Usprawnianie po

Usprawnianie po

mastektomii

mastektomii

Michalina Grabowska

Michalina Grabowska

Marta Krupa

Marta Krupa



Mastektomia

Mastektomia

- zabieg amputacji piersi

- zabieg amputacji piersi

spowodowany najczęściej rakiem piersi.

spowodowany najczęściej rakiem piersi.



Domowa rehabilitacja po mastektomii

Domowa rehabilitacja po mastektomii

Pacjentka po mastektomii podczas

Pacjentka po mastektomii podczas

pobytu w szpitalu poddawana jest rehabilitacji,

pobytu w szpitalu poddawana jest rehabilitacji,

którą powinna kontynuować w warunkach

którą powinna kontynuować w warunkach

domowych początkowo pod nadzorem

domowych początkowo pod nadzorem

personelu medycznego. Do zakresu działań

personelu medycznego. Do zakresu działań

ambulatoryjnych zaliczamy odpowiednio

ambulatoryjnych zaliczamy odpowiednio

dobrany zestaw ćwiczeń, automasaż drenaż

dobrany zestaw ćwiczeń, automasaż drenaż

limfatyczny oraz psychoterapię.

limfatyczny oraz psychoterapię.

Pacjentki te niejednokrotnie należy

Pacjentki te niejednokrotnie należy

odpowiednio przygotować psychicznie i

odpowiednio przygotować psychicznie i

fizycznie do nowej sytuacji życiowej i

fizycznie do nowej sytuacji życiowej i

przekonać do celowości stosowania

przekonać do celowości stosowania

rehabilitacji.

rehabilitacji.

Najważniejsze cele rehabilitacji ruchowej:

Najważniejsze cele rehabilitacji ruchowej:



zwiększenie zakresów ruchów obręczy barkowej,

zwiększenie zakresów ruchów obręczy barkowej,



poprawa postawy, często pogorszonej w wyniku

poprawa postawy, często pogorszonej w wyniku

operacji, co mogłoby powodować bóle kręgosłupa,

operacji, co mogłoby powodować bóle kręgosłupa,



zwiększenie siły mięśniowej po stronie operowanej,

zwiększenie siły mięśniowej po stronie operowanej,



usunięcie obrzęku w obrębie kończyny po stronie

usunięcie obrzęku w obrębie kończyny po stronie

operowanej poprzez odpowiedni dobór ćwiczeń

operowanej poprzez odpowiedni dobór ćwiczeń

prawidłowo wykonany drenaż limfatyczny.

prawidłowo wykonany drenaż limfatyczny.

Podstawowym problemem kobiet po

Podstawowym problemem kobiet po

mastektomii jest narastający obrzęk kończyny

mastektomii jest narastający obrzęk kończyny

górnej i dołu pachowego po stronie

górnej i dołu pachowego po stronie

operowanej. Wynika to z powodu zaburzeń w

operowanej. Wynika to z powodu zaburzeń w

krążeniu chłonki, spowodowanym usunięciem

krążeniu chłonki, spowodowanym usunięciem

węzłów chłonnych. Jego powstaniu sprzyja

węzłów chłonnych. Jego powstaniu sprzyja

wysoka temperatura otoczenia. Objawy nasilają

wysoka temperatura otoczenia. Objawy nasilają

się podczas upałów i w nadmiernie

się podczas upałów i w nadmiernie

ogrzewanych pomieszczeniach.

ogrzewanych pomieszczeniach.

Zlikwidować obrzęk limfatyczny można

Zlikwidować obrzęk limfatyczny można

poprzez:

poprzez:



automasaż,

automasaż,



ręczny drenaż limfatyczny z zastosowaniem aparatury

ręczny drenaż limfatyczny z zastosowaniem aparatury

do masażu uciskowego

do masażu uciskowego

Jeśli u pacjentki po mastektomii obrzęk

Jeśli u pacjentki po mastektomii obrzęk

narasta należy pamiętać o podstawowych

narasta należy pamiętać o podstawowych

zasadach postępowania:

zasadach postępowania:



