cw 1 lek choroby atopowe prelekcja

background image

Choroby atopowe

lek. med. Maciej Chałubiński, dr Małgorzata Cieślak

background image

Choroby atopowe

pyłkowica

astma oskrzelowa

zesp.
atopowego

zapalenia

skóry

alergie pokarmowe

pokrzywka

IgE

background image

ASTMA OSKRZELOWA

Definicja: wg

GINA 2002

Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych,
w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie
uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną

nadreaktywności oskrzeli

, prowadzącej do nawracających

epizodów

świszczącego oddechu

, duszności, ściskania w

klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w
nocy lub nad ranem. Epizodom tym zwykle towarzyszy
rozlana

obturacja oskrzeli

o zmiennym nasileniu, często

ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia.

background image

ASTMA OSKRZELOWA

• przewlekły proces zapalny –

eozynofile

mastocyty

limfocyty

T

dyskomfort oddechowy,

• napadowa duszność ze świszczącym oddechem
• ucisk w klatce piersiowej

• nadreaktywność oskrzeli

background image

ASTMA OSKRZELOWA

 

alergiczna

niealergiczna

background image

ASTMA OSKRZELOWA -

inne postacie

  zawodowa - wywołana przez cz. zawodowe

   aspirynowa -

triada aspirynowa

astma oskrzelowa
nadwrażliwość na aspirynę
polipy nosa

    wysiłkowa = powysiłkowy skurcz oskrzeli

zespół Corrao (ekwiwalent kaszlowy astmy)

background image

Różnice pomiędzy astmą alergiczną i

niealergiczną

początek

< 30r.ż., zwykle w

dzieciństwie

> 30r.ż., zwykle po

przebytej infekcji

wirusowej

Towarzyszące inne

choroby atopowe

Tak, np.. AZS, pyłkowica

nie

Rodzinne występowanie

tak

Rzadziej niż w astmie

atopowej

Przyczyny zaostrzeń

Kontakt ze swoistym

alergenem

Zwykle infekcje wirusowe

lub bakteryjne

Testy skórne z

alergenami wziewnymi

Wynik dodatni

Wynik ujemny

Swoiste IgE

występują

Nie występują

przebieg

Częściej epizodyczne

napady duszności z

okresami remisji objawów

Częściej postępujący,

przewlekły

Alergiczą

Niealergiczną

background image

Typy odpowiedzi

immunologicznej zależne od

Th1

i Th2

IFN-gamma

IL-12

IL-3

IL-4

IL-5
IL-6
IL-9
IL-13

IgE

Histamina
Leukotrieny
Prostaglandyny
Cytokiny

zapalenie

alergiczne

Alergen

Th
O

Th1

Th2

B

mastoc
yt

eozynofil

APC


mikrośrodowisko

IFN-
gamma
IL-12

IL-4

mikrośrodowisko

Prezentacja
antygenu

background image

Fazy

odpowiedzi oskrzelowej

na ekspozycję alergenową

późna

wczesna

Monografia Zyrtec UCB Pharma, Warszawa 2002, s 18

background image

Zjawiska morfologiczne

zachodzące

w napadzie astmy

oskrzelowej

skurcz błony

mięśniowej

obrzęk błony

śluzowej

wydzielina śluzowa

Oskrzela:

background image

wystąpienie skurczu oskrzeli w wyniku

oddziaływania różnych bodźców endo- i
egzogennych,

które u osób zdrowych nie wywołują wyraźnej
reakcji, np.

Nadreaktywność oskrzeli

wysiłek fizyczny
zimne powietrze


ostre zapachy

pyły przemysłowe

background image

REMODELING

Wykładniki morfologiczne:

pogrubienie mięśniówki

gładkiej

proliferacja naczyń
zwłóknienie

podnabłonkowe

metaplazja gruczołowa

przebudowa dróg oddechowych –
skutek przewlekłego zapalenia;

background image

Diagnostyka astmy:

kaszel - suchy, przewlekły (i powysiłkowy), często nocny

napadowa duszność, ciężar w klatce piersiowej, związane z

określonymi sytuacjami, porami roku, miejscami przebywania

(sezonowość objawów)

zapalenia oskrzeli nawracające, przedłużające się (>10 dni) (szczególnie

w określonych miesiącach)

współistnienie innych chorób o podłożu atopowym: alergiczny nieżyt nosa

alergiczne zapalenie spojówek

atopowe zapalenia skóry

dodatni wywiad rodzinny w kierunku astmy i chorób atopowych

Wywiad -

(bardzo ważny!)

background image

Pytania, na które należy

odpowiedzieć w diagnostyce

astmy:

• Czy pacjent miał napad lub nawracające

napady świszczącego

oddechu

?

