ORGANIZACJA

ORGANIZACJA

ADMINISTRACJI

ADMINISTRACJI

PUBLICZNEJ W POLSCE

PUBLICZNEJ W POLSCE

W płaszczyźnie podmiotowej i

W płaszczyźnie podmiotowej i

przedmiotowej pojęciowo administracja

przedmiotowej pojęciowo administracja

państwowa obejmuje wszystkie

państwowa obejmuje wszystkie

przejawy działalności i wszystkie

przejawy działalności i wszystkie

organy, które są państwowe. A zatem

organy, które są państwowe. A zatem

obejmuje także administracje rządową ,

obejmuje także administracje rządową ,

która w współczesnej literaturze

która w współczesnej literaturze

utożsamiana jest nieraz z administracja

utożsamiana jest nieraz z administracja

państwową, a z kolei administracja

państwową, a z kolei administracja

państwowa utożsamiana jest z

państwowa utożsamiana jest z

administracją rządową.

administracją rządową.

W DZISIEJSZYM STANIE

W DZISIEJSZYM STANIE

PAŃSTWA DO ADMINISTARCJI

PAŃSTWA DO ADMINISTARCJI

PAŃSTWOWEJ NALEŻY

PAŃSTWOWEJ NALEŻY

ZALICZYĆ:

ZALICZYĆ:

•

Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej

Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej

•

Organy Najwyższej Izby Kontroli

Organy Najwyższej Izby Kontroli

•

Krajową Radę Radiofonii i Telewizji

Krajową Radę Radiofonii i Telewizji

•

Rzecznika Praw Obywatelskich

Rzecznika Praw Obywatelskich

•

Krajowa Rade Sądownictwa

Krajowa Rade Sądownictwa

•

Organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę

Organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę

Polityki Pieniężnej

Polityki Pieniężnej

•

Centralne Organy Administracji podległe Sejmowi

Centralne Organy Administracji podległe Sejmowi

•

Ambasadorów i konsulów RP jako organy administracji

Ambasadorów i konsulów RP jako organy administracji

państwowej funkcjonujące za granicami państwa

państwowej funkcjonujące za granicami państwa

Wszystkie organy administracji państwowej powołane są do

Wszystkie organy administracji państwowej powołane są do

realizacji i ochrony najwyższego stopnia interesu

realizacji i ochrony najwyższego stopnia interesu

publicznego, to jest interesu państwowego.

publicznego, to jest interesu państwowego.

Administracja rządowa dzieli

Administracja rządowa dzieli

się na:

się na:

•

administrację rządową centralną

administrację rządową centralną

•

administrację rządową terenową (wojewódzką),

administrację rządową terenową (wojewódzką),

jedno województwo jest równe jednemu urzędowi

jedno województwo jest równe jednemu urzędowi

wojewódzkiemu

wojewódzkiemu

Administracją rządową kieruje Rada Ministrów:

Administracją rządową kieruje Rada Ministrów:

Ministrowie kierują określonymi działami

Ministrowie kierują określonymi działami

administracji rządowej lub wypełniają zadania

administracji rządowej lub wypełniają zadania

wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów.

wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów.

Zakres działania ministra kierującego działem

Zakres działania ministra kierującego działem

administracji rządowej określają ustawy.

administracji rządowej określają ustawy.

(Konstytucja, art.149, ust.1)

(Konstytucja, art.149, ust.1)

W administracji rządowej

W administracji rządowej

wyróżniamy dwa rodzaje

wyróżniamy dwa rodzaje

stanowisk:

stanowisk:

•

stanowiska polityczne- zmieniają się wraz ze zmianą

stanowiska polityczne- zmieniają się wraz ze zmianą

rządu

rządu

•

stanowiska cywilne- działają niezależnie od rządu

stanowiska cywilne- działają niezależnie od rządu

(przynajmniej w teorii), a powstały:

(przynajmniej w teorii), a powstały:

W celu

W celu

zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i

zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i

politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa,

politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa,

w urzędach administracji rządowej (...)

w urzędach administracji rządowej (...)

