Instytucje Unii
Instytucje Unii
Europejskiej
Europejskiej
Trybunał Sprawiedliwości, Sąd Pierwszej
Trybunał Sprawiedliwości, Sąd Pierwszej
Instancji, Trybunał Obrachunkowy,
Instancji, Trybunał Obrachunkowy,
Instytucje doradcze,
Instytucje doradcze,
Instytucje finansowe
Instytucje finansowe
Agnieszka Kardaś
Agnieszka Kardaś
Ewelina Kuźma
Ewelina Kuźma
Katarzyna Ogrodniczek
Katarzyna Ogrodniczek
Trybunał Sprawiedliwości
Trybunał Sprawiedliwości
Wspólnot Europejskich
Wspólnot Europejskich
Powstał w 1952 roku na mocy Traktatu EWWiS, jego
Powstał w 1952 roku na mocy Traktatu EWWiS, jego
siedzibą jest Luksemburg.
siedzibą jest Luksemburg.
W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego
W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego
państwa członkowskiego
państwa członkowskiego
Zwykle, ze względów praktycznych, Trybunał zasiada
Zwykle, ze względów praktycznych, Trybunał zasiada
jako „Wielka Izba” złożona z 13 sędziów lub jako izby
jako „Wielka Izba” złożona z 13 sędziów lub jako izby
sądowe liczące po 5 lub 3 sędziów
sądowe liczące po 5 lub 3 sędziów
TS wspomagany jest przez ośmiu rzeczników
TS wspomagany jest przez ośmiu rzeczników
generalnych, którzy wydają opinie w sprawach
generalnych, którzy wydają opinie w sprawach
wniesionych do Trybunału.
wniesionych do Trybunału.
Sędziowie i rzecznicy generalni są byłymi członkami
Sędziowie i rzecznicy generalni są byłymi członkami
najwyższych sądów krajowych lub wysoko
najwyższych sądów krajowych lub wysoko
kwalifikowanymi prawnikami. Są oni powoływani za
kwalifikowanymi prawnikami. Są oni powoływani za
wspólną zgodą rządów państw członkowskich. Każdy z
wspólną zgodą rządów państw członkowskich. Każdy z
nich jest mianowany na 6-letnią, odnawialną kadencję.
nich jest mianowany na 6-letnią, odnawialną kadencję.
Zadania TS
Zadania TS
Zadaniem Trybunału jest zapewnienie jednolitej
Zadaniem Trybunału jest zapewnienie jednolitej
interpretacji
interpretacji
i stosowania prawa europejskiego we wszystkich
i stosowania prawa europejskiego we wszystkich
krajach Unii.
krajach Unii.
Jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych
Jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych
między państwami członkowskimi, instytucjami UE,
między państwami członkowskimi, instytucjami UE,
przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi.
przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi.
Trybunał orzeka we wnoszonych do niego sprawach,
Trybunał orzeka we wnoszonych do niego sprawach,
najbardziej powszechne rodzaje spraw to:
najbardziej powszechne rodzaje spraw to:
- wnioski o wydanie orzeczenia wstępnego
- wnioski o wydanie orzeczenia wstępnego
- skargi z powodu niewykonania zobowiązania
- skargi z powodu niewykonania zobowiązania
- skargi o unieważnienie aktu prawnego
- skargi o unieważnienie aktu prawnego
- skargi z powodu bezczynności
- skargi z powodu bezczynności
Organizacja pracy TS
Organizacja pracy TS
Sprawy wpływają do sędziego sprawozdawcy, a
Sprawy wpływają do sędziego sprawozdawcy, a
następnie każda jest przydzielana jednemu sędziemu i
następnie każda jest przydzielana jednemu sędziemu i
rzecznikowi generalnemu. Cała procedura dzieli się
rzecznikowi generalnemu. Cała procedura dzieli się
na dwie fazy:
na dwie fazy:
- Pisemną:
- Pisemną:
Przedłożenie pisemnych oświadczeń przez strony
Przedłożenie pisemnych oświadczeń przez strony
Sprawozdanie z oświadczeń sędziego przydzielonego
Sprawozdanie z oświadczeń sędziego przydzielonego
do sprawy
do sprawy
i wskazanie podstawy prawnej sprawy
i wskazanie podstawy prawnej sprawy
Opinia rzecznika generalnego
Opinia rzecznika generalnego
Wstępny rozstrzygnięcie przez sędziego i przedłożenie
Wstępny rozstrzygnięcie przez sędziego i przedłożenie
go pozostałym członkom Trybunału
go pozostałym członkom Trybunału
- Ustną:
- Ustną:
Przesłuchanie przed pełnym składem TS lub w izbach
Przesłuchanie przed pełnym składem TS lub w izbach
Przedstawienie opinii rzecznika w danej sprawie
Przedstawienie opinii rzecznika w danej sprawie
Narada i wydanie orzeczenie przez sędziów
Narada i wydanie orzeczenie przez sędziów
(orzeczenia zwykle podejmowane większością głosów)
(orzeczenia zwykle podejmowane większością głosów)
Sąd Pierwszej Instancji
Sąd Pierwszej Instancji
Powstał w 1989 roku.
