LEKI
KRĄŻENIOWE I
NASERCOWE

Anna Kubińska

Agnieszka Landowska

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA



Według definicji Światowej Organizacji
Zdrowia termin niewydolność serca
oznacza:



ograniczoną zdolność wytrzymania
obciążeń fizycznych z powodu
wykrywalnych zaburzeń czynności serca.



Przy napływie dostatecznej ilości krwi
żyłami serce jako pompa nie jest w
stanie wykonać pracy potrzebnej do
zaopatrzenia organizmu w krew, czyli
pojemność minutowa serca jest za mała.



W zależności od tego, których części serca

dotyczą zmiany patologiczne, rozróżnia się

•

niewydolność prawej lub lewej połowy

serca albo

•

prawej i lewej polowy serca (uogólnioną).

•

Według czasu, w którym powstaje lub

istnieje niewydolność serca, rozróżnia się

ostrą i przewlekłą niewydolność serca.



Odpowiednio do stopnia ciężkości stanu

można rozróżniać niewydolność

obciążeniową i niewydolność

spoczynkową albo niewydolność od I do

IV stopnia

PRZYCZYNY



Możliwą przyczyną ostrej niewydolności serca

jest przede wszystkim:



zanik czynności większej części tkanki mięśnia

sercowego z powodu zawału mięśnia sercowego



rozsiane zapalenie mięśnia sercowego

Poza tym ostre przeciążenie serca, np. przy

nagłym wzroście ciśnienia w krążeniu płucnym z

powodu zatoru płucnego lub rozerwania się

zastawki serca, może wywołać ostrą

niewydolność serca.



Możliwym podłożem przewlekłej niewydolności serca są

przede wszystkim choroba wieńcowa, nadciśnienie,

kardiomiopatie i zaburzenia rytmu serca.



Przewlekła niewydolność serca z powodu zmniejszonej

objętości wyrzutowej serca, która prowadzi do zmniejszenia

ilości krwi przepływającej przez układ tętniczy oraz przez

nerki, towarzyszy długo utrzymująca się aktywacja układu

renina-angiotensyna- aldosteron (RAAS). Aktywacja RAAS

wywołuje zwężenie naczyń oraz zatrzymanie NaCl i wody, co

ułatwia powstawanie obrzęków.



Aktywność reniny w osoczu stanowi parametr

prognostyczny niewydolności serca: im wyższa jest

aktywność reniny, tym gorsze jest rokowanie. Jednocześnie

w wyniku stymulacji tylnego płata przysadki dochodzi do

uwalniania większej ilości adiuretyny (wazopresyny), która

poprzez aktywację receptorów V2 w kanalikach zbiorczych

nefronów powoduje zatrzymanie wody. Istnieje również

hipoteza, że receptory V1 przyczyniają się do uogólnionego

zwężenia naczyń krwionośnych.



Ponadto u pacjentów z niewydolnością serca następuje

znaczne zwiększenie stężenia aldosteronu w osoczu.

Niewydolność serca –
objawy



Niewydolność serca objawia się przede wszystkim osłabieniem

i łatwym męczeniem się.



Bardzo charakterystyczna jest duszność pojawiająca się w

czasie wykonywania wysiłku, a w bardziej zaawansowanej

postaci również w spoczynku i w nocy.



Równie częstym objawem powodowanym przez niewydolność

serca są obrzęki (opuchlizna) nóg, a także pleców u osób

leżących. Obrzęki nóg nasilają się w ciągu dnia i w pozycji

stojącej.



Inne objawy jakie powoduje niewydolność serca to:



częste oddawanie moczu w nocy,



pobolewania,



uczucie pełności w brzuchu,



nudności, brak apetytu, wychudzenie,



kołatania serca i wiele innych.

Niewydolność serca charakteryzuje się okresowymi

zaostrzeniami dolegliwości.

Leki stosowane
w leczeniu niewydolności serca



Stosuje się substancje, które nie działają pierwotnie

inotropowo dodatnio, lecz których działanie polega

bardziej na ekonomizacji pracy serca i jednocześnie

powoduje zniesienie szkodliwych humoralnych

reakcji kompensacyjnych (zwiększona aktywność

układu współczulnego i układu RAAS). Do tej grupy

należą substancje czynne, które:

■ przeciwdziałają zatrzymaniu chlorku sodowego i

płynów w organizmie (diuretyki),

■ oddziałują na układ RAAS (inhibitory enzymu
konwertującego angiotensynę, blokery receptora

AT1, antagoniści aldosteronu) lub

■ zmniejszają wzmożoną impulsację w układzie
współczulnym (leki β-adrenolityczne).



Stosuje się w niewydolności krążenia pochodzenia
sercowego oraz w zaburzeniach rytmu serca



W niewydolności krążenia podaje się głównie leki
działające bezpośrednio na mięsień sercowy



W zaburzeniach rytmu mają znaczenie leki
działające za pośrednictwem układu
autonomicznego serca



Poza stosowaniem leków, w leczeniu
niewydolności serca należy wykorzystać również
wszystkie możliwe środki niefarmakologiczne,
takie jak:

■ zmniejszenie nadwagi,
■ kontrola ilości dostarczanych płynów,
■ normalizacja poziomu cholesterolu,
■ unikanie konsumpcji alkoholu i palenia tytoniu,
■ regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych.

Leki stosowane w chorobach serca mogą
mieć:



Działanie chronotropowe dodatnie lub ujemne-

przyspieszenie lub zwolnienie czynności serca



działanie dromotropowe dodatnie lub ujemne-

przyspieszenie lub zwolnienie przewodnictwa w

układzie bodźcoprzewodzącym serca



działanie tonotropowe dodatnie i ujemne- wzrost lub

zmniejszenie napięcia mięśnia sercowego



działanie inotropowe dodatnie lub ujemne- wzrost lub

zmniejszenie pobudliwości drugo- i

trzeciorzędowych ośrodków bodźcotwórczych serca

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA



DIURETYKI



INHIBITORY ACE



BLOKERY AT1



β -ADRENERGICZNE



GLIKOZYDY NASERCOWE



INHIBITORY FOSFODIESTERAZY



AZOTANY

DIURETYKI



diuretyki zwiększające przesączanie w

kłębuszkach nerkowych



diuretyki działające na kanaliki bliższe (oliuranio)



diuretyki działające na pętle nefronu (furosemio)



diuretyki działające na kanaliki dalsze (tiozydy)



oszczędzające potas (spironolakton)



Diuretyki są często stosowane w leczeniu niewydolności serca,

ponieważ stymulują wydalanie chlorku sodowego i płynów z

organizmu i dzięki temu zmniejszenie obciążenia wstępnego i

następczego.



Diuretyki pętlowe

wykazują dobrą skuteczność przy ostrej niewydolności

serca.

Rozszerzenie żył pojawiające się przed efektem

diuretycznym powoduje zmniejszenie obciążenia

wstępnego serca. Nie jest ono, jak w przypadku nitratów,

wywołane bezpośrednim oddziaływaniem na mięśniówkę

gładką naczyń, lecz dochodzi do niego dzięki

prostaglandynom uwalnianym do krwiobiegu z nerek.



Wszystkie grupy diuretyków są również bardzo skuteczne

w leczeniu przewlekłej niewydolności serca.



Poprawa stanu chorego pod względem zastoju krwi,

zmniejszenia ciśnienia w jamach serca oraz w krążeniu

małym, a także spadku naczyniowego oporu obwodowego,

prowadzi do zwiększonej tolerancji na obciążenia.



Dobre wyniki uzyskuje się dzięki stosowaniu diuretyków w

połączeniu z inhibitorami enzymu konwertującego

angiotensynę i glikozydami nasercowymi.