systematyczne wykonywanie ćwiczeń ruchowych,

systematyczne wykonywanie ćwiczeń ruchowych,



prawidłowe ułożenie kończyny, ręka powinna być

prawidłowe ułożenie kończyny, ręka powinna być

ułożona na podpórce, w lekkim odwiedzeniu,

ułożona na podpórce, w lekkim odwiedzeniu,



powyżej obręczy barkowej w celu ułatwienia odpływu

powyżej obręczy barkowej w celu ułatwienia odpływu

chłonki wykorzystuje się działanie siły grawitacji,

chłonki wykorzystuje się działanie siły grawitacji,



stosowanie zimnych okładów na kończynę w

stosowanie zimnych okładów na kończynę w

przypadku zbyt wysokich temperatur otoczenia,

przypadku zbyt wysokich temperatur otoczenia,

stosowanie automasażu,

stosowanie automasażu,



zastosowanie masażu uciskowego przy pomocy

zastosowanie masażu uciskowego przy pomocy

aparatu.

aparatu.

Z wielu badań wynika, że w życiu

społecznym najwięcej problemów
stwarza wysiłek fizyczny, obniżenie
efektywności pracy i wykonywanie
codziennych czynności, a także
niemożność powrotu do pracy
zawodowej. Jednocześnie badane nie
miały problemów z takimi
czynnościami, jak ubieranie się czy
mycie oraz ze spacerami.

Problemy w życiu społecznym.

Drugą ważną sferą jakości życia jest

życie psychiczne.

Badane najczęściej miały problemy z

koncentracją, nadmierną drażliwością,
rozbiciem wewnętrznym. Natomiast
choroba i opieka lekarska nie osłabiły
ich życia rodzinnego i w niewielkim
stopniu wpłynęły na życie towarzyskie.

Problemy w życiu psychicznym.

Problemy w życiu społecznym.



Ćwiczenia

Ćwiczenia

po mastektomii:

po mastektomii:

Usprawnianie szpitalne po zabiegu mastektomii

Usprawnianie szpitalne po zabiegu mastektomii

jest często zbyt krótkie. Istotne jest aby kobieta

jest często zbyt krótkie. Istotne jest aby kobieta

miała świadomość, że systematyczna

miała świadomość, że systematyczna

fizjoterapia znacznie wpłynie na jej

fizjoterapia znacznie wpłynie na jej

samopoczucie i sprawność. Większość ćwiczeń

samopoczucie i sprawność. Większość ćwiczeń

można samodzielnie wykonywać w warunkach

można samodzielnie wykonywać w warunkach

domowych- ważne są tylko zasady

domowych- ważne są tylko zasady

wykonywania: systematyczność, ale obciążenie

wykonywania: systematyczność, ale obciążenie

delikatne. Ćwiczenia należy przeplatać wysokim

delikatne. Ćwiczenia należy przeplatać wysokim

ułożeniem kończyny- jest to pozycja, która

ułożeniem kończyny- jest to pozycja, która

umożliwia odpływ chłonki, zapobiega więc

umożliwia odpływ chłonki, zapobiega więc

powstawaniu obrzęków.

powstawaniu obrzęków.

Po zabiegu mastektomii, typowe są ograniczenia

Po zabiegu mastektomii, typowe są ograniczenia

ruchomości w obrębie kończyny górnej. Często

ruchomości w obrębie kończyny górnej. Często

towarzyszą temu obrzęki. Podaję parę ćwiczeń,

towarzyszą temu obrzęki. Podaję parę ćwiczeń,

które pozwolą na samodzielną opiekę, i

które pozwolą na samodzielną opiekę, i

usprawnianie.

usprawnianie.

Ćwiczenia:

Ćwiczenia:

1-3 doba po zabiegu:

1-3 doba po zabiegu:

- zaciskanie dłoni w pięść

- zaciskanie dłoni w pięść

- rozczapierzanie i łączenie palców

- rozczapierzanie i łączenie palców

- zgięcie/ wyprost kończyny górnej w stawie łokciowym

- zgięcie/ wyprost kończyny górnej w stawie łokciowym

(dłoń skierowana do

(dłoń skierowana do

barku)

barku)

- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej

- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej

spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę

spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę

- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych,

- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych,

palce rąk splecione,

palce rąk splecione,

kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie

kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie

strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry

strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry

- kończyny górne wyprostowane, ruch w bok i do góry,

- kończyny górne wyprostowane, ruch w bok i do góry,

prowadząc go po łóżku.

prowadząc go po łóżku.

