Syndrom wypalenia

zawodowego

Ewelina Andreasik

Sebastian Czyjt

Agnieszka Dul

Jolanta Rogoża

Małgorzata Walczyszewska

Syndrom wypalenia

zawodowego

Syndrom wypalenia zawodowego

został rozpoznany w USA przez

Herberta Freudenberger’a w 1974

roku. Jako zespół sygnałów i

symptomów występuje szczególnie

wśród osób, które wykonują zawody

takie jak: lekarz, pielęgniarka,

psycholog, pracownik socjalny i inne

związane z opieką nad ludźmi.

Zjawisko wypalenia było przez

bardzo długi czas spychane na

margines zainteresowań

psychologów. Zainteresowanie

wzbudziło dopiero w czasie gdy

stało się zjawiskiem masowym

i trudnym do rozwiązania

problemem klinicznym.

Wypalenie się jest procesem

destrukcyjnym odpowiedzialnym

za niskie poczucie własnej

wartości pracowników, absencję

chorobową płynność kadr oraz

niską jakość usług świadczonych

potrzebującym przez służbę

zdrowia i opiekę społeczną

Stałe lub ciągle powtarzające się

pobudzenie emocjonalne, takie

jak: stres nadmierny, stres

chroniczny, to bardzo

obciążające doznanie dla

każdego człowieka,

niejednokrotnie może odebrać

chęć i zdolność do pracy

Samo zjawisko wypalenia

zawodowego oznacza stan
fizycznego, psychicznego i
duchowego wyczerpania, poczucia
niemocy, beznadziejności i braku
energii.

Często takiego wypalenia się

doświadczają osoby bardzo
zaangażowane w swoją pracę.

Cechy syndromu wypalenia

zawodowego

Według Ch. Maslach istnieją trzy

cechy zespołu wypalenia
zawodowego:

• Wyczerpanie emocjonalne
• Depersonalizacja
• Obniżone poczucie własnej

adekwatności.

Rodzaje wypalenia

zawodowego

Wyróżnia się dwa rodzaje

wypalenia zawodowego:

•Wypalenie aktywne
•Wypalenie bierne

Rodzaje wypalenia

zawodowego

• Wypalenie aktywne jest wywołane

poprzez wydarzenia i czynniki
zewnętrzne, do których zalicza się :
warunki pracy, takie jak np. zbyt
wielkie wymagania, oraz aspekty
instytucjonalne.

• Wypalenie bierne to nic innego jak

wewnętrzne reakcje organizmu na
wyżej wymienione czynniki.

Rodzaje wypalenia

zawodowego

"Dynamika wypalenia się jest następstwem kilku

nakładających się czynników: uogólnionego
doświadczenia poczucia niekompetencji, braku
efektywności w zmaganiu ze stresem i
konsekwencją emocjonalnego dyskomfortu w
związku z czynnością wspierania. Wypalenie
się należy zatem traktować jako funkcję braku
efektywności zawodowej przy jednoczesnej
niemożności zastosowania skutecznej strategii
radzenia sobie ze stresem zawodowym" (Okła,
Steuden, 1999).

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Przyczyn wypalenia zawodowego

doszukuje się w trzech płaszczyznach:

• indywidualnej;

• interpersonalnej;

• organizacyjnej.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

• Silna motywacja do pracy oraz wysoka reaktywność

to cechy indywidualne, mające istotny wpływ na
procesy wypalenia zawodowego. Duże
prawdopodobieństwo zaistnienia sytuacji wypalenia
zawodowego jest wśród ludzi niewierzących w swoje
możliwości, unikających trudnych sytuacji, a także
wśród ludzi przekonanych, że bardzo wiele zależy
od nich samych. Osoby takie stawiają sobie bardzo
wysokie wymagania, są perfekcjonistami.
Angażując się w pracę zawodową bez reszty,
traktując swój zawód jako misję do wykonania
często kosztem wyrzeczeń, doznają zawodu, gasną,
by ostatecznie się wypalić.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Czynniki interpersonalne można podzielić na dwie

grupy. Do pierwszej z nich należą czynniki
wywodzące się z relacji pracownik – klient , będą to
relacje które wiążą się z emocjonalnym
zaangażowaniem pracownika w sprawy klienta.
Najczęściej są to sytuacje "pomocowe", polegające
na udzielaniu porad, prowadzeniu terapii, opiece,
leczeniu, motywowaniu, wspieraniu. Takie sytuacje
zawodowe wymagają od pracowników umiejętności
społecznych, polegających na tworzeniu klimatu
troski, wzajemnego zaufania, szacunku, dzielenia
się swoimi zasobami energetyczno-emocjonalnymi
celem poprawienia sytuacji klienta, rozwiązania
problemu osoby wspomaganej.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Drugą grupą czynników

interpersonalnych, są czynniki
wynikające z kontaktów z
przełożonymi i współpracownikami,
rodzące często stresujące sytuacje.
Wśród nich najistotniejszymi wydają
się być sytuacje konfliktowe,
zaburzona komunikacja oraz szeroko
pojęty mobbing.

Przyczyny wypalenia

zawodowego

Do czynników organizacyjnych zaliczamy

przede wszystkim czynniki związane z rolą

zawodową, ze środowiskiem fizycznym pracy,

ze sposobem wykonywania pracy, rozwojem

zawodowym, stylem kierowania,

przeciążeniem nadmierną ilością obowiązków,

niedostosowaniem czasu i środków do

zleconych zadań. Istotną wydaje się być

również pojawiająca się w niektórych

przypadkach różnica pomiędzy normami i

wartościami uznawanymi przez pracownika, a

celami instytucji. Wypalenie zawodowe jest

często rezultatem pracy, która staje się formą

bezbarwnej rutyny, pozbawionej

jakichkolwiek twórczych akcentów.

Stadia wypalenia

Stadium pierwsze, nazywa się

stadium ostrzegawczym,
rozpoznaje się je po takich
sygnałach jak: poczucie irytacji i
napięcia emocjonalnego, bóle
głowy, bezsenność, nie
ustępujące objawy przeziębienia.

Stadia wypalenia

Stadium drugie wypalenia

następuje gdy opisany syndrom
trwa dłużej. Towarzyszą mu
wybuchy irytacji, postawa
lekceważąca w stosunku do
ludzi, rutynowe wykonywanie
zadań

Stadia wypalenia

Stadium trzecie występuje wtedy, gdy

syndrom staje się chroniczny, rozwijają
się fizyczne, psychiczne i
psychosomatyczne objawy, jak np.
nadciśnienie, owrzodzenie żołądka i
dwunastnicy, stany depresyjne.
Powszechne jest uczucie alienacji i
osamotnienia. Na tym etapie wraz z
kryzysami zawodowymi występują
kryzysy rodzinne i małżeńskie