Mechanizm działania:



hamowanie wchłaniania zwrotnego → jonów sodu →

zwiększanie wydalania sodu i wody → zmniejszenie

objętości płynów zmniejszenie pojemności

minutowej serca



furosemid stymuluje syntezę prostaglandyn w

nerkach → poprawa przepływu i dystrybucji krwi



zmniejszenie oporu obwodowego (↓ Na, wpływ

tiazydów na kanały potasowe)



indapamid pobudza śródbłonek do produkcji EDRF,

hamuje agregację płytek, zwalnia proliferację

komórek mm. gładkich, ↓ wytwarzanie wolnych

rodników



Leki moczopędne powodują:



regresję przerostu mięśnia lewej komory serca,



zapobiegają wystąpieniu zastoinowej

niewydolności krążenia,



zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału mięśnia

sercowego i udaru mózgu oraz nagłej śmierci

związanej z tymi powikłaniami,



przewlekłe stosowanie indapamidu zmniejsza

mikroalbuminurię (

objaw chorobowy polegający na

wydalaniu z moczem niewielkich ilości białka)

Podstawowe grupy leków moczopędnych

Tiazydy

bendroflumetiazyd
chlorotiazyd
hydroflumetiazyd
hydrochlorotiazyd
politiazyd
trichlormetiazyd

Diuretyki tiazydopodobne

chlortalidon
indapamid
klopamid
metolazon

Diuretyki pętlowe

bumetazon
furosemid
kwas etakrynowy
torasemid

Diuretyki oszczędzające potas

amiloryd
eplerenon
spironolakton
triamteren

Diuretyki o innych

mechanizmach działania

acetazolamid
mannitol

INHIBITORY KONWERTAZY
ANGIOTENSYNY

Mechanizm działania



Inhibitory konwertazy angiotensyny powodują
zmniejszenie wytwarzania angiotensyny II (z
angiotensyny I) jednego z najsilnieszych
fizjologicznych czynników naczyniozwężających.
Hamują także rozpad bradykininy oraz powodują
inne zmiany humoralne, metaboliczne i
hemodynamiczne obniżające w efekcie ciśnienie
krwi.



Inhibitory konwertazy angiotensyny bardziej

obniżają ciśnienie rozkurczowe niż skurczowe i

zwiększają przepływ krwi.



W przeciwieństwie do innych leków rozszerzający

naczynia nie zatrzymując jonów sodu i wody w

organizmie.



Znalazły zastosowanie w nadciśnieniu samoistnym

i pochodzenia nerkowego, u chorych w

niewydolności krążenia, choroba wieńcową,

cukrzyca, chorobą naczyń obwodowych.



Liczne badania kliniczne wykazały, że stosowanie

inhibitorów ACE u pacjentów z niewydolnością serca

(NYHA II-IV) znacznie zmniejsza śmiertelność, a także

nasilenie objawów i liczbę koniecznych hospitalizacji.

Stosowanie inhibitorów ACE okazało się korzystne

również u pacjentów, u których objawy nie występują

lub w grupach pacjentów narażonych wprawdzie na

duże ryzyko z powodu innych chorób układu

sercowo-naczyniowego, ale u których (jeszcze) nie

występuje niewydolność serca.



Inhibitory ACE są więc lekiem z wyboru w leczeniu

pacjentów z ograniczoną funkcją lewej komory

(frakcja wyrzutowa < 35%), niezależnie od

towarzyszącego zespołu objawów.



Ze względu na możliwość wystąpienia bardzo silnego

efektu przy pierwszym podaniu inhibitora ACE,

początkowa dawka powinna być mała, a pacjenta

należy monitorować w czasie pierwszych godzin po

przyjęciu leku.

KAPTOPRYL



Specyficzny inhibitor ACE- enzymu przekształcającego
angiotensynę I w angiotensynę II.



Zmniejsza degradacje bradykininy



Działanie hipotensyjne kaptoprylu jest wynikiem
hamowania układu renina-angiotensyna-aldosteron.



Kaptopryl zmniejsza całkowity opór obwodowy, u
pacjentów z zastoinową niewydolnością krążenia
zmniejsza obciążenie wstępne i następcze.

RAMIPRYL



Powoduje zmniejszenie stężenia angiotensyny II oraz
aldosteronu, kompensacyjnie zwiększa się stężenie
angiotensyny I i reniny.



Następuje zmniejszenie oporu obwodowego, obniżenie
skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego,
zahamowanie wydzielania aldosteronu, co powoduje
zwiększenie stężenia jonów potasowych w osoczu.



Wskazania



Stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego



Oraz przewlekłej niewydolności serca, zwłaszcza po
zawale mięśnia sercowego, udaru mózgu

LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY
ANGIOTENSYNOWE (blokery
receptorow AT1, sartany)



Mechanizm działania



Antagoniści receptora angiotensyny blokują receptory

AT1 w ścianie naczyń krwionośnych, nerkach,

nadnerczach i ośrodkowym układzie nerwowym. W

konsekwencji dochodzi do rozkurczu naczyń

krwionośnych oraz wielu korzystnych oddziaływań w

wyniku pobudzenia przez angiotensynę II receptora AT2

(np. remodeling naczyniowy, cofanie przerostu mięśnia

serca). Zmniejszają także stężenie aldosteronu w

osoczu.



Układ renina-angiotensyna-aldosteron może być

hamowany nie tylko przez inhibitory konwertazy

angiotensyny dzięki hamowaniu przekształcenia

angiotensyny I w angiotensynę II, ale także przez

antagonistów receptora angiotensyny II.

ANTAGONIŚCI UKŁADU RENINA -
ANGIOTENSYNA - ALDOSTERON

HAMUJĄ SYNTEZĘ ANGIOTENSYNY II - NAJSILNIEJSZEGO

FIZJOLOGICZNEGO CZYNNIKA NACZYNIOZWĘŻAJACEGO

ROZSZERZAJĄ NACZYNIA I ZMNIEJSZAJĄ OPÓR

NACZYNIOWY

OBNIŻAJĄ CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI

ZMNIEJSZAJĄ WYTWARZANIE CHOLESTEROLU

ZWIĘKSZAJĄ STĘŻENIE POTASU W ORGANIZMIE

- DZIAŁANIE NEFROPROTEKCYJNE - ZWOLNIENIE

PROGRESJI DYSFUNKCJI NEREK U CHORYCH NA

CUKRZYCĘ I KŁĘBUSZKOWE CHOROBY NEREK

Dawkowanie antagonistów AT1 przy przewlekłej
niewydolności serca (wg Hoppe)

Antagonista AT1 Dawka

początkowa/
dzień (mg)

Dawka

docelowa/
dzień (mg)

kandesartan 4

eprosartan

300

400-800

irbesartan

150-300

losartan

12,5

50-100

olmesartan

walsartan

2 × 40

2 × 160



LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY BETA-

ADRENERGICZNE



W obrębie beta-blokerów występują różnice właściwości

farmakologicznych o znaczeniu klinicznym:



kardioselektywność - wybiórcze powinowactwo do

receptorów beta 1 zlokalizowanych głównie w sercu i

aparacie przykłębuszkowym nerki,



wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna (ISA)

polegająca na hamowaniu działania katecholamin na

receptory i równoczesnym umiarkowanym ich pobudzeniu,



właściwość stabilizacji błony komórkowej,



rozpuszczalność w tłuszczach (lipofilność).



Mechanizm działania hipotensyjnego beta blokerów:



zmniejszanie pojemności minutowej serca



hamowanie wydzielania reniny z aparatu

przykłębuszkowego



działanie ośrodkowe



modulowanie czynności baroreceptorów



wpływ na presynaptyczne receptory beta adrenergiczne



zwiększanie wydzielania prostacykliny i przedsionkowego

peptydu natriuretycznego



Działanie hipotensyjne beta-blokerów po doustnym

podaniu występuje w ciągu paru godzin, pełen efekt

leczenia ujawnia się jednak dopiero po paru tygodniach.



Leczenie beta-blokerami zalecane jest szczególnie:



w nadciśnieniu współistniejącym z chorobą

wieńcową, zaburzeniami rytmu po przebytym zawale

serca (beta-blokery zmniejszają o około 1/4 ryzyko

powtórnego zawału, jak i zgonu z przyczyn sercowo-

naczyniowych),



u chorych z objawami krążenia hiperkinetycznego i

tachykardii, a także w nadczynności tarczycy,

jaskrze, migrenie, somatycznych manifestacjach

lęku,



w nadciśnieniu przebiegającym z hiperreninemią

(nadciśnienie złośliwe, faza przyspieszona,

nadciśnienie naczyniowo-nerkowe).



Postęp w klinicznym zastosowaniu beta blokerów polega

również na zmianie ich formuły farmakologicznej, co

związane jest z powolnym uwalnianiem leku z tabletki,

osiąganiem stałego poziomu we krwi i wydłużeniem

czasu działania hipotensyjnego, który sięga 24 godzin.



Beta-blokery należy stosować ostrożnie w:



cukrzycy (typu I),



w hipertriglicerydemii,



przy obniżonym stężeniu HDL-cholesterolu.