(Konstytucja,

(Konstytucja,

art.153, ust.1)

art.153, ust.1)

Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem służbowym

Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem służbowym

pracowników administracji rządowej. Przedstawicielem

pracowników administracji rządowej. Przedstawicielem

Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.

Rady Ministrów w województwie jest wojewoda.

Administracja samorządowa

Administracja samorządowa

-

-

zespół organów publicznych

zespół organów publicznych

powołanych do realizowania zadań państwa w terenie.

powołanych do realizowania zadań państwa w terenie.

Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd

Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd

województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia

województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia

wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy

wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy

województwa, mające osobowość prawną i wypełniające

województwa, mające osobowość prawną i wypełniające

zadania z zakresu administracji publicznej. Samorząd

zadania z zakresu administracji publicznej. Samorząd

wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie

wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie

upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez

upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez

Konstytucję i ustawy. Państwo posiada jedynie możliwość

Konstytucję i ustawy. Państwo posiada jedynie możliwość

nadzorowania poczynań samorządów, przy czym zakres

nadzorowania poczynań samorządów, przy czym zakres

nadzoru i jego formy są ograniczone i ściśle określone

nadzoru i jego formy są ograniczone i ściśle określone

przez przepisy prawa. Samorząd terytorialny jako

przez przepisy prawa. Samorząd terytorialny jako

zrzeszenie podejmuje decyzje bądź przez samych

zrzeszenie podejmuje decyzje bądź przez samych

mieszkańców (gminy, powiatu czy województwa), bądź

mieszkańców (gminy, powiatu czy województwa), bądź

przez swoje organy. Na terytorium Rzeczypospolitej

przez swoje organy. Na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej istnieje trójstopniowy podział terytorialny. Jego

Polskiej istnieje trójstopniowy podział terytorialny. Jego

jednostkami są:

jednostkami są:

- województwa (16)

- województwa (16)

- powiaty (314 powiatów ziemskich i 65 grodzkich –

- powiaty (314 powiatów ziemskich i 65 grodzkich –

miast, na prawach powiatu)

miast, na prawach powiatu)

- gminy (jest ich 2478); w gminach mogą być tworzone

- gminy (jest ich 2478); w gminach mogą być tworzone

tzw. jednostki pomocnicze np. sołectwa, dzielnice,

tzw. jednostki pomocnicze np. sołectwa, dzielnice,

osiedla.

osiedla.