• Czy pacjent miewa (w nocy) męczący

kaszel

?

• Czy u pacjenta występuje świszczący oddech lub kaszel po

wysiłku

fizycznym

?

• Czy u pacjenta występuje świszczący oddech, uczucie ściskania w

klatce piersiowej lub kaszel

po narażeniu na alergeny wziewne

lub

zanieczyszczenie powietrza

?

• Czy pacjent skarży, że

przeziębienia

trwają dłużej niż 10 dni?

• Czy objawy

ustępują

pod wpływem właściwego leczenia

przeciwastmatycznego?

background image

Diagnostyka astmy-

badanie

przedmiotowe

NAPAD ASTMY OSKRZELOWEJ

oglądanie: silna duszność, pogłębienie oddechów, kaszel,

pozycja siedząca z podpartymi rękami,

uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych,

zasinienie

osłuchiwanie: świsty, furczenia, wydłużona faza wydechowa

opukiwanie: odgłos opukowy nadmiernie jawny

+ tachykardia, zaburzenia

świadomości

OKRES MIĘDZY NAPADAMI

kaszel,
i/lub pojedyncze świsty nad polami płucnymi szczególnie przy forsownym

wydechu

świszczący oddech
i/lub wydłużona faza wydechowa

lub stan bezobjawowy

background image

Diagnostyka astmy-

badania

dodatkowe

spirometria

m.in.

FEV1

FVC

test odwracalności oskrzeli (próba z

beta2-

mimetykiem krótkodziałającym

test nadreaktywności oskrzeli (próba z

histaminą lub

metacholiną)

Badania czynnościowe płuc:

Ocena monitorowania astmy:

zmienność szczytowego przepływu wydechowego PEF

zmienność pierwszosekundowej natężonej objętości wydechowej FEV1

zapotrzebowanie na SABA

pomiar stężenia H2O2, NO w wydychanym powietrzu

background image

Diagnostyka alergii

Testy skórne

SPT - punktowe

Swoiste IgE

w surowicy krwi

Chociaż poniższe badania niewiele wnoszą do diagnostyki astmy, mogą
pomóc wykryć czynniki ryzyka lub czynniki wyzwalające objawy choroby,
dzięki czemu umożliwiają zalecenie odpowiednich metod zapobiegania
ekspozycji

Głównym ograniczeniem wymienionych metod jest fakt, że dodatni
wynik niekoniecznie świadczy o alergicznym podłożu choroby,
ponieważ niektóre osoby mające swoiste IgE nie odczuwają żadnych
objawów. Ekspozycję na odpowiedni alergen musi potwierdzić wywiad
chorobowy.

background image

Krok 1 – Krótkodziałający

betamimetyk

w razie potrzeby

Chorzy z rzadkimi dziennymi
objawami, które krótko trwają

Krótkodziałający betamimetyk
(Klasa A)

Jeśli dolegliwości są częste lub mają
tendencję do pogarszania się należy
włączyć leczenie z Kroku 2 lub
wyższego

background image

GINA 2006

Stopnie opanowania astmy

Opis

Kontrolowan

a

Częściowo

Kontrolowan

a

(≥1cecha/ty

dz.)

Niekontrolow

ana

Objawy

dzienne

Brak

(≤2/tydz.)

≥2/tydz.

Obecność ≥3

cech astmy

częściowo

kontrolowanej

w tygodniu

Ograniczenie
aktywności

Brak

Tak

Objawy
nocne

Brak

Tak

SABA

Brak

(≤2/tydz.)

≥2/tydz.