Powstał w 1989 roku.
Jest odpowiedzialny za wydawanie orzeczeń w
Jest odpowiedzialny za wydawanie orzeczeń w
niektórych rodzajach spraw, zwłaszcza tych wnoszonych
niektórych rodzajach spraw, zwłaszcza tych wnoszonych
przez osoby prywatne i sprawach związanych z
przez osoby prywatne i sprawach związanych z
nieuczciwą konkurencją między przedsiębiorstwami
nieuczciwą konkurencją między przedsiębiorstwami
W jego skład wchodzi co najmniej jeden sędzia z
W jego skład wchodzi co najmniej jeden sędzia z
każdego państwa członkowskiego. Sędziowie
każdego państwa członkowskiego. Sędziowie
powoływani są na 6-letnią odnawialną kadencję.
powoływani są na 6-letnią odnawialną kadencję.
Sędziowie wybierają spośród siebie na okres 3 lat
Sędziowie wybierają spośród siebie na okres 3 lat
Prezesa. Mianują także sekretarza, na 6-letnią kadencję.
Prezesa. Mianują także sekretarza, na 6-letnią kadencję.
W przeciwieństwie do TS nie ma stałych rzeczników
W przeciwieństwie do TS nie ma stałych rzeczników
generalnych (rolę tę może w wyjątkowych przypadkach
generalnych (rolę tę może w wyjątkowych przypadkach
pełnić jeden
pełnić jeden
z sędziów)
z sędziów)
Sąd orzeka w izbach złożonych z 5 lub 3 sędziów, a w
Sąd orzeka w izbach złożonych z 5 lub 3 sędziów, a w
niektórych przypadkach w składzie jednego sędziego.
niektórych przypadkach w składzie jednego sędziego.
Kompetencje Sądu
Kompetencje Sądu
Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do
Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do
rozpoznawania:
rozpoznawania:
- skarg bezpośrednich, wniesionych przez osoby
- skarg bezpośrednich, wniesionych przez osoby
fizyczne lub prawne przeciwko aktom prawnym
fizyczne lub prawne przeciwko aktom prawnym
instytucji wspólnotowych lub przeciwko zaniechaniu
instytucji wspólnotowych lub przeciwko zaniechaniu
działania przez te instytucje
działania przez te instytucje
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie
przeciwko Komisji
przeciwko Komisji
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie
przeciwko Radzie, dotyczące aktów z dziedziny pomocy
przeciwko Radzie, dotyczące aktów z dziedziny pomocy
państwa, handlowych środków ochronnych oraz aktów,
państwa, handlowych środków ochronnych oraz aktów,
za pomocą których korzysta ona z uprawnień
za pomocą których korzysta ona z uprawnień
wykonawczych
wykonawczych
- skarg o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez
- skarg o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez
instytucje wspólnotowe lub ich pracowników
instytucje wspólnotowe lub ich pracowników
- skarg z zakresu wspólnotowych znaków towarowych
- skarg z zakresu wspólnotowych znaków towarowych
Trybunał Obrachunkowy
Trybunał Obrachunkowy
Trybunał powstał w 1975 roku, a jego siedzibą jest
Trybunał powstał w 1975 roku, a jego siedzibą jest
Luksemburg.
Luksemburg.
W jego skład wchodzi po jednym członku z każdego
W jego skład wchodzi po jednym członku z każdego
państwa należącego do Unii.
państwa należącego do Unii.