Najczęściej stosowane preparaty:



propranolol



pindolol (Visken)



atenolol



metoprolol (Betaloc, Betaloc Zok, Metocard)



bizoprolol (Concor)



betaksolol (Lokren)



acebutolol (Sectral)



nebivolol (Nebilet)

Bisoprolol (Concor)



Selektywny bloker receptorów β1



Zmniejsza działanie tzw. hormonów stresu na serce, które
wydzielają się w zwiększonej ilości w wysiłku fizycznym lub
psychicznym



Dzięki zablokowaniu receptorów tych hormonów Concor zmniejsza
frekwencje uderzeń serca oraz objętości krwi pompowanej na
minutę, przez co ciśnienie krwi ulega obniżeniu.



Zmniejszona praca serca zapobiega napadom dławicy piersiowej
w chorobie wieńcowej



Maksymalne działanie leku pojawia się miedzy 2-4h po jego
podaniu i utrzymuje się około 24h



Zwalnia czynność serca w spoczynki i po wysiłku



Zmniejsza pojemność minutową serca bez istotnego wpływu na
objętość wyrzutową



Wydłuża czas przewodzenia przedsionkowo-komorowego oraz
refrakcji bezwzględnej węzła przedsionkowo-komorowego



Obniża ciśnienie tętnicze poprzez zmniejszenie pojemności
minutowej, zmniejszenie wydzielania reniny w nerkach



GLIKOZYDY NASERCOWE

■ zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego (działanie
inotropowo dodatnie),
■ spowalniają częstość skurczów (działanie chronotropowe
ujemne),
■ utrudniają przewodzenie bodźców (działanie

dromotropowe

ujemne) oraz
■ ułatwiają heterotopowe wytwarzanie pobudzeń w wyniku

obniżenia progu pobudliwości (działanie

batmotropowe dodatnie), co początkowo może prowadzić do

skurczów dodatkowych, a po podaniu dawek toksycznych

nawet do migotania komór.



W niewydolnym sercu dochodzi do zwiększenia pojemności

minutowej, skrócenia nadmiernie rozciągniętych włókien

mięśniowych i zmniejszenia się patologicznie powiększonego

serca. Opróżnianie komór jest sprawniejsze, tzn. zmniejsza się

objętość krwi zalegająca w komorach w czasie rozkurczu.

Jednocześnie ulega zwiększeniu rozkurczowe napełnianie jam

serca, co prowadzi do zmniejszenia się ciśnienia w żyłach.



Zmniejszenie częstości akcji serca, będące efektem

działania glikozydów nasercowych, oznacza

ekonomizację pracy serca. Jest to szczególnie korzystny

efekt w przypadku występowania tachykardii

nadkomorowej lub arytmii.



Do glikozydów nasercowych, które mają znaczenie

terapeutyczne, należą:

■ digoksyna
■ acetylodigoksyna
■ metylodigoksyna
■ digitoksyna



Należą one do grupy glikozydów naparstnicy i są

izolowane z naparstnicy purpurowej i wełnistej.



Profi l działania. Wszystkie glikozydy nasercowe

działają farmakodynamicznie tak samo, a różnią się

między sobą jedynie pod względem charakterystyki

farmakokinetycznej!

Pochodne strofantyny

Strofantyna G

Pochodne digoksyny

Digoksyna
Β-metylodigoksyna ( Bemecor)
Lanatozyd C

Pochodne digitoksyny

Digitoksyna
Acetylodigitoksyna
Lanatozyd A

Działanie sercowe glikozydów naparstnicy i jego
mechanizm molekularny

inotropowe dodatnie:

blokada Na/K

–ATP-azy →↑[Na] i →↑[Ca];

2. chronotropowe ujemne: wagotonia

→↑Ach →↑cGMP

3. batmotropowe dodatnie
4. dromotropowe ujemne( działanie

bezpośrednie hamujące na węzeł SA

i pęczek PH oraz działanie pośrednie

przez pobudzenie nerwu błędnego)

Kinetyka



Glikozydy nasercowe o zastosowaniu terapeutycznym

różnią się między sobą przede wszystkim pod

względem:

■ możliwości resorpcyjnych,
■ okresu półtrwania w osoczu (i przez to tzw. wskaźnikiem

zaniku działania w ciągu doby),

■ czasu działania i niebezpieczeństwa kumulacji,
■ głównej drogi wydalania (przez nerki, przez drogi

żołciowe).

Wskazania

Stosowanie glikozydów nasercowych jest wskazane przy:

■ niewydolności mięśnia sercowego, przede wszystkim
przy umiarkowanie ciężkiej i ciężkiej przewlekłej
niewydolności mięśnia sercowego. Można je stosować
jedynie jako dodatek do inhibitorów
ACE i β-blokerów (leczenie przewlekłej niewydolności serca
jedynie glikozydami nasercowymi byłoby niewystarczające).
■ tachykardiach i tachyarytmiach nadkomorowych,
a także trzepotaniu i migotaniu przedsionków



Preparaty:



Digoxin tab 0,25 mg, amp 0,5 mg



Acetylodigoxin tabl 0,2 mg



Desianosid amp 0,4 mg



Lantosid C tabl 0,25 mg



Metidigoxin (bamector) tab 0,1 mg,
krople



Poscilnidin tab 0,25 mg



Strofantin G amp 0,25 mg

Działanie niepożądane:



serce – nasilenie objawów niewydolności, zaburzenia
rytmu



przewód pokarmowy – ból brzucha, wymioty, nudności,
biegunka



układ nerwowy- nadmierna pobudliwość, bezsenność,
osłabienie mięśni



narząd wzroku- widzenie barwne, mroczki, błyski

INHIBITORY FOSFODIESTERAZY



Do krótkotrwałej terapii u pacjentów z ciężką niewydolnością

serca, których nie udaje się leczyć za pomocą innych leków, pod

ścisłą kontrolą (monitorowanie EKG) można stosować

następujące inhibitory fosfodiesterazy III:

■ milrynon,
■ enoksymon



Blokada fosfodiesterazy prowadzi do zwiększenia stężenia cAMP,

w wyniku czego na serce wywierane są działania inotropowo

dodatnie i chronotropowo dodatnie, a także dochodzi do

rozszerzenia naczyń.



Wzrasta objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca,

natomiast zmniejsza się późno rozkurczowa objętość lewej

komory oraz opór naczyń obwodowych.



Ze względu na profil działania tę grupę substancji określa się

jako inodylatatory (substancje zwiększające siłę skurczu mięśnia

sercowego i jednocześnie rozszerzające naczynia krwionośne).

Uczulacze wapniowi

Leki inotropowo dodatnie poprawiają siłę skurczu mięśnia
serca, działając bezpośrednio na białka kurczliwe, bez
zwiększania stężenia wewnątrzkomórkowego jonów
wapnia. W ten sposób unikają skutków niepożądanych
wzrostu wapnia w komórce. Nasilają działanie mięśnia
serca bez zwiększania zużycia tlenu oraz wywołania
arytmii



Leczenie niewydolności
serca

Mechanizm działania

leki

Zwiększenie siły skurczu mięśnia

sercowego

Glikozydy nasercowe, dobutamina,
inhibitory PDE-3, Ca-uczulacze

Zwiększenie wydalania soli i wody

( natriureza)

Leki moczopędne

Skurcz mięśni gładkich naczyń

Nitrogliceryna, hydralazyna

Hamowanie układu renina-

angiotensyna

Inhibitory konwertazy
angiotensyny, blokery receptpora
angiotensynowego

AZOTANY



Przy ostrej niewydolności serca z zastojem krwi w

płucach z grupy organicznych azotanów stosuje się

nitroglicerynę w dawce 0,8–1,6 (–2,4) mg

podjęzykowo co 5–10 min.



Korzystny efekt jest uwarunkowany przede

wszystkim zmniejszonym napływem krwi żylnej i

obniżeniem obciążenia wstępnego, a także

zmniejszeniem

(mniej nasilonego) obciążenia następczego.



Wspomagająco, przy przewlekłej niewydolności

serca, przede wszystkim przy współistniejącej

niewydolności wieńcowej, można stosować

dwuazotan izosorbidu,
monoazotan izosorbidu i
czteroazotan pentaerytrytylu

Mechanizm działania:



uwalnianie rodnika azotowego (NO) jest śródbłonkowym
czynnikiem rozkurczającym mięśnie gładkie EDRF i
przez cyklazę guanylową prowadzą do wzrostu CGMP i
rozkurczu czynnościowego.