Wentylacja

Prawidłowa

<80% WN

lub

najlepszej

Zaostrzenia

Brak

≥1/rok

≥1/tydz.

background image

Stopień 2 Stopień 3

Stopień 4 Stopień 5

Stopień 1

Edukacja i kontrola środowiska

SABA doraźnie

Lek

kontrolując

y

Wybierz

jeden

Wybierz

jeden

Dodaj

jeden lub

więcej

Dodaj

jeden lub

oba

Niska

dawka ICS

Niska

dawka

ICS+LABA

Śr. lub

wysoka

dawka

ICS+LABA

Steryd

doustny

LTRA

Śr. lub

wysoka

dawka ICS

LTRA

Anty-IgE

Niska

dawka

ICS+LTRA

Theo

Niska

dawka

ICS+Theo

GINA 2006

background image

kontrolowana

Częściowo kontrolowana

Niekontrolowana

Zaostrzenie

Stopień kontroli

Stopień kontroli

Utrzymaj i znajdź najniższy

stopień leczenia

Rozważ krok w górę

Idź w górę aż do osiągnięcia

kontroli

Lecz jak zaostrzenie

Postępowanie

Postępowanie

Kroki leczenia

Zmniejszanie

Zwiększanie

Krok

1

Krok

2

Krok

3

Krok

4

Krok

5

Z

M

N

IE

JS

Z

Z

W

K

S

Z

background image

Klasyfikacja ciężkości astmy

na podstawie obrazu klinicznego

przed leczeniem

 

GINA 2002

Stopień 1 – astma sporadyczna

 

      

  Objawy rzadziej niż 1 raz w tygodniu

        Zaostrzenia krótkotrwałe

        Objawy nocne nie częściej niż 2 razy w miesiącu

        FEV1>=80% wartości należnej lub PEF>=80% wartości maksymalnej dla chorego

        Zmienność PEF lub FEV1 < 20%

 
 

Stopień 2 – astma przewlekła lekka

 
        Objawy częściej niż 1 raz w tygodniu, ale rzadziej niż 1 raz dziennie

        Zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

        Objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu

        FEV1>=80% wartości należnej lub PEF>=80% wartości maksymalnej dla chorego

        Zmienność PEF lub FEV1 20 – 30%

 

background image

Klasyfikacja ciężkości astmy

na podstawie obrazu klinicznego

przed leczeniem cd.

GINA 2002

Stopień 3 – astma przewlekła umiarkowana

 

        Objawy występują codziennie

        Zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność

        Objawy nocne częściej niż 1 raz w tygodniu

        Konieczność inhalacji krótko działającego beta2-mimetyku codziennie

        FEV1 60 - 80% wartości należnej lub PEF 60 - 80% wartości maksymalnej dla chorego

        Zmienność PEF lub FEV1 > 30%

 

 

Stopień 4 – astma przewlekła ciężka

 
        Objawy występują codziennie

        Częste zaostrzenia

        Częste objawy nocne

        Ograniczenie aktywności fizycznej

        FEV1<=60% wartości należnej lub PEF<=60% wartości maksymalnej dla chorego

        Zmienność PEF lub FEV1 > 30%

 

background image

Rozpoznanie różnicowe astmy

oskrzelowej:

• asthma cardiale
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
• ostra niewydolność lewokomorowa
• niedrożność dolnych dróg oddechowych (ciało
obce, guz oskrzela)
• zmiany pochodzenia krtaniowego (ostry obrzęk
krtani)
• zator tętnicy płucnej
• eozynofilowe zapalenie płuc
• duszność psychogenna

background image

Diagnostyka różnicowa astmy i

POChP

astma

POChP

Wystąpienie

choroby w

młodym wieku

++

-

Nagły początek

++

-

Palenie

papierosów

+

+++

Atopia

++

+

Eozynofilia

++

+

Podwyższone

całkowite IgE

++

+

Duszność,

świszczący

oddech

++

+

background image

Diagnostyka różnicowa astmy i

POChP cd.

astma

POChP

Radiologiczne cechy

rozedmy

-

++

Nadreaktywnośćoskrzeli +++

+

Dzienna zmienność PEF

>15%

++

+

Odwracalność obturacji

szybka lub/i całkowita

++

-

Nieżyt błony śluzowej

nosa

++

-

Test odwracalności z

beta2-mimetykiem

Dobry efekt – wzrost

FEV1>= 15% wartości

wyjściowej

Słaby efekt – wzrost

FEV1 < 15% wartości

wyj ściowej lub

FEV1,9% wartości

należnej

Test odwracalności z

kortykosterydem

Dobry efekt – wzrost

FEV1>= 15% wartości

wyjściowej

Słaby efekt lub jego

brak

background image

Dotyczy 5-15% populacji.

PYŁKOWICA

Zespół objawów klinicznych obejmujących spojówki i błonę śluzową
nosa
i układu oddechowego
występujących sezonowo, u podłoża których
leży nadwrażliwość na pyłki roślin.

