nakładających się czynników: uogólnionego 
doświadczenia poczucia niekompetencji, braku 
efektywności w zmaganiu ze stresem i 
konsekwencją emocjonalnego dyskomfortu w 
związku z czynnością wspierania. Wypalenie 
się należy zatem traktować jako funkcję braku 
efektywności zawodowej przy jednoczesnej 
niemożności zastosowania skutecznej strategii 
radzenia sobie ze stresem zawodowym" (Okła, 
Steuden, 1999). 

Przyczyny wypalenia 

zawodowego

Przyczyn wypalenia zawodowego 

doszukuje się w trzech płaszczyznach:

• indywidualnej; 

• interpersonalnej; 

• organizacyjnej.

Przyczyny wypalenia 

zawodowego

• Silna motywacja do pracy oraz wysoka reaktywność 

to cechy indywidualne, mające istotny wpływ na 
procesy wypalenia zawodowego. Duże 
prawdopodobieństwo zaistnienia sytuacji wypalenia 
zawodowego jest wśród ludzi niewierzących w swoje 
możliwości, unikających trudnych sytuacji, a także 
wśród ludzi przekonanych, że bardzo wiele zależy 
od nich samych. Osoby takie stawiają sobie bardzo 
wysokie wymagania, są perfekcjonistami. 
Angażując się w pracę zawodową bez reszty, 
traktując swój zawód jako misję do wykonania 
często kosztem wyrzeczeń, doznają zawodu, gasną, 
by ostatecznie się wypalić. 

Przyczyny wypalenia 

zawodowego

Czynniki interpersonalne można podzielić na dwie 

grupy. Do pierwszej z nich należą czynniki 
wywodzące się z relacji pracownik – klient , będą to 
relacje które wiążą się z emocjonalnym 
zaangażowaniem pracownika w sprawy klienta. 
Najczęściej są to sytuacje "pomocowe", polegające 
na udzielaniu porad, prowadzeniu terapii, opiece, 
leczeniu, motywowaniu, wspieraniu. Takie sytuacje 
zawodowe wymagają od pracowników umiejętności 
społecznych, polegających na tworzeniu klimatu 
troski, wzajemnego zaufania, szacunku, dzielenia 
się swoimi zasobami energetyczno-emocjonalnymi 
celem poprawienia sytuacji klienta, rozwiązania 
problemu osoby wspomaganej. 

Przyczyny wypalenia 

zawodowego

Drugą grupą czynników 

interpersonalnych, są czynniki 
wynikające z kontaktów z 
przełożonymi i współpracownikami, 
rodzące często stresujące sytuacje. 
Wśród nich najistotniejszymi wydają 
się być sytuacje konfliktowe, 
zaburzona komunikacja oraz szeroko 
pojęty mobbing. 

Przyczyny wypalenia 

zawodowego

Do czynników organizacyjnych zaliczamy 

przede wszystkim czynniki związane z rolą 

zawodową, ze środowiskiem fizycznym pracy, 

ze sposobem wykonywania pracy, rozwojem 

zawodowym, stylem kierowania, 

przeciążeniem nadmierną ilością obowiązków, 

niedostosowaniem czasu i środków do 

zleconych zadań. Istotną wydaje się być 

również pojawiająca się w niektórych 

przypadkach różnica pomiędzy normami i 

wartościami uznawanymi przez pracownika, a 

celami instytucji. Wypalenie zawodowe jest 

często rezultatem pracy, która staje się formą 

bezbarwnej rutyny, pozbawionej 

jakichkolwiek twórczych akcentów. 

Stadia wypalenia

Stadium pierwsze, nazywa się 

stadium ostrzegawczym, 
rozpoznaje się je po takich 
sygnałach jak: poczucie irytacji i 
napięcia emocjonalnego, bóle 
głowy, bezsenność, nie 
ustępujące objawy przeziębienia.

Stadia wypalenia

Stadium drugie wypalenia 

następuje gdy opisany syndrom 
trwa dłużej. Towarzyszą mu 
wybuchy irytacji, postawa 
lekceważąca w stosunku do 
ludzi, rutynowe wykonywanie 
zadań

.

Stadia wypalenia

Stadium trzecie występuje wtedy, gdy 

syndrom staje się chroniczny, rozwijają 
się fizyczne, psychiczne i 
psychosomatyczne objawy, jak np. 
nadciśnienie, owrzodzenie żołądka i 
dwunastnicy, stany depresyjne. 
Powszechne jest uczucie alienacji i 
osamotnienia. Na tym etapie wraz z 
kryzysami zawodowymi występują 
kryzysy rodzinne i małżeńskie

Sposoby radzenia sobie z 

wypaleniem się: 

• Odpowiednia organizacja pracy i jej 

podział, w miarę możliwości różnorodne 

zadania

• Ważny jest czas i intensywność trwania 

bezpośrednich kontaktów z 

podopiecznym

• Powinno się tworzyć grupy wsparcia – 

głównie wśród współpracowników

• Analiza osobistych uczuć oraz stanów 

napięcia emocjonalnego

Sposoby radzenia sobie z 

wypaleniem się: 

• Rozwinięcie i wdrażanie programów 

edukacyjnych na temat stresu, form 
rozwiązywania konfliktów 
zawodowych i umiejętności 
komunikacji interpersonalnej

• Poszerzenie dostępności warsztatów i 

kursów uczących konstruktywnego 
rozwiązywania konfliktów i 
pozytywnego myślenia

Jak radzić sobie samemu

:

• Ograniczyć czas i energię 

poświęconą pracy

• Nie identyfikować się nadmiernie z 

klientem i jego problemami

• Likwidować przepaść między 

klientami a oczekiwaniami 
pracowników dotyczącymi tego co 
można zrobić.