Działanie:



Spadek zapotrzebowania na tlen



Spadek pracy serca przez obwodowe działanie
mięśni gładkich, naczyń krwionośnych żylnych i
tętniczych.



Przemieszczanie krwi do naczyń żylnych-
zmniejszenie obciążenia wstępnego i następczego



Zmniejszenie ciśnienie końcowo-rozkurczowego i
rozszerzenie naczyń wieńcowych

Nitrogliceryna



Nie wchłania się z przewodu pokarmowego



działa po 60 sek. do 10-30 minut

Wskazania:



napad bólu dławicowego



spodziewany napad- profilaktyka



ostry zawał serca



ostra niewydolność lewokomorowa

Preparaty:



Nitroglicerynum tab 0,0005g



Nitroglicerynum Prolongatum, Nitroderm TTS,

sestonit



Nitrocard 2% Nitromint



Nitromal amp 5 ml, fiolki 50ml (1mg/1ml)



LEKI STOSOWANE W
ZABURZENIACH RYTMU



Ze względu na dużą liczbę substancji stosowanych w

leczeniu arytmii typu tachykardii oraz ich

zróżnicowanych mechanizmów działania, podzielono

je na różne klasy (wg Vaughana Williamsa). Zgodnie

z tą klasyfikacją rozróżnia się:



leki przeciwarytmiczne klasy I

(

blokery kanałów

sodowych



leki przeciwarytmiczne klasy II

(

blokery receptorów



leki przeciwarytmiczne klasy III

, substancje,

przedłużające czas trwania potencjału

czynnościowego bez wpływania na aktywność

rozruszników (

leki blokujące kanał potasowy

)



leki przeciwarytmiczne klasy IV

(

antagoniści

wapnia, blokery kanałów wapniowych



Wspólna cecha leków

przeciwarytmicznych klasy I



leki przeciwarytmiczne stabilizujące błonę komórkową

lub przeciwmigotaniowe:



dzięki blokadzie szybkich kanałów sodowych (INa)

prowadzą do

zmniejszenia prędkości narastania potencjału
czynnościowego, a tym samym do
zmniejszenia szybkości przewodzenia.



Dodatkowo leki przeciwarytmiczne klasy I powodują:



wolniejsze narastanie potencjału w stymulatorze,



podwyższenie progu depolaryzacji



wydłużenie całkowitego czasu trwania repolaryzacji.



prowadzą także do zmniejszenia siły skurczu serca

(działanie

inotropowo ujemne).

KLASA I

LEKI STABILIZUJĄCE BŁONĘ KOMÓRKOWĄ , ICH
DOMINUJACĄ CECHA JEST ZWOLNIENIE
MAKSYMALNEJ SZYBKOŚCI DEPOLARYZACJI W
MIĘŚNIU SERCOWYM



W OBREBIE KLASY I WYRÓŻNIA SIĘ 3

GRUPY LEKÓW PRZECIWARYTMICZNYCH:



IA- POWODUJE WYDŁUŻENIE POTENCJAŁU

CZYNNOŚCIOWEGO



IB- SKRÓCENIE POTENCJAŁU

CZYNNOŚCIOWEGO



IC- BRAK ISTOTNEGO WPŁYWU NA

POTENCJAŁ CZYNNOŚCIOWY



MECHANIZM DZIAŁANIA-

BLOKERY KANAŁÓW

SODOWYCH

LEKI PRZECIWARYTMICZNE KLASY
IA



Do tej klasy IA, czyli substancji działających chinidyno-podobnie,

poza chinidyną należą także

•

ajmalina,

•

diwinian detajmium

•

wodorowinian prajmalium.



Antyarytmiki klasy IA blokują szybki do komórkowy napływ jonów

sodu oraz przedłużają czas trwania potencjału czynnościowego

(przedłużony czas trwania zespołu QRS i odstępu QT).



Chinidyna

wykazuje działanie antycholinergiczne, które wywiera

częściowo antagonistyczny efekt w stosunku do ich

bezpośredniego działania na serce.



Dlatego dominacja działania antycholinergicznego przy podawaniu

małych dawek chinidyny może doprowadzić do wzrostu częstości

akcji serca i poprawy



przewodnictwa (tzw. paradoksalne działanie chinidyny).



W przeciwieństwie do tego, większe dawki chinidyny blokują

przewodnictwo przedsionkowo-komorowe



Przy uwzględnieniu ww. ograniczeń, leki przeciwarytmiczne o

działaniu podobnym do chinidyny mogą być stosowane przy

trzepotaniu i migotaniu przedsionków, tachykardiach

nadkomorowych



i komorowych, a także skurczach dodatkowych, przy czym

wskazanie do stosowania powinno się określać.

LEKI PRZECIWARYTMICZNE KLASY
IB



Do tej klasy antyarytmików zalicza się

lidokainę i

meksyletynę



Substancje te oddziałują głownie na komory i w mniejszym

stopniu na przedsionki serca, przy czym w przeciwieństwie do

leków działających podobnie do chinidyny, tylko w niewielkim

stopniu wpływają na czas trwania potencjału

czynnościowego.



Leki przeciwarytmiczne klasy IB zmniejszają również szybkość

depolaryzacji:



przy niższym (mniej ujemnym) spoczynkowym potencjale błony

komórkowej bardziej niż przy prawidłowym potencjale

spoczynkowym, oraz przedłużają czas regeneracji kanałów

sodowych przy dużych częstościach akcji serca.



Działania niepożądane odpowiadają częściowo wywoływanym

przez leki działające podobnie do chinidyny. Po podaniu dużych

dawek może dojść do stanu pobudzenia OUN oraz drgawek.



Prototypem tej grupy leków przeciwarytmicznych

jest środek miejscowo znieczulający – lidokaina.



Blokuje ona kanały sodowe zależne od napięcia

znajdujące się w stanie otwartym i nieaktywnym,

ale nie w stanie spoczynku. Jej działanie jest więc

tym lepsze, im częściej kanały sodowe zmieniają

swój stan w jednostce czasu, co oznacza, że

lidokaina działa przede wszystkim przy dużych

częstotliwościach pracy serca. Dlatego stosuje się

ją w arytmiach komorowych typu tachykardii. Ze

względu na duży efekt pierwszego przejścia nie

podaje się jej drogą doustną.



Meksyletyna jest chemicznie spokrewniona z

lidokainą, posiada podobny profil działania, ale, w

przeciwieństwie do tej pierwszej, może być

podawana doustnie.

LEKI PRZECIWARYTMICZNE KLASY
IC



To grupa, do której należą flekainid i propafenon



nie wpływa na czas trwania potencjału czynnościowego, ale

bardzo silnie blokuje szybki do komórkowy napływ jonów sodu w

fazie 0 potencjału czynnościowego prowadząc do poszerzenia

zespołów QRS przy spoczynkowej częstości akcji serca.



Wskazania, zostały bardzo ograniczone, przede wszystkim przy

komorowych arytmiach z tachykardią. Substancje te stosuje się

przede wszystkim do osiągania rytmu zatokowego u pacjentów z

nadkomorowymi arytmiami typu tachykardii, szczególnie takich z

migotaniem przedsionków.



Propafenon pochodna fenylopropanolu. Działa stabilizująco na

błonę komórkową mięśnia sercowego, słabo ujemnie inotropowo,

ma właściwości miejscowo znieczulające.



Flekainid ma właściowości miejscowo znieczulające. Zwalnia

przewodzenie we wszystkich częściach układu

bodźcoprzewodzącego.

KLASA II
LEKI HAMUJĄCE CZWARTĄ FAZĘ
DEPOLARYZACJI



BLOKERY RECEPTORÓW β-ADRENERGICZNYCH

, nadają

się do leczenia:



tachykardii zatokowych,



napadowych tachykardii nadkomorowych



komorowych skurczów dodatkowych z powodu ich

działania antyadrenergicznego.



Obok amiodaronu jest to jedyna klasa leków

przeciwarytmicznych, dla której wykazano

zmniejszenie umieralności.



Ze względu na ich dobrą tolerancję, przy

stosowaniu się do przeciwwskazań, są uważane za

grupę podstawowych leków

przeciwarytmicznych.