Progowe stężenie pyłku zależy
od

wrażliwości

osobniczej

fazy sezonu pylenia
rodzaju pyłku

background image

alergiczny nieżyt nosa

kichanie

wydzielina wodnista, surowicza

    świąd nosa

    spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie

gardła

uczucie zatkanego nosa

zapalenie błony śluzowej nosa po ekspozycji na alergen

Objawy

EAR

LAR

zapalenie

background image

alergiczny nieżyt nosa

diagnostyka

Testy skórne SPT

Cytologia

Całoroczny

Sezonowy

WYWIAD

podstawowe znaczenie w rozpoznaniu

odgrywa:

background image

alergiczny nieżyt

nosa

- sezonowy

Stężenie pyłku

% eozynofilów

Objawy

Monografia Zyrtec UCB Pharma, Warszawa 2002, s 21

background image

alergiczne zap. spojówek

łzawienie

zaczerwienienie
spojówek

świąd oczu

pieczenie

Objawy:

background image

„mini- kalendarz pylenia”

drzewa:

marzec – kwiecień

trawy zboża:

maj – lipiec

chwasty:

lipiec - wrzesień

pleśnie sezonowe:

maj - listopad

background image

ALERGIE POKARMOWE

Najczęściej uczulają:

• orzeszki ziemne

• soja

• białka mleka
krowiego

• białka ryb

• białka jaja kurzego

• białka mięs

Pseudoalergia pokarmowa:

• owoce (cytrusowe, kiwi, avocado, truskawki)

• barwniki i konserwanty

Alergia krzyżowa niektórych alergenów wziewnych z pokarmowymi na
skutek istnienia wspólnych epitopów)

background image

  Postacie kliniczne:

    

oral allergy syndrom (OAS)

-

miejscowa anafilaksja jamy

ustnej i

gardła na świeże warzywa i

owoce

    

zespół

atopowego zap. skóry

-

udział alergenów

pokarmowych w 30%

przypadków

   

  wymioty i/lub biegunka

 

  

  anafilaksja

- ok.. 30 minut po posiłku (orzeszki ziemne, krewetki,

mleko

krowie, jajka, świeże warzywa i owoce),

skojarzona często z

alergią na lateks

Diagnostyka w specjalistycznych ośrodkach:

wyciągi alergenowe ze świeżych produktów

  

próby ekspozycyjne z podwójnie ślepą próbą

 

diety eliminacyjne

background image

ZESPÓŁ ATOPOWEGO

ZAPALENIA SKÓRY

Przewlekła i nawrotowa dermatoza zapalna,

której towarzyszy wybitny świąd i charakterystyczny obraz zmian skórnych.

Często współistnieje z alergicznym nieżytem nosa i spojówek oraz astmą
oskrzelową (24-37%) - zespół asthma-prurigo.

Wpływ czynników genetycznych:

     1 rodzic atopowy - 30% ryzyka wystąpienia a.z.s. u dziecka
     atopia u obojga rodziców - 50 - 80% ryzyka a.z.s. u dziecka

  Czynniki środowiskowe zaostrzające przebieg choroby:

     alergeny wziewne
     alergeny pokarmowe
     stres

background image

Objawy kliniczne:

Pierwsze objawy najczęściej między 2 a 6

m.ż.

     bardzo silny świąd (zwłaszcza w kontakcie z wełną)
     polimorficzność zmian skórnych:
  

ostre - grudki i pęcherzyki na rumieniowym

podłożu,

czasem sączące, nadżerki, przeczosy,

 

podostre - rumień z przeczosami i łuszczeniem

przewlekłe - lichenizacja (ściemnienie, wzmożone

poletkowanie,zgrubienie)

- zwłókniałe grudki (świerzbiączka guzkowa)

     skłonność do zakażeń zmian skórnych (wirusy, gronkowce, paciorkowce,

drożdżaki)

     suchość skóry (defekt ektodermalny)
  

background image

Obraz zmian skórnych

wg Hanifina i Rajki -

objawy główne

1. Świąd skóry

2. Typowa morfologia i lokalizacja zmian (w zależności od wieku chorych):

w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie policzki

i kończyny po stronie wyprostnej

w okresie dojrzewania i u dorosłych okolice zgięciowe dużych stawów,

skóry karku, stopy

3. Przewlekły, nawracajacy przebieg (okresy zaostrzeń trwające zazwyczaj > 6 tygodni)

4. W wywiadzie cechy atopii u pacjenta lub w rodzinie

Rozpoznanie AZS po stwierdzeniu 3 z 4 objawów

background image

Dodatkowe kryteria diagnostyczne

Suchość skóry, zwiększona podatność skóry na zakażenia(szczególnie gronkowcem złocistym),

rogowacenie przymieszkowe, dodatnie wyniki testów skórnych z alergenami, wczesny początek choroby,

podwyższone stężenie całkowitego IgE w surowicy, skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego

skóry dłoni i stóp, rybia łuska, zapalenie brodawek sutkowych, zapalenie czerwieni wargowej,

nawrotowe zapalenie spojówek, objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki),

stożek rogówki, przednia zaćma, przebarwienie powiek i skóry wokół oczu, łupież biały,