Członkowie mianowani są na 6-letnią, odnawialną
Członkowie mianowani są na 6-letnią, odnawialną
kadencję
kadencję
i spośród siebie wybierają Prezesa na 3-letnią,
i spośród siebie wybierają Prezesa na 3-letnią,
odnawialną kadencję (obecnie prezesem jest
odnawialną kadencję (obecnie prezesem jest
pochodzący z Portugalii Vitor Manuel da Silva
pochodzący z Portugalii Vitor Manuel da Silva
Caldeira – od stycznia 2008 roku).
Caldeira – od stycznia 2008 roku).
Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby
Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby
i organizacji dysponującej środkami unijnymi.
i organizacji dysponującej środkami unijnymi.
Zadania Trybunału
Zadania Trybunału
Obrachunkowego
Obrachunkowego
Kontrola właściwego wykonania budżetu UE
Kontrola właściwego wykonania budżetu UE
Trybunał bada dokumentację osób i organizacji
Trybunał bada dokumentację osób i organizacji
mających do czynienia z dochodami lub wydatkami
mających do czynienia z dochodami lub wydatkami
UE a wnioski zamieszczane są w specjalnych
UE a wnioski zamieszczane są w specjalnych
sprawozdaniach
sprawozdaniach
Aby działania Trybunału były skuteczne musi on
Aby działania Trybunału były skuteczne musi on
zachowywać całkowitą niezależność od pozostałych
zachowywać całkowitą niezależność od pozostałych
instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe
instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe
kontakty
kontakty
Wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady
Wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady
poprzez składanie im corocznego sprawozdania z
poprzez składanie im corocznego sprawozdania z
kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy
kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy
Trybunał wydaje opinie w sprawie wniosków
Trybunał wydaje opinie w sprawie wniosków
legislacyjnych dotyczących kwestii finansowych oraz
legislacyjnych dotyczących kwestii finansowych oraz
działań Unii związanych ze zwalczaniem nadużyć
działań Unii związanych ze zwalczaniem nadużyć
Organizacja pracy
Organizacja pracy
Trybunału
Trybunału
Obrachunkowego
Obrachunkowego
Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 800 osób
Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 800 osób
– tłumaczy, personel administracyjny oraz
– tłumaczy, personel administracyjny oraz
kontrolerów (tworzą „grupy kontroli” i
kontrolerów (tworzą „grupy kontroli” i
przygotowują projekty sprawozdań)
przygotowują projekty sprawozdań)
Kontrolerzy dokonują inspekcji w pozostałych
Kontrolerzy dokonują inspekcji w pozostałych
instytucjach UE, w państwach członkowskich oraz
instytucjach UE, w państwach członkowskich oraz
krajach, które uzyskały pomoc od Unii
krajach, które uzyskały pomoc od Unii
Trybunał Obrachunkowy nie posiada uprawnień w
Trybunał Obrachunkowy nie posiada uprawnień w
zakresie egzekwowania prawa. Jeżeli kontrolerzy
zakresie egzekwowania prawa. Jeżeli kontrolerzy
odkryją nadużycia lub nieprawidłowości to
odkryją nadużycia lub nieprawidłowości to
informują o tym OLAF – Europejski Urząd ds.
informują o tym OLAF – Europejski Urząd ds.
Zwalczania Nadużyć Finansowych
Zwalczania Nadużyć Finansowych
Instytucje doradcze
Instytucje doradcze
Komitet Regionów
Komitet Regionów
– powstał w 1992
– powstał w 1992
roku na mocy
roku na mocy
Traktat
Traktat
u
u
z Maastricht
z Maastricht
.
.
Składa się z 344 członków – Każde państwo wysyła
Składa się z 344 członków – Każde państwo wysyła
określoną liczbę członków, która zależy od liczebności
określoną liczbę członków, która zależy od liczebności
ludności
ludności
w danym kraju (PL – 21, najwięcej Francja, Wielka
w danym kraju (PL – 21, najwięcej Francja, Wielka
Brytania
Brytania
i Włochy – 24, najmniej Malta - 5). Członkowie
i Włochy – 24, najmniej Malta - 5). Członkowie
Komitetu nominowani są przez rządy państw UE, na 4-
Komitetu nominowani są przez rządy państw UE, na 4-
letnią odnawialna kadencję i spośród siebie wybierają
letnią odnawialna kadencję i spośród siebie wybierają
przewodniczącego na 2-letnią kadencję (obecnie od
przewodniczącego na 2-letnią kadencję (obecnie od
lutego 2008 jest nim Belg Luc Van den Brande)
lutego 2008 jest nim Belg Luc Van den Brande)
Zadania Komitetu
Zadania Komitetu
Regionów
Regionów
Zadaniem Komitetu jest wyrażanie poglądów na
Zadaniem Komitetu jest wyrażanie poglądów na
temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej
temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej
i regionalnej.
i regionalnej.