Należy zwrócić uwagę na fakt, że obniżają one

przewodnictwo przedsionkowo-komorowe



Propranolol i inne leki o działaniu β-

adrenergicznym nie tylko blokują dostęp amin

katecholowych do receptorów β-adrenergicznych

serca, lecz także maja właściwości

chinidynopodobne, charakteryzujące się

bezpośrednim działaniem błonowym( propranolol,

alprenolol, oksprenolol i metoprolol)



Jednym z najbardziej aktywnych preparatów

przeciwarytmicznych z leków β-adrenolitycznych

jest sotalol.



Skuteczność jego jest związana nie tylko z

działaniem β-adrenolitycznym, lecz przede

wszystkim z wydłużeniem czasu trwania

potencjału czynnościowego.

KLASA III
LEKI WYDŁUŻAJĄCE CZAS TRWANIA
POTENCJAŁU CZYNNOŚCIOWEGO



Substancje z tej grupy, do której należą sotalol,

amiodaron i ibutylid, cechują się tym, że:



powodują przedłużenie czasu trwania potencjału

czynnościowego, głownie przez blokadę

kanałów wapniowych



Do ważnych działań niepożądanych

wywoływanych



przez tę klasę leków są charakterystyczne

zaburzenia rytmu serca wskutek przedłużenia

potencjału czynnościowego (przedłużenie

odstępu QTC), które stanowią zagrożenie życia.



Sotalol



Wykazuje działania antyarytmiczne związane z

wydłużeniem czasu trwania potencjału

czynnościowego oraz wydłużeniem okresu refrekcji.

Blokuje również receptory β-adrenolityczne, nie ma

właściwości stabilizujących błonę komórkową.



Po podaniu doustnym sotalol jest prawie całkowicie



wchłaniany z przewodu pokarmowego



(biodostępność ok. 100%).



Okres półtrwania w osoczu wynosi 7–18 godz., a

wydalanie zachodzi przez nerki.



Amiodaron

działa zarówno przy nadkomorowych, jak i
komorowych zaburzeniach rytmu serca.
Blokuje wiele repolaryzujących i depolaryzujących
kanałów jonowych i dlatego dotychczas nie udało
się przyporządkować jego działania tylko jednemu
mechanizmowi molekularnemu.

Należy podkreślić przede wszystkim jego
skuteczność w przypadku arytmii, które nie poddają
się leczeniu za pomocą innych leków
przeciwarytmicznych

Poza blokerami β-adrenoreceptorow amiodaron jest
dotychczas jedynym lekiem przeciwarytmicznym,
za pomocą którego udało się zmniejszyć
umieralność w porównaniu z podawaniem placebo.
Poza tymi korzystnymi właściwościami amiodaron
charakteryzuje się jednak również znaczącymi
wadami.
Okres półtrwania wynoszący 20–100 dni jest
bardzo długi, ponadto duże ilości amiodaronu
gromadzą się w tkankach.

KLASA IV
LEKI O WYBIÓRCZYM ANTAGONIŹMIE W STOSUNKU
DO JONÓW WAPNIOWYCH



werapamil, jego analog gallopamil, oraz diltiazem.



Te substancje hamują dokomórkowy napływ jonów

wapnia przez powolne, zależne od napięcia kanały

wapniowe i wskutek tego zmniejszają szybkość

depolaryzacji powolnych potencjałów czynnościowych

w węźle zatokowym i przedsionkowo-komorowym oraz

przedłużają przewodzenie między przedsionkami a

komorami. Poza tym wydłużają one czas efektywnej

refrakcji i hamują potencjały następcze, które mogą

doprowadzić do zaburzeń rytmu serca.



Z powodu tych właściwości farmakodynamicznych

stosowanie leków przeciwarytmicznych klasy IV jest

wskazane przy nadkomorowych zaburzeniach rytmu

typu tachykardii.

CHINIDYNA



Hamuje pobudliwość i kurczliwość mięśnia sercowego oraz

zwalnia szybkość przewodzenia przedsionkowo-komorowego.



Wykazuje również działania cholinolityczne i słabe α-

adrenolityczne.



FARMAKOKINETYKA



Prawie całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego 95%



Jest wykrywalna w osoczu po ok..30min. Po podaniu doustnym



Maksymalne stężenie po 1-3h



Ulega biotransformacji w wątrobie do kilku metabolitów



Okres półtrwania ok.7h



Leczenie nadkomorowych i komorowych zaburzeń rytmu serca



Alkaloid otrzymywany z kory drzewa Cinchona. Jest

najstarszym lekiem przeciwarytmicznym, „prototypem”

leków stabilizujących błonę komórkową.



Chinidyna jest izomerem Chininy, również ma działanie

przeciwmalaryczne i przeciwgorączkowe.

PROKAINAMID



Te same właściwości elektrofizjologiczne i ten sam
mechanizm działania co chinidyna. W mniejszym
stopniu niż ona działa inotropowo i chronotropowo
ujemnie.



FARMAKOKINETYKA



Dostępność biologiczna po podaniu doustnym
85%



Maksymalne stężenie po 45-90min.po podaniu
doustnym i po 15-45min. Po zastosowaniu
domięśniowym

DIZOPIRAMID



Pod względem właściwości
farmakologicznych jest on
podobny do chinidyny i
prokainamidu

LEKI STOSOWANE W

NADCIŚNIENIU

Postacie nadciśnienia



Z klinicznego i patogenetycznego punktu widzenia rozróżnia się

następujące postacie nadciśnienia:

A. Nadciśnienie pierwotne (synonim: wrodzone, idiopatyczne) o

ciągle nieznanej przyczynie

B. Nadciśnienie wtórne w następstwie patologicznych zmian w

narządach:

1. nerkowe
1.1 naczyniowo-nerkowe
1.2. miąższowo-nerkowe
2. wewnątrzwydzielnicze
3. sercowo-naczyniowe (np. wskutek zwężenia cieśni aorty, w

całkowitym bloku serca, w zespole serca hiperkinetycznego)

4. neurogenne (wskutek organicznych schorzeń układu nerwowego,

np. guzów, zapalenia mózgu zapalenia opon mózgowych, zatrucia

tlenkiem węgla lub talem)

Z tego przypada na:
■ nadciśnienie pierwotne – ok. 90% przypadków,
■ nadciśnienie nerkowe – 6–8%,
■ nadciśnienie wewnątrzwydzielnicze – ≤ 1%,
■ nadciśnienie sercowo-naczyniowe – ≤ 1%,
■ nadciśnienie neurogenne < 1%.

ZMIANY NARZĄDOWE W PRZEBIEGU
NADCIŚNIENIA:



przerost mięśnia lewej komory (w

badaniu EKG, echokardiograficznym

lub radiologicznym)



białkomocz i/lub podwyższone stężenie

kreatyniny w surowicy



zmiany miażdżycowe (występowanie

blaszek miażdżycowych) w badaniu

ultrasonograficznym lub

radiologicznym



zmiany na dnie oka

Choroby współistniejące, istotne dla
prognozy chorego z nadciśnieniem
tętniczym:



przebyty udar mózgu,



chorobę wieńcową i niewydolność
krążenia,



niewydolność nerek,



rozwarstwiający tętniak aorty i
choroby naczyń obwodowych,



zaawansowana retinopatia
nadciśnieniowa

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE
ROKOWANIE CHOREGO:



wiek (powyżej 55 lat dla mężczyzn i
powyżej 65 lat dla kobiet),



- palenie tytoniu,



- dyslipidemia (cholesterol całkowity
powyżej 250 mg%),



- cukrzyca,



- obciążenie rodzinne
występowaniem chorób układu
krążenia.

Zalecenia dotyczące
niefarmakologicznych metod
postępowania u chorych na
nadciśnienie tętnicze:

1. Należy dążyć do uzyskania należnej masy ciała.
2. Zaleca się ograniczenie ilości spożywanej soli

kuchennej poniżej 6 g (100 mmoli sodu) na dobę, a więc do

około połowy ilości soli przeciętnie spożywanej w Polsce.

3. U osób regularnie nadużywających alkohol należy

ograniczyć jego dzienne spożycie do 20-30 g w

przeliczeniu na czysty etanol.

4. Regularna, dostosowana do możliwości pacjenta

aktywność fizyczna.

5. Odpowiednia podaż potasu, wapnia i magnezu w diecie.
6. Ograniczenie zawartości tłuszczów nasyconych i

cholesterolu w diecie.

7. Bezwzględnie przeciwwskazane jest palenie

papierosów.

8. W leczeniu nadciśnienia stosowane są różne metody

psychoterapeutyczne, jak ćwiczenia relaksacyjne,

medytacja transcendentalna, ćwiczenia jogi i inne.