świąd podczas pocenia się, pogrubienie fałdów na szyi, nietolerancja wełny, biały dermografizm,

rumień twarzy, zaostrzenia choroby pod wpływem zdenerwowania i emocji, nietolerancja

niektórych pokarmów

Stwierdzenie 3 i większej liczby cech ma znaczenie uzupełniające w rozpoznaniu AZS

background image

POKRZYWKA - jednorodna wysypka, charakteryzująca się
występowaniem bąbli ograniczonych od górnej części warstwy
siatkowatej oraz warstwy brodawkowatej skóry

OBRZĘK ALERGICZNY - ostro ograniczone
obrzmienie skóry i błon śluzowych, pojawiające się
nagle i wykazujące dużą dynamikę zmian

POKRZYWKA I OBRZĘK ALERGICZNY

background image

Najczęstsze przyczyny:

  alergeny pokarmowe
     alergeny wziewne
     alergeny kontaktowe

(lateks, sierśc zwierząt)

     leki

(np. ACE, NLPZ)

     jady owadów

Patomechanizm

- zaburzenia w mikrokrążeniu skóry wywołane mediatorami

alergiczno - zapalnymi.

Histamina

PGD2
LTC i D
PAF

rozszerzenie
naczyń
żylnych
i włosowatych

Obrzęk powierzchowny
Rumień
Świąd

mastocyt

background image

 

Przebieg kliniczny:

    

ostry (do 6 tygodni)

    

nawracający (ponad 6 tygodni, jednak z dłuższymi okresami

remisji)

    

przewlekły (powyżej 6 tygodni,nawroty co najmniej

2x/tydzień)

Objawy:

    

świąd skóry

    

obrzęki - twarz (najczęściej okolice warg i powieki)

- kończyny

- nn. płciowe

    

obrzęki nn, wewnętrznych (krtani, przewodu pokarmowego)

    

może towarzyszyć gorączka i anafilaksja

Rozpoznanie:

    

szczegółowy wywiad

    

dieta eliminacyjna

    

dieta prowokacyjna

    

bezwzględna eozynofilia obwodowa > 400/mm

3

    

SPT i inne testy skórne

 

background image

Rodzaje pokrzywek

Ostra alergiczna pokrzywka kontaktowa

Pokrzywki fizykalne

Cholinergiczna
Dermografizm
Z zimna
Z ucisku
Słoneczna

Przewlekła pokrzywka idiopatyczna

background image

Przyczyny pokrzywek

Leki (penicylina, NLPZ, opiaty)
Pożywienie, konserwanty
Antygeny wziewne, kontaktowe, pokarmowe
Reakcje potransfuzyjne
Zakażenia bakteryjne, grzybicze, wirusowe, pasożytnicze
Owady
Choroby tkanki łącznej
Nowotwory (np. białaczki)
Czynniki fizyczne

background image

Typowy rozwój choroby

alergicznej

Monografia Zyrtec UCB Pharma, Warszawa 2002, s 9


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Cw 1 Zdrowie i choroba 2009
lęk w chorobie afektywnej dwubiegunowei i schizofrenii
Lęk w chorobach neurozwyrodnieniowych
Mechanizmy chorob atopowych, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)
Lęk w chorobie?ektywnej dwubiegunowej
Ekol cw lek I 2013 14
Lęk w chorobie afektywnej dwubiegunowej (1)
Cw 6 Patomoechanizm chorób z autoagresji
Cw 6 Immunodiagnostyka chorób z autoagresji 2 wersja
ćw 5 lek
Ekol cw lek I
CW 4 EPIDEMIOLOGIA CHOROB ZAKAZNYCH
Ekol cw lek I 2012 13 id 154764 Nieznany
Ekol.cw.lek.I.2013.14
Choroby atopowe u dzieci , dziecko chore i kalekie

więcej podobnych podstron