Przybliżanie Unii obywatelom
Przybliżanie Unii obywatelom
i rozpowszechnianie
i rozpowszechnianie
kultury pomocniczości.
kultury pomocniczości.
Konsultacji z Komitetem wymagają decyzje
Konsultacji z Komitetem wymagają decyzje
dotyczące polityki regionalnej, środowiska,
dotyczące polityki regionalnej, środowiska,
edukacji i transportu.
edukacji i transportu.
Komitet może z własnej inicjatywy wydawać
Komitet może z własnej inicjatywy wydawać
opinie
opinie
i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.
i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.
Organizacja Komitetu
Organizacja Komitetu
Regionów
Regionów
Co roku odbywa się 5 sesji plenarnych
Co roku odbywa się 5 sesji plenarnych
Członkowie Komitetu przypisani są do jednej
Członkowie Komitetu przypisani są do jednej
z 6 komisji:
z 6 komisji:
- Komisja ds. Polityki Spójności Regionalnej (COTER)
- Komisja ds. Polityki Spójności Regionalnej (COTER)
- Komisja ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej
- Komisja ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej
(ECOS)
(ECOS)
- Komisja ds. zrównoważonego Rozwoju (DEVE)
- Komisja ds. zrównoważonego Rozwoju (DEVE)
- Komisja ds. Kultury i Edukacji (EDUC)
- Komisja ds. Kultury i Edukacji (EDUC)
- Komisja ds. Konstytucyjnych i Sprawowania
- Komisja ds. Konstytucyjnych i Sprawowania
Rządów
Rządów
w Europie (CONST)
w Europie (CONST)
- Komisja ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX)
- Komisja ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX)
Instytucje doradcze
Instytucje doradcze
Europejski Komitet Ekonomiczno
Europejski Komitet Ekonomiczno
– Społeczny
– Społeczny
–
–
powstał w 1957 roku
powstał w 1957 roku
na mocy
na mocy
Traktatu Rzymskiego
Traktatu Rzymskiego
.
.
Składa się z 344 członków wybieranych przez rządy
Składa się z 344 członków wybieranych przez rządy
państw UE. Spośród członków wybierany jest
państw UE. Spośród członków wybierany jest
przewodniczący i 2 wiceprzewodniczących (obecnie
przewodniczący i 2 wiceprzewodniczących (obecnie
od października 2007 przewodniczącym jest Grek
od października 2007 przewodniczącym jest Grek
Dimitris Dimitriadis).
Dimitris Dimitriadis).
Reprezentuje pracodawców, związki zawodowe,
Reprezentuje pracodawców, związki zawodowe,
rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy
rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy
interesu, które razem tworzą tzw. „zorganizowane
interesu, które razem tworzą tzw. „zorganizowane
społeczeństwo obywatelskie” Komitet ten można
społeczeństwo obywatelskie” Komitet ten można
nazwać pomostem między Unią
nazwać pomostem między Unią
a obywatelami.
a obywatelami.
Zadania EKES
Zadania EKES
Doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi
Doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi
Europejskiemu
Europejskiemu
–
–
na ich wniosek lub z własnej inicjatywy.
na ich wniosek lub z własnej inicjatywy.
Zachęca społeczeństwo obywatelskie do
Zachęca społeczeństwo obywatelskie do
większego zaangażowania w
większego zaangażowania w
kształtowanie polityki UE.
kształtowanie polityki UE.
Wspiera rolę społeczeństwa
Wspiera rolę społeczeństwa
obywatelskiego w krajach poza Unią.
obywatelskiego w krajach poza Unią.