Szerokie zastosowanie zarówno w

leczeniu nadciśnienia tętniczego, jak i

w jego prewencji u osób szczególnie

narażonych na wystąpienie

nadciśnienia.



Stosowane u wszystkich chorych na

nadciśnienie tętnicze, niezależnie od

stopnia jego ciężkości.



Może stanowić wystarczające
postępowanie lecznicze.

Leki stosowane w
nadciśnieniu

LEKI MOCZOPĘDNE - DIURETYKI

(

FUROSEMID, TIAZYDY, SPIRONOLAKTON

)

2. LEKI HAMUJĄCE AKTYWNOŚĆ UKŁADU

ADRENERGICZNEGO

•

Klonidyna

•

Metyldopa

•

Rezerpina

•

Moksonidyna

•

Debrizochina

•

Prazosyna

•

Doksazosyna

3. LEKI β-ADRENOLITYCZNE

labetalol
celiprolol

4. LEKI DZIAŁAJĄCE NA MIĘŚNIE GŁĄDKIE I

ROZSZERZAJĄCE NACZYNIA KRWIONOŚNE

dihydralazyna nitroprusydek sodu oraz leki otwierające kanał

potasowy

-minoksydyl

5. BLOKERY KANAŁÓW WAPNIOWYCH

•

Nifedypina

•

Werapamil, Diltiazem

•

Amlodypina

Mechanizm działania



Blokery kanałów wapniowych hamują napływ tego

pierwiastka do komórek mięśniowych, czego

następstwem jest:

- rozkurcz naczyń krwionośnych
- obniżenie obwodowego oporu naczyniowego
- obnizenie cisnienia krwi

6. INHIBITORY

ENZYMU KONWERTUJĄCEGO ( ACEI=

INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY)

•

Kaptopryl

•

Perindopryl

•

Enaraplyl

•

Lizynopryl

•

Ramipril

•

Chinazapryl

7. ANTAGONIŚCI RECEPTORA ANGIOTENSYNY II

( BLOKERY AT1, SARTANY)



LEKI MOCZOPĘDNE



podstawowe leki w monoterapii lub terapii

złożonej



zwłaszcza u osób w wieku podeszłym, u osób z

nadciśnieniem i małą aktywnością układu renina-

angiotensyna. Wskazane u chorych z upośledzoną

czynnością wydalniczą nerek oraz u chorych ze

współistniejącą niewydolnością serca



pełny efekt hipotensyjny diuretyków tiazydowych

występuje dopiero po kilkunastu dniach leczenia.



Długotrwałe stosowanie leków

moczopędnych prowadzi do znacznego

zmniejszenia stopnia zmian narządowych

spowodowanych nadciśnieniem tętniczym.



Obniżenie ciśnienia krwi po ich podaniu zachodzi w

dwóch fazach.

- Początkowe obniżenie ciśnienia następuje na skutek

wzmożonego wydalania jonów sodu.

- W wyniku zmniejszenia się stężenia jonów sodu w

osoczu dochodzi do spadku objętości osocza i

pojemności minutowej serca, natomiast opór

naczyniowy odruchowo nieco wzrasta.

- Utrzymywanie się obniżonego ciśnienia krwi podczas

drugiej fazy, w której objętość osocza normalizuje się, a

wydalanie jonów sodu wraca do wartości podobnych jak

przed rozpoczęciem terapii, wynika prawdopodobnie ze

zmniejszonej odpowiedzi mięśniówki gładkiej naczyń na

bodźce powodujące skurcz naczyń wskutek

zmniejszonej zawartości jonów sodu w ścianie naczynia.



Diuretyki różnią się budową i miejscem działania w

obrębie nefronu.



Największe znaczenie w leczeniu nadciśnienia mają leki tiazydowe

i tiazydopochodne. Ich głównym punktem działania jest kanalik

dalszy (jego część proksymalna), gdzie blokują wchłanianie zwrotne

sodu, zwiększają ilość wydalanego moczu, a objętość płynu

pozakomórkowego ulega zmniejszeniu. Działają również na naczynia

krwionośne zmniejszając opór obwodowy.



Diuretyki oszczędzające potas działają w różnym mechanizmie

(niektóre są antagonistami aldosteronu mającymi punkt działania w

dalszej części nefronu). Zwiększając wydalanie jonów sodowych,

zatrzymują w organiźmie potas. Ze względu na ich słabe działanie

moczopędne korzystne jest ich stosowanie łącznie z tiazydami.



Diuretyki pętlowe hamują wchłanianie jonów sodowych w

rdzeniowym odcinku pętli nefronu. Z uwagi na siłę działania stosuje

się je w przypadku nadciśnienia powikłanego niewydolnością nerek

lub obrzękiem płuc.



FUROSEMID



Hamuje transport jonów chlorkowych



Hamuje aktywność dehydrafazy węglanowej



Przejściowo zwiększa przesączanie kłębuszkowe



W w mechanizmach pozanerkowych zwiększa pojemność żylną



Upośledza zagęszczenie i rozcieńczenie moczu, zwiększa jego pH



Powoduje zwiększenie objętości moczu i wydalanie jonów

sodowych, chlorkowych, potasowych, wapniowych,

magnezowych i fosforanowych



Po podaniu pozajelitowym



działanie pojawia się po 5-15min.



Maksymalne stężenie osiąga w 30-60min. I trwa 3h



Po podaniu doustnym



działanie po 30-60min.



Maksymalne stężenie osiąga w 2h trwa 6-8h



CLOPAMID



Lek moczopędny działający jak tiazyd



Hamuje wchłanianie zwrotne chlorków w korowym

odcinku pętli nefronu



Zwiększa wydalanie Na, K oraz wody



Podobnie jak tiazydy obniża ciśnienie tętnicze bardziej

niż wynikałoby to ze zmniejszenia objętości płynów

krążących



Jest to prawdopodobnie skutkiem bezpośredniego

wpływu na błonę mięśniową naczyń



Zwykle nie zaburza równowagi kwasowo-zasadowej



Stosowany w nadciśnieniu tętniczym obrzękach w

niewydolności krążenia

LEKI HAMUJĄCE AKTYWNOŚĆ UKŁADU ADRENERGICZNEGO
Metyldopa, Klonidyna, Moksonidyna, Rezerpina,
Debrizochina, Prazosyna Doksazosyna,Terazosyna



METYLDOPA

- Złożony ośrodkowy i obwodowy mechanizm działania

- Działa na układ adrenergiczny

- Działa konkurencyjnie w stosunku do adrenaliny i

noradrenaliny, zajmuje ich miejsce w ziarnistościach

sekrecyjnych neuronów w ośrodkowym i obwodowym u.n

(tzw. fałszywy neuroprzekaźnik)

- Jest inhibitorem dekarboksylazy, enzymu biorącego

udział w metaboliźmie amin katecholowych

- Hamuje także wydzielanie renin

- Za główny mechanizm działania hipotensyjnego uważa

się działanie ośrodkowe, które polega na tworzeniu się α-

metylonoradrenaliny, które pobudza ośrodkowe,

presynaptyczne receptory α2-adrenergiczne, co wywołuje

spadek impulsacji współczulnej

REZERPINA



Lek o długim działaniu hipotensyjnym i neuroleptycznym



Uniemożliwia w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym

magazynowanie amin katecholowych, które znikają z neuronów

i zakończeń nerwowych



Zmniejsza też zawartość amin katecholowych w tkankach i

wyłącza je z roli neuroprzekaźników w mózgowiu i na obwodzie,

wywołując ogólną wagotonię



Rozszerza naczynia krwionośne



Obniża ciśnienie tętnicze



Łagodnie obniża temperaturę ciała



Z przewodu pokarmowego wchłania się łatwo po 2h

maksymalne stężenie w krwi



Okres półtrwania 4.5-271h



Wydalana powoli 60% z kałem



8% z moczem w postaci metabolitów



Bardzo rzadko stosowana

KLONIDYNA



Obniża ciśnienie tętnicze poprzez hamowanie aktywności

układu współczulnego ( w wyniku pobudzenia zlokalizowanych

w o.u.n. receptorów α2 oraz, w mniejszym stopniu, receptorów

imidazolinowych)



Pobudza recepotory presynaptyczne α1- przez co hamuje

uwalnianie noradrenalizy z zakończeń włókien współczulnych i

prowadzi do rozszerzenia naczyń i obniżenia oporu

obwodowego.