Metodyka ćwiczeń:

Metodyka ćwiczeń:

Należy je powtarzać przynajmniej 3x w ciągu dnia. Każde

Należy je powtarzać przynajmniej 3x w ciągu dnia. Każde

ćwiczenie powtórzyć 15-30 razy. Ruch prowadzony ma

ćwiczenie powtórzyć 15-30 razy. Ruch prowadzony ma

być do granicy bólu, bez przekraczania jej. Po każdym

być do granicy bólu, bez przekraczania jej. Po każdym

ćwiczeniu należy wykonywać wstrząsania całą kończyną

ćwiczeniu należy wykonywać wstrząsania całą kończyną

górną przez około 5 sekund oraz pogłębione oddychanie.

górną przez około 5 sekund oraz pogłębione oddychanie.

W czasie ćwiczeń oddechowych należy trzymać ręce na

W czasie ćwiczeń oddechowych należy trzymać ręce na

biodrach.

biodrach.



4-6 doba po zabiegu:

4-6 doba po zabiegu:

Pozycja wyjściowa do ćwiczeń- siad na krześle, z

Pozycja wyjściowa do ćwiczeń- siad na krześle, z

oparciem stóp o podłoże.

oparciem stóp o podłoże.

- unoszenie barków do góry

- unoszenie barków do góry

- krążenia barków w tył

- krążenia barków w tył

- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej

- chwyt rękami za łokcie (ręka po stronie operowanej

spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę

spoczywa na zdrowej). Unoszenie kończyn w górę

- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych,

- kończyny górne wyprostowane w stawach łokciowych,

palce rąk splecione,

palce rąk splecione,

kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie

kończyna strony operowanej spoczywa na kończynie

strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry

strony zdrowej. Unoszenie kończyn do góry

- kończyny na szerokość barków- równoczesne unoszenie

- kończyny na szerokość barków- równoczesne unoszenie

w górę

w górę

- unoszenie kończyn górnych bokiem w górę

- unoszenie kończyn górnych bokiem w górę

Metodyka ćwiczeń:

Metodyka ćwiczeń:

Po każdym ćwiczeniu należy wykonać wstrząsanie

Po każdym ćwiczeniu należy wykonać wstrząsanie

kończyną i ćwiczenia oddechowe.

kończyną i ćwiczenia oddechowe.



7-9 doba po zabiegu:

7-9 doba po zabiegu:

Ćwiczenia wykonuje się z laseczką- pozwala to

Ćwiczenia wykonuje się z laseczką- pozwala to

kontrolować ruch i dozować go. Laseczkę trzymamy na

kontrolować ruch i dozować go. Laseczkę trzymamy na

szerokość barków.

szerokość barków.

1. Unoszenie laseczki w wyprostowanych kończynach górnych

1. Unoszenie laseczki w wyprostowanych kończynach górnych

- opuszczenie ramion z laseczką na kark (zgięcie w łokciach)

- opuszczenie ramion z laseczką na kark (zgięcie w łokciach)

- wyprost w łokciach

- wyprost w łokciach

- opuszczenie laseczki na kolana

- opuszczenie laseczki na kolana

2. Uniesienie laseczki nad głowę, następnie ruch w prawo i lewo. Opuszczenie

2. Uniesienie laseczki nad głowę, następnie ruch w prawo i lewo. Opuszczenie

laseczki na kolana

laseczki na kolana

3. Chwyt jedną ręką za koniec laseczki i podnoszenie jej w górę. Potem zmiana

3. Chwyt jedną ręką za koniec laseczki i podnoszenie jej w górę. Potem zmiana

ręki.

ręki.