Instytucje finansowe
Instytucje finansowe
Europejski Bank Inwestycyjny
Europejski Bank Inwestycyjny
Powstał w 1958 roku
Powstał w 1958 roku
mocy Traktatu Rzymskiego
mocy Traktatu Rzymskiego
,
,
jako bank Unii udzielający długoterminowych
jako bank Unii udzielający długoterminowych
pożyczek (nie przekraczających 50% całkowitego
pożyczek (nie przekraczających 50% całkowitego
kosztu projektu) dla sektora publicznego i
kosztu projektu) dla sektora publicznego i
prywatnego na projekty europejskie.
prywatnego na projekty europejskie.
Działa na terenie UE oraz w około 140 krajach na
Działa na terenie UE oraz w około 140 krajach na
całym świecie (od 1 stycznia 2000 roku prezesem
całym świecie (od 1 stycznia 2000 roku prezesem
jest Belg Philippe Maystadt)
jest Belg Philippe Maystadt)
EBI nie zajmuje się prowadzeniem kont osobistych,
EBI nie zajmuje się prowadzeniem kont osobistych,
transakcji bezpośrednich, ani udzielaniem rad z
transakcji bezpośrednich, ani udzielaniem rad z
zakresu prywatnych inwestycji
zakresu prywatnych inwestycji
Zadania EBI
Zadania EBI
Wspiera rozwój w krajach kandydujących oraz
Wspiera rozwój w krajach kandydujących oraz
sąsiadujących z Unią od wschodu i południa
sąsiadujących z Unią od wschodu i południa
oraz
oraz
w krajach partnerskich
w krajach partnerskich
Projekty realizowane przez EBI:
Projekty realizowane przez EBI:
- muszą przyczyniać się do realizacji celów UE
- muszą przyczyniać się do realizacji celów UE
- muszą być rozsądne z punktu widzenia
- muszą być rozsądne z punktu widzenia
ekonomicznego, finansowego i technicznego
ekonomicznego, finansowego i technicznego
- muszą być bezpieczne dla środowiska
- muszą być bezpieczne dla środowiska
- powinny przyciągać fundusze z innych źródeł
- powinny przyciągać fundusze z innych źródeł
Instytucje finansowe
Instytucje finansowe
Europejski Fundusz
Europejski Fundusz
Inwestycyjny
Inwestycyjny
Powstał w 1994 roku, by służył pomocą małym i średnim
Powstał w 1994 roku, by służył pomocą małym i średnim
przedsiębiorstwom. Jego większościowym udziałowcem
przedsiębiorstwom. Jego większościowym udziałowcem
jest EBI (wspólnie tworzą tzw. „Grupę EBI”)
jest EBI (wspólnie tworzą tzw. „Grupę EBI”)
Zadania:
Zadania:
- dostarcza kapitał małym i średnim przedsiębiorstwom
- dostarcza kapitał małym i średnim przedsiębiorstwom
(głównie zorientowanym na technologię)
(głównie zorientowanym na technologię)
- działa za pośrednictwem banków i innych pośredników
- działa za pośrednictwem banków i innych pośredników
finansowych (nie udziela bezpośrednich pożyczek ani
finansowych (nie udziela bezpośrednich pożyczek ani
dotacji)
dotacji)
- jego działalność obejmuje kraje Unii oraz Chorwację,
- jego działalność obejmuje kraje Unii oraz Chorwację,
Turcję, Islandię i Norwegię.
Turcję, Islandię i Norwegię.
Instytucje finansowe
Instytucje finansowe
Europejski Bank Centralny
Europejski Bank Centralny
Powstał w 1998 roku
Powstał w 1998 roku
na mocy Traktatu o Unii
na mocy Traktatu o Unii
Europejskiej
Europejskiej
. Jego siedzibą jest Frankfurt.
. Jego siedzibą jest Frankfurt.
W listopadzie 2003 roku prezesem został Francuz
W listopadzie 2003 roku prezesem został Francuz
Jean – Claude Trichet
Jean – Claude Trichet
Zadania:
Zadania:
- zarządzanie euro (zapewnienie stabilności cen w
- zarządzanie euro (zapewnienie stabilności cen w
strefie euro)
strefie euro)
- kształtowanie oraz wdrażanie polityki gospodarczej
- kształtowanie oraz wdrażanie polityki gospodarczej
i pieniężnej UE
i pieniężnej UE
- współpraca z Europejskim Systemem Banków
- współpraca z Europejskim Systemem Banków
Centralnych obejmującym 27 państw członkowskich
Centralnych obejmującym 27 państw członkowskich
Dziękujemy
Dziękujemy