Zmniejsza częstość skurczów i pojemność minutowa serca



Nie upośledza przepływu krwi przez nerki i przesączania

kłębuszkowego



Obniżenie ciśnienia tętniczego występuje w 30-60 min. po

podaniu doustnym



Maksymalne stężenie osiąga po 3-5h



Okres półtrwania 12-16h



W trakcie stosowania klonidyny może rozwinąć się oporność w

następstwie sodu i wody dojść do wtórnego wzrostu objętości

wewnątrznaczyniowej

MOKSONIDYNA



Selektywny agonista receptoru imidazolinowego I, w o.u.n.



Jej działanie na rec.I w ośrodkach naczyniowych rdzenia

przedłużonego prowadzi do spadku oporu obwodowego, a

w konsekwencji do zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi.



W bardzo niewielkim stopniu wpływa na ośrodkowe

receptory presynaptyczne α2



W niewielkich dawkach działa moczopędnie



W przeciwieństwie do klonidyny nie wywiera wyraźnego

pływu na czynność serca.



Nagłe przerwanie podawania moksonidyny nie powoduje

istotnego przyspieszenia czynności serca i wzrostu

ciśnienia krwi



Wskazania: samoistne nadciśnienie krwi



Farmakokinetyka- wchłania się z przewodu pokarmowego

w ok.. 90%, nie ulega efektowi pierwszego przejścia.



Działania niepożądane uczucie suchości w jamie ustnej( na

początku leczenia)



Rzadko ujawnia się nadwrażliwość prze3wodu

pokarmowego

LEKI β-ADRENOLITYCZNE



Obniżają wydatnie ciśnienie skurczowe i rozkurczowe przy

stosunkowo słabo wyraźnych działaniach niepożądanych



Nie powodują hipotonii ortostatycznej



Nie zatrzymują w organizmie jonów sodu i wody



Mechanizm działania hipotensyjnego leków

β-

adrenolitycznych jest złożony i nie został do końca wyjaśniony.



-zwalniają czynność serca, zmniejszają jego pojemność minutowa



- zmniejszają aktywność renionową osocza



- wpływają na reakcje przystosowawcze baroreceptorów,

powodując ich przestrojenie na niższy poziom



- działają na ośrodkowy układ nerwowy



Nagle przerwanie leczenia może wywołać :



Gwałtowny wzrost ciśnienia lub nasilić dolegliwości dławicowych u

chorych ze zmniejszona rezerwa wieńcową.



Leki β-adrenolityczne zwiększają stężenie triglicerydów w surowicy

krwi, zmniejszają zawartość cholesterolu frakcji HDL.



Mają przewagę nad lekami moczopędnymi , wykazując działanie

kardioprotekcyjne i mniejsze od nich metaboliczne objawy

niepożądane.



Labetalol



Pochodna amidu kwasu salicylowego.



Blokują jednocześnie receptory β- i α-

adrenergicznego, zapobiegając dzięki

temu tachykardii i zmniejszając opór

obwodowy



Celiprolol



Blokuje receptory β1, β2, α1,zmniejsza

opory obwodowe, nie zwęża oskrzeli, nie

działa kardiodepresyjnie



Skutecznie obniża ciśnienie krwi



Zmniejsza stężenie cholesterolu i

triglicerydów we krwi

LEKI BEZPOŚREDNIO DZIAŁAJĄCE NA MIĘŚNIE
GŁĄDKIE I ROZSZERZAJĄCE NACZYNIA KRWIONOŚNE:

leki rozszerzające tętniczki przywłosowate powodują:

zmniejszenie oporu obwodowego i obniżenie

skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi

- zwiększenie przepływu krwi przez nerki

przyspieszenie czynności serca i zwiększenie jego

pojemności minutowej

•

Dihydralazyna

•

Działanie hipotensyjne występuje po upływie godziny od

podania doustnego , osiąga maksimum po 2h i

utrzymuje się przez 6h

•

Czas działania dihidralazyny zależy od uwarunkowanej

genetycznie aktywności N-acetylotransferazy w

wątrobie , co pozwala wyodrębnić z leczonych tym

związkiem chorych 2 grupy osób:

•

Wolno acetylujących i szybko acetylujących

•

Diakozyd

BLOKERY KANAŁÓW WAPNIOWYCH

Nifedypina
Werapamil, Diltiazem
Amlodypina

Mechanizm działania



Blokery kanałów wapniowych hamują napływ tego

pierwiastka do komórek mięśniowych, czego

następstwem jest:



zmniejszenie kurczliwości mięśni gładkich naczyń

krwionośnych oraz mięśnia sercowego



zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy



hamują czynność węzła zatokowo-przedsiąkowego

i przewodnictwo przedsiąkowo–komorowe



rozszerzają naczynia wieńcowe i naczynia

obwodowe



Zarówno z chemicznego jak i z farmakologicznego punktu

widzenia blokery kanału wapniowego nie tworzą

jednorodnej grupy substancji. Wśród tzw. Czystych

blokerów kanału wapniowego, czyli substancji, które w

normalnych dawkach nie wywierają żadnych dodatkowych

działań na inne kanały jonowe, rozróżnia się w zależności

od punktu uchwytu na kanale wapniowym antagonistów

kanału wapniowego:

■ grupę 1,4-dihydropirydyny (nifedypiny),
■ grupę werapamilu,
■ grupę diltiazemu.



Wspólną właściwością farmakodynamiczną wszystkich tych

trzech grup jest obniżanie stężenia wewnątrzkomórkowego

wapnia, jednakże w sposób silnie zróżnicowany:

■ w mięśniówce gładkiej naczyń prowadzą do

zmniejszenia napięcia mięśni gładkich i w rezultacie do

rozszerzenia naczynia,

■ w sercu zmniejszają aktywność zależnej od wapnia

ATPazy miozyny, wskutek czego zmniejsza się obrót

wysokoenergetycznych fosforanów i równocześnie

zapotrzebowanie na tlen.



Warapamil i diltiazem



Mogą zwalniać czynność serca i wpływać na układ

bodźcoprzewodzący, działając jednocześnie inotropowo ujemnie.



Nifeldypina



Przyspiesza z reguły czynność serca, czemu można zapobiec

kojarząc je z lekami β-adrenolitycznymi.



Podana podjęzykowo powoduje szybkie obniżenie ciśnienia krwi

ujawniające się już po 5min.



Amoldypina



należy do długo działających antagonistów wapnia dobrze

wchłania się z przewodu pokarmowego. Szczyt działania osiąga

po 6-12h od podania doustnego



Osoczowy okres półtrwania wynosi 35-50h



Lacydypina



Antagonista wapnia III generacji



Zmniejsza naczyniowy opór obwodowy



Działa korzystnie na gospodarkę lipidowa



Związki blokujące kanały wapniowe zaliczane są, ze względu na

ich skuteczność, do leków hipotensyjnych pierwszej kolejności.

Inhibitory konwertazy
angiotensyny (IKA)



Do tej grupy leków zalicza się kaptopril, jedyny inhibitor

konwertazy angiotensyny z grupą -SH, oraz jego długo

działające pochodne:

■ benazapril, cilazapril, enalapril, fozynopril, lizynopril,

meksypril, perindopril, chinapril, ramipril, spirapril,

trandolapril.

■

Działanie tej grupy leków przeciwnadciśnieniowych polega na:



blokowaniu enzymu konwertującego angiotensynę, który

katalizuje przekształcenie angiotensyny I w angiotensynę II,



będącej jedną z substancji najsilniej zwiększających ciśnienie

krwi. Dzięki temu dochodzi do obniżenia obwodowego oporu

naczyń (angiotensyna działa nie tylko wyłącznie bezpośrednio

obkurczająco naczynia, ale także pośrednio poprzez uwalnianie

katecholamin z nadnerczy, ułatwianie uwalniania noradrenaliny

z zakończeń nerwów współczulnych oraz podwyższanie napięcia

układu współczulnego poprzez ośrodkowe działanie na area

postrema).



Farmakokinetyka



Za wyjątkiem kaptoprilu i lizynoprilu, które działają

bezpośrednio, pozostałe inhibitory konwertazy angiotensyny są

prolekami, z których dopiero po hydrolizie powstają właściwe

substancje czynne.



Jeżeli niemożliwe jest leczenie preparatami doustnymi, bądź też

istnieje podejrzenie niewystarczającej biodostępności, dostępny

jest preparat enalaprilatu do podawania dożylnego. Lizynopril

wchłania się po podaniu doustnym w ok. 25%, natomiast

pozostałe związki wchłaniają się szybko i w dużym odsetku.