Stopień

Stopień

Organ

Organ

stanowiący

stanowiący

Organ

Organ

wykonawczy

wykonawczy

Na stopniu

Na stopniu

wojewódzkim

wojewódzkim

Sejmik

Sejmik

Zarząd

Zarząd

wojewódzki z

wojewódzki z

marszałkiem

marszałkiem

na czele

na czele

Na stopniu

Na stopniu

powiatu

powiatu

Rada powiatu

Rada powiatu

Zarząd

Zarząd

powiatu ze

powiatu ze

starosta na

starosta na

czele

czele

Na stopniu

Na stopniu

gminy

gminy

Rada gminy

Rada gminy

Wójt,

Wójt,

Burmistrz,

Burmistrz,

Prezydent

Prezydent

STRUKTURA PIONOWA

STRUKTURA PIONOWA

Z reguły w przypadku średniej wielkości urzędu nie

Z reguły w przypadku średniej wielkości urzędu nie

jest możliwe skuteczne sterowanie jego

jest możliwe skuteczne sterowanie jego

działalnością przez jednego kierownika powstaje

działalnością przez jednego kierownika powstaje

konieczność rozbudowy pionowych struktur

konieczność rozbudowy pionowych struktur

organizacyjnych urzędu przez tworzenie wydziałów

organizacyjnych urzędu przez tworzenie wydziałów

lub referatów, a więc różnych pośrednich szczebli

lub referatów, a więc różnych pośrednich szczebli

kierownictwa. Dominuje pogląd, że racjonalizacja

kierownictwa. Dominuje pogląd, że racjonalizacja

działania urzędu wymaga „ spłaszczenia” jego

działania urzędu wymaga „ spłaszczenia” jego

struktur przez tworzenie relatywnie dużych

struktur przez tworzenie relatywnie dużych

wewnętrznych jednostek organizacyjnych. Należy

wewnętrznych jednostek organizacyjnych. Należy

podkreślić, że im mniejsza jest rozpiętość

podkreślić, że im mniejsza jest rozpiętość

kierowania, tym bardziej jest „wysmukła” struktura

kierowania, tym bardziej jest „wysmukła” struktura

organizacyjna, co powoduje straty i zakłócenia

organizacyjna, co powoduje straty i zakłócenia

informacyjne na drodze służbowej.

informacyjne na drodze służbowej.

STRUKTURA POZIOMA

STRUKTURA POZIOMA

Oznacza to tworzenie warunków do swobodnego zrzeszania się obywateli

Oznacza to tworzenie warunków do swobodnego zrzeszania się obywateli

w najróżnorodniejsze ugrupowania o charakterze sieci raczej niż

w najróżnorodniejsze ugrupowania o charakterze sieci raczej niż

zorganizowanych pionowo, a więc hierarchicznie. Strukturę

zorganizowanych pionowo, a więc hierarchicznie. Strukturę

hierarchiczną oddaje się często za pomocą piramidy: jej podstawę

hierarchiczną oddaje się często za pomocą piramidy: jej podstawę

tworzą najliczniejsi, ale pozbawieni mocy sprawczej; szczyt tworzą

tworzą najliczniejsi, ale pozbawieni mocy sprawczej; szczyt tworzą

nieliczni, którzy skupiają całą władzę. "Dół" w konsekwencji pozbawiony

nieliczni, którzy skupiają całą władzę. "Dół" w konsekwencji pozbawiony

jest motywacji do działania, gdyż ma poczucie braku wpływu na bieg

jest motywacji do działania, gdyż ma poczucie braku wpływu na bieg

spraw, "szczyt" działa w warunkach braku bazy, poparcia społecznego,

spraw, "szczyt" działa w warunkach braku bazy, poparcia społecznego,

a czasem nawet w próżni społecznej. W warunkach skrajnych dochodzi

a czasem nawet w próżni społecznej. W warunkach skrajnych dochodzi

nawet do paraliżu władzy. Tradycyjny, hierarchiczny sposób

nawet do paraliżu władzy. Tradycyjny, hierarchiczny sposób

organizowania instytucji społecznych nie jest w stanie unieść zadania

organizowania instytucji społecznych nie jest w stanie unieść zadania

przekształcenia naszego systemu. Relatywnie niska aktywność

przekształcenia naszego systemu. Relatywnie niska aktywność

obywatelska w Polsce (także w innych krajach postkomunistycznych,

obywatelska w Polsce (także w innych krajach postkomunistycznych,

np. na Węgrzech) może służyć jako poważne ostrzeżenie. Pozioma

np. na Węgrzech) może służyć jako poważne ostrzeżenie. Pozioma

struktura instytucji pozwala także lepiej niż tradycyjna pionowa

struktura instytucji pozwala także lepiej niż tradycyjna pionowa

wydobywać i wykorzystywać kompetencje poszczególnych osób

wydobywać i wykorzystywać kompetencje poszczególnych osób

wchodzących do sieci, środowisk ją tworzących, wreszcie - budowanie

wchodzących do sieci, środowisk ją tworzących, wreszcie - budowanie

istotnych instytucji społecznych (np. organizacji pozarządowych), za

istotnych instytucji społecznych (np. organizacji pozarządowych), za

które obywatele mogą się czuć w pełni odpowiedzialni.

które obywatele mogą się czuć w pełni odpowiedzialni.