4. Chwyt laseczki na szerokość barków. Krążenia do tyłu po torze "ósemki" w

4. Chwyt laseczki na szerokość barków. Krążenia do tyłu po torze "ósemki" w

prawą, potem w lewą stronę

prawą, potem w lewą stronę

5. Stanie przodem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie

5. Stanie przodem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie

6. Stanie bokiem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie

6. Stanie bokiem do ściany- "wchodzenie" i "schodzenie" palcami po ścianie

Zalecenia dla kobiet po mastektomii:

Zalecenia dla kobiet po mastektomii:

Należy unikać czynników sprzyjających rozwojowi obrzęku limfatycznego po amputacji piersi w

Należy unikać czynników sprzyjających rozwojowi obrzęku limfatycznego po amputacji piersi w

obrębie kończyny górnej po stronie operowanej:

obrębie kończyny górnej po stronie operowanej:

- nadmiernego wysiłku

- nadmiernego wysiłku

- podnoszenia, noszenia ciężkich przedmiotów

- podnoszenia, noszenia ciężkich przedmiotów

- długotrwałego noszenia nawet lekkich przedmiotów, zwłaszcza gdy kończyna

- długotrwałego noszenia nawet lekkich przedmiotów, zwłaszcza gdy kończyna

górna jest opuszczona

górna jest opuszczona

- gwałtownych ruchów i powtarzania ruchów przy opuszczonych kończynach

- gwałtownych ruchów i powtarzania ruchów przy opuszczonych kończynach

górnych

górnych

- noszenia uciskających przedmiotów na kończynie górnej (zegarek, biżuteria,

- noszenia uciskających przedmiotów na kończynie górnej (zegarek, biżuteria,

ubranie)

ubranie)

- spanie na kończynie górnej strony operowanej

- spanie na kończynie górnej strony operowanej

- gorących kąpieli (temperatura optymalna 34-38°C)

- gorących kąpieli (temperatura optymalna 34-38°C)

- gorących okładów i intensywnego opalania się

- gorących okładów i intensywnego opalania się

- urazów kończyny górnej po stronie operowanej

- urazów kończyny górnej po stronie operowanej

- stanów zapalnych kończyny

- stanów zapalnych kończyny

- mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, robienia

- mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, robienia

zastrzyków i wlewów

zastrzyków i wlewów

kroplowych oraz pobierania krwi w obrębie

kroplowych oraz pobierania krwi w obrębie

kończyny po stronie operowanej

kończyny po stronie operowanej

- pchania i ciągnięcia

- pchania i ciągnięcia

- długiego moczenia kończyny

- długiego moczenia kończyny

- używania drażniących detergentów

- używania drażniących detergentów

- nadmiernej wilgoci

- nadmiernej wilgoci

- bielizny uszytej z szorstkich materiałów

- bielizny uszytej z szorstkich materiałów

- środków kosmetycznych i higienicznych, które

- środków kosmetycznych i higienicznych, które

drażnią skórę

drażnią skórę

- ucisku strony operowanej podczas jazdy

- ucisku strony operowanej podczas jazdy

samochodem (należy podkładać coś

samochodem (należy podkładać coś

miękkiego pod pasy bezpieczeństwa)

miękkiego pod pasy bezpieczeństwa)

- noszenia ciasnej bielizny i biustonoszy z

- noszenia ciasnej bielizny i biustonoszy z

ciasnymi, wąskimi ramiączkami

ciasnymi, wąskimi ramiączkami

Zaleca się wykonywanie:

Zaleca się wykonywanie:

- bierne i czynne wysokie ułożenie kończyny

- bierne i czynne wysokie ułożenie kończyny

w czasie snu, wypoczynku i pracy

w czasie snu, wypoczynku i pracy

(z wykorzystaniem klinów, podkładek:

(z wykorzystaniem klinów, podkładek:

ważne aby cała kończyna była

ważne aby cała kończyna była

podparta)

podparta)

- noszenie protezy piersi, co wpływa

- noszenie protezy piersi, co wpływa

korzystnie na lepsze zrównoważenie stron

korzystnie na lepsze zrównoważenie stron

ciała i utrzymanie prawidłowej postawy

ciała i utrzymanie prawidłowej postawy

- pomiarów obwodów kończyny górnej po

- pomiarów obwodów kończyny górnej po

stronie zabiegu (kontrola obrzęku)

stronie zabiegu (kontrola obrzęku)

- 20-30 minutowych ćwiczeń- 1-2 razy

- 20-30 minutowych ćwiczeń- 1-2 razy

dziennie.

dziennie.







Stan po prawostronnej mastektomii

Stan po prawostronnej mastektomii