Z powodu gwałtownej dysocjacji z enzymu oraz krótkiego

okresu półtrwania w osoczu kaptopril działa krótko (kilka godzin).



Pozostałe inhibitory konwertazy angiotensyny mają z kolei tak

długi okres działania wynikający z powolnej dysocjacji z

połączenia z enzymem docelowym, że mimo krótkich okresów

półtrwania w osoczu wystarcza ich podanie w jednej dawce

dobowej.



Wydalanie zachodzi w przypadku większości związków z tej

grupy głownie przez nerki.

LEKI BLOKUJĄCE RECEPTORY
ANGIOTENSYNOWE (blokery
receptorow AT1, sartany)



RECEPTORY ANGIOTENSYNY II



Angiotensyna II działa za pośrednictwem dwóch rodzajów receptorów - AT1 i AT2.

receptor AT1 jest odpowiedzialny za wzrost ciśnienia tętniczego oraz proliferacje

komórek , natomiast pobudzenie receptora AT2 hamuje proliferacje komórkowa.



Lek blokujący receptor AT1 ( sartan)



Korzystne właściwości terapeutyczne wykazują zatem te leki działające

antagonistycznie względem receptora angiotensyny II, które selektywnie blokują

receptor AT1



Substancje czynne zwane sortanami wywodzą się z grupy częsciowych

agonistów/antagonistów peptydowych



Pierwszą substancją wprowadzoną do leczenia w 1995 roku był losartan.



Wkrótce potem na rynek weszły kolejne leki, które mają podobne działanie, a rożnią

się jedynie farmakokinetyką:

■ irbesartan,
■ kandesartan,
■ walsartan,
■ telmisartan,
■ olmesartan,
■ eprosartan.

Wszyscy antagoniści receptora AT1 są wskazani w

leczeniu nadciśnienia pierwotnego. Losartan i

walsartan są również stosowane w leczeniu

niewydolności serca.

Działania niepożądane
takie jak suchy kaszel lub obrzęk naczyniowy

zgodnie z oczekiwaniami występują rzadziej

podczas leczenia tą grupą leków w porównaniu z

inhibitorami konwertazy angiotensyny ze względu

na fakt, że nie jest blokowany enzym rozkładający

bradykininę. Większość działań niepożądanych

występuje na poziomie placebo. Rzadko dojść może

do wystąpienia senności, zawrotów głowy, zaparć,

hiperkaliemii, podwyższenia poziomu transaminaz

lub kreatyniny.

LEKI β - ADRENOLITYCZNE

•

BLOKERY RECEPRORÓW β1 W SERCU

•

ZWALNIAJĄ CZYNNOŚĆ SERCA

•

ZMNIEJSZAJĄ KURCZLIWOŚĆ SERCA -

ZMNIEJSZENIE ZAPOTRZEBOWANIA MIĘŚNIA

SERCOWEGO NA TLEN

•

POPRAWIAJĄ TOLERANCJĘ WYSIŁKU

•

ZMNIEJSZAJĄ NATĘŻENIE I CZĘSTOŚĆ BÓLU

WIEŃCOWEGO

•

SKUTECZNIE OBNIŻĄJĄ CIŚNIENIE TĘTNICZE

•

DOBRZE WCHŁANIAJA SIĘ Z PRZEWODU

POKARMOWEGO

•

METABOLIZOWANE W WĄTROBIE

LABETALOL



Jest niewybiórczym lekiem z grupy β-adrenolityków.



Jest jednocześnie nieswoistym antagonista receptorów β
oraz swoistym antagonistą receptorów α1.



Stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego w
monoterapii bądź leczeniu skojarzeniowym.



Szczególnie wskazany w przypadkach, w których
współistnieje nadciśnienie i choroba niedokrwienna
serca, a także przy zwiększonej aktywności reninowej
osocza.



Stosowany jest w leczeniu nadciśnienia tętniczego w II i
III trymestrze ciązy.

CELIPROLOL



Lek β-adrenolityczny, odznacza się wybiórczością w
stosunku do receptorów β1. równocześnie blokuje
receptory α2 oraz jest słabym agonistą receptorów β2.



W odróżnieniu od wielu innych β-adrenolityków nie
wywiera niekorzystnego wpływu na metabolizm lipidów



Stosowany w leczeniu i w zapobieganiu napadom
dławicy piersiowej w przebiegu choroby niedokrwiennej
serca

Dieta DASH



Optymalny plan żywieniowy dla osób,
które pragną zatroszczyć się o swoje
serce stanowi dieta DASH
opracowana przez naukowców
z Narodowego Instytutu Serca, Płuc i
Układu Krwiotwórczego w USA. DASH
oznacza "Dietary Approaches to Stop
Hypertension"- czyli „powstrzymać
nadciśnienie za pomocą diety".



Dieta oparta jest o tabelę dzieląca produkty

spożywcze na różne kategorie w zależności od

tego, ile razy na dzień należy je spożywać i w

jakich porcjach. Jednodniowy jadłospis powinien

składać się z 5 lub 6 niewielkich posiłków. Ilości

pokarmów podane poniżej dają dziennie około

2000kcal - ilość tą można modyfikować unikając

pokarmów kalorycznych i zmniejszając porcje.



Główną cecha tej diety jest ograniczenie ilości

spożywanego sodu. Dlatego należy zrezygnować

z dosalania potraw, a jeśli stanowi to bardzo

dużą trudność, to przynajmniej przejść na sól

sodowo-potasową i ograniczyć ją do pół łyżeczki

dziennie. Dobrze jest również zrezygnować z

mocnej kawy. Zaleca się picie co najmniej 1,5

litra płynów dziennie. Przy wyborze wody

mineralnej należy zwrócić uwagę na zawartość

sodu

Dieta DASH – założenia
szczegółowe



Produkty zbożowe i zboża

–



dopuszczalna liczba spożywanych dziennie

porcji to 7-8. Jedna porcja to: 1 kromka

chleba, pół kubka gotowanego ryżu,

makaronu, płatków zbożowych.



Dieta przy nadciśnieniu dopuszcza

spożywanie następujących produktów

zbożowych:



chleb razowy, chleb pita, obwarzanek, płatki

zbożowe, kasza kukurydziana, płatki owsiane,

krakersy, popcorn i maślane precelki. W

produktach zbożowych znajduje się



Warzywa

– jemy 4 lub 5 porcji warzyw

dziennie, jedna porcja to szklanka

warzyw liściastych, pół szklanki warzyw

gotowanych lub 170 g soku

warzywnego.



Żywienie w nadciśnieniu

tętniczym powinno obejmować:

pomidory, ziemniaki, marchew,

groszek zielony, kabaczki, brokuły,

liście rzepy, kapustę włoską i czerwoną,

kalafior, szpinak, karczochy, fasolę,

fasolkę szparagową, słodkie ziemniaki.



Owoce

– cztery lub pięć porcji owoców,

jedna porcja przewiduje zjedzenie

jednego średniego owocu, jedną

czwartą szklanki suszonych owoców,

mrożonych lub puszkowanych.



Dieta na nadciśnienie dopuszcza

spożywanie następujących owoców:

morele, banany, daktyle, grejpfruty,

winogrona, pomarańcze, mango, sok

pomarańczowy, melony, brzoskwinie,

ananasy, suszone śliwki, rodzynki,

truskawki, mandarynki.



Nabiał

– jeśli cierpisz

na nadciśnienie
tętnicze powinieneś jeść około
dwóch, trzech porcji nabiału.



Zalecany nabiał to: beztłuszczowe
mleko, odtłuszczony kefir,
maślanka, chudy jogurt, chudy
twaróg, ser żółty.



Mięso, drób, ryby

– możesz jeść

dwie porcje na dzień. Przepisy, które
zaleca dieta DASH, informują, że
można jeść jedynie chude części
mięsa, należy je piec, grillować lub
gotować. Nie jedz mięsa
smażonego. W rybach znajdziemy
zdrowe kwasy tłuszczowe omega-3



Orzechy, ziarna, nasiona

– jemy

je raz dziennie w ilości jedna
trzecia kubka. Dieta
DASH pozwala na spożywanie
migdałów, orzechów laskowych,
orzeszków ziemnych, orzechów
włoskich, mieszanki owocowej,
ziarnek słonecznika, soczewicy i
fasoli.