Dorothea E. Orem

urodziła się w 1914

roku

w

Baltimore,

Doświadczenie

pielęgniarskie zdobywała, pracując jako:
pielęgniarka szeregowa w szpitalu oraz jako
pielęgniarka prywatna.

D.Orem była:

»

nauczycielem pielęgniarstwa

»

administrowała opieką pielęgniarską

»

konsultantką w sprawach administracji i

edukacji pielęgniarskiej(1945-1949)

Pracę nad opracowaniem modelu deficytu
samoopieki prowadziła przez przeszło 30 lat. D.
Orem otrzymała trzy doktoraty honoris causa
oraz liczne nagrody od prestiżowych instytucji
pielęgniarskich.

Teoria samoopieki albo deficytu samoopieki
D. Orem

stwierdza , że w zapewnianiu opieki nad

zdrowiem człowieka najważniejszą rolę odgrywa on
sam.

W stosunku do siebie, a także do tych, którzy są od
niego zależni (np. dzieci oraz inni jego bliscy, którzy
sami sobie poradzić nie mogą), zapewnia troskliwą
opiekę, podejmując aktywności znaczące dla
utrzymania zdrowia i życia, dla osiągania
dobrostanu.

"Sformułowanie »opiekuńcza troskliwość«

sygnalizuje taki stan umysłu i zainteresowania tym,

kogo ktoś otacza opiekuńczą troskliwością, jaki

wykazuje ścisłą łączność z pragnieniem

zapewnienia mu wszystkiego, co najlepsze.

Zapewnianie troskliwej opiekuńczości w stosunku

do kogoś drugiego występuje w tych określonych

sytuacjach międzyludzkich, które cechuje

pomaganie, regulowanie, przystosowywanie".

 

D. OREM

"Pomagający wykonuje to, czego ten, komu

pomaga, nie może zrobić sam lub z czym nie

radzi sobie w pełni, okazując mu pełny

szacunek i podejmując takie działania, jakie są

dla niego niezbędne do odzyskania

samodzielności" (Orem, 1985).

 

Opiekuńcze troszczenie się o innych
respektuj:



niezależność,



umożliwia samodzielność funkcjonowania



rozwój

Zbieżność koncepcji samoopieki Orem z definicją
funkcji pielęgniarki V. Henderson, według której
pielęgnowanie zmierza do zapewniania:



możliwie

najszybszego

odzyskiwania

samodzielności przez tego, komu pielęgniarka
świadczy swoją pomoc.

Według D. Orem, pielęgniarstwo jest nauką
praktyczną.

( konieczność podejmowania rozwiązań pod
kątem osiągania korzyści przez tego, komu
pielęgniarka zapewnia swoją pomoc. Opiekuńcza
troskliwość wymaga od niej złożonych
kompleksów aktywności)

Podstawę, z której D. Orem wyprowadziła teorię
samoopieki, stanowiła praktyka pielęgniarska:

 

"doświadczenia konkretnych sytuacji praktyki,

wyniki analiz materiałów opieki pielęgniarskiej"

(Orem, 1991 ).

D.

Orem

(1985),

proces

identyfikowania

pielęgniarstwa obejmuje:

1. Rozpoznawanie potrzeb, które są dotychczas nieznane,
oraz tych, których istotne znaczenie jest już określone, po
to, aby zapewniać ich właściwe zaspokajanie albo
wprowadzać konieczne w tym zmiany.

2. Wprowadzanie pielęgniarskiego nazewnictwa.

3. Różnicowanie potrzebujących pielęgniarskiej pomocy
poprzez podział na tych, którzy ze względu na swój stan
wymagają pełnej pomocy i tych, którzy częściowo mogą
troszczyć się o siebie sami.

4. Poszukiwanie i wprowadzanie efektywnych i społecznie
akceptowanych metod selekcji i przygotowywania kobiet i
mężczyzn do zapewniania opieki pielęgniarskiej.

4. Poszukiwanie i wprowadzanie efektywnych i społecznie
akceptowanych metod selekcji i przygotowywania kobiet i
mężczyzn do zapewniania opieki pielęgniarskiej.

5. Poszukiwanie i wprowadzanie takich sposobów, które
umożliwiać

będą

bliskie

współdziałanie

pielęgniarek

właściwie przygotowanych, zdolnych i chętnych do
zapewniania opieki pielęgniarskiej z tymi, którzy tej opieki
potrzebują.

6. Zwiększanie liczby pielęgniarek właściwie przygotowanych
do zapewniania opiekuńczej pomocy tym, którzy tej pomocy
potrzebują" (Orem, 1985).

Człowiek\osoba:

1) refleksyjność w stosunku do siebie i do środowiska

2) ujmowanie własnych doświadczeń w sposób
symboliczny

3) posługiwanie się symbolami w myśleniu,
komunikowaniu się, w podejmowaniu działań celowych,
ukierunkowanych na osiąganie korzyści własnych lub
innych ludzi. (Orem, 1991 ).

Nadrzędne pojęcia pielęgniarstwa i
podstawowe pojęcia modelu D. Orem



oso ba/człowiek



zdrowie



środowisko



pielęgniarstwo

(D. Orem najwięcej uwagi po święciła osobie i
pielęgniarstwu).

Z wyjaśnieniami osoby D. Orem powiązała :



koncepcję samoopieki (samoopiekowania),



agendy samoopieki (ludzkie możliwości



domagań/żądań samoopieki,



samoopieki terapeutycznej.

(Pojęcia te D. Orem wprowadziła, uznając za
konieczne

tworzenie

pielęgniarskiego

języka

naukowego).

 

 

Samoopieka/samoopiekowanie

D. Orem definiuje jako te aktywności i
zachowania człowieka, jakie on sam inicjuje i
realizuje aby:



zachować życie



utrzymać zdrowie



osiągnąć dobrostan

Samoopiekowanie jest wyuczone i świadomie
oraz rozważnie dobierane przez człowieka.

( Człowiek sam określa więc, czego potrzebuje, sam
podejmuje decyzje, w jaki sposób zaspokajać ma
własne potrzeby, sam planuje i sam realizuje ten
plan, a także sam ocenia jego efekty).

(Człowiek może wpływać także na własne myśli,
uczucia i dzięki temu zmieniać różne wewnętrzne
aspekty siebie samego. Może także zmieniać
własne środowisko zewnętrzne).

Agenda samoopieki

Koncepcję agendy samoopieki i człowieka jako
agenta samoopieki D. Orem sformułowała na
podstawie:

(ogólnych

właściwości

strukturalnych

i

funkcjonalnych, jakimi on dysponuje i dzięki
którym

może

odpowiadać

na

ciągłe

zapotrzebowania

związane

z

regulowaniem

własnych procesów życiowych)

Wszystkie te rodzaje samoopiekowania
zmierzają do:



wspierania procesów życiowych,



utrzymywania strukturalnej i funkcjonalnej

integracji człowieka



promowania jego rozwoju i dobrostanu

Domaganie samoopieki terapeutycznej

D. Orem określa wszystkie rodzaje samoopieki:



zapewniania sobie dobrostanu (uniwersalne)



rozwoju (rozwojowe)



dewiacje (różne stany odchyleń od pełnego

zdrowia)

Wszystkie te rodzaje samoopiekowania
zmierzają do:



wspierania procesów życiowych,



utrzymywania strukturalnej i funkcjonalnej

integracji człowieka



promowania jego rozwoju i dobrostanu.

Deficyt samoopieki terapeutycznej:

Deficyt

samoopieki

występuje

gdy

zapotrzebowanie na samoopiekę terapeutyczną
(żądanie tej opieki) jest większe, aniżeli to, czym
człowiek dysponuje, a więc to, co stanowi jego
własną agendę samoopieki.

Deficyt ten może być całkowity lub częściowy.

Wg Orem :

Występowanie deficytu samoopieki
terapeutycznej jest podstawowym
uzasadnieniem dla konieczności zapewniania
pomocy pielęgniarskiej zgodnej z rodzajem
deficytu .

Zdrowie

Jest stanem pełnej integracji strukturalnej i
funkcjonalnej człowieka, przejawianej wyraźnie w
jego życiu codziennym.

( Integracja obejmuje aspekty fizyczne, psychiczne,
międzyludzkie i socjalne)

Według Orem

dobrostan to przeżywanie

przez człowieka pełnego poczucia zadowolenia,
przyjemności, szczęścia. Jego przejawianie
występuje w ciągłym rozwoju osobowości, w
osiąganiu sukcesu, w podejmowanych przez
człowieka aktywnościach.

ŚRODOWISKO

D. Orem – określa cechy środowiska
Wyróżnione przez siebie cechy podzieliła na :



fizyczne



chemiczne



biologiczne



społeczne

( Wszystkie te typy są opisywane i
poznawane przez człowieka )

D. Orem (1991) pielęgniarstwo to:



służba społeczna



sztuka



aktywność praktyczna

( Zajmuje się także rolą zawodową
pielęgniarki. Podkreśla konieczność
opracowywania pielęgniarskiej technologii. )

"W nowoczesnym społeczeństwie pod adresem ludzi

dorosłych kierowane jest oczekiwanie aby polegali na

sobie samych i ponosili odpowiedzialność za

dobrostan własny oraz za dobrostan tych, którzy są

od nich bezpośrednio zależni. Większość społeczeństw

przyjmuje także, że ludzie bezradni, chorzy, starzy i

upośledzeni powinni mieć zapewnioną pomoc

natychmiastową wtedy, kiedy jej potrzebują, oraz

taką, jaka umożliwi im odzyskiwanie lub osiąganie

samodzielności i odpowiedzialności za siebie w

granicach dla nich możliwych. Zarówno pomaganie

sobie, jak i pomaganie innym są cenionymi

wartościami jako aktywności społecznie pożądane.

D. Orem ( 1991 ) w pielęgniarstwie
występują trzy typy wiedzy:



Dwa z nich mają charakter wyłącznie

pielęgniarski



Trzeci typ pochodzi z innych dziedzin nauki.

Pierwszy typ wiedzy pielęgniarskiej :

1. Praktyczna

Cechuje ją wysoki poziom abstrakcji
(uogólnień).Ten typ wiedzy umożliwia
dokonywanie wglądu w naturę pielęgniarstwa,
formułowanie